Luyện thi Đại học môn Toán - Giới hạn dãy số

Luyện thi Đại học môn Toán - Giới hạn dãy số

Lời nói đầu

Trong chương trình toán trung học phổ thông,tính giới hạn và ứng dụng của

 giới hạn là một phần rất quan trọng mà thường xuyên học sinh phải sử dụng.

Tuy nhiên giới hạn dãy số thường khó với học sinh khá và học sinh trung bình.

 Nhưng trong đề thi đại học thường chỉ có giới hạn hàm số chứa tỷ lệ lớn nên khi

các em gặp thường các em làm khá tốt .

Tôi viết chuyên đề này nhằm mục đích đưa ra các phương pháp tính giới hạn

 cơ bản và thường được sử dụng rộng dãi nhất ; để các thầy cô và các em có thể

 tham khảo và cũng là góp ý cho tác giả.

Rất mong quý thầy cô và các em học sinh quan tâm góp ý cho đề tài hoàn thiện hơn.

 

doc 29 trang Người đăng ngochoa2017 Lượt xem 1624Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Luyện thi Đại học môn Toán - Giới hạn dãy số", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Trong ch­¬ng tr×nh to¸n trung häc phæ th«ng,tÝnh giíi h¹n vµ øng dông cña
 giíi h¹n lµ mét phÇn rÊt quan träng mµ th­êng xuyªn häc sinh ph¶i sö dông. 
Tuy nhiªn giíi h¹n d·y sè th­êng khã víi häc sinh kh¸ vµ häc sinh trung b×nh. 
 Nh­ng trong ®Ò thi ®¹i häc th­êng chØ cã giíi h¹n hµm sè chøa tû lÖ lín nªn khi 
c¸c em gÆp th­êng c¸c em lµm kh¸ tèt . 
T«i viÕt chuyªn ®Ò nµy nh»m môc ®Ých ®­a ra c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh giíi h¹n 
 c¬ b¶n vµ th­êng ®­îc sö dông réng d·i nhÊt ; ®Ó c¸c thÇy c« vµ c¸c em cã thÓ
 tham kh¶o vµ còng lµ gãp ý cho t¸c gi¶.
RÊt mong quý thÇy c« vµ c¸c em häc sinh quan t©m gãp ý cho ®Ò tµi hoµn thiÖn h¬n.
 T«i xin tr©n träng c¶m ¬n !
T¸c gi¶ 
Hoµng quý - Thpt l­¬ng tµi 2 – S§T:01686.909.405
Môc lôc
PhÇn I giíi h¹n cña d·y sè.
 A - C¸c kiÕn thøc cÇn nhí.
 B - Giíi h¹n d·y sè 
 D¹ng I : C¸c bµi to¸n giíi h¹n c¬ b¶n
 D¹ng 2 T×m giíi h¹n khi biÕt biÓu thøc truy håi cña d·y sè 
PhÇn ii : Giíi h¹n hµm sè 
 A - C¸c kiÕn thøc cÇn nhí.
 B- C¸c d¹ng to¸n .
 I / d¹ng c¬ b¶n
 II/ Giíi h¹n d¹ng : 
 III/ Giíi h¹n d¹ng: 
 iV/ Giíi h¹n d¹ng Mò vµ l«garit
 V/ SỬ DỤNG ĐỊNH NGHĨA ĐẠO HÀM ĐỂ TÌM GIỚI HẠN
PhÇn iII : øng dông cña giíi h¹n
 A- Sö dông giíi h¹n ®Ó t×m tiÖm cËn cña hµm sè:	
 B- Sö dông giíi h¹n ®Ó xÐt tÝnh liªn tôc
PhÇn iV Giíi thiÖu mét sè ®Ò thi 
PhÇn I giíi h¹n cña d·y sè.
 A - C¸c kiÕn thøc cÇn nhí.
 1) §Þnh nghÜa .
 D·y sè cã giíi h¹n lµ a nÕu víi mäi sè d­¬ng cho tr­íc 
 ( nhá bao nhiªu tuú ý ) tån t¹i mét sè tù nhiªn N sao cho víi mäi n > N 
 th× . Ta viÕt hoÆc viÕt 
 2. C¸c ®Þnh lý.
 +) §Þnh lý 1. 
 NÕu (un) lµ d·y sè t¨ng vµ bÞ chÆn trªn th× nã cã giíi h¹n.
 NÕu (un) lµ d·y sè gi¶m vµ bÞ chÆn d­íi th× nã cã giíi h¹n. 
 +) §Þnh lý 2. C¸c phÐp to¸n trªn c¸c giíi h¹n cña d·y sè 
 +) §Þnh lý 3. [Nguyªn lý kÑp gi÷a] . Gi¶ sö ba d·y sè tho¶ m·n:
 víi vµ th× 
 3. C¸c giíi h¹n c¬ b¶n.
 +) vµ víi .
 +) NÕu th× 	
 +) NÕu th× 
 4. CÊp sè céng vµ cÊp sè nh©n.
 +) Cho lµ cÊp sè céng víi c«ng sai d. Khi ®ã:
 vµ 
 +) Cho lµ cÊp sè nh©n víi c«ng béi q víi q. 
 Khi ®ã: vµ 
 B - Giíi h¹n d·y sè 
 D¹ng I : C¸c bµi to¸n giíi h¹n c¬ b¶n 
 Ph­¬ng ph¸p chung : +) sö dông biÓu thøc liªn hîp
 +) Sö dông c¸c ®Þnh lý vÒ giíi h¹n 
 +) Sö dông c¸c tæng c¬ b¶n 
 L­u ý : Ta cã thÓ sö dông ®Þnh nghÜa ®Ó t×m giíi h¹n song trong c¸c ®Ò thi ®¹i häc 
 th× viÖc sö dông ®Þnh nghÜa kh«ng cã , nªn trong chuyªn ®Ò nµy t«i chØ ®Ò 
 cËp c¸c vÊn ®Ò liªn quan thi ®¹i häc lµ chÝnh . c¸c bµi to¸n b¸m s¸t ®Ò thi 
 ®¹i häc vµ th­êng sö dông c¸c ®Þnh lý quan träng cña giíi h¹n .
VÝ dô1 : T×m c¸c giíi h¹n sau :
Gi¶i : Nh©n víi biÓu thøc liªn hîp 
 =1
Ta cã 
Céng l¹i :
 Ta cã : 
 VËy 
VÝ dô 2 : T×m c¸c giíi h¹n sau :
2/ Cho d·y sao cho 
 TÝnh 
Gi¶i : 
Gi¶i : 2/ Cho d·y sao cho 
 TÝnh 
Ta ®i chøng minh (*)
ThËt vËy xÐt vµ 
DÔ dµng chøng minh c¸c hµm sè ®ång biÕn víi x > 0 suy ra ®iÒu ph¶i chøng minh (*) .
 Ta cã : 
¸p dông (*) 
VËy 
 Ta cã Vµ 
VËy 
D¹ng 2 T×m giíi h¹n khi biÕt biÓu thøc truy håi cña d·y sè 
 Ph­¬ng ph¸p chung : 
 +) Ta x¸c ®Þnh sè h¹ng tæng qu¸t cña d ·y sè 
 §Ó x¸c ®Þnh sè h¹ng tæng qu¸t ta th­êng sö dông cÊp sè céng ; cÊp sè nh©n ; ph­¬ng ph¸p quy n¹p to¸n häc ; hay cã thÓ lµ ph­¬ng tr×nh tuyÕn tÝnh sai ph©n hay chØ lµ phÐp rót gän ®¬n gi¶n . . . . . . 
VÝ dô 1
 Cho d·y sè (un) x¸c ®Þnh bëi: víi 
	 T×m .
 Gi¶i. 
 Theo gi¶ thiÕt ta cã:
 ; ;;..; .
Céng tõng vÕ c¸c ®¼ng thøc trªn ta cã:
 =
 = . Ta cã: 
VÝ dô 2
	 Cho d·y sè x¸c ®Þnh bëi : 
 T×m 
Gi¶i. Ta cã d·y sè chÝnh lµ d·y 
 Ta chøng minh ®­îc d·y sè cã giíi h¹n . §Æt 
 ChuyÓn qua giíi h¹n ta cã v× nªn 
VÝ dô 3
 Cho 
 XÐt d·y T×m 
 Gi¶i : 
 Suy ra : 
 Suy ra : 
VÝ dô 4
 Cho d·y sè (un) x¸c ®Þnh bëi: víi 
 a) CMR: (un) lµ d·y t¨ng.
 b) CMR: (un) lµ d·y kh«ng bÞ chÆn trªn.
 c) TÝnh giíi h¹n: .
 Gi¶i.
 a) Ta cã: víi lµ d·y t¨ng.
 b) (Ph­¬ng ph¸p ph¶n chøng)
 Gi¶ sö (un) lµ d·y bÞ chÆn trªn. Do nã lµ d·y t¨ng nªn nã cã giíi h¹n, 
 tøc lµ:. 
 MÆt kh¸c lÊy giíi h¹n c¸c vÕ cña ®¼ng thøc ®· cho ta cã:
 (v« lý). 
 Chøng tá (un) lµ d·y kh«ng bÞ chÆn trªn, tøc lµ: 
 c)Tõ gi¶ thiÕt ta biÕn ®æi: 
Suy ra: ; ;;
 VËy = =2009
VÝ dô 5
 Cho d·y sè (un) x¸c ®Þnh bëi:
 §Æt . T×m 
 Gi¶i : Ta cã vµ . ( nÕu d·y bÞ chÆn trªn th× cã giíi h¹n ) . Gi¶ sö d·y . (Ph­¬ng ph¸p ph¶n chøng)
 Tõ gi¶ thiÕt chuyÓn qua giíi h¹n th× v« lý vËy 
 MÆt kh¸c : 
 Do ®ã VËy 
 C¸c bµi tËp t­¬ng tù .
Bµi 1. Cho d·y sè (un) x¸c ®Þnh bëi: 
a) CMR: 
b) X¸c ®Þnh c«ng thøc tæng qu¸t cña (un) theo n.
c) T×m 
Bµi 2. Cho d·y sè (xn) x¸c ®Þnh bëi: 
a) CMR: (xn) lµ d·y sè t¨ng.
b) T×m 
Bµi 3. TÝnh c¸c giíi h¹n sau: 
 Bµi 4. TÝnh c¸c giíi h¹n sau:
a) b) 
PhÇn ii : Giíi h¹n hµm sè 
 A - C¸c kiÕn thøc cÇn nhí.
 1) §Þnh nghÜa 
 Cho hµm sè f(x) x¸c ®Þnh trªn K cã thÓ trõ ®iÓm aK . Ta nãi hµm sè
 f(x) cã giíi h¹n lµ L ( hay dÇn tíi L) khi x dÇn tíi a nÕu víi mäi d·y sè 
 sao cho khi th× 
 Ta viÕt : hay 
 2) C¸c ®Þnh lý 
§Þnh lý 1 (Các phép toán về giới hạn hàm số ) ( víi )
Định lý 2:Nếu hàm số có giới hạn thì giới hạn đó là duy nhất
Định lý 3:Cho 3 hàm số g(x),f(x),h(x) cùng xác định trong khoảng K chứa a và g(x) ≤ f(x) ≤ h(x). Nếu thì 
Định lý 4: Nếu 
 Nếu 
Định lý 5:(giíi h¹n ®Æc biÖt) ; ; ; 
 *Các dạng vô định: 
 1) D¹ng 2) D¹ng 
 3) D¹ng 4) D¹ng 
Ph­¬ng ph¸p chung : Khö d¹ng v« ®Þnh 
 +) Ph©n tÝch ra thõa sè 
 +) Nh©n víi biÓu thøc liªn hîp th­êng gÆp 
 cã biÓu thøc liªn hîp 
 cã biÓu thøc liªn hîp 
 cã biÓu thøc liªn hîp 
 cã biÓu thøc liªn hîp 
 +) §Æt biÕn phô 
 +) Thªm bít mét sè hoÆc mét biÓu thøc .....
 B- C¸c d¹ng to¸n .
 I ) d¹ng c¬ b¶n
D¹ng I : Ph©n tÝch ra thõa sè 
VÝ dô 1
 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : M=
 M= 
VÝ dô 2
 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : §©y lµ d¹ng .
 Ta cã 
 Do nªn 
 L­u ý : §©y lµ bµi to¸n c¬ b¶n nh­ng häc sinh rÊt dÔ viÕt sai khi viÕt : 
D¹ng II Thªm bít nh©n liªn hîp 
VÝ dô 3
 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : 
 Nh©n c¸c biÓu thøc liªn hîp 
 Rót gän vµ Kq : N = 5
VÝ dô 4
 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : §©y lµ d¹ng Ta chuyÓn vÒ c¸c d¹ng v« ®Þnh kh¸c .
 XÐt c¸c giíi h¹n sau : 
 §Æt Ta cã 
 Nh©n víi biÓu thøc liªn hîp vµ 
 VËy 
 Ta cã bµi to¸n tæng qu¸t :
D¹ng III §Æt biÕn phô 
VÝ dô 5
 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : §Æt khi th× 
 Ta cã :
 D¹ng tæng qu¸t : T×m giíi h¹n 
 Gi¶ sö .TÝnh 
II/ Giíi h¹n d¹ng : 
 vµ Tæng qu¸t : (*) víi 
 1) C¸c bµi to¸n c¬ b¶n :
 C¸c giíi h¹n c¬ b¶n ( víi ): 
 2) Ph­¬ng ph¸p 
a) Ph­¬ng ph¸p : 
 B1) NhËn d¹ng giíi h¹n .
 B2) Sö dông c¸c c«ng thøc l­îng gi¸c ; nh©n víi biÓu thøc liªn hîp 
 Thªm bít ;®Æt biÕn phô ....... .
 B3) §­a bµi to¸n vÒ ®óng d¹ng (*) .
 B4) T×m kÕt qu¶ .
 b) Yªu cÇu : 
 +) Häc sinh nhí c¸c c«ng thøc l­îng gi¸c 
	- C«ng thøc céng 
 - C«ng thøc nh©n ®«i ; nh©n ba ; h¹ bËc
 - C«ng thøc biÕn tæng thµnh tÝch ; tÝch thµnh tæng 
 +) Häc sinh nhí c¸c biÓu thøc liªn hîp .
3) ¸p dông 
A- Lo¹i 1( sö dông c¸c phÐp biÕn ®æi l­îng gi¸c )
Ph­¬ng ph¸p : Trong ph­¬ng ph¸p nµy t¸c gi¶ h­íng dÉn häc sinh chñ yÕu b»ng ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c c«ng thøc l­îng gi¸c ; thªm bít ;nhuÇn nhuyÔn ; ®ua vÒ d¹ng (*)
 VÝ dô 1 T×m c¸c giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : Ta cã =1/2
 ( Cã thÓ nh©n liªn hîp víi 1+cosx )
VÝ dô 2 T×m c¸c giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : Ta cã =
 VÝ dô 3 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : 
 Lµm t­¬ng tù bµi 1 C = 7
VÝ dô 4 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : suy ra 
VÝ dô 5 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i:
 Rót gän 
 C¸c bµi tËp t­¬ng tù . 
 1/TÝnh c¸c giíi h¹n sau:
2/TÝnh c¸c giíi h¹n sau: 
B-Lo¹i 2 (Nh©n víi c¸c biÓu thøc liªn hîp)
Ph­¬ng ph¸p : Trong ph­¬ng ph¸p nµy t¸c gi¶ h­íng dÉn häc sinh chñ yÕu b»ng ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c biÓu thøc liªn hîp ; thªm bít nh©n liªn hîp chøa c¨n bËc 2;3 lµ chñ yÕu .(cã thÓ lµm b»ng c¸ch kh¸c)
 VÝ dô 1 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : Nh©n c¶ tö vµ mÉu víi biÓu thøc liªn hîp 
 suy ra KQ: C = 
 VÝ dô2 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : Thªm bít vµ nh©n liªn hîp .
 B=5/2
C¸c bµi tËp t­¬ng tù . 
 TÝnh c¸c giíi h¹n sau:
C-Lo¹i 3 (®Æt biÕn phô)
Ph­¬ng ph¸p : Trong ph­¬ng ph¸p nµy t¸c gi¶ h­íng dÉn häc sinh chñ yÕu b»ng ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c biÕn phô 
 VÝ dô 1 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶I: §Æt x-1= y Ta cã x=y+1 vµ khi : th× 
 Ta cã 
 VÝ dô 2 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i: §Æt Ta cã vµ khi : th× 
 Ta cã 
 VÝ dô 3 T×m giíi h¹n sau : 
 Gi¶i : §Æt Ta cã x= 1-y vµ th× 
C¸c bµi tËp t­¬ng tù . 
 TÝnh c¸c giíi h¹n sau: (Sö dông ph­¬ng ph¸p ®Æt Èn phô ®æi biÕn)
 III/ Giíi h¹n d¹ng: 
Ph­¬ng ph¸p : D¹ng tæng qu¸t 
 1) NÕu vµ th× 
 2) NÕu vµ th× ta cã ngay kÕt qu¶ .
 3) NÕu A=1 vµ th× ta ®Æt f(x)=1+h(x)
 Ta cã : KÕt qu¶ : ( -bÊt kú)
 4) §Æc biÖt : vµ 
 Tæng qu¸t : víi 
 víi
	T=0 nÕu 
 Ta cã kÕt qu¶ sau : nÕu 
	 nÕu 
 VÝ dô 1 T×m giíi h¹n : 
 Gi¶i : 
VÝ dô 2 T×m giíi h¹n : 
 Gi¶i : 
 XÐt giíi h¹n: VËy 
VÝ dô 3 T×m giíi h¹n :
 Gi¶i : Ta cã §Æt vµ th× 
 Khi ®ã rót gän KQ: C=1
Bµi TËp TÝnh c¸c giíi h¹n 
 iV/ Giíi h¹n d¹ng Mò vµ l«garit: 
 Ph­¬ng ph¸p : +) D¹ng tæng qu¸t : 
 +) D¹ng c¬ b¶n: ; 
 +) KÕt qu¶ : 
VÝ dô 1 T×m giíi h¹n : 
 Gi¶i : Ta cã 
VÝ dô 2 T×m giíi h¹n : 
 Gi¶i : Ta cã
VÝ dô 3 T×m giíi h¹n : 
 Gi¶i : Ta cã
VÝ dô 4 T×m giíi h¹n : 
 Gi¶i : Ta cã 
VÝ dô 5 T×m giíi h¹n : 
 Gi¶i : Ta cã
VÝ dô 6 T×m giíi h¹n : 
 Gi¶i : Ta cã
Bµi tËp TÝnh c¸c giíi h¹n D¹ng - L«garit
 (a;b;c>0)
 V- SỬ DỤNG ĐỊNH NGHĨA ĐẠO HÀM ĐỂ TÌM GIỚI HẠN
 Bµi to¸n: TÝnh giíi h¹n D¹ng (). 1)Ph­¬ng ph¸p chung: 
 Ta biÕn ®æi giíi h¹n trªn vÒ d¹ng sau:
D¹ng 1: Ta ®­îc L = . ( c«ng thøc tÝnh ®¹o hµm t¹i )
D¹ng 2: Ta ®­îc L = víi .
D¹ng 3: Ta ®­îc L = víi .
 Chó ý: Mét sè bµi to¸n cã d¹ng v« ®Þnh ta dïng c¸ch biÕn ®æi nh­ sau:
D¹ng .
D¹ng .
D¹ng . 
Cho hµm sè , ®Ó tÝnh giíi h¹n mµ:
1) vµ D¹ng 
2)vµ D¹ng 
 3) D¹ng 
 ChuyÓn vÒ d¹ng , råi ta ¸p dông 1 trong 3 d¹ng trªn.
 §Ó tÝnh giíi h¹n cô thÓ ta lµm c¸c b­íc sau :
 B1/ XÐt hµm sè phï hîp víi biÓu thøc bµi to¸n 
 B2/ TÝnh =? Vµ Vµ 
 B3/ ViÕt biÓu thøc theo c«ng thøc tÝnh ®¹o hµm.	
 B4/ KÕt qu¶ 
 2)C¸c vÝ dô minh ho¹: 
 VÝ dô 1: TÝnh giíi h¹n sau 
 Gi¶i:
 B1) XÐt 
 B2) f(1)=0 ; 
 B3) 
 B4) KL:A=5/3
 VÝ dô 2: TÝnh giíi h¹n sau 
 B = . 
Gi¶i:
 XÐt , ta cã: ,
 Khi ®ã: .
 VÝ dô 3: TÝnh giíi h¹n 
 C = . 
Gi¶i:
 ViÕt l¹i giíi h¹n trªn d­íi d¹ng:
C = 
 XÐt , ta cã ;
 §Æt , ta cã ;
 Khi ®ã: C = .
NhËn xÐt: §Ó tÝnh giíi h¹n trªn b»ng ph­¬ng ph¸p th«ng th­êng ta ph¶i lµm nh­ sau
 Do ®ã C = 
 VÝ dô 4: TÝnh giíi h¹n 
Gi¶i:
 XÐt vµ f(0)=0 ; f’(x)= f’(0)=1/2
 ¸p dông c«ng thøc =1/2
 VÝ dô 5: TÝnh giíi h¹n E= . 
Gi¶i:
 XÐt . LÊy logarit ta cã 
 XÐt Ta cã:
 VËy E = .
 VÝ dô 6: TÝnh giíi h¹n 
Gi¶i:
§èi víi bµi nµy ta dïng phÐp thªm bít hay nh©n liªn hîp lµ rÊt khã vµ dµi . Nªn ph­¬ng ph¸p sö dông ®¹o hµm rÊt cã hiÖu qu¶.
XÐt ®Æt khi th× 
Ta cã 
 XÐt 
VËy VËy 
 §Æt t­¬ng tù trªn 
 KL : F=8
Bµi TËp t­¬ng tù 
 Bµi 1 Tính các giới hạn sau:
 1) 
 2).
 3)                                        4) .
 Bµi 2: Tìm các giới hạn sau
 1) 4) 
 2). 
 3) 5) 
 Bµi 3 Tìm giới hạn: 
PhÇn iII : øng dông cña giíi h¹n
 A- Sö dông giíi h¹n ®Ó t×m tiÖm cËn cña hµm sè:
 I )KiÕn thøc cÇn nhí
Cho hàm số y = f(x) có đồ thị là (C)
y = y0 là tiệm cận ngang của (C) nếu một trong hai điệu kiÖn sau được thoả mãn: 
x = x0 là tiệm cận đứng của (C) nếu một trong các điều kiện sau đựơc thoả mãn: 
Đường thẳng y = ax + b ( ) được gọi là tiệm cận xiên nếu một trong hai điều kiện sau thoả mãn: 
II ) Ph­¬ng ph¸p chung
 Dạng 1: Tiệm cận hàm số hữu tỉ 
 1) Phương pháp 
Tiệm cận đứng: Nghiệm của mẫu không phải là nghiệm của tử cho phép xác định tiệm cận đứng.
Tiệm cận ngang, xiên:
+ Deg(P(x)) < Deg (Q(x)): Tiệm cận ngang y = 0
	+ Deg(P(x)) = Deg(Q(x)): Tiệm cận ngang là tỉ số hai hệ số bậc cao nhất của tử và mẫu.
	+ Det (P(x)) = Det(Q(x)) + 1: Không có tiệm cận ngang; Tiệm cận xiên được xác định bằng cách phân tích hàm số thành dạng: f(x) = ax + b + với thì y = ax + b là tiệm cận xiên.
 2) C¸c vÝ dô
 Ví dụ 1. Tìm các tiệm cận của các hàm số:
 Gi¶i  
 a. Ta thấy nên đường thẳng x = 2 là tiệm cận đứng.
 +) Vì nên y = 2 là tiệm cận ngang của đồ thị hàm số.
 b. +) . Nên x = 3 là tiệm cận đứng của đồ thị hàm số.
 +) . Ta thấy Vậy y = x+ 2 là tiệm cËn
 xiên của đồ thị hàm số.
 c. Ta thấy +) Nên x = 1 là đường tiệm cận đứng.
 +) . Nên x = -1 là tiệm cận đứng.
 +). Nên y = 0 là tiệm cận ngang của đồ thị hàm số.
 Dạng 2. Tiệm cận của hàm vô tỉ : 
 1) Phương pháp
 Ta phân tích 
 Với khi đó có tiệm cận xiên bên phải
 Với khi đó có tiệm cận xiên bên tr ái
 2) C¸c vÝ dô 
 VÝ dô2 T×m tiÖm cËn xiªn cña hµm sè: 
 Gi¶i :Gäi tiÖm c©n xiªn lµ y=ax+b
 +) TiÖm cËn xiªn bªn ph¶i :
 =2
 VËy tiÖm cËn xiªn bªn ph¶i lµ y=2x-2
 +) TiÖm cËn xiªn bªn tr¸i 
 . VËy tiÖm cËn xiªn bªn tr¸i lµ y=-2x+2
Bµi TËp t­¬ng tù 
 Bµi 1. T×m tiÖm cËn c¸c hµm sè sau:
Bµi 2. T×m tiÖm cËn cña c¸c hµm sè sau:
Bµi 3. X¸c ®Þnh m ®Ó ®å thÞ hµm sè: cã ®óng 2 tiÖm cËn ®øng.
Bµi 4. TÝnh diÖn tÝch cña tam gi¸c t¹o bëi tiÖm cËn xiªn cña ®å thÞ t¹o víi hai trôc to¹ ®é cña c¸c hµm sè:
Bµi 5.(§HSP 2000). T×m m ®Ó tiÖm cËn xiªn cña ®å thÞ hµm sè t¹o víi hai trôc to¹ ®é mét tam gi¸c cã diÖn tÝch b»ng 8 (®vdt)
Bµi 6. Cho hµm sè: (1)
T×m m ®Ó tiÖm cËn xiªn cña ®å thÞ ®i qua ®iÓm 
T×m m ®Ó ®­êng tiÖm cËn xiªn cña (1) c¾t Parabol t¹i hai ®iÓm ph©n biÖt. 
B- Sö dông giíi h¹n ®Ó xÐt tÝnh liªn tôc
 I) C¸c kiÕn thøc cÇn nhí 
 a) C¸c ®Þnh nghÜa 
 Định nghĩa 1: 
 *Hàm số f(x) liên tục tại xo Û 
 *Hàm số f(x) gọi là liên tục trên khoảng (a;b) nếu nó liên tục tại mọi điểm
 xo Î (a;b)
 *Hàm số f(x) gọi là liên tục trên đoạn [a;b] nếu nó liên tục trên khoảng [a;b] 
 và 
 b) Các định lý:
Định lý 1:Các hàm số đa thức,hữu tỉ,lượng giác là các hàm số liên tục trên tập xác định của chúng
Định lý 2:Tổng,hiệu,tích,thương của những hàm liên tục là một hàm liên tục 
Định lý 3:Nếu hàm số f(x) liên tục trên đoạn [a;b] và f(a).f(b) < 0 thì tồn tại ít nhất một số c Î (a;b) sao cho f(c) = 0
 HÖ qu¶: Nếu hàm số f(x) liên tục trên đoạn [a;b] và f(a).f(b) < 0 
 thì phương trình f(x) = 0 có ít nhất 1 nghiệm trên khoảng (a;b)
 II)Ph­¬ng ph¸p chung:
 1) Ph­¬ng ph¸p 
 +) Sö dông ®Þnh nghÜa vµ c¸c ®Þnh lý 
 +) T¹i mµ f(x) kh«ng liªn tôc gäi lµ gi¸n ®o¹n nÕu vi ph¹m mét trong c¸c 
 ®iÒu kiÖn sau : 
 *) f(x) kh«ng x¸c ®Þnh t¹i 
 *) Kh«ng tån t¹i giíi h¹n t¹i ( cã thÓ giíi h¹n 2 phÝa kh¸c nhau)
 *) 
 2) C¸c vÝ dô (víi x0)
 VÝ dô 1 Cho hµm sè f(x)=	 XÐt tÝnh liªn tôc t¹i x=0
	1 ( víi x=0)
 Gi¶i  +)TX§ : R
 +)Ta cã :=f(0)
VËy hµm sè kh«ng liªn tôc t¹i x=0( nh­ng liªn tôc bªn ph¶i t¹i x=0)
	 víi 
 VÝ dô 2 Cho hµm sè f(x)= 
	x+2a+1 víi x<1
 T×m a ®Ó hµm sè liªn tôc t¹i x=1
 Gi¶i  +)TX§ : R
 +)Ta cã : f(1)=1/2 vµ 
 §Ó hµm sè liªn tôc t¹i x=1th× 
VËy tho¶ m·n bµi to¸n 
Bµi TËp t­¬ng tù 
 1.Xét sự liên tục của các hàm số sau:
 a) f(x) = x2 + x – 3 b) f(x) = 
 2.Xét sự liên tục của các hàm số sau:
 f(x) = tại xo = 1
 3.Tìm a để các hàm số sau liên tục tại x0
 f(x) = tại x0 = 1
 4. Chứng minh rằng các phương trình sau có nghiệm:
 a) x3 – 2x – 7 = 0 b) x5 + x3 – 1 = 0
 c) x3 + x2 + x + 2/3 = 0 d) x3 – 6x2 + 9x – 10 = 0
 5. Chứng minh rằng phương trình 
 a) x3 – 3x2 + 3 = 0 có 3 nghiệm trong khoảng (– 1;3)
 b) 2x3 – 6x + 1 = 0 có 3 nghiệm trong khoảng (– 2;2)
Lêi t¸c gi¶: Giíi h¹n lµ phÇn rÊt quan träng trong to¸n phæ th«ng nªn nã cã rÊt nhiÒu c¸c øng dông trong c¸c lÜnh vùc to¸n häc còng nh­ c¸c m«n häc kh¸c (TÝnh ®¹o hµm ; tÝnh tÝch ph©n b»ng ®Þnh nghÜa ; hay trong vËt lý .) .Song do thêi l­îng cña chuyªn ®Ò t¸c gi¶ chØ ®­a ra hai øng dông quan träng trªn rÊt mong sù gãp ý ; trao ®æi bæ xung cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh ®Ó chuyªn ®Ò ®­îc hoµn thiÖn h¬n .
PhÇn iV Giíi thiÖu mét sè ®Ò thi 
 Lêi t¸c gi¶:Trong phÇn nµy t«i xin ®­a ra mét sè ®Ò thi n¨m tr­íc vµ c¸c c¸ch gi¶i kh¸c 
 nhau ®Ó c¸c thÇy c« vµ c¸c em tham kh¶o.
VÝ dô 1 T×m giíi h¹n sau 	 (§HGT_2001)
 Gi¶i :
 C¸ch 1 (Thªm bít nh©n liªn hîp)
C¸ch 2( Sö dông ®¹o hµm)
§Æt Khi th× Ta cã 
 XÐt vµ 
 ¸p dông c«ng thøc =-7/3
VÝ dô 2 T×m giíi h¹n sau (HSG B¾c ninh) 
Gi¶i : 
 C¸ch 1(biÕn ®æi) 
 Rót gän 
C¸ch 2( Sö dông ®¹o hµm) 
XÐt vµ 
 ¸p dông c«ng thøc 
XÐt vµ 
 ¸p dông c«ng thøc 
VËy 
Chuyªn ®Ò nµy cßn tiÕp tôc ®­îc bæ sung vµ söa ch÷a.
Chuyªn ®Ò cã thÓ ch­a ®Çy ®ñ vµ cßn nh÷ng sai sãt trong qu¸ tr×nh lµm nªn rÊt mong sù trao ®æi gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ c¸c em häc sinh.
	 T¸c gi¶ 
	Hoµng quý 

Tài liệu đính kèm:

  • docLTDHBAC NINH 0840.doc