Ôn tập môn văn: Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài (2)

 VỢ CHỒNG A PHỦ
1/Tác giả 
Tô Hoài tên thật là Nguyễn Sen, người Hà Nội, sinh năm 1920. Là một nhà văn có nguồn sáng tạo to lớn. Có trên 100 tác phẩm. Trước cách mạng, nổi tiếng với truyện “Dế mèn phiêu lưu ký”. Sau năm 1945, có “Truyện Tây Bắc”, “Mười năm”, “Miền Tây”, “Tuổi trẻ Hoàng Văn Thụ”, “Tự truyện”, v.v
    Sáng tác của Tô Hoài thể hiện vốn hiểu biết phong phú về đời sống và phong tục, chất tạo hình và chất thơ qua miêu tả và kể chuyện đầy thú vị. Là một nhà văn viết truyện về miền núi rất thành công.
Tác phẩm chính: SGK
2/Xuất xứ-hoàn cảnh sáng tác 
    Tập “Truyện Tây Bắc” được Tô Hoài viết năm 1952. Gồm có 3 truyện: “Vợ chồng A Phủ”, “Chuyện Mường Giơn”, “Cứu đất cứu Mường”, Năm 1952 , theo bộ đội vào giải phóng Tây Bắc, một chuyến đi dài 8 tháng, Tô Hoài đã mang về xuôi bao kỷ niệm sâu sắc về người và cảnh Tây Bắc. “Truyện Tây Bắc” đã được tặng giải Nhất, Giải thưởng của Hội Văn nghệ Việt Nam 1945-1955. Truyện “Vợ chồng A Phủ” là truyện hay nhất trong tập truyện này.
3/Tóm tắt 
    Ngày xưa, bố Mị lấy mẹ Mị, không đủ tiền cưới phải đến vay nhà thống lí, bố của thống lí Pá Tra bây giờ. Mẹ Mị đã chết, bố Mị đã già mà món nợ mỗi năm phải trả lãi một nương ngô vẫn còn. Năm đó, ở Hồng Ngài tết đến, A Sử con trai thống lí Pá Tra lừa bắt cóc được Mị về làm vợ cúng trình ma. Mị trở thành con dâu gạt nợ. Khổ hơn con trâu con ngựa, lùi lũi như con rùa trong xó cửa. Mị toan ăn lá ngón tự tử. Thương cha già, Mị chết không đành. Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Một cái tết nữa lại đến. Mị thấy lòng phơi phới. Cô uống rượu ực từng bát, rồi chuẩn bị lấy váy áo đi chơi. A Sử đã trói đứng Mị bằng một thúng sợi đay.
    A Phủ vì tội đánh con quan nên bị làng phạt vạ một trăm bạc trắng. A Phủ trở thành người ở nợ cho Pá Tra. Một năm rừng động, A Phủ để hổ bắt mất một con bò. Pá Tra đã trói đứng anh vào một cái cọc bằng một cuộn mây. Mấy ngày đêm trôi qua, A Phủ sắp chết đau, chết đói, chết rét thì được Mị cắt dây trói cứu thoát. Hai người trốn đến Phiềng Sa nên vợ nên chồng. A Phủ gặp cán bộ A Châu kết nghĩa làm anh em được giác ngộ trở thành chiến sĩ du kích đánh Pháp.
4/Chủ đề
    Sự thống khổ của người Mèo ở Tây Bắc dưới ách thống trị dã man của bọn chúa đất và lũ Tây đồn. Sự vùng dậy của họ để giành lấy tự do, hạnh phúc và tham gia kháng chiến, giải phóng quê hương.
ÑEÀ1 Phaân tích giaù trò hieän thöïc vaø nhaân ñaïo cuûa taùc phaåm
    1. Giá trị hiện thực
    - Bọn chúa đất, bọn thống lí cấu kết với giặc Pháp, được bọn Tây đồn cho muối về bán, ăn của dân nhiều, giàu lắm, nhà có nhiều nương, nhiều bạc nhiều thuốc phiện nhất làng.
    - Pá Tra cho vay nợ lãi, Mị trở thành con dâu gạt nợ nhà thống lí. Tuổi xuân và hạnh phúc bị cướp mất. Mị sống khổ nhục hơn con trâu, con ngựa.
    - A Phủ vì tội đánh con quan mà bị làng xử kiện, bị đánh, bị phạt vạ, trở thành kẻ ở nợ cho Pá Tra.
    - Cảnh Mị bị A Sử trói đứng. Cảnh A Phủ bị trói cho đến chết vì tội để hổ bắt mất bò.
    2. Giá trị nhân đạo
-Caûm thoâng vôùi noãi thoáng khoå cuûa ngöôøi daân mieàn nuùi Taây baéc, leân aùn söï aùp böùc taøn baïo cuûa giai caáp thoáng trò maø ñaïi dieän laø cha con thoáng lyù Paù Tra
-Ca ngôïi nhöõng phaåm chaát toát ñeïp cuûa Mò vaø A Phuû thaáy ñöôïc ngöôøi daân mieàn nuùi maë duø bò ñeø neùn aùp böùc naëng neà nhöng vaãn tieàm taøng moät söùc soáng maõnh lieät, khaùt khao tình yeâu haïnh phuùc töï do
-Gæai phoùng con ngöôøi khoûi söï chaø ñaïp cho hoï moät cuoäc soáng môùi toát ñeïp hôn. 
ĐỀ 2: Phaân tích nhaân MÒ trong VCAP cuûa Toâ Hoaøi
1/ Môû baøi
Truyeän ngaén VCAP in trong taäp truyeän Taây Baéc(1953) laø keát quaû chuyeán ñi Taây Baéc cuûa T.Hoaøi. Nhaân vaät Mò ñöôïc taùc giaû taäp trung khaéc hoaï vôùi söùc soáng tieàm taøng maïnh meõ vöôït leân kieáp soáng ñaày ñau khoå tuûi nhuïc, höôùng veà cuoäc soáng môùi toát laønh.Taâm traïng vaø haønh ñoäng cuûa nhaân vaät Mò trong ñoaïn trích naøy ñöôïc theå hieän thaät sinh ñoäng.
2/ Thaân baøi: Caàn laøm roõ caùc yù sau
a/Con ngöôøi toát ñeïp bò ñaøy ñoa ï(Xem taäp)
-Mò coù phaåm chaát toát ñeïp(Xem taäp
-Mò bò ñaøy ñoaï caû veà theå xaùc laãn tinh thaàn
b/Söùc soáng tieàm taøng maõnh lieät
-Trong ñeâm tình muøa xuaân( Mò nhôù veà thôøi con gaùi;thaép ñeøn ;uoáng röïôu, chaûi toùc, laáy vaùy hoa treo treân vaùch ñeå ñi chôi. Khi bò A Söû troùi taâm hoàn Mò theo tieáng saùo cuûa cuoäc chôi.)
-Trong ñeâm cöùu A Phuû.
+Môùi ñaàu nhìn thaáy Aphuû bò troùi Mò vaån thaûn nhieân thoåii löûa hô tay. Vì Mò ñaõ quen vôùi caùi khoå cuûa mình vaø khoå cuûa ngöôøi. Nhöng ñeâm aáy, khi nhìn thaáy:Doøng nöôùc maét laáp laùnh boø xuoáng hai hoõm maù ñaõ xaùm ñen laïi cuûa A Phuû, Mò môùi xuùc ñoäng . Nhôù laïi caûnh ngoä cuûa mình trong trong trong ñeâm muøa xuaân naêm tröôùc. Mò ñoàng caûm thöông xoùt A Phuû. Mò thaáy caùi cheát saép tôùi vôùi A Phuû laø oan öùc phi lyù. Mò khoâng sôï hình phaït cuûa Paù tra.YÙ thöùc caêm thuø vaø loøng nhaân aùi giuùp Mò thaéng noãi sôï haõi, bieán Mò thaønh ngöôøi duõng caûm trong haønh ñoäng caét daây côûi troùi cöùu A Phuû
+Duø mang tính chaát töï phaùt ñôn ñoäc lieàu lónh nhöng ñaõ theå hieän löông tri trong taâm hoàn nhaân vaät.
+Ngay sau ñoù Mò ñöùng laëng trong boùng toái vôùi bao giaèng xeù trong loøng. Nhöng roài khaùt voïng soáng troãi daäy maõnh lieät, Mò vuït chaïy theo A Phuû, ñeán vôùi töï do.
+Nhö vaäy dieãn bieán, haønh ñoäng cuûa Mò ñi töø töï phaùt ñeán töï giaùc, töï cöùu mình vaø ñeán vôùi caùch maïng sau naøy.
3/ Keát luaän
Vôùi buùt phaùp hieän thöïc saéc saûo, ngheä thuaät phaân tích taâm lyù tinh teá,T. Hoaøi ñaõ thaønh coâng khi xaây döïng nhaân vaät Mò, ñaëc bieät laø taâm traïng vaø haønh ñoäng cuûa Mò trong ñeâm tình muøa xuaân vaø trong ñeâm cöùu A Phuû. Cuoäc ñôøi ñau khoå tuûi nhuïc cuûa Mò coù yù nghóa tieâu bieåu cho kieáp soáng khoán khoå cuûa ngöôøi daân mieàn nuùi döôùi aùch thoáng trò cuûa theá löïc phong kieán vaø thöïc daân. Nhöng coù aùp böùc thì coù ñaáu tranh, nhaân vaät Mò chính laø ñieån hình sinh ñoäng cho söùc soáng tieàm taøng, söùc vöôn leân maïnh meõ cuûa con ngöôøi töø trong hoaøn caûng taêm toái tôùi aùnh saùng töï do.