Giáo án Tự nhiên & xã hội 3 - Tuần 1 đến 7

TN&XH (tiết 1)
HOẠT ĐỘNG THỞ VÀ CƠ QUAN HÔ HẤP
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
- Nhận ra sự thay đổi của lồng ngực khi ta hít vào và thở ra (HSG)
- Nêu tên các bộ phận và chức năng của cơ quan hô hấp.
- Chỉ và nói được tên các bộ phận của cơ quan hô hấp trên tranh vẽ.
B. ĐDD - H
Tranh sgk.
C. HĐD - H
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. GTB : GV ghi tựa
2. Hoạt động 1 :Thực hành cách thở sâu
- HD HS thực hiện động tác “Bịt mũi nín thở”
- Cảm giác của các em sau khi nín thở lâu?
- Gọi một HS thực hiện trước lớp động tác thở sâu như hình 1 S/4 để cả lớp quan sát. Sau đó yêu cầu HS đứng tại chỗ đặt 1 tay lên ngực và cùng thực hiện hít vào thật sâu và thở ra hết sức.
- Yêu cầu HS nhận xét về sự thay đổi của lồng ngực khi hít vào và thở ra?
HSG: 
 - Nhận xét sự thay đổi của lồng ngực khi hít vào thật sâu và thở ra hết sức?
- Hoạt động thở diễn ra như thế nào ?
* Kết luận : Khi ta thở, lồng ngực phồng lên, xẹp xuống đều đặn đó là cử động hô hấp. Cử động hô hấp gồm hai động tác : hít vào và thở ra. Khi hít vào thật sâu thì phổi phồng lên để nhận nhiều không khí, lồng ngực sẽ nở to ra. Khi thở ra hết sức, lồng ngực xẹp xuống, đẩy không khí từ phổi ra ngoài.
3. Hoạt động 2 : Làm việc với sgk
* Bước 1 : Làm việc theo cặp
- YC mở SGK, quan sát H2 trang 5 chỉ và nói tên các bộ phận của cơ quan hô hấp trong 3’
* Bước 2 : Làm việc cả lớp
- Gọi đại diện một số cặp lên vừa chỉ vừa nói tên các bộ phận của cơ quan hô hấp.
- Hỏi Thêm:
- Cơ quan hô hấp là gì?
- En hãy nêu chức năng từng bộ phận của cơ quan hô hấp?
* Kết luận : 
- Cơ quan hô hấp là cơ quan thực hiện sự trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường bên ngoài.
- Cơ quan hô hấp gồm: mũi. Khí quản, phế quản và hai lá phổi.
- Mũi. Khí quản và phế quản là đường dẫn khí.
- Hai lá phổi có chức năng trao đổi khí.
3. Củng cố - Dặn dò
- Em có bao giờ bị dị vật (thức ăn, vật nhỏ, nước ...) chưa? Khi đó em cảm thấy thế nào? 
- Nếu bị dị vật rơi vào làm tắt đường thở chúng ta phải làm gì?
- HSG: Nếu nín thở lâu từ 3 đến 4 phút thì như thế nào?
GV: Người bình thường có thể nhịn ăn được vài ngày, thậm chí lâu hơn nhưng không thể nhịn thở quá 3’. Hoạt động thở bị ngừng trên 5’cơ thể sẽ bị chết. Bởi vậy, khi bị dị vật làm tắt đường thở cần phải cấp cứu ngay lập tức
- YC đọc phần bóng đèn tỏa sáng
- Nhận xét
- Cả lớp thực hiện.
- Thở gấp hơn, sâu hơn lúc bình thường
- Một HS thực hiện trước lớp.
- Khi hít vào lồng ngực phồng lên, khi thở ra lồng ngực xẹp xuống.
- Khi hít vào thật sâu phổi phồng lên để nhận nhiều không khí, lồng ngực sẽ nở to ra. Khi thở ra hết sức lồng ngực xẹp xuống, đẩy không khí từ phổi ra ngoài.
- Đều đặn và liên tục.
- Thảo luận theo nhóm cặp trong 3’
- Một số cặp HS lên trước lớp trình bày. Cả lớp nhận xét
- Là cơ quan thực hiện sự trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường bên ngoài. 
- Mũi. Khí quản và phế quản là đường dẫn khí; Hai lá phổi có chức năng trao đổi khí.
- Khó chịu
- Cần phải lấy ra
- ... thì người ta có thể bị chết.
- HS đọc
TN&XH (tiết 2)
NÊN THỞ NHƯ THẾ NÀO ?
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
- Hiểu được tại sao ta nên thở bằng mũi mà không nên thở bằng miệng.
- Nói được ích lợi của việc hít thở không khí trong lành và tác hại của việc hít thở không khí có nhiều khí các-bô-níc, nhiều khói, bụi đối với sức khoẻ con người.
B. ĐDD - H
Tranh sgk.	
C. HĐD – H
I. Ổn định
II. KTBC : Hoạt động thở và cơ quan hô hấp
 - Em hãy nêu được các bộ phận và chức năng của cơ quan hô hấp
 - Hoạt động thở diễn ra như thế nào? Nếu ngừng thở 3 đến 4 phút thì chúng ta sẽ như thế nào? 
III. Bài mới
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. GTB : GV ghi tựa
2. Hoạt động 1 :Thảo luận nhóm
- HD 2 HS ngồi cạnh nhau để quan sát phía trong của lỗ mũi của bạn tromg 1’
- Đặt một số câu hỏi sau khi HS thực hiện xong.
+ Các em nhìn thấy gì trong mũi?
+ Khi sổ mũi em thấy có gì chảy ra từ 2 lỗ mũi?
+ Hằng ngày dùng khăn sạch lau phía trong mũi, em thấy trên khăn có gì?
+ Tại sao thở bằng mũi tốt hơn thở bằng miệng?
Giảng thêm:
+ Trong lỗ mũi có nhiều lông để cản bớt bụi.
+ Ngoài ra trong mũi còn có nhiều tuyến tiết dịch nhầy để cản bụi, diệt khuẩn tạo độ ẩm, đồng thời có nhiều mao mạch sưởi ấm không khí hít vào.
* Kết luận : Thở bằng mũi là hợp vệ sinh, có lợi cho sức khoẻ, vì vậy chúng ta nên thở bằng mũi.
3. Hoạt động 2 : Làm việc với sgk
- YC mở SGK, quan sát H3, 4, 5 và thảo luận nhóm đôi trong 3’
+ Bức tranh nào thể hiện không khí trong lành, bức tranh nào thể hiện không khí có nhiều khói bụi ?
+ Khi được thở ở nơi không khí trong lành bạn cảm thấy thế nào ?
+ Nêu cảm giác của bạn khi phải thở không khí có nhiều khói, bụi ?
+ HSG: Khi hít vào, khí ôxi có trong không khí sẽ đi đâu? Khi thở ra khí các-bô-níc đi đâu?
* Kết luận : Không khí trong lành là không khí chứa nhiều khí ô-xi, ít khí các-bô-níc và khói, bụi,.. Khí ô-xi cần cho hoạt động sống của cơ thể. Vì vậy, thở không khí trong lành sẽ giúp chúng ta khoẻ mạnh. Không khí chứa nhiều khí các-bô-níc, khói, bụi,.là không khí bị ô nhiễm. Vì vậy, thở không khí bị ô nhiễm sẽ có hại cho sức khoẻ.
3. Củng cố - Dặn dò
- YC đọc phần bóng đèn tỏa sáng
- Nhận xét
- Về xem lại bài
- Các nhóm thực hiện quan sát.
- Trả lời câu hỏi của giáo viên.
+ Trong mũi có nhiều lông mũi
+ Có nhiều nước mũi chảy ra
+ Có nhiều bụi, nhiều chất dơ bẩn bám vào lông mũi
+ Thở bằng mũi tốt hơn. Vì trong mũi có lông mũi, chất nhầy cản bụi, các mạch máu nhỏ sưởi ấm không khí khi vào phổi.
- Các nhóm quan sát và thảo luận theo cặp
- Các nhóm trình bày kết quả 
+ Hình 3 KK trong lành, Hình 4, 5 KK có nhiều khói bụi.
+ Khoan khoái, dễ chịu
+ Ngột ngạt, khó chịu.
+ ... sẽ thấm vào máu ở phổi để nuôi cơ thể; khi thở ra khí các-bô-níc có trong máu được thải ra ngoài qua phổi.
- HS đọc
TN&XH (tiết 3)
VỆ SINH HÔ HẤP
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
- Nêu ích lợi của việc tập thở buổi sáng. ( HS khá, giỏi )
- Kể những việc nên làm và không nên làm để giữ vệ sinh cơ quan hô hấp.
- Giữ sạch mũi họng.( HS khá, giỏi )
B. ĐDD - H
Tranh sgk trang 8, 9
C. HĐD - H
I. Ổn định
II. KTBC : bài "Nên thở như thế nào"
- Thở thế nào là hợp vệ sinh? Vì sao?
- Nêu tác hại của việc hít thở không khí ô nhiễm.
III. Bài mới
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. GTB : GV ghi tựa
2. Hoạt động 1 :Thảo luận nhóm 
- YC HS quan sát hình 1, 2, 3 S/8 thảo luận và trả lời các câu hỏi.
+ Nhóm 1. 2. 3: Tập thở sâu vào buổi sáng có lợi gì?
+ Nhóm 4, 5, 6: Hằng ngày chúng ta nên làm gì để giữ sạch mũi họng ?
* HSG: 
- Nêu ít lợi của việc tập thể dục buổi sáng .
- Việc làm của các bạn trong tranh 2, 3 có lợi ích gì?
GVKL:
 Buổi sáng sớm không khí thường trong lành, ít khói bụi có lợi cho sức khỏe.
 Sau một đêm nằm ngủ, không hoạt động, cơ thể cần được vận động để mạch máu lưu thông, hít thở không khí trong lành và hô hấp sâu để tống được nhiều khí cac-bo-nic ra ngoài và hít được nhiều khí ôxy vào phổi, Vì những lí do trên tập thở vào buổi sáng rất tốt cho cơ thể, có lợi cho sức khỏe.
 Hằng ngày, chúng ta cần lau sạch mũi và súc miệng bằng nước muối để tránh bị nhiễm trùng các bộ phận của cơ quan hô hấp trên.
 Ngoài ra các em cần phòng tránh một số nguy hiểm có thể xảy ra đối với mũi như: Không dùng tay ngoái vào lỗ mũi mà phải dùng khăn sạch để lao mũi. Mùa đông tránh để nhiễm lạnh đột ngột và tập thói quen thở bằng mũi không thở bằng miệng. Mỗi khi xì mũi cần xì từng bên một, vì nếu bóp hẹp 2 lỗ mũi mà xì mạnh, không khí có thể qua vòi tai làm tăng áp lực đột ngột trong tai giữa, gây thủng màng nhỉ. Tránh trò chơi nguy hiểm hoặc các va chạm vào mũi. Khi bị chảy máu cam thì ngồi yên lặng, bóp chặt 2 lỗ mũi trong vòng 10 phút hoặc lâu hơn nữa cho đến khi máu ngừng chảy; kết hợp đắp nước mát, nước lạnh vào mũi càng tốt.
* Lưu ý: chữa sớm các bệnh mũi, họng đều có tác dụng phòng bệnh cho tai.
3. Hoạt động 2 : Thảo luận theo cặp.
* Bước 1 : Làm việc theo cặp
- YC quan sát các hình trang 9 và trả lời câu hỏi: Chỉ và nói tên các việc nên và không nên làm để bảo vệ và giữ vệ sinh cơ quan hô hấp?
- Theo dõi và và giúp đỡ HS đặt thêm những câu hỏi như: Hình này vẽ gì? Việc làm của các bạn trong hình là có lợi hay có hại đối với cơ quan hô hấp? Tại sao?
* Bước 2: Làm việc cả lớp
- Gọi đại diện một số cặp lên trình bày kết quả
* Kết luận : 
- Không nên ở trong phòng có người hút thuốc lá, thuốc lào. Vì trong khói thuốc lá, thuốc lào có nhiều chất độc và chơi đùa những nơi có nhiều khói bụi. Khi quét dọn, làm vệ sinh lớp học, nhà ở cần phải đeo khẩu trang.
- Luôn quét dọn và lau sạch đồ đạc cũng như sàn nhà để bảo đảm không khí trong nhà luôn trong sạch không có nhiều bụi.
- Tham gia tổng vệ sinh đường đi, ngõ xóm, không vứt rác, khạc nhổ bừa bãi.
3. Củng cố - Dặn dò:
GDBVMT:
- Em hãy nêu một số hoạt động của con người đã gây ô nhiễm bầu không khí có hại đối với cơ quan hô hấp?
- Em hãy nêu một số việc làm có lợi cho sức khỏe?
- Thực hiện tốt những điều đã học
- Nhận xét
- Thảo luận theo nhóm. Đại diện mỗi nhóm trả lời, các nhóm khác nhận xét.
+ Tập thở vào buổi sáng có lợi vì:
~ Buổi sáng sớm không khí thường trong lành, ít khói bụi,
~ Sau một đêm nằm ngủ, không hoạt động, cơ thể cần được vận động để mạch máu lưu thông, hít thở không khí trong lành và hô hấp sâu để tống được nhiều khí cac-bô-nic ra ngoài và hít được nhiều khí ôxy vào phổi
+ Hằng ngày, chúng ta cần lau sạch mũi và súc miệng bằng nước muối để tránh bị nhiễm trùng các bộ phận của cơ quan hô hấp trên.
- Làm cho cơ thể khỏe mạnh và hít thở không khí trong lành.
- Làm cho mũi và họng được sạch sẽ
- Các cặp làm việc
- Đại diện một số cặp lên trình bày kết quả. Các nhóm khác nhận xét.
+ Hình 4: Hai bạn nhỏ đang chơi bi ở gần đường. Các bạn n ... å. Nếu bị tổn thương sẽ làm cơ thể hoạt động không bình thường, không tốt với sức khoẻ vì thế chúng ta cần phải bảo vệ và giữ gìn chúng.
- Thảo luận nhóm
- Chỉ trên sơ đồ và nói tên các bộ phận của cơ quan thần kinh.
- Cơ quan thần kinh; tủy sống
- Nhóm trưởng các bạn chỉ vị trí của bộ não, tuỷ sống trên cơ thể mình hoặc trên cơ thể bạn.
- Chỉ trên sơ đồ và nêu rõ : đâu là não, tuỷ sống, các dây thần kinh và nhấn mạnh não được bảo vệ bởi hộp sọ, tuỷ sống được bảo vệ bởi cột sống.
- Chơi trò chơi
- Thính giác, thị giác 
- Các nhóm thảo luận
- Trình bày kết quả thảo luận.
+ Não và tuỷ sống là trung ương thần kinh điều khiển mọi hoạt động của cơ thể.
+ Một số dây thần kinh dẫn luồng thần kinh nhận được từ các cơ quan của cơ thể về não hoặc tuỷ sống. Một số dây thần kinh khác lại dẫn luồng thần kinh từ não hoặc tuỷ sống đến các cơ quan
+ Nếu một số cơ quan bị hỏng sẽ ảnh hưởng đến cơ thể, khiến cơ thể hoạt động không bình thường, ảnh hưởng đến sức khỏe.
BỔ SUNG
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
TN&XH ( tiết 13 )
HOẠT ĐỘNG THẦN KINH
A. MT
Sau bài học, HS có khả năng :
- Nêu được ví dụ về những phản xạ tự nhiên thường gặp trong đời sống. 
- HS khá, giỏi: Biết được tủy sống là trung ương thần kinh điều khiểm hoạt động phản xạ.
B. ĐDD - H
Tranh SGK/ 28, 29
C. HĐD - H
I. Ổn định
II. KTBC : bài "Cơ quan thần kinh"
- Cơ quan thần kinh gồm các những bộ phận nào ?
- Não và tỷ sống có vai trò gì ?
- Điều gì sẽ xảy ra nếu não hoặc tuỷ sống, các dây thần kinh hay một trong các giác quan bị hỏng ?
III. Bài mới
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. GTB : GV ghi tựa
2. Hoạt động 1 : Làm việc với SGK
- Phân nhóm, giao nhiệm vụ : Các nhóm trưởng điều khiển các bạn quan sát H1a, 1b và đọc mục Bạn cần biết ở trang 28 SGK để trả lời các câu hỏi :
+ Điều gì sẽ xảy ra khi tay ta chạm vào vật nóng ?
+ Bộ phận nào của cơ quan thần kinh đã điều khiển tay ta rụt lại khi chạm vào vật nóng ?
( HS khá, giỏi)
+ Hiện tượng tay vừa chạm vào vật nóng đã rụt ngay lại được gọi là gì ?
- YC HS phát biểu khái quát : Phản xạ là gì ? Nêu một vài ví dụ về những phản xạ thường gặp trong đời sống.
* Kết luận : Trong cuộc sống, khi gặp một kích thích bất ngờ từ bên ngoài, cơ thể tự động phản ứng lại rất nhanh. Những phản ứng như thế được gọi là phản xạ. Tuỷ sống là trung ương thần kinh điều khiển hoạt động phản xạ này. Ví dụ : Nghe tiếng động mạnh bất ngờ ta thường giật mình và quay người về phía phát ra tiếng động ; con ruồi bay qua mắt, ta nhắm mắt lại
3. Hoạt động 2 : Chơi trò chơi Ai phản ứng nhanh ?
- Hướng dẫn cách chơi : 
+ Người chơi đứng thành vòng tròn, dang hai tay, bàn tay trái ngửa, ngón trỏ của bàn tay phải để lên lòng bàn tay trái của người bên cạnh.
+ Trưởng trò hô "chanh", cả lớp hô theo "chua" trong khi đó tay vẫn để nguyên vị trí như hướng dẫn trên, nếu ai rụt tay ra là thua.
+ Trưởng trò hô "cua", cả lớp hô "cắp" đồng thời tay trái nắm lại để "cắp" và tay phải sẽ rút thật nhanh ra để không bị người khác "cắp". Ai để bị "cắp" là thua.
- Tiến hành chơi:
- Các em thua bị "phạt" hát hoặc múa 1 bài.
- Khen những HS phản xạ nhanh.
4. Củng cố - Dặn dò
Hỏi lại bài học
Nhận xét
- Thảo luận nhóm
- Đại diện các nhóm trình bày kết quả.
+ Khi tay chạm vào cốc nước nóng lập tức rụt lại.
+ Tuỷ sống đã điều khiển tay ta rụt lại khi chạm vào vật nóng.
+ Hiện tượng tay vừa chạm vào vật nóng đã rụt ngay lại được gọi là phản xạ.
- Khi có một tác động bất ngờ nào đó tới cơ thể, cơ thể sẽ có phane ứng trở lại để bảo vệ cơ thể gọi là phản xạ. VD: hắt hơi khi ngửi hạt tiêu/ hắt hơi khi bị lạnh/ Rùng mình khi bị lạnh/ Giật mình khi nghe tiếng động lớn.
- Chơi thử rồi chơi thật.
BỔ SUNG
................................................................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................
TN&XH ( tiết 14 )
HOẠT ĐỘNG THẦN KINH ( tt)
A. MT
Sau bài học, HS biết :
- Vai trò của não trong việc điều khiển mọi hoạt động có suy nghĩ của con người.
- Nêu một ví dụ cho thấy não điều khiển, phối hợp mọi hoạt động của cơ thể.
B. ĐDD - H
Tranh SGK/ 30, 31
C. HĐD - H
I. Ổn định
II. KTBC : bài "Hoạt động thần kinh"
- Cơ quan thần kinh gồm những gì ?
- Nêu vai trò của não, tuỷ sống, các dây thần kinh và các giác quan.
III. Bài mới
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. GTB : GV ghi tựa
2. Hoạt động 1 : Làm việc theo nhóm
- Chia nhóm, giao nhiệm vụ : Dựa vào cách phân tích hoạt động phản xạ " rụt tay lại khi sờ vào cốc nước nóng " ở tiết học trước, các nhóm trưởng điều khiển các bạn quan sát H1/30 SGK để trả lời các câu hỏi :
+ Khi bất ngờ giẫm phải đinh, Nam đã có phản ứng như thế nào ? Hoạt động này do não hay tuỷ sống trực tiếp điều khiển ?
+ Sau khi đã rút đinh ra khỏi dép, Nam vứt chiếc đinh đó vào đâu ? Việc làm đó có tác dụng gì ?
+ Theo bạn, não hay tuỷ sống đã điều khiển hoạt động suy nghĩ và khiến Nam ra quyết định là không vứt đinh ra đường ?
* Kết luận : Các ý trên
+ Khi bất ngờ giẫm phải đinh Nam đã co ngay chân lại. Hoạt động này do tuỷ sống trực tiếp điều khiển.
+ Sau khi đã rút đinh ra khỏi dép Nam vứt chiếc đinh đó vào thùng rác. Việc làm đó giúp cho những người đi đường khác không giẫm phải đinh giống Nam.
+ Não đã điều khiển hoạt động suy nghĩ và khiến Nam ra quyết định là không vứt định ra đường.
3. Hoạt động 2 : Thảo luận
- YC thảo luận nhóm cặp : YC các nhóm đọc ví dụ về hoạt động viết chính tả ở H2/31 SGK. Trên cơ sở đó nghĩ ra một ví dụ khác và tập phân tích ví dụ mới do mình nghĩ ra để thấy rõ vai trò của não trong việc điều khiển, phối hợp các cơ quan khác nhau cùng hoạt động trong một lúc ( HS khá, giỏi)
- Thảo luận cả lớp :
+ Theo các em, bộ phận nào của cơ quan thần kinh giúp chúng ta học và ghi nhớ những điều đã học ?
+ Vai trò của não trong hoạt động thần kinh là gì ?
* Kết luận : Não không chỉ điều khiển, phối hợp mọi hoạt động của cơ thể mà còn giúp chúng ta học và ghi nhớ.
4. Củng cố - Dặn dò
- Tổ chức chơi trò chơi : Thử trí nhớ
+ Chuẩn bị một hộp để một số đồ dùng học tập như : bút, thước, tẩy
+ Một số HS quan sát khay trên trong một thời gian ngắn, sau đó che lại.
+ YC HS viết hoặc nói lại tên những thứ các em nhìn thấy trong khay.
+ Ai nói đúng nhiều nhất là người thắng cuộc.
- Gọi 3 HS đại diện 3 dãy thi thử trí nhớ.
- Tuyên dương HS có trí nhớ tốt
Nhận xét tiết học
- Các nhóm thảo luận
+ co ngay chân lại. Hoạt động này do tuỷ sống trực tiếp điều khiển.
+ Nam vứt chiếc đinh đó vào thùng rác. Việc làm đó giúp cho những người đi đường khác không giẫm phải đinh giống Nam.
+ Não đã điều khiển hoạt động suy nghĩ và khiến Nam ra quyết định là không vứt định ra đường.
- Các nhóm trình bày kết quả
- Các cặp thảo luận
- Một số HS xung phong trình bày trước lớp ví dụ của cá nhân.
- Các bạn của nhóm góp ý cho nhau.
- Một số em trình bày : quét nhà, xem phim, làm bài tập, tập thể dục.
- Não
- Não không chỉ điều khiển, phối hợp mọi hoạt động của cơ thể mà còn giúp chúng ta học và ghi nhớ.
- Tiến hành chơi trò chơi.
BỔ SUNG
......................................................................................................................................................................................................................................................................................