Giáo án Văn 12

Ngày 19/8/2011
TIÕT 1+2 : 
 KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM
TỪ CM THÁNG 8-1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX
I. Mục tiêu cần đạt : 
1. Mức độ cần đạt:
 Giúp hs: Nắm được những đ đ của 1 nền vh song hành cùng lịch sử đất nước
Thấy được những thành tựu của vh cách mạng Việt Nam
Cảm nhận được ý nghĩa của văn học đối với đời sống\
2. Trọng tâm kiến thức kĩ năng
 KiÕn thøc : -Nắm được một số nét về các chặng đường phát triển, những thành tựu của văn học vn qua các giai đọan, những đặc điểm của văn học vn 1945-1975.
Thấy được những đổi mới bước đầu của VHVN giai đọan từ 1975 đặc biệt là từ 1986 đến hết thế kỉ XX.
Kü n¨ng:
Nhìn nhận đánh giá 1 giai đoạn vh trong 1 hc lịch sử đặc biệt của đất nước
II. Tiến trình lên lớp:
Ổn định lớp
Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra vở sọan của HS.
Bài mới: 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
* Từ 1945 đến 1975 VH phát triển qua mấy chặng đường? Đặc điểm, tình hình phát triển và thành tựu qua các giai đọan?
* Thµnh tùu vÒ th¬ ca cña v¨n häc giai ®o¹n nµy ?
Đây là giai đoạn đất nước đang xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước. Văn học có hai nhiệm vụ cụ thể: Phản ánh công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất miền Nam
* Cho ví dụ minh sự phong phú về đề tài của VH giai đọan này?
VD: Cái sân gạch của ĐVũ:truyện xoay quanh nhân vật lão Am- con người cũ- đấu tranh, thay đổi nhận thức, chấp nhận CNXH và lớp thanh niên mới- tiêu biểu là Trọng, Chấm- con lão Am tha thiết với CNXH
VD: Mùa lạc, Sông Đà  VD Thơ CLV:
Hỡi sông Hồng tiếng hát bốn nghìn năm!
Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng?
- Chưa đâu! Và ngay cả trong những ngày đẹp nhất
Khi Nguyễn Trãi làm thơ và đánh giặc,
Nguyễn Du viết Kiều, đất nước hóa thành văn,
Khi Nguyễn Huệ cưỡi voi vào cửa Bắc.
Hưng Đạo diệt quân Nguyên trên sóng Bạch Đằng...
Những ngày tôi sống đây là ngày đẹp hơn tất 
Thế nào là nề VH hướng về đại chúng?
Cho ví dụ CM nền VH hướng về đại chúng?
VD: “Có những phút làm nên lịch sử”
“Em là ai cô gái hay nàng tiên”
“ Tuổi 14 thật ước ao
Buổi đầu cầm súng biết bao là mừng”
“ Giọt giọt mồ hôi rơi/ trên má anh vàng nghệ/ anh về quốc quân ơi
“Em là con gái Bắc Giang/ rét thì mặc rét nước làng em lo”“ Nhớ người mẹ nắng cháy lưng
Địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô”
“Em Cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ”
“Đất nước của những người mẹ mặc áo vá vai
Bền bỉ nuôi chồng, nuôi con đánh giặc”
“Mẹ vẫn đào hầm trong tầm đại bác”
(Chứng minh bằng những điển hình văn học như cụ già Mết, Tnú, Đinh Núp trong tác phẩm của Nguyên Ngọccũng có thể chứng minh bằng thể loại như thơ lục bát, ca dao chống Pháp và chống Mỹ).
Ra trận là con đường đẹp nhất, con đường vui: Những buổi vui sao cả nước lên đường/ xao xuyến bờ tre từng hồi trống giục – Chính Hữu
“ Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước/ mà lßng phơi phới dậy tương lai”.
“Đường ra trận mùa này đẹp lắm”
GV hướng dẫn HS tìm hiểu về giai đoạn văn học sau 1975- hết thế kỉ XX.
* Nêu câu hỏi 4 SGK: Hãy giải thích vì sao VHVN từ sau 1975 phải đổi mới ?
- Nêu câu hỏi gợi mở cho hS trả lời , nhận xét và chốt lại ý chính.
* Hãy nêu những chuyển biến và thành tựu ban đầu của nền văn học?
Lưu ý HS theo dõi sự chuyển biến qua từng giai đoạn cụ thể và nêu thành tựu tiêu biểu.
- Diễn giảng thêm về một vài tác phẩm nêu trong SGK
* Qua tìm hiểu em hãy rút ra những đánh giá chung về VH sau 1975, giải thích nguyên nhân tích cực và hạn chế của VH? 
Gv chốt lại đánh giá chung về VH sau 1975 .
I. Khái quát VHVN từ CMTT 1945 đến 1975:
1.Vài nét khái quát về hoµn cảnh lịch sử xã hội và văn hóa:
( SGK)
2. Quá trình phát triển và những thành tựu nổi bật: 
a. Chặng đường từ 1945 đến 1954:
- Một số tác phẩm trong những năm 1945-1946 đã phản ánh được không khí hồ hởi, vui sướng đặc biệt của nhân dân ta khi đất nước vừa giành được độc lập( Ngọn Quốc kì, Hội nghị non sông...).
- Từ cuối năm 1946, văn học tập trung phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Văn học gắn bó sâu sắc với đời sống cách mạng và kháng chiến ; tập trung khám phá sức mạnh và những phẩm chất tốt đẹp của quần chúng nhân dân; thể hiện niềm tự hào dân tộc và niềm tin vào tương lai tất thắng của cuộc kháng chiến.
- Truyện ngắn và kí là những thể loại mở đầu cho văn xuôi chặng đường kháng chiến chống Pháp . Những tác phẩm tiêu biểu: Một lần tới Thủ của Trần Đăng, Đôi mắt và rừng nhật kí Ở rừng của Nam Cao, Làng của Kim Lân...Từ 1950, đã xuất hiện những tập truyện kí khá dày dặn: Vùng mỏ của Võ Huy Tâm, Xung kích của Nguyễn Đình Thi, Đất nước đứng lên của Nguyên Ngọc...
- Thơ ca: đạt được nhiều thành tựu xuất sắc. Cảm hứng chính là tình yêu quê hương đất nước, lòng căm thù giặc, ca ngợi cuộc sống kháng chiến và con người kháng chiến.
Tiêu biểu là những tác phẩm: Cảnh khuya, Cảnh rừng Việt Bắc, Rằm tháng giêng của Hồ Chí Minh, Bên kia sông Đuống của HCầm, Tây Tiến của QD, Đất nước của Nguyễn Đình Thi...đặc biệt là tập thơ Việt Bắc của Tố Hữu.
- Kịch: một số vở kịch xuất hiện gây sự chú ý lúc bấy giờ như Bắc Sơn, Những người ở lại của Nguyễn Huy Tưởng, Chị Hòa của Học Phi
- Lí luận, phê bình văn học chưa phát triển nhưng đã có những tác phẩm có ý nghĩa quan trọng như bản báo cáo Chủ nghĩa Mác và vấn đề văn hóa Việt Nam của Trường Chinh, 
b. Chặng đường từ 1955 đến 1964:
- Văn học tập trung thể hiện hình ảnh người lao động, ngợi ca những đổi thay của đất nước và con người trong bước đầu xây dựng CNXH với cảm hứng lãng mạn, tràn đầy niềm vui và niềm lạc quan tin tưởng. Nhiều tác phẩm đã thể hiện tình cảm sâu nặng với miền Nam và nỗi đau chia cắt, ý chí thống nhất đất nước.
- Văn xuôi mở rộng đề tài trên nhiều lĩnh vực cuộc sống: sự đổi đời của con người, sự biến đổi số phận trong môi trường mới, thể hiện khát vọng hạnh phúc cá nhân; Đề tài chống Pháp vẫn tiếp tục được khai thác. Hiện thực trước cách mạng tháng Tám vẫn được khai thác với cách nhìn mới. Đề tài HT hóa nông nghiệp, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội được khai thác nhiều  Các tác phẩm tiêu biểu (SGK)
 Thơ ca có một mùa bội thu. Tập trung thể hiện cảm hứng: sự hoà hợp giữa cái riêng với cái chung, ca ngợi chủ nghĩa xã hội, cuộc sống mới, con người mới, nỗi đau chia cắt, nỗi nhớ thương với miền Nam ruột thịt
 - Kich cũng có những thành tựu mới với các tác phẩm Một đảng viên – Học Phi, Quẫn – Lộng Chương, Chị Nhàn, Nổi gió - Đào Hồng Cẩm.
c) Giai đoạn (1965-1975):
 - Văn học giai đoạn này tập trung viết về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ. Chủ đề bao trùm là ca ngợi tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng. 
- Văn xuôi chặng đường này phản ánh cuộc sống, chiến đấu và lao động, khắc hoạ thành công con người Việt Nam anh dũng, kiên cường, bất khuất ở cả hai miền Nam - Bắc 
- Thơ ca chống Mĩ đạt tới thành tựu xuất sắc, đánh dấu bước tiến mới của nền thơ hiện đại Việt Nam thể hiện không khí, khí thế, lí tưởng của toàn thể dân tộc, đề cập tới sứ mạng lịch sử và ý nghĩa nhân loại của cuộc kháng chiến chống Mĩ 
 - Kich sân khấu có nhiều thành tựu mới
- Về lí luận phê bình tập trung ở một số tác giả Vũ Ngọc Phan, §ặng Thai Mai, Hoài Thanh, Xuân Diệu, Chế Lan Viên..
-Văn học trong vùng tạm chiếm có sự phát triển, tuy nhiên cũng không có điều kiện gọt giũa đê đạt tới một sự thành công lớn...
3. Những đặc điểm cơ bản của VHVN 1945-1975
a) Nền văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng hoá, gắn bó sâu sắc với vận mệnh chung của đất nước:
 Văn nghệ trở thành vũ khí sắc bén phục vụ kịp thời cho sự nghiệp CM, hiện thực cách mạng khơi nguồn cảm hứng s¸ng tạo cho VH. VH gắn bó sâu sắc và ăn nhịp với từng chặng đường của lịch sử dân tộc, theo sát từng nhiệm vụ chính trị của đất nước Tổ quốc, CNXH đã trở thành một nguồn cảm hứng trở thành đề tài lớn của văn học
 b) Nền văn học hướng về đại chúng:
 - Nhân dân là là đối tượng phản ánh, thưởng thức, nguồn bổ sung lực lượng s¸ng tác cho văn họcChính nhân dân trở thành cảm hứng chủ đạo, trở thành đề tài cho các tác phẩm...
 - Nội dung: Phản ánh cuộc sống, khát vọng, phẩm chất anh hùng, vẻ đẹp tâm hồn, khả năng và con đường tất yếu đi đến với cách mạng của nhân dân
- Hình thức: tác phẩm ngắn gọn, sử dụng các thể loại truyền thống, ngôn ngữ trong sáng giản dị dễ hiểu.
VD: “Thằng tây chớ cậy sức dài
Chúng tao dù nhỏ nhưng dai hơn mày 
Chúng tao thức bốn đêm rồi
Ăn cháo ba bữa chạy mười chín cây
Bây giờ mới gặp mày đây
Sức tao còn đủ bắt mày hàng tao”
“Chị em phụ nữ Thái Bình
Ca nô đội lệch vừa xinh, vừa giòn
Người ta nhắc chuyện chồng con
lắc đầu nguây nguẩy em còn đánh Tây”
c) Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn:
 - Khuynh hướng sử thi: Văn học đã tái hiện những mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc, ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò träng ®¹i cña §N (chống Pháp, chống Mĩ, xây dựng chủ nghĩa xã hội), những nhân vật đại diện tiêu biểu cho lí tưởng dân tộc, gắn bó số phận với cả cộng đồng dân tộc, con người chủ yếu được khám phá ở nghĩa vụ, trách nhiệm công dân , lời văn mang giọng điệu ngợi ca ngôn ngữ trang trọng, tráng lệ hào hùng.
 - Cảm hứng lãng mạn: khẳng định cái tôi đây tình cảm cảm xúc, hướng tíi lí tưởngca ngợi cuộc sống mới con người mới, tin vào tương lai tất thắng của cách mạng, 
II. Khái quát VHVN từ sau 1975 đến hết thế kỉ XX:
1.Hoàn cảnh lịch sử xã hội và văn hóa:
2. Những chuyển biến và một số thành tựu ban đầu: 
- Từ sau 1975, thơ chưa tạo được sự lôi cuốn hấp dẫn như các giai đoạn trước. Tuy nhiên vẫn có một số tác phẩm ít nhiều gây chú ý cho người đọc ( Trong đó có cả nhưng cây bút thuộc thế hệ chống Mĩ và những cây bút thuộc thế hệ nhà thơ sau 1975).
- Từ sau 1975 văn xuôi có nhiều thành tựu hơn so với thơ ca. Nhất là từ đầu những năm 80. Xu thế đổi mới trong cách viết cách tiếp cận hiện thực ngày càng rõ nét với nhiều tác phẩm của Nguyễn Mạnh Tuấn, Ma văn Kháng, Nguyễn Khải.
- Từ năm 1986 văn học chính thức bước vào thời kì đổi mới : Gắn bó với đời sống, cập nhật những vấn đề của đời sống hàng ngày. Các thể loại phóng sự, truyện ngắn, bút kí, hồi kí... đều có những thành tựu tiêu biểu.
- Thể loại kịch từ sau 1975 phát triển mạnh mẽ ( Lưu Quang Vũ, Xuân Trình...)
=>Nhìn chung về văn học sau 1975 
- Văn học đã từng bước chuyển sang giai đoạn đổi mới và vận động theo hướng dân chủ hoá,mang tính nhân bản và nhân văn sâu sắc.
- Vh cũng phát triển đa dạng hơn về đề tài, phong phú, mới mẻ hơn về bút pháp,cá tính sáng tạo của nhà văn được phát huy .
- Nét mới của VH giai đoạn này là tính hướng nội, đi vào hành trình tìm kiếm bên trong, quan tâm nhiều hơn đến số phận con người trong những hoàn cảnh phức tạp của đời sống.
- Tuy nhiên VH giai đoạn này cũng có những hạn chế: đó là những biểu hiện quá đà, thiếu lành mạnh hoặc nảy sinh khuynh hướng tiêu cực, nói nhiều tới các mặt trái của xã hội...
III/ Kết luận: ( Ghi nhớ- SGK)
4. Củng cố, dặn dò
************************
Ngày20/8/2011
TIÕT 3
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ.
I. Mục tiêu cần đạt : 
	1.Mức độ cần đạt
Nắm được cách viết một bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí
	2. Trọng tâm KTKN
KiÕn thøc : Nội dung y/c cách thyuwcs triển khai bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí
Kü n¨ng : Kĩ năng tìm hiểu đề và lập dàn ý.
Nêu ý kiến nhận xét đ/giá đ/với 1 tt đạo lí
 ... trë thµnh ng­êi anh hïng cøu quèc". §ã lµ mét h×nh t­îng trung t©m mµ tr­íc ®ã v¨n häc kh«ng cã.
 - Ph¹m V¨n §ång hiÓu rÊt râ r»ng t¸c phÈm v¨n ch­¬ng lín chØ cã thÓ sinh ra tõ nh÷ng t©m hån lín. V× thÕ khi nãi ®Õn th¬ v¨n yªu n­íc cña NguyÔn §×nh ChiÓu t¸c gi¶ lu«n chó ý lµm cho ng­êi ®äc nhËn ra nh÷ng c©u v¨n, vÇn th¬ ®ã chÝnh lµ bÇu nhiÖt huyÕt cña nhµ th¬ trµo ra thµnh ch÷ nghÜa.
 c. Gi¸ trÞ cña TruyÖn Lôc V©n Tiªn.
Ph¹m V¨n §ång cho thÊy TruyÖn Lôc V¨n Tiªn lµ "mét b¶n tr­êng ca ca ngîi chÝnh nghÜa, nh÷ng ®¹o ®øc ®¸ng quý träng ë ®êi, ca ngîi nh÷ng ng­êi trung nghÜa!". 
 - T¸c gi¶ kh«ng phñ nhËn nh÷ng sù thËt nh­: "Nh÷ng gi¸ trÞ lu©n lÝ mµ NguyÔn §×nh ChiÓu ca ngîi, ë thêi ®¹i chóng ta, theo quan ®iÓm cña chóng ta th× cã phÇn ®· lçi thêi", hay "v¨n ch­¬ng cña Lôc V¨n Tiªn" cã nh÷ng chç "lêi v¨n kh«ng hay l¾m". Sù thõa nhËn cho thÊy t¸c gi¶ lµ ng­êi lu«n gi÷ ®­îc sù trung thùc vµ c«ng b»ng trong khi nghÞ luËn. Song kh«ng v× sù thõa nhËn Êy mµ gi¸ trÞ cña TruyÖn Lôc V©n Tiªn bÞ h¹ thÊp ®i. Ph¹m V¨n §ång ®· chØ ra r»ng ®ã lµ nh÷ng h¹n chÕ kh«ng thÓ tr¸nh khái vµ kh«ng ph¶i lµ c¬ b¶n nhÊt. TruyÖn Lôc V©n Tiªn vÉn lµ t¸c phÈm lín cña NguyÔn §×nh ChiÓu, bëi cuèn truyÖn th¬ Êy mang nh÷ng néi dung t­ t­ëng ®¹o ®øc gÇn gòi víi quÇn chóng nh©n d©n, vµ do ®ã, ®­îc hä "c¶m xóc vµ thÝch thó". TruyÖn Lôc V©n Tiªn l¹i cã mét lèi kÓ chuyÖn "n«m na", "dÔ hiÓu, dÔ nhí, cã thÓ truyÒn b¸ trong d©n gian".
 2. Mµu s¾c biÓu c¶m, gi¸ trÞ ®Æc s¾c cña bµi v¨n nghÞ luËn.
- Mµu s¾c biÓu c¶m cña bµi v¨n nghÞ luËn nµy thÓ hiÖn ë chç trong nhiÒu ®o¹n v¨n t¸c gi¶ trùc tiÕp thÓ hiÖn c¶m høng ngîi ca ®èi víi NguyÔn §×nh ChiÓu. ¤ng dïng rÊt nhiÒu tõ ng÷ vµ h×nh ¶nh, nh÷ng c¸nh diÔn ®¹t ®éc ®¸o, s©u s¾c ®Ó ca ngîi nhµ th¬ mï §ång Nai, vÝ dô ®o¹n sau: "Trªn trêi cã nh÷ng v× sao cã ¸nh s¸ng kh¸c th­êng...V¨n th¬ cña NguyÔn §×nh ChiÓu còng vËy". HoÆc: "Ngßi bót...bçng chèc trë thµnh ng­êi anh hïng cøu n­íc". HoÆc: "Nh©n kØ niÖm...ng­êi con vinh quang cña d©n téc!".
- Gi¸ trÞ cña bµi v¨n nghÞ luËn nµy kh«ng ph¶i chØ ë chç cã néi dung s©u s¾c, xóc ®éng mµ cßn ë nghÖ thuËt chÝnh luËn víi bè côc chÆt chÏ, luËn ®iÓm vµ c¸ch lËp luËn s¸ng sña, cã søc thuyÕt phôc cao.
§äc thªm: 
ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
néi dung kiÕn thøc
Ho¹t ®éng 1: GV cho HS th¶o luËn c¸c c©u hái.
Ho¹t ®éng 2: GV cho HS tr¶ lêi vµ chèt l¹i.
C©u 1: N§T lÝ gi¶i nh­ thÕ nµo vÒ ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt cña th¬ lµ biÓu hiÖn t©m hån con ng­êi?
C©u 3: Ng«n ng÷ th¬ cã g× ®Æc biÖt so víi c¸c thÓ lo¹i kh¸c? 
ThÕ nµo lµ th¬ tù do, th¬ kh«ng vÇn? 
C©u 5: Quan niÖm cña NguyÔn §×nh Thi vÒ th¬ ngµy nay cã gi¸ trÞ kh«ng? V× sao?
C©u 1: 
C©u 4:
 I. MÊy ý nghÜ vÒ th¬
- ¤ng ®­a ra mét c©u hái kh«ng mang ý nghÜa nghi vÊn mµ mang ý nghÜa kh¼ng ®Þnh: "§Çu mèi cña th¬ cã lÏ ta ®i t×m bªn trong t©m hån con ng­êi ch¨ng?". Khëi ®Çu mét bµi th¬, ng­êi viÕt ph¶i cã "rung ®éng th¬", sau ®ã míi "lµm th¬". Rung ®éng th¬ cã ®­îc khi t©m hån ra khái tr¹ng th¸i b×nh th­êng; do cã sù va ch¹m víi thÕ giíi bªn ngoµi, víi thiªn nhiªn, víi nh÷ng ng­êi kh¸c mµ t©m hån con ng­êi thøc tØnh, bËt lªn nh÷ng t×nh ý míi mÎ.
 - Lµm th¬ lµ thÓ hiÖn nh÷ng rung ®éng cña t©m hån b»ng lêi hoÆc nh÷ng dÊu hiÖu thay cho lêi nãi. Nh÷ng lêi, nh÷ng ch÷ Êy ph¶i cã søc m¹nh truyÒn c¶m tíi ng­êi ®äc th¬, khiÕn "mäi sîi d©y cña t©m hån rung lªn".
 - Ng«n ng÷ th¬ cã nh÷ng nÐt ®Æc biÖt so víi ng«n ng÷ c¸c thÓ lo¹i v¨n häc kh¸c.
 + Trong v¨n xu«i lµ ng«n ng÷ tù sù, kÓ chuyÖn.
 + Trong kÞch chñ yÕu lµ ng«n ng÷ ®èi tho¹i.
 + Trong th¬ ca cã t¸c dông gîi c¶m ®Æc biÖt nhê yÕu tè nhÞp ®iÖu.
 - NguyÔn §×nh Thi quan niÖm "kh«ng cã vÊn ®Ò th¬ tù do, th¬ cã vÇn vµ th¬ kh«ng cã vÇn", mµ chØ cã "th¬ thùc vµ th¬ gi¶, th¬ hay vµ th¬ kh«ng hay, th¬ vµ kh«ng th¬". Thêi ®¹i míi, t­ t­ëng, t×nh c¶m míi, néi dung míi, ®ßi hái mét h×nh thøc míi, ®iÒu quan träng lµ dïng th¬ tù do, th¬ kh«ng vÇn, hay "dïng bÊt cø h×nh thøc nµo, miÔn lµ th¬ diÔn t¶ ®­îc ®óng t©m hån con ng­êi míi ngµy nay".
Kh«ng nªn nghÜ r»ng bµi viÕt chØ cã t¸c dông nhÊt thêi lóc bÊy giê mµ c¸c vÊn ®Ò t¸c gi¶ ®Æt ra, c¸c luËn ®iÓm xung quanh vÊn ®Ò ®Æc tr­¬ng b¶n chÊt cña th¬ ca ngµy nay vÉn cßn cã gi¸ trÞ bëi ý nghÜa thêi sù, tÝnh chÊt khoa häc ®óng ®¾n, g¾n bã chÆt chÏ víi cuéc sèng vµ thùc tiªn s¸ng t¹o thi ca.
 II. §«- xt«i- Ðp- xki
 a. Hai thêi ®iÓm ®èi lËp trong cuéc sèng cña §«- xt«i- Ðp- xki.
 - Thêi ®iÓm thø nhÊt: PhÇn ®Çu cña ®o¹n v¨n nãi vÒ kiÕp sèng cña mét kÎ l­u vong víi nh÷ng chi tiÕt sèng ®éng vÒ c¶nh ngé bÇn cïng. tãm l¹i lµ "thêi ®iÓm cña sù tuyÖt väng lín nhÊt".
 - Thêi ®iÓm thø hai: trë vÒ Tæ quèc, "mét gi©y h¹nh phóc tét ®Ønh", nh÷ng giê phót "xuÊt thÇn", niÒm høng khëi tr­íc ®¸m ®«ng quång nhiÖt. Sau ®ã lµ c¸i chÕt khi "xø mÖnh ®· hoµn thµnh", trong "t×nh c¶m anh em cña tÊt c¶ c¸c giai cÊp vµ tÊt c¶ c¸c ®¼ng cÊp cña n­íc Nga".
 b. Nh÷ng nÐt m©u thuÉn trong thiªn tµi §«- xt«i- Ðp- xki.
 - Nh÷ng t×nh c¶m m·nh liÖt trong c¬ thÓ yÕu ®uèi cña mét con bÖn thÇn kinh; con ng­êi mang tr¸i tim vÜ ®¹i ("chØ ®Ëp v× n­íc Nga") ph¶i t×m ®Õn nh÷ng c¬ héi "thÊp hÌn", bÞ dµy vß v× hoµn c¶nh.
 - Sè phËn vïi dËp thiªn tµi nh­ng thiªn tµi tù cøu v·n b»ng lao ®éng vµ còng tù ®èt ch¸y trong lao ®éng- ®ã chÝnh lµ søc hÊp dÉn ë tÝnh c¸ch vµ sè phËn ®Çy ngang tr¸i cña §«- xt«i- Ðp- xki.
 - Ng­êi bÞ l­u ®µy biÖt xø, "®au khæ mét m×nh" trë thµnh "xø gi¶ cña xø xë m×nh", con ng­êi ®Çy m©u thuÉn vµ c« ®¬n mang l¹i cho ®Êt n­íc "mét sù hoµ gi¶i" vµ "kiÒm chÕ mét lÇn cuèi sù Cuång nhiÖt cña c¸c m©u thuÉn thêi ®¹i «ng"- dï chØ lµ lÇn cuèi.
 - Thiªn tµi bÞ ®Ì nÐn bëi sè phËn, nh­ng còng cã thÓ t¸c ®éng trë l¹i sè phËn, vµ kh«ng chØ sè phËn cña riªng m×nh mµ cña c¶ mét d©n téc, thêi ®¹i
	4. LuyÖn tËp, cñng cè:
	GV h­íng dÉn HS lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i.
Ngµy 7/9/2011
 TiÕt 12
NghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng
A - Môc tiªu bµi häc
1. Møc ®é cÇn ®¹t
N¾m ®­îc c¸ch viÕt bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng.
2. Träng t©m KTKN:
KT: Néi dung yªu cÇu cña bµi v¨n
C¸ch thøc triÓn khai
KN:NhËn diÖn ®­îc h/t­îng ®/sèng nªu ra trong ®Ò bµi
Huy ®éng kiÕn thøc vµ tr¶I nghiÖm b¶n th©n ®Ó viÕt bµi
B. Ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn.
	- Nªu vÊn ®Ò + Gîi më + Ph¸t vÊn + DiÔn gi¶ng + Quy n¹p . . .
	- Gi¸o ¸n + SGK + tµi liÖu tham kh¶o.
C. TiÕn tr×nh bµi d¹y.
	1. æn ®Þnh, kiÓm tra sÜ sè.
	2. KiÓm tra bµi cò: 
	3. Néi dung bµi míi:
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung kiÕn thøc cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu c¸ch lµm mét bµi nghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng
1. HS ®äc t­ liÖu tham kh¶o Chia chiÕc b¸nh cña m×nh cho ai? (SGK) vµ tr¶ lêi c©u hái:
- §Ò bµi yªu cÇu nghÞ luËn vÒ hiÖn t­îng g×?
- Anh (chÞ) dù ®Þnh ý kiÕn cña m×nh gåm nh÷ng luËn ®iÓm nµo?
- Bµi nªn cã nh÷ng dÉn chøng minh ho¹ g×?
- CÇn vËn dông nh÷ng thao t¸c lËp luËn nµo?
I. C¸ch lµm mét bµi nghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng
1. T×m hiÓu ®Ò
- §Ò bµi yªu cÇu nghÞ luËn vÒ hiÖn t­îng chia chiÕc b¸nh thêi gian cña c¸c b¹n trÎ h«m nay.
- LuËn ®iÓm:
+ ViÖc lµm cña NguyÔn H÷u ¢n
+ HiÖn t­îng NguyÔn H÷u ¢n lµ mét hiÖn t­îng sèng ®Ñp cña thanh niªn ngµy nay.
+ HiÖn t­îng tiªu cùc trong lèi sèng "l·ng phÝ chiÕc b¸nh thêi gian vµo nh÷ng trß ch¬i v« bæ" cña mét sè Ýt thanh niªn, häc sinh.
- DÉn chøng:
+ §­a ra mét sè viÖc lµm cã ý nghÜa cña thanh niªn ngµy nay t­¬ng tù NguyÔn H÷u ¢n. Ch¼ng h¹n: d¹y häc ë c¸c líp häc t×nh th­¬ng (®èi víi sinh viªn), gióp ®ì ng­êi tµn tËt cã hoµn c¶nh neo ®¬n, tham gia phong trµo thanh niªn t×nh nguyÖn
+ §­a ra mét sè viÖc lµm ®¸ng phª ph¸n cña thanh niªn häc sinh. VÝ dô: bá häc ra ngoµi ch¬i ®iÖn tö, ®¸nh bi a, tham gia ®ua xe,
- Thao t¸c lËp luËn: cÇn vËn dông kÕt hîp c¸c thao t¸c lËp luËn: ph©n tÝch, so s¸nh, b×nh luËn, b¸c bá,
2. HS sö dông c¸c ý ®· nªu ®Ó lËp dµn ý
- Ba HS tr×nh bµy ba phÇn, líp x©y dùng dµn ý.
- §¸nh gi¸, kÕt luËn
2. LËp dµn ý
Më bµi: Nªu hiÖn t­îng, trÝch dÉn ®Ò nhËn ®Þnh chung.
Th©n bµi
- NguyÔn H÷u ¢n ®· dµnh hÕt thêi gian cña m×nh cho nh÷ng ng­êi bÖnh ung th­ giai ®o¹n cuèi.
- Ph©n tÝch hiÖn t­îng: HiÖn t­îng NguyÔn H÷u ¢n cã ý nghÜa gi¸o dôc rÊt lín ®èi víi thanh niªn, häc sinh ngµy nay. HiÖn t­îng nµy chøng tá thanh niªn ViÖt Nam ®· vµ ®ang ph¸t huy truyÒn thèng "l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch" 
tinh thÇn t­¬ng th©n t­¬ng ¸i, gióp ®ì lÉn nhau cña cha «ng x­a. HiÖn t­îng NguyÔn H÷u ¢n tiªu biÓu cho lèi sèng ®Ñp, t×nh th­¬ng yªu con ng­êi cña thanh niªn ngµy nay.
- B×nh luËn:
+ §¸nh gi¸ chung vÒ hiÖn t­îng: Chóng ta cÇn thÊy r»ng, ®a sè thanh niªn ViÖt Nam cã ý thøc tèt víi viÖc lµm cña m×nh, cã hµnh vi øng xö ®óng ®¾n, cã tÊm lßng nh©n hËu, bao dung, kh«ng nªn chØ v× mét Ýt thanh niªn cã th¸i ®é vµ viÖc lµm kh«ng hîp lÝ mµ ®¸nh gi¸ sai toµn bé thanh niªn.
+ Tuy nhiªn, mét vµi hiÖn t­îng tiªu cùc trong lèi sèng "l·ng phÝ chiÕc b¸nh thêi gian vµo nh÷ng trß ch¬i v« bæ" cña thanh niªn, häc sinh vÉn ®¸ng ph¶i phª ph¸n. §ã lµ hä ®· ®Ó thêi gian tr«i ®i mét c¸ch v« Ých, kh«ng lµm ®­îc g× cho b¶n th©n, cho gia ®×nh, b¹n bÌ, cho nh÷ng ng­êi cÇn ®­îc quan t©m chia sÎ.
+ BiÓu d­¬ng viÖc lµm cña NguyÔn H÷u ¢n.
+ Kªu gäi thanh niªn, häc sinh h·y noi g­¬ng NguyÔn H÷u ¢n ®Ó thêi gian cña m×nh kh«ng tr«i ®i mét c¸ch v« Ých.
KÕt bµi: Bµy tá suy nghÜ riªng cña ng­êi viÕt ®èi víi hiÖn t­îng trªn.
3. HS rót ra kÕt luËn: NghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng lµ g×? CÇn ®¹t nh÷ng yªu cÇu nµo khi lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng?
3. C¸ch lµm mét bµi nghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng
- NghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng lµ bµn vÒ mét hiÖn t­îng cã ý nghÜa ®èi víi x· héi.
- Bµi nghÞ luËn cÇn nªu râ hiÖn t­îng ph©n tÝch c¸c mÆt ®óng - sai, lîi - h¹i, chØ ra nguyªn nh©n vµ bµy tá th¸i ®é, ý kiÕn cña ng­êi viÕt.
- Ngoµi viÖc vËn dông c¸c thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch, so s¸nh, b¸c bá, b×nh luËn, ng­êi viÕt cÇn diÔn ®¹t gi¶n dÞ, ng¾n gän, s¸ng sña, nhÊt lµ phÇn nªu c¶m nghÜ cña riªng m×nh.
Ho¹t ®éng 2: LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
- HS thùc hiÖn, bæ sung, gãp ý
- NhËn xÐt, chØnh söa, cñng cè.
II. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
Gîi ý:
- NguyÔn ¸i Quèc bµn vÒ hiÖn t­îng: sù l·ng phÝ thêi gian cña thanh niªn An Nam. HiÖn t­îng nµy diÔn ra vµo nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XX, víi hoµn c¶nh x· héi n­íc ta ngµy nay, hiÖn t­îng Êy vÉn cßn.
(HS tù nªu thªm ý kiÕn cña m×nh).
- Trong v¨n b¶n, t¸c gi¶ sö dông thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch, so s¸nh, b×nh luËn,
Ch¼ng h¹n: thao t¸c lËp luËn so s¸nh: t¸c gi¶ so s¸nh thanh niªn An Nam víi thanh niªn Trung Hoa.
(GV ph©n tÝch thªm hoÆc h­íng dÉn HS ph©n tÝch).
- C¸ch dïng tõ gi¶n dÞ kh«ng hoa mÜ, c©u v¨n chuÈn mùc, gÇn víi nh÷ng ph¸n ®o¸n logÝc trong mét hÖ thèng lËp luËn, c©u tr­íc liªn kÕt víi c©u sau, c©u sau nèi tiÕp c©u tr­íc trong mét m¹ch suy luËn. C¸ch diÔn ®¹t trong s¸ng, thuyÕt phôc cao.
Bµi tËp 2
- H­íng dÉn HS lËp dµn ý, tr×nh bµy, HS kh¸c bæ sung.
- NhËn xÐt, cñng cè.
Bµi tËp 2
Cã thÓ lËp dµn ý nh­ sau:
Më bµi: Nªu hiÖn t­îng, trÝch dÉn ®Ò, nhËn ®Þnh chung.
Th©n bµi
- Ph©n tÝch hiÖn t­îng.
- B×nh luËn hiÖn t­îng.
+ §¸nh gi¸ chung vÒ hiÖn t­îng
+ Phª ph¸n c¸c biÓu hiÖn ch­a tèt.
KÕt bµi: Bµy tá suy nghÜ riªng cña m×nh, kªu gäi mäi ng­êi tr¸nh xa tÖ n¹n x· héi.
II. H­íng dÉn häc ë nhµ
1. ¤n l¹i kiÕn thøc bµi häc, ®äc t­ liÖu tham kh¶o
2. ChuÈn bÞ lµm bµi viÕt sè 2
****************************