Bài giảng Ngữ văn: Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu

Trường THPT Giồng Ông TốTổ VănChiếc thuyền ngoài xaNguyễn Minh ChâuI. GIỚI THIỆU CHUNG1. Tác giả Nguyễn Minh Châu là một nhà văn giàu tâm huyết. + Trước 1975, là ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng mạn. + Từ đầu những năm 80, nghiêng về cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh. Là cây bút tiên phong của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.I. GIỚI THIỆU CHUNG2. Tác phẩmXuất xứ: Sáng tác năm 1983, in lần đầu trong tập Bến quê, NXB Tác phẩm mới, 1985. Sau được in riêng thành tập Chiếc thuyền ngoài xa, 1988.b. Đọc – Tóm tắt:c. Bố cục: 3 phần - Phần 1: Từ đầu  “chiếc thuyền lưới vó đã biến mất”: Hai phát hiện của người nhiếp ảnh. - Phần 2: “Đây là lần thứ hai sóng gió giữa phá”: Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện. - Phần 3: (còn lại): Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy.II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnhPhát hiện thứ nhất: Bức tranh thiên nhiên tuyệt mĩ - Đó là “một cảnh đắt trời cho”.- Giống như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”.- Toàn bộ khung cảnh “từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”.Cảm nhận của người nghệ sĩ:- Tâm trạng bối rối, trái tim như có một cái gì bóp thắt vào.- Tưởng mình như khám phá thấy cái chân lí của sự hoàn thiện.- Tâm hồn như được gột rửa, trở nên trong trẻo, tinh khôi.II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnhPhát hiện thứ nhất: Bức tranh thiên nhiên tuyệt mĩ b. Phát hiện thứ hai: Cuộc sống của gia đình làng chài Một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi, cam chịu khi bị đánh Người đàn ông to lớn, dữ dằn, đánh vợ một cách thô bạo, tàn nhẫn. Đứa con lao vào đánh bố để cứu mẹ để rồi nhận hai cái bạt tai của bố. Bức tranh cuộc sống hoàn toàn đối lập với bức tranh thiên nhiên.Thái độ của nghệ sĩ Phùng : Kinh ngạc đến thẫn thờ, chết lặng trước cảnh diễn ra trước mắt.II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnhPhát hiện thứ nhất: Bức tranh thiên nhiên tuyệt mĩ b. Phát hiện thứ hai: Cuộc sống của gia đình làng chài Cuộc đời không đơn giản, xuôi chiều mà luôn chứa đựng nghịch lí. Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập, đẹp –xấu, thiện – ác đan xen.c. Thông điệp nghệ thuật:II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN2. Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyệna. Đó là câu chuyện về sự thật cuộc đời. Vẻ bề ngoàiChắt chiu hạnh phúcVị tha, giàu đức hi sinhXấu xí, thô kệchLam lũ, rách rướiCam chịu, đáng thươngSâu sắc, trải đờiVẻ đẹp tâm hồn Người đàn bà hàng chàiII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN2. Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyệna. Đó là câu chuyện về sự thật cuộc đời.  Người đàn bà hàng chàiLà hiện thân của những mảng đời tăm tối, cơ cực vẫn còn tồn tại quanh ta.Là hạt ngọc khuất lấp, lẫn trong cái lấm láp, lam lũ của đời thường.2. Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện Người đàn ông Dáng vẻ khắc khổ. Vì cuộc sống lam lũ, đói nghèo mà trở thành kẻ vũ phu, thô bạo, đánh vợ một cách tàn nhẫn như một phương cách giải tỏa những uất ức, đau buồn.II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN Là nạn nhân của hoàn cảnh đói khổ, bấp bênh, ngu muội và tăm tối  đáng được cảm thông, chia sẻII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN2. Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyệna. Đó là câu chuyện về sự thật cuộc đời. Trầm ngâm suy nghĩ, và “vỡ ra” được nhiều điều về cuộc sống:b. Thái độ của nghệ sĩ Phùng và chánh án Đẩu. Đừng bao giờ nhìn nhận cuộc đời và con người một cách dễ dãi, xuôi chiều Cần phải nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng trong hoàn cảnh của nó.3. Tấm ảnh được chọn trong “bộ lịch năm ấy”II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN- Là một tấm ảnh đen trắng. Nhưng khi nhìn kĩ, người nghệ sĩ vẫn thấy hiện lên: “cái màu hồng hồng của ánh sương mai”  là chất thơ, vẻ đẹp lãng mạn, là biểu tượng của nghệ thuật. “người đàn bà bước ra khỏi bức tranh”  là cuộc sống.Nghệ thuật chân chính không bao giờ xa rời cuộc đời.III. Tổng kếtGiá trị nội dungNT chân chính phải có khả năng lay động tâm hồn con người, phải gắn bó với con người và vì con người.Không thể nhìn đời một cách giản đơn, cần phải nhìn nhận cuộc đời và con người trong những hoàn cảnh cụ thể và từ nhiều góc độ khác nhau.III. Tổng kết2. Giá trị nghệ thuậtTình huống truyện có ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống.Người kể: nhân vật Phùng  câu chuyện trở nên khách quan, chân thực và đầy thuyết phục.Lời văn giản dị mà sâu sắc.Luyện tậpÝ nghĩa nhan đề của Chiếc thuyền ngoài xa.Cảm nghĩ của anh (chị) về một nhân vật trong tác phẩm.