Các đề thi về tác phẩm “Rừng xà nu”

Các đề thi về tác phẩm “Rừng xà nu”
(Đáp án của BGD)
ĐỀ THI TNPT 2003
Cảm nhận của Anh hoặc chị về hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu của nhà văn Nguyễn Trung Thành. 
Câu 3
1. Yêu cầu về kĩ năng:
Hiểu đúng yêu cầu của đề bài. Thực chất, học sinh phải biết cách phân tích nhân vật (cây xà nu) trong truyện ngắn ; biết làm bài nghị luận văn học, kết cấu bài chặt chẽ, bố cục rõ ràng, diễn đạt tốt, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp. Chữ viết cẩn thận.
2. Yêu cầu về kiến thức:
Đây là một đề bài có phần tạo điều kiện thuận lợi để học sinh thể hiện những tình cảm, xúc cảm và sự hiểu biết, nhận thức (cảm nhận) riêng về một hình tượng trong tác phẩm. Do đó, học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, tập trung vào những khía cạnh nào mà mình tâm đắc nhất. Điều quan trọng để xác định chất lượng của bài làm chính là ở chiều sâu của sự cảm nhận chứ không phải chỉ ở số lượng ý.
Trên cơ sở những hiểu biết chắc chắn về truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành (hoàn cảnh ra đời, những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm...), lựa chọn, phân tích những chi tiết tiêu biểu để làm bật những hiểu biết và cảm xúc của mình về hình tượng cây xà nu trong tác phẩm này.
Đại thể, những ý chính cần làm rõ :
2.1. Cây xà nu là hình tượng xuyên suốt, được miêu tả công phu, đậm nét trong toàn bộ tác phẩm (đặc biệt là ở phần mở đầu và kết thúc tác phẩm miêu tả rừng xà nu đầy chất thơ hùng tráng: “đến hút tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những rừng xà nu nối tiếp chạy đến chân trời”).
2.2. Cây xà nu gắn bó mật thiết với đời sống của nhân dân làng Xô Man - Trong những sinh hoạt (Tnú cầm đuốc xà nu soi cho Dít giần gạo, lũ trẻ làng Xô Man mặt lem luốc khói xà nu, Tnú và Mai đốt khói xà nu xông bảng nứa để học chữ,...) ;
- Trong những sự kiện trọng đại (giặc đốt hai bàn tay Tnú bằng dẻ tẩm dầu xà nu, ngọn lửa xà nu soi rõ xác những tên lính giặc,...).
2.3 . Cây xà nu là biểu tượng cho cuộc sống và phẩm chất cao đẹp của người Xô Man
- Cây xà nu ham ánh sáng và khí trời (phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh sáng) cũng như dân làng Xô Man ham tự do ;
- Cây xà nu phải chịu nhiều đau thương bởi quân thù tàn bạo (hàng vạn cây xà nu không cây nào không bị thương) cũng như dân làng Xô Man nhiều người bị chúng giết hại ;
- Cây xà nu có sức sống mãnh liệt không gì tàn phá nổi (cạnh một cây mới ngã gục đã có bốn năm cây con mọc lên) cũng như các thế hệ dân làng Xô Man kế tiếp nhau đứng dậy chiến đấu.
Qua hình tượng cây xà nu, người đọc hiểu biết thêm cuộc sống của đồng bào Tây Nguyên và nhất là thêm yêu quí, tự hào về những phẩm chất cao đẹp của họ.
3. Tiêu chuẩn cho điểm
Điểm 6 :
Đáp ứng được các yêu cầu nêu trên ; cảm nhận sâu sắc, dẫn chứng chọn lọc, phong phú và chính xác ; văn viết có cảm xúc ; có thể còn một vài sai sót không đáng kể.
Điểm 4:
Nắm chắc nội dung cơ bản của tác phẩm, nhưng cảm nhận chưa sâu sắc, phân tích còn có phần lúng túng ; đã nêu được phần lớn số ý ở mục 2 ; dẫn chứng đầy đủ, nhưng có chỗ chưa tiêu biểu ; diễn đạt tương đối tốt. Chữ viết khá cẩn thận.
Điểm 2:
Chưa hiểu đề, chưa nắm được tác phẩm ; phân tích quá sơ sài hoặc chỉ kể lể dài dòng ; diễn đạt kém. Chữ viết cẩu thả.
Điểm 1:
Tuy có viết về tác phẩm, nhưng sai lạc hoàn toàn cả nội dung và phương pháp./.
Đề thi TNPT Bổ túc VH 2004
Anh hoặc chị hãy phân tích nhân vật Tnú trong truyện ngắn Rừng xà nu cuả Nguyễn Trung Thành. 
1. Yêu cầu chung : 
Trên cơ sở những hiểu biết về Nguyễn Trung Thành (đôi nét chính về tiểu sử tác giả và sự nghiệp sáng tác), truyện ngắn Rừng xà nu (hoàn cảnh ra đời, những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, vị trí, vai trò của Tnú trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm...), thí sinh lựa chọn, phân tích những chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật hình tượng nhân vật này. 
2. Yêu cầu cụ thể: 
Thí sinh có thể phân tích và sắp xếp hệ thống ý theo những cách khác nhau, miễn là nêu được các ý chính sau đây : 
2.1. Nêu vài nét về tác giả, tác phẩm : 
- Nguyễn Trung Thành là nhà văn gắn bó mật thiết với Tây Nguyên và có những tác phẩm thành công về vùng đất này trong kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. 
- Tác phẩm Rừng xà nu viết năm 1965, khi đế quốc Mĩ bắt đầu đổ quân ồ ạt vào miền Nam nước ta. 
2.2. Phân tích nhân vật Tnú 
- Tnú vốn là một cậu bé cha mẹ mất sớm, được dân làng Xô Man cưu mang, đùm bọc; Tnú gan góc, táo bạo (tự đập đá vào đầu, lựa chỗ thác mạnh mà vượt qua,...); 
- Trung thành tuyệt đối với cách mạng, căm thù giặc sâu sắc (giặc khủng bố rất dã man, nhưng Tnú và Mai vẫn hăng hái vào rừng nuôi cán bộ; buôn làng bị giặc tàn phá, vợ con bị giặc giết hại, bản thân bị tra tấn dã man, ...); 
- Gắn bó với dân làng, yêu thương vợ con (xúc động khi trở về thăm làng; lao vào giữa lũ giặc để cứu vợ con,...); 
- Từ đó, Tnú quyết tâm tham gia “lực lượng” chiến đấu giải phóng quê hương. 
* Tnú là nhân vật trung tâm của truyện ngắn Rừng xà nu, được xây dựng bằng bút pháp giàu chất sử thi. 
* Cuộc đời của Tnú phản ánh cuộc đời của dân làng Xô Man nói riêng và nhân dân Tây Nguyên nói chung : Trước kẻ thù dã man, tàn bạo họ chỉ có con đường duy nhất là cầm vũ khí chiến đấu giải phóng quê hương. 
Đề thi Đại học Khối D 2006
Câu III.a. Theo chương trình THPT không phân ban (3 điểm)
Phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành. Nhận xét ngắn gọn về nghệ thuật miêu tả cây xà nu của nhà văn.
Giới thiệu chung (0,5 điểm)
- Nguyễn Trung Thành (Nguyên Ngọc) gắn bó với Tây Nguyên suốt hai cuộc kháng chiến và có nhiều tác phẩm thành công về mảnh đất, con người nơi này. 
- Truyện ngắn Rừng xà nu ra đời năm 1965, khi đế quốc Mĩ bắt đầu đổ quân ào ạt vào miền Nam, là câu chuyện về cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man. 
- Cây xà nu là một hình tượng nổi bật và xuyên suốt tác phẩm.
Phân tích hình tượng cây xà nu (1,5 điểm)
Cây xà nu gắn bó với cuộc sống con người Tây Nguyên 
- Cây xà nu hiện lên trong tác phẩm trước hết như một loài cây đặc thù, tiêu biểu của miền đất Tây Nguyên. Qua hình tượng cây xà nu, nhà văn đã tạo dựng được một bối cảnh hùng vĩ và hoang dã đậm màu sắc Tây Nguyên cho câu chuyện. 
- Cây xà nu gần gũi với đời sống của người dân Xô Man, là chứng nhân của những sự kiện quan trọng xảy ra với họ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ trường kì. 
 Cây xà nu tượng trưng cho phẩm chất và số phận con người Tây Nguyên trong chiến tranh Cách mạng 
- Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi nghĩ đến những mất mát, đau thương vô bờ mà đồng bào ta đã trải qua trong thời kỳ cách mạng miền Nam bị khủng bố ác liệt. 
- Sự tồn tại kỳ diệu của rừng xà nu qua những hành động hủy diệt, tàn phá thể hiện sự bất khuất, kiên cường, sự vươn lên mạnh mẽ của con người Tây Nguyên, của đồng bào miền Nam trong cuộc chiến đấu một mất một còn với kẻ thù. 
-Đặc tính “ham ánh sáng” của cây xà nu tượng trưng cho niềm khao khát tự do, lòng tin vào lý tưởng Cách mạng của người dân Tây Nguyên, của đồng bào miền Nam. 
- Khả năng sinh sôi mãnh liệt của cây xà nu cùng sự rộng lớn, bạt ngàn của rừng xà nu gợi nghĩ đến sự tiếp nối của nhiều thế hệ người dân Tây Nguyên đoàn kết bên nhau kháng chiến.
Nhận xét về nghệ thuật miêu tả cây xà nu (0,5 điểm)
- Kết hợp miêu tả bao quát lẫn cụ thể, khi dựng lên hình ảnh cả khu rừng, khi đặc tả cận cảnh một số cây. 
- Phối hợp cảm nhận của nhiều giác quan trong việc miêu tả những cây xà nu với vóc dáng đầy sức lực, tràn trề mùi nhựa thơm, ngời xanh dưới ánh nắng... 
- Miêu tả cây xà nu trong sự so sánh, đối chiếu thường xuyên với con người. Các hình thức nhân hóa, ẩn dụ, tượng trưng đều được vận dụng nhằm thể hiện sống động vẻ hùng vĩ, khoáng đạt của thiên nhiên đồng thời gợi nhiều suy tưởng sâu xa về con người, về đời sống. 
- Giọng văn đầy biểu cảm với những cụm từ được lặp đi lặp lại gây cảm tưởng đoạn văn giống như một đoạn thơ trữ tình.
Kết luận (0,5 điểm)
- Nguyễn Trung Thành đã khắc họa thành công hình tượng cây xà nu tiêu biểu cho vẻ đẹp hào hùng, đầy sức sống của thiên nhiên và con người Tây Nguyên. - Trong nghệ thuật miêu tả cây xà nu, chất thơ và chất sử thi hòa quyện nhuần nhuyễn, thể hiện rõ một phong cách văn xuôi vừa say mê, vừa trầm tư, vừa giỏi tạo hình, vừa giàu sức khái quát của Nguyễn Trung Thành. 
ĐỀ THI TNPT 2007
Giải thích ý nghĩa nhan đề truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành.
a. Yêu cầu về kiến thức:
Thí sinh có thể có những cách diễn đạt khác nhau, song cần đạt được các ý
sau:
- Hình ảnh rừng xà nu là linh hồn của tác phẩm. Cảm hứng chủ đạo và
dụng ý nghệ thuật của nhà văn được khơi nguồn từ hình ảnh này.
- Cây xà nu gắn bó mật thiết với cuộc sống vật chất và tinh thần của dân
làng Xô Man.
- Cây xà nu là biểu tượng cho phẩm chất cao đẹp của người dân Xô Man.
b. Cách cho điểm:
- Điểm 3: Đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên, có thể còn mắc một vài lỗi nhỏ
về diễn đạt.
- Điểm 2: Trình bày được nửa số ý của các yêu cầu trên, còn mắc một số
lỗi diễn đạt, câu chữ.
- Điểm 1: Trình bày thiếu ý hoặc còn sơ sài, mắc nhiều lỗi diễn đạt.
- Điểm 0: Không trình bày được ý nào của yêu cầu trên.
ĐỀ THI TNPT-Ban KHXHNV 2007
Câu 4b (5 điểm)
Anh, chị hãy phân tích hình ảnh con người Tây Nguyên trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành.
Câu 4b (5 điểm)
a. Yêu cầu về kĩ năng: Biết cách làm bài văn nghị luận, vận dụng khả năng đọc
hiểu để phân tích nhân vật trong truyện ngắn. Kết cấu chặt chẽ, bố cục rõ ràng,
diễn đạt tốt, không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, lỗi ngữ pháp.
b. Yêu cầu về kiến thức: Trên cơ sở những hiểu biết về tác phẩm Rừng xà nu,
thí sinh có thể triển khai vấn đề theo nhiều hướng khác nhau, nhưng cần nêu
được những nội dung cơ bản sau:
- Phân tích các nhân vật tiêu biểu cho những thế hệ con người Tây Nguyên: cụ Mết, Tnú, Dít, bé Heng.
- Khái quát chung: đặc điểm của con người Tây Nguyên yêu nước, căm thù giặc, đoàn kết đấu tranh, kiên cường bất khuất, giàu yêu thương; nghệ thuật
xây dựng nhân vật điển hình, đậm chất sử thi.
ĐỀ THI TNPT-Bổ túc Văn hóa 2007 (Kì 2 – Đề I)
Câu 3 (5 điểm)
Anh, chị hãy phân tích nhân vật Tnú trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành.
b.Yêu cầu về kiến thức:
Thí sinh có thể trình bày theo các cách khác nhau, nhưng cần đạt được những ý cơ bản sau:
* Giới thiệu khái quát truyện Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành và nhân vật
Tnú.
* Phân tích nhân vật Tnú:
- Cuộc đời Tnú gắn bó máu thịt với cuộc chiến đấu khốc liệt, anh hùng của dân
làng Xô Man.
- Tnú tiêu biểu cho những phẩm chất, tính cách của con người Tây Nguyên:
+ Trung thực, trong sáng.
+ Yêu thương sâu nặng, đằm thắm, thuỷ chung; căm thù cháy bỏng.
+ Hành động dứt khoát, quyết liệt; bất khuất; kiên trung.
+ Khát vọng tự do, sức sống mãnh liệt.
* Đánh giá khái quát: Số phận, sự trưởng thành của Tnú tiêu biểu cho số phận,
con đường đi của các dân tộc Tây Nguyên; là một trong những hình tượng thành
công xuất sắc của Nguyễn Trung Thành, của văn học chống Mĩ cứu nước.
ĐỀ THI TNPT-Bổ túc Văn hóa 2007 (Kì 2 - Đề II)
Câu 1 (2 điểm)
Anh, chị hãy tóm tắt (khoảng 30 dòng) truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành .
a. Yêu cầu về kiến thức:
Thí sinh có thể có cách tóm tắt khác, song cần nêu được những ý chính sau:
- Sau 3 năm đi lực lượng, Tnú trở về thăm làng Xô Man. Cụ Mết kể cho dân làng nghe về cuộc đời, sự trưởng thành của Tnú cùng quá trình quật khởi của làng Xô Man.
- Tnú mồ côi từ nhở, dân làng Xô Man nuôi dưỡng Tnú.
- Tnú được giác ngộ, tham gia cách mạng.
- Tnú chiến đấu gan góc, thông minh. Tnú trở thành người chỉ huy cuộc đồng khởi của làng Xô Man. Tnú tham gia lực lượng Giải phóng quân.
b. Cách cho điểm:
- Điểm 2: Biết cách tóm tắt tác phẩm tự sự. Đảm bảo đầy đủ các ý cơ bản trên. Có thể còn mắc một vài lỗi về diễn đạt, câu chữ.
- Điểm 1: Biết tóm tắt tác phẩm tự sự, nêu được khoảng một nửa các sự kiện trên.
- Điểm 0: Bài không kể được sự kiện nào, hoặc kể sai hoàn toàn.