Giáo án Văn: Ẩn dụ

Chào mừng các thày giáo cô giáo về dự giờ thăm lớpKiểm tra bài cũ2. Nhân hoá là gi? Có mấy kiểu nhân hoá? Chỉ rõ phép nhân hoá trong câu ca dao sau thuộc kiểu nhân hoá nào?Núi cao chi lắm núi ơi ?Núi che mặt trời chẳng thấy người thương.( Ca dao )Có ba kiểu nhân hoá:- Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật- Dùng những từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động của vật. - Trò chuyện xưng hô với vật như đối với ngườinúi ơiNúi cheẩn dụTiết 95	Anh đội viên nhìn BácCàng nhìn lại càng thương Người Cha mái tóc bạcĐốt lửa cho anh nằmI. ẩn dụ là gì?1. Bài tập :Trong khổ thơ dưới đây cụm từ Người Cha được dùng để chỉ ai? Vì sao có thể ví như vậy? (Minh Huệ)Người ChaNgười Chaẩn dụTiết 95	Anh đội viên nhìn BácCàng nhìn lại càng thương Người Cha mái tóc bạcĐốt lửa cho anh nằmI. ẩn dụ là gì?1. Bài tập : (Minh Huệ)Nhận xét- Người Cha chỉ Bác Hồ.- Bác Hồ với Người Cha có những phẩm chất giống nhau:+ Tuổi tác+ Tình thương yêu các con+ Sự chăm sóc ân cần, chu đáo đối với các conCho hai khổ thơ sau: Bác Hồ, Cha của chúng conCho con được ôm hôn má BácHồn của muôn hồn.Cho con hôn mái đầu tóc bạcHôn chòm râu mát rượi hoà bìnhNgười là Cha, là Bác, là Anh,Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ(Sáng tháng năm. Tố Hữu)Anh đội viên nhìn BácĐốt lửa cho anh nằmCàng nhìn lại càng thươngNgười Cha mái tóc bạc(Minh Huệ)So sánh hai câu thơ:Người Cha mái tóc bạc	(Minh Huệ)Người là Cha, là Bác,là Anh	 (Tố Hữu)So sánh hai câu thơ trên giống và khác nhau ở chỗ nào?* Giống nhau:* Khác nhau:lược bỏ vế A chỉ còn vế Bgiữ cả hai vế A và B: Người là ChaMinh HuệTố HữuVế AVế BKhi phép so sánh bị lược bỏ vế A gọi là so sánh ngầm (ẩn kín) hay gọi là phép ẩn dụ.Đều so sánh Bác với Người ChaVế AVế BNgườiChaLược bỏNgười ChaBài tậpSo sánh đặc điểm và tác dụng của hai cách diễn đạt sau đây:Cách1 Bác Hồ mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằmCách 2: Người Cha mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằmNhận xétCách nói thông thường, miêu tả trực tiếp có tác dụng nhận thức lí tínhDùng phép ẩn dụ, có tác dụng gợi hình gợi cảmẩn dụTiết 95	I. ẩn dụ là gì?1. Bài tập :2. Bài học:ẩn dụ là gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.ẩn dụTiết 95	I. ẩn dụ là gì?II. Các kiểu ẩn dụ:a. Các từ in đậm dưới đây dùng để chỉ những sự vật hiện tượng nào? Vì sao có thể ví như vậy?1. Bài tập:a. Các từ in đậm dưới đây dùng để chỉ những sự vật hiện tượng nào? Vì sao có thể ví như vậy?1. Bài tập:Về thăm nhà Bác làng SenCó hàng râm bụt thắp lên lửa hồngchỉ sự nở hoa - Lửa hồngNguyễn Đức MậuTương đồng về hình thức.Tương đồng về cách thức.chỉ màu đỏ của hoa râm bụt- Thắp:ẩn dụ hình thứcẩn dụ cách thứcthắplửa hồng1. Bài tập:b. Cách dùng từ trong cụm từ in đậm dưới đây có gì đặc biệt so với cách nói thông thường?Chao ôi ,trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm như nối lại chiêm bao đứt quãng.Nắng giòn tanNắng to, nhạtVị giácThị giác(Chuyển đổi cảm giác)ẩn dụ chuyển đổi cảm giácnắng giòn tanNguyễn Tuân1. Bài tập:Người Cha mái tóc bạcĐốt lửa cho anh nằmc. Bác Hồ và Người Cha trong câu thơ của Minh Huệ có những nét tương đồng nào?- Bác Hồ và Người Cha có những phẩm chất giống nhau:+ Tuổi tác+ Tình thương yêu các con+ Sự chăm sóc ân cần, chu đáo đối với các con- Bác Hồ và Người Cha có những tương đồng về phẩm chấtẩn dụ phẩm chấtNgười Chaẩn dụTiết 95	I. ẩn dụ là gì?II. Các kiểu ẩn dụ:1. Bài tập:2. Bài học: (Ghi nhớ SGK/69)Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp là:ẩn dụ hình thức;ẩn dụ cách thức;ẩn dụ phẩm chất;ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.ẩn dụẩn dụTiết 95	I. ẩn dụ là gì?II. Các kiểu ẩn dụ:III. Luyện tập.Bài 2: Tìm các ẩn dụ hình tượng và nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng được so sánh ngầm với nhau.III. Luyện tập.Bài 2: Tìm các ẩn dụ hình tượng và nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng được so sánh ngầm với nhau.a. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. ( Tục ngữ)b. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng (Tục ngữ) c. Thuyền về có nhớ bến chăng Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền (Ca dao) d. Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ (Viễn Phương)Nhóm 1Nhóm 2Nhóm 3Nhóm 4 Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. (Tục ngữ) * Ăn quả có nét tương đồng về cách thức với sự hưởng thụ thành quả lao động. * Kẻ trồng cây có nét tương đồng về phẩm chất với người tạo dựng thành quả.Câu tục ngữ này khuyên chúng ta khi được hưởng thành quả phải nhớ đến công lao người lao động đã làm ra thành quả đóNhóm 1b. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng (Tục ngữ)mựcđenđènsáng* Mực, đen có nét tương đồng về phẩm chất với cái xấucái xấuMựcđen* Đèn, sáng có nét tương đồng về phẩm chất với cái tốt, cái hay, cái tiến bộ.Câu tục ngữ này khuyên chúng ta nên tránh xa cái xấu, gần gũi học hỏi cái hay, cái tiến bộ.Nhóm 2 c. Thuyền về có nhớ bến chăng Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền (Ca dao)Thuyềnbến thuyền người con trai bến người con gáiCó những nét tương đồng về phẩm chất: ẩn dụ phẩm chấtCâu ca dao nói về tình yêu đôi lứa. Người con gái (bến) một lòng thuỷ chung chờ đợi người con trai (thuyền)!Nhóm 3 Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ. (Viễn Phương) Mặt Trời được dùng để chỉ Bác Hồ vì có nét tương đồng về phẩm chất ( vĩ đại, soi đường đưa dân tộc Việt Nam tới tự do,ấm no, hạnh phúc; mãi mãi trường tồn. )Mặt TrờiMặt Trời Nhóm 4 Bài 3 : Tìm ẩn dụ chuyển đổi cảm giác và nêu tác dụng của ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật hiện tượng.a) Buổi sáng, mọi người đổ ra đường. Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt. Cha lại dắt con đi trên cát mịn(Hoàng Trung Thông)(Tô Hoài)ánh nắng chảy đầy vai. Diễn tả chính xác tâm trạng thích thú, yêu quý sản vật, mùi vị của quê hương.a) Buổi sáng, mọi người đổ ra đường. Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt. (Tô Hoài)chảy Cha lại dắt con đi trên cát mịn(Hoàng Trung Thông)ánh nắng chảy đầy vai. Lòng tràn đầy niềm vui sướng, ấm áp của người cha và đứa conchảy Dặn dò- Học thuộc ghi nhớ SGK- Làm các bài tập trong sách bài tập- Đọc trước bài Hoán dụcám ơn các thầy giáo, cô giáo và các em đã tham dự tiết học này!Kiểm tra bài cũ1. Nhân hoá là gì? Cho ví dụ. * Nhân hoá là dùng những từ vốn để chỉ hoạt động tính chất của con người để miêu tả những sự vật không phải là người hoặc để xưng hô, để gọi chúng.Mặt trời gác núi Bóng tối lan dần,Anh Đóm chuyên cần Lên đèn đi gác. Võ Quảng* Ví dụ