Giáo án: Tự chọn văn 8 - Trường THCS Thạch Đà

Chñ ®Ò 1: V¨n tù sù.
 I.Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS n¾m ®­îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n tù sù. Cô thÓ lµ: 
- Kh¸i niÖm, cèt truyÖn , nvËt, ng«i kÓ, lêi kÓ, thø tù kÓ trong v¨n tù sù.
- X¸c ®Þnh cèt truyÖn, t¹o t×nh huèng cho c©u chuyÖn.
- C¸ch x©y dùng nvËt.
- C¸ch viÕt lêi kÓ, lêi tho¹i.
- C¸ch s¾p xÕp bè côc, vËn dông ytè mt¶ trong v¨n tù sù.
- Ph­¬ng ph¸p lµm bµi v¨n tù sù.
VËn dông ®Ó nhËn biÕt vµ thùc hµnh lµm bµi v¨n tù sù.
 II.P.tiÖn thùc hiÖn:
1.§å dïng: B¶ng phô.
2.Tµi liÖu: - Sgk Ng÷ v¨n 6.
 - S¸ch n¨ng cao Ng÷ v¨n THCS.
 III.C¸ch thøc tiÕn hµnh:
 PP: §µm tho¹i + ThuyÕt tr×nh + Th¶o luËn + Thùc hµnh luyÖn tËp.
 IV.TiÕn tr×nh d¹y- häc:
TiÕt1: §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n tù sù.
Ngµy d¹y: 
 A.Tæ chøc líp:
 SÜ sè: 8A: 8B:
 B.KT bµi cò:
 Sù chuÈn bÞ s¸ch vë cña h/s.
 C.Gi¶ng bµi míi:
 §Ó c¸c em n¾m v÷ng h¬n kiÕn thøc vÒ v¨n tù sù th× h«m nay c« cïng c¸c em sÏ ®i «n tËp l¹i.
?Nh¾c l¹i: T/nµo lµ v¨n tù sù?
?§Æc ®iÓm cñ ph­¬ng thøc tù sù lµ g×?
?Sù viÖc trong v¨n tù sù th­êng ®c thÓ hiÖn qua nh÷ng yÕu tè nµo?
? C¸c sù viÖc nµy ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu g×?
* VËn dông:
? ChØ ra c¸c sù viÖc trong truyÖn “S¬n Tinh, Thuû Tinh” ?
? C¸c sù viÖc Êy ®c s¾p xÕp theo tr×nh tù nµo?
? ý nghÜa cña truyÖn lµ g×?
- Gv cho h/s trao ®æi th¶o luËn -> Gäi 1sè em tr×nh bµy -> Gv nhËn xÐt, bæ xung.
?Trong v¨n tù sù nvËt ®ãng vai trß g×?
?KÓ tªn c¸c nvËt trong truyÖn “ST- TT”?
? Ai lµ nvËt chÝnh? NvËt chÝnh cã vai trß g×?
? Ai lµ nvËt phô ?nvËt phô cã thÓ bá qua ®c kh«ng ? V× sao?
?Ngoµi ra ë ph­¬ng diÖn t­ t­ëng Tgi¶ cã thÓ chia nvËt theo nh÷ng tuyÕn nµo?
( NvËt chÝnh diÖn vµ nvËt ph¶n diÖn.)
? Em hiÓu t/nµo lµ nvËt chÝnh diÖn, nvËt ph¶n diÖn?
(- NvËt chÝnh diÖn: Lµ nvËt tèt, tÝch cùc, thÓ hiÖn chuÈn mùc ®¹o ®øc cña 1 thêi ®¹i, 1 d©n téc, ®c nhµ v¨n xdùng víi th¸i ®é ngîi ca.
 - NvËt ph¶n diÖn: Th­êng mang nÐt t/c¸ch xÊu, tr¸i víi ®¹o lÝ , ®c nhµ v¨n x©y dùng víi th¸i ®é phª ph¸n.)
VD: L¹c Long Qu©n, ST, TT
VD: Nµng tiªn c¸, hoµng tö Õch.
? NvËt trong v¨n tù sù ®c kÓ qua c¸c khÝa c¹nh nµo?
1.Kh¸i niÖm:
- Lµ ph­¬ng thøc tr×nh bµy 1 chuçi c¸c sù viÖc, sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia, cuu«Ý cïng dÉn ®Õn 1 kÕt thóc thÓ hiÖn 1 ý nghÜa.
- Gióp ng­êi kÓ gthiÖu sù viÖc, t×m hiÓu con ng­êi, nªu vÊn ®Ò vµ bµy tá khen, chª.
2.Sù viÖc trong v¨n tù sù.
- Sù viÖc trong v¨n tù sù ®c thÓ hiÖn qua 6 yÕu tè:
+ NvËt (do ai lµm.)
+ §Þa ®iÓm (x¶y ra ë ®©u.)
+ Thêi gian (vµo lóc nµo.)
+ Ng.nh©n (chuþªn x¶y ra do ®©u)
+ DiÔn biÕn .
+ KÕt qu¶.
- C¸c sù viÖc ph¶i ®c s¾p xÕp theo tr×nh tù hîp lÝ thÓ hiÖn ®c t­ t­ëng mµ ng­êi kÓ muèn nãi.
3.Nh©n vËt trong v¨n tù sù.
- Nh©n vËt võa lµ kÓ thùc hiÖn c¸c sù viÖc, võa lµ kÓ ®c nãi tíi, ®c khen hay bÞ chª.
+ NvËt chÝnh: ®ãng vai trß chñ yÕu trong viÖc thÓ hiÖn t­ t­ëng, chñ ®Ò cña vb¶n.
+ NvËt phô: gióp nvËt chÝnh ho¹t ®éng.
- NvËt trong v¨n tù sù còng rÊt phong phó vµ ®a d¹ng:
+ NvËt lµ ng­êi: víi tªn, tuæi, t/c¸ch, c/®êi riªng.
+ NvËt lµ c¸c vÞ thÇn:
+ NvËt lµ loµi vËt, sù vËt ®c nh©n ho¸.
- NvËt th­êng ®c kÓ qua tªn gäi lai lÞch, tÝnh t×nh, h×nh d¸ng, diÖn m¹o, viÖc lµm
 D.Cñng cè:
- Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi häc.
- NhËn xÐt giê häc.
 E.H­íng dÉn vÒ nhµ:
- Häc ®Ó n¾m ®­îc näi dung toµn bµi.
- TiÕp tôc «n tËp vÒ ®Æc ®iÓm cña v¨n tù sù ®Ó giê sau «n tËp tiÕp.
TiÕt 2: §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n tù sù. (TiÕp)
Ngµy d¹y: 
 A.Tæ chøc líp:
 SÜ sè: 8A: 8B:
 B.KT bµi cò:
 - ThÕ nµo lµ v¨n tù sù ?
 - Sù viÖc trong v¨n tù sù cã ®Æc ®iÓm g× ?
- Nªu vai trß cña nvËt chÝnh vµ nvËt phô trong v¨n tù sù ? Cho Vd minh ho¹ ? 
 C.Gi¶ng bµi míi:
 H«m nay c« cïng c¸c em tiÕp tôc ®i «n tËp nh÷ng ®Æc ®iÓm cßn l¹i vÒ v¨n tù sù.
?Ng«i kÓ lµ g× ?
? Trong v¨n tù sù ng­êi ta th­êng sö dông nh÷ng ng«i kÓ nµo ? §Æc ®iÓm cña tõng ng«i kÓ ?
? KÓ ë ng«i thø nhÊt cã ­u vµ nh­îc ®iÓm g×?
(- ¦u: KÓ chi tiÕt vµ dÔ dµng béc lé c¶m xóc, suy nghÜ cña m×nh, v× thÕ c©u chuyÖn mang ®Ëm tÝnh chñ quan.
 - Nh­îc: Ph¹m vi c©u chuyÖn khã më réng vµ kh«ng mang tÝnh chñ quan.)
? KÓ theo ng«i nµy cã ­u vµ nh­îc ®iÓm g× ?
( Ng­êi kÓ linh ho¹t, tù do kÓ ra nh÷ng g× diÔn ra víi nvËt. C©u chuyÖn mang ®Ëm tÝnh kh¸ch quan. Nh­ng l¹i kh«ng mang tÝnh chñ quan vµ kh«ng trùc tiÕp béc lé ®c t/c¶m, c¶m xóc cña m×nh.)
 Cã thÓ kÕt hîp ng«i thø nhÊt vµ ng«i thø 3.
? Lêi kÓ ®­îc sö dông ntn?
?Cho Vd ?
(VD: “Ngµy x­a .”
 “ Håi Êy.”
 “Thña Êy.”
GV: Lêi kÓ còng rÊt linh ho¹t: bao gåm trÇn thuËt ( th«ng b¸o sù viÖc ), miªu t¶ (t¶ ng­êi, c¶nh ), t­êng thuËt
?Lêi tho¹i lµ g× ?
VD: 
- Anh vÒ th­a víi cô r»ng ta s½n sµng ®i, nh­ng b©y giê th× ph¶i ch÷a cho chó bÐ nµy tr­íc, v× chó nguy h¬n.
 Anh con nhµ quý téc söng sèt:
- Xin ngµi ®Õn ®»ng dinh t«i tr­íc. Bän gia n« ®· ®em vâng ®îi s½n c¶ råi.
- Kh«ng! – TuÖ TÜnh døt kho¸t tr¶ lêi – Ta ph¶i ch÷a gÊp cho chó bÐ nµy, ®Ó chËm tÊt cã h¹i.
?Khi viÕt lêi tho¹i cÇn chó ý ®iÒu g×?
( Lêi tho¹i ph¶i phï hîp c¶nh vµ nh©n vËt nh­: tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp , t/c¸ch..
VD: - NvËt lµ thiÕu nhi: hån nhiªn, ng©y th¬, nòng nÞu
 - NvËt lµ ng­êi giµ: ®iÒm ®¹m
?Trong v¨n tù sù em biÕt cã nh÷ng thø tù kÓ nµo?
?T/nµo lµ kÓ xu«i?
(sù viÖc nµo x¶y ra tr­íc kÓ tr­íc, sù viÖc nµo x¶y ra sau kÓ sau lÇn l­ît cho hÕt chuyÖn.)
 (KÓ hiÖn t¹i -> Qu¸ khø -> hiÖn t¹i.)
?Nªu ­u vµ nh­îc ®iÓm cña mçi c¸ch kÓ ?
HS tr×nh bµy -> Gv nhËn xÐt, bæ xung.
4.Ng«i kÓ trong v¨n tù sù.
- Ng«i kÓ lµ vÞ trÝ giao tiÕp mµ ng­êi kÓ sö dông ®Ó kÓ chuyÖn.
- Th­êng sö dông 2 ng«i kÓ:
+ Ng«i thø nhÊt: Ng­êi kÓ tù kÓ vÒ m×nh (th­êng x­ng t«i, ta, tí). Trùc tiÕp kÓ ra nh÷ng g× m×nh nghe, m×nh thÊy , m×nh tr¶i qua, trùc tiÕp nãi ra nh÷ng ý nghÜ cña m×nh.
+ Ng«i thø 3: Ng­êi kÓ dÊu m×nh, gäi tªn nvËt b»ng chÝnh tªn gäi cña chóng.
- §Ó c©u chuþªn thªm hÊp dÉn th× ng­êi kÓ cã thÓ lùa chän ng«i kÓ cho thÝch hîp.
5.Lêi kÓ vµ lêi tho¹i trong v¨n tù sù.
+ Lêi kÓ:
- Lµ lêi dÉn d¾t cèt truyÖn, gthiÖu thêi gian, kh«ng gian
-Lêi kÓ vÒ sù kiÖn diÔn ra trong truyÖn.
-Lêi kÓ lµ lêi gthiÖu nvËt nh­: lai lÞch, tªn tuæi, ®Æc ®iÓm, h×nh d¸ng
+ Lêi tho¹i: Lµ lêi ®èi tho¹i gi÷a c¸c nvËt.
6.Thø tù kÓ trong v¨n tù sù.
- KÓ theo thø tù thêi gian ( kÓ xu«i)
- KÓ theo m¹ch c¶m xóc, t©m tr¹ng cña nvËt (kÓ ng­îc)
 D.Cñng cè:
- Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung toµn bµi.
- Gv nhÊn m¹nh nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó h/s n¾m ®­îc.
 E.H­íng dÉn vÒ nhµ:
- Häc bµi, n¾m ®­îc néi dung toµn bµi.
- Giê sau tiÕp tôc «n tËp vÒ v¨n tù sù.
TiÕt 3: C¸ch x¸c ®Þnh sù viÖc – t¹o t×nh huèng.
Ngµy d¹y: 
 A.Tæ chøc líp:
 SÜ sè: 8A: 8B:
 B.KT bµi cò:
 - T/nµo lµ ng«i kÓ ? Trong v¨n tî sù ng­êi ta th­êng sö dông nh÷ng ng«i kÓ nµo? T/dông cña tõng ng«i kÓ?
 - Trong v¨n tù sù ng­êi ta th­êng sö dông mÊy thø tù kÓ? Nªu ­u vµ nh­îc ®iÓm cña tõng thø tù kÓ ?
 C.Gi¶ng bµi míi:
 Sù viÖc trong v¨n tù sù còng rÊt cÇn thiÕt vµ qträng.VËy viÖc x¸c ®Þnh sù viÖc vµ t¹o t×nh huèng ntn cho c©u chuyÖn hÊp dÉn? C« vµ c¸c em cïng nhau ®i «n tËp tiÕp bµi h«m nay.
? ViÖc x¸c ®Þnh cèt truyÖn cã vai trß ntn?
- Th«ng th­êng h/s hay m¾c ph¶i nh÷ng nh­îc ®iÓm: cèt truyÖn ®¬n gi¶n, khu«n s¸o, thiÕu søc hÊp dÉn
- VD: Khi gÆp ®Ò bµi: KÓ vÒ 1 g­¬ng ng­êi tèt, viÖc tèt.
H/s hay kÓ vÒ viÖc gióp ®ì 1 anh th­¬ng binh, gióp ®ì gia ®×nh liÖt sÜ, hoÆc gióp ®ì 1 em bÐ l¹c ®­êng hay 1 bµ cô qua ®­êngCèt truyÖn nµy th­êng cã s½n trong c¸c bµi häc ®¹o ®øc -> TruyÖn kÓ Ýt t×nh tiÕt, sù kiÖn, diÔn biÕn ®¬n gi¶n, hêi hît, kh«ng cã t×nh huèng bÊt ngê. => Bµi häc nh¹t nhÏo, thËm trÝ kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc träng t©m cña c©u chuyÖn.
-Gv ®äc 2 bµi v¨n mÉu trong s¸ch N©ng cao /T84 ®Ó h/s so s¸nh.
- NhÊn m¹nh t×nh tiÕt chÝnh, l­ít qua t×nh tiÕt phô; dïng t×nh tiÕt phô ®Ó lµm næi bËt t×nh tiÕt chÝnh.
-GV: Dï lµ kÓ chuyÖn ng­êi thËt, viÖc thËt hay kÓ chuyÖn s¸ng t¹o th× cèt truyÖn ph¶i cã thËt (kh«ng ®­îc bÞa ®Æt hoµn toµn, kh«ng ®­îc ®­a vµo truyÖn nh÷ng ®iÒu phi lÝ, thiÕu thùc tÕ.)
-VD: 1h/s tõ häc kÕm -> giái ph¶i qua 1 k×, 1n¨m chø kh«ng ph¶i lµ 1th¸ng, 2th¸ng
Gv ®­a ra Vd:
TruyÖn “Bøc tranh cña em g¸i t«i” – T¹ Duy Anh
T/gi¶ ®· khÐo lÐo ®Èy t©m tr¹ng bùc béi cña ng­êi anh lªn ®Õn ®Ønh ®iÓm – KÕt thóc TphÈm víi chi tiÕt bøc tranh dù thi “ Anh trai t«i” cña em g¸i . T/gi¶ ®· gi¶i to¶ t©m lÝ nÆng nÒ cña ng­êi anh -> Anh söng sèt, bµng hoµng, xóc ®éng xÊu hæ tr­íc tÊm lßng nh©n hËu, ®é l­îng cña em g¸i.
1.C¸ch x¸c ®Þnh cèt truyÖn.
* TÇm quan träng cña viÖc x¸c ®Þnh cèt truyÖn:
- X¸c ®Þnh cèt truyÖn lµ viÖc lµm ®Çu tiªn nh­ng r¸t cÇn thiÕt vµ quan träng.
- Trong chuçi c¸c t×nh tiÕt ( sù viÖc) ®­a vµo cèt truyÖn, ng­êi kÓ ph¶i biÕt x¸c ®Þnh t×nh tiÕt nµo chÝnh, t×nh tiÕt nµo phô.
* Mét sè l­u ý trong thao t¸c x©y dùng cèt truyÖn khi lµm bµi v¨n tù sù
- Cèt truyÖn ph¶i cã nhiÒu t×nh tiÕt, víi nh÷ng diÔn biÕn phong phó.
- Kh«ng nªn chän cèt truyÖn qu¸ ®¬n gi¶n.
2.T¹o t×nh huèng cho cèt truþªn.
- T×nh huèng truyÖn t¹o ra ph¶i thËt bÊt ngê mµ ng­êi ®äc ch­a hÒ l­êng tíi.
- C¸ch ®­a t×nh huèng vµ sö lÝ t×nh huèng còng ph¶i linh ho¹t, khÐo lÐo, kh«ng nªn véi vµng, hÊp tÊp mµ nªn chän thêi ®iÓm phï hîp, bÊt ngê ->
Cuèn hót ng­êi nghe.
 D.Cñng cè : 
- Gv gäi h/s ®äc truyÖn “Bøc tranh cña em g¸i t«i” – T¹ Duy Anh –Sgk Ng÷ v¨n 6 TËp II.
- NhËn xÐt c¸ch x©y dùng cèt truyÖn vµ t¹o t×nh huèng cña truyÖn ®ã.
 E.H­íng dÉn vÒ nhµ:
-TËp t¹o t×nh huèng cho ®Ò bµi sau: KÓ vÒ 1 thÇy (c«) gi¸o mµ em yªu quÝ.
- TiÕp tôc «n tËp vÒ c¸ch x©y dùng nvËt trong v¨n tù sù.
- Giê sau «n tËp tiÕp vÒ v¨n tù sù.
TiÕt 4: C¸ch x©y dùng nh©n vËt.
Ngµy d¹y: 
 A.Tæ chøc líp:
 SÜ sè: 8A: 8B:
 B.KT bµi cò:
 - Gv kiÓm tra bµi tËp cho vÒ nhµ ë tiÕt 3: T¹o t×nh huèng cho ®Ò bµi “KÓ vÒ thÇy (c«) gi¸o mµ em yªu quÝ”.
- Gv gäi 1sè em lªn b¶ng tr×nh bµy -> Gv cho h/s ë d­íi líp nxÐt -> Gv nxÐt, bæ xung.
 C.Gi¶ng bµi míi:
 Nh©n vËt lµ 1 yÕu tè rÊt qu¹n träng trong v¨n tù sù .§Ó n¾m v÷ng h¬n vÒ yÕu tè nµy h«m nay c« vµ c¸c em cïng ®i «n tËp l¹i.
-GV cho h/s ®äc môc 2 S¸ch n¨ng cao Ng÷ v¨n /T 100 + 101.
- H¹n chÕ cña HS: Chó ý tíi cèt truyÖn nh­ng bá qua yªu cÇu x©y dùng nvËt -> NvËt mê nh¹t, kh«nh râ ®Æc ®iÓm (ngo¹i h×nh, tÝnh c¸ch)
+ Kh«ng ®Þnh h­íng ®­îc sè l­îng nvËt lµ bao nhiªu ? Ai lµ nvËt chÝnh ? Ai lµ nvËt phô?
+ HoÆc ng­êi kÓ nãi to¹c ra ®Æc ®iÓm cña nh©n vËt mµ kh«ng miªu t¶ ®Ó to¸t lªn ®Æc ®iÓm cña nvËt.
=> Khi x©y dùng nvËt trong bµi v¨n tù sù cÇn:
VD:- Víi nh÷ng h/s nghÞch ngîm cã thÓ ®Æt tªn nh­: gÊu, sÑo
 - HoÆc hay quay cãp: h­¬u cao cæ, ph«t«cãp pi
 - GÇy, cao: c¸ m¾m.
GV: ViÖc miªu t¶ ph¶i cã sù lùa chän chø kh«ng ph¶i mt¶ tõ ®Çu ®Õn ch©n mµ ph¶i tuú thuéc vµo tuæi t¸c, t×nh huèng.-> chän tõ ng÷ cho phï hîp.
VD: Khi chän mt¶ ®iÖu c­êi: CÇn mt¶ chiÕc r¨ng khÓnh, bÝm tãc.
VD: Khi mt¶ 1 em h/s ë thµnh phè th× ph¶i cã n­íc da tr¾ng, th­ sinh.Cßn khi mt¶ 1 em h/s ë n«ng th«n th× n­íc da ng¨m ®en, m¸i tãc vµng hoe, ch©n tay ch¾c , khoÎ
-GV h­íng dÉn h/s lµm bµi tËp:
+ XÊc ®Þnh ®­îc tªn tuæi c« gi¸o, d¹y m«n g×? líp nµo?
+ Miªu t¶ vµi nÐt vÒ ngo¹i h×nh.
+ Miªu t¶ tÝnh c¸ch cña c« ( tËn tuþ víi h/s: cÇm tay tõng em tËp viÕt, gi¶ng d¹y nhiÖt t×nh.lo l¨ng khi cã em bÞ èm.)
- GV cho h/s chuÈn bÞ ra nh¸p -> Gäi 1 sè em tr×nh bµy tr­íc líp -> Gv nhËn xÐt, bæ xung vµ söa ch÷a.
1.C¸ch x©y dùng nh©n vËt.
 ... vÊn
Blé c¶m xóc
C©u 10
C¶m th¸n
Blé c¶m xóc
C©u 11
TrÇn thuËt
Miªu t¶
C©u 12
TrÇn thuËt
Nªu nhËn ®Þnh
C©u 13
TrÇn thuËt
KÓ
C©u 14
Nghi vÊn
Hái
C©u 15
TrÇn thuËt
Miªu t¶
C©u 16
TrÇn thuËt
Th«ng b¸o
 D.Cñng cè:
- Gv nhËn xÐt giê häc?
- Gv kh¸i l¹i nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c©u trÇn thuËt.
 E.H­íng dÉn vÒ nhµ:
- ¤n tËp l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ c©u trÇn thuËt.
- Xem tr­íc c©u phñ ®Þnh.
- Giê sau «n tËp vÒ c©u phñ ®Þnh.
TiÕt 30: c©u phñ ®Þnh.
Ngµy d¹y:
 A.Tæ chøc líp:
 SÜ sè: 8A: 8B:
 B.KT bµi cò:
- Nªu ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt? Cho vÝ dô minh ho¹?
 C.Gi¶ng bµi míi:
 H«m nay c« vµ c¸c em cïng ®i «n tËp 1 kiÓu c©u n÷a, ®ã lµ c©u phñ ®Þnh.
Nh¾c l¹i ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ c/n¨ng cña c©u phñ ®Þnh?
?Dùa vµo c/n¨ng ta hia c©u phñ ®Þnh lµm mÊy lo¹i?
- GV h/dÉn h/s ®Æt c©u:
- Gv dïng b¶ng phô chÐp BT :
a. R­îu ngon kh«ng cã b¹n hiÒn.
b. Kh«ng mua kh«ng ph¶i ®Ó tiÒn kh«ng mua.
c. Trong tï kh«ng r­îu còng kh«ng hoa.
d. Em kh«ng cho b¸n chÞ TÝ ®©u.
e. Ch¼ng ai hiÓu l·o chÕt v× bÖnh g× mµ ®au ®ín vµ bÊt th×nh l×nh ®Õn nh­ vËy.
g. ¤ng ®å vÉn ngåi ®ã
 Qua ®­êng kh«ng ai hay.
h. Kh«ng ®«I giÇy kh«ng lµm ngµi ®au ®©u mµ.
- GV cho H/s th¶o luËn nhãm.
- Gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy.
- GV nhËn xÐt vµ so s¸nh kÕt qu¶ ghi ë b¶ng phô.
?X®Þnh yªu cÇu BT 3?
- Gv h/dÉn H/s viÕt ®o¹n v¨n.
- H/s chuÈn bÞ ra nh¸p.
- Gäi 1 sè em tr×nh bµy.
- Gv nhËn xÐt, söa.
I.Lý thuyÕt.
1.§Æc ®iÓm:
+ H×nh thøc: Trong c©u cã chøa tõ phñ ®Þnh nh­: kh«ng, ch­a, ch¼ng, ®©u cã, ®©u ph¶i.
+ C/n¨ng: 
- Dïng ®Ó b¸c bá mét ý kiÕn, 1 nhËn ®Þnh nµo ®ã.
- Dïng ®Ó th«ng b¸o, x¸c nhËn kh«ng cã sù vËt, sù viÖc x¶y ra.
2.Ph©n lo¹i:
Cã 2 lo¹i: - C©u phñ ®Þnh miªu t¶.
 - C©u phñ ®Þnh ph¶n b¸c.
II.LuyÖn tËp:
* Bµi tËp 1: §Æt c©u phñ ®Þnh cã c¸c tõ ch­a, ch¼ng, kh«ng ph¶i.
VD: 
- Nã ch­a ®i häc ®©u.
- Em ch¼ng ¨n c¬m ®©u mÑ ¹.
- T«i nãi thÕ kh«ng ph¶i lµ coi th­êng anh, mµ ®ã lµ sù thËt.
* Bµi tËp 2: Ph©n lo¹i c©u phñ ®Þnh.
 P§ miªu t¶.
 P§ ph¶n b¸c.
 a
 c
 e
 g
 b
 d 
 h
* Bµi tËp 3: ViÕt ®o¹n v¨n tõ 8-10 c©u t¶ c¶nh MÆt trêi mäc. Trong ®ã cã sö dông Ýt nhÊt 3 c©u phñ ®Þnh (cã Ýt nhÊt 1 c©u phñ ®Þnh ph¶n b¸c)
 D.Cñng cè:
- Gv nhËn xÐt giê häc?
- Gv kh¸i l¹i nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c©u phñ ®Þnh.
 E.H­íng dÉn vÒ nhµ:
- ¤n tËp l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ c©u phñ ®Þnh.
- Xem l¹i kiÕn thøc cña chñ ®Ò 5.
- Giê sau luyÖn tËp vÒ chñ ®Ò 5.
TiÕt 31: luyÖn tËp.
Ngµy d¹y:
 A.Tæ chøc líp:
 SÜ sè: 8A: 8B:
 B.KT bµi cò:
 Lång trong giê luyÖn tËp.
 C.Gi¶ng bµi míi:
 Gv nªu yªu cÇu cña tiÕt häc.
?XÐt theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p cã nh÷ng kiÓu c©u nµo?
?ThÕ nµo lµ c©u ®¬n, c©u ghÐp?
?C©u ghÐp ®¼ng lËp vµ chÝnh phô cã g× kh¸c nhau?
?XÐt theo m®Ých nãi c©u ®­îc chia lµm nh÷ng lo¹i nµo?
? Nªu ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ c/n¨ng cña tõng kiÓu c©u?
- Gv chÐp bµi tËp ra b¶ng phô:
 a. H¾n võa ®i võa chöi, h¾n chöi trêi vµ h¾n chöi ®êi.
 b. H¾n uèng say mÒm råi hÊn bá ®i.
 c. Mäi ng­êi im lÆng, hä l¶ng dÇn.
 d. Anh hót thuèc kh«ng nh÷ng ¶nh h­ëng tíi søc kháe cña chÝnh m×nh mµ nã cßn nªu tÊm g­¬ng xÊu cho con ch¸u.
 e. Qu©n triÒu ®×nh ®èt rõng ®Ó giÕt chÕt thñ lÜnh cña nghÜa qu©n, cuéc khëi nghÜa bÞ tiªu diÖt.
- Gv yªu cÇu h/s ®Æt c©u ghÐp theo c¸c néi dung sau:
a. Cã qhÖ nèi tiÕp.
b. Cã qhÖ t­¬ng ph¶n.
a. Cã qhÖ §K-G/thiÕt.
- GV cho H/s chuÈn bÞ ra nh¸p.
- Gäi 1 h/s lªn b¶ng ®Æt c©u.
- GV nhËn xÐt, söa.
- Gv chÐp ®v¨n ra b¶ng phô:
“Cai lÖ giËy ph¾t c¸i d©y thõng trong tay anh nµy vµ ch¹y sÇm sËp ®Õn chç anh DËu.
 ChÞ DËu x¸m mÆt véi vµng ®Æt con xuèng ®Êt, ch¹y ®Õn gì tay h¾n:
 - Ch¸u van «ng. Nhµ ch¸u võa míi tØnh ®­îc mét lóc. ¤ng tha cho!
 - Tha nµy ! Tha nµy!
 Võa nãi h¾n võa bÞch lu«n vµo ngùc chÞ DËu mÊy bÞch råi sÊn ®Õn ®Ó trãi anh DËu.
 H×nh nh­ tøc qu¸ kh«ng thÓ chÞu ®­îc , chÞ DËu liÒu m¹ng cù l¹i.
 - Chång t«i ®au ®ín «ng kh«ng ®­îc phÐp hµnh h¹.
 Cai lÖ t¸t vµo mÆt chÞ DËu mét c¸i ®¸nh bèp råi h¾n cø nh¶y vµo c¹nh anh DËu.
 ChÞ DËu nghiÕn hai hµm r¨ng:
- Mµy trãi ngay chång bµ ®i, bµ cho mµy xem.”
I.Lý thuyÕt.
1.C©u xÐt theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p.
 C©u
 C©u ®¬n C©u ghÐp
 GhÐp §L GhÐp CP.
2.C©u xÐt theo môc ®Ých nãi.
- C©u nghi vÊn.
- C©u c¶m th¸n.
- C©u cÇu khiÕn.
- C©u trÇn thuËt.
II.LuyÖn tËp:
* Bµi tËp 1:Ph©n lo¹i c©u ghÐp vµ x®Þnh mèi quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u.
a.C©u ghÐp ®¼ng lËp: qhÖ ®ång thêi.
b.C©u ghÐp ®¼ng lËp: qhÖ tiÕp diÔn.
c.C©u ghÐp ®¼ng lËp: qhÖ tiÕp diÔn.
d.C©u ghÐp ®¼ng lËp: qhÖ bæ sung.
e.C©u ghÐp chÝnh phô: qhÖ nh©n qu¶.
* Bµi tËp 2: §Æt c©u.
VD:
a. T«i Hµ néi råi sÏ ®Õn nhµ anh.
b. Tuy t«i kh«ng rçi nh­ng t«i sÏ ®Õn dù b÷a tiÖc b¹n Êy tæ chøc.
c. ChiÒu nay, nÕu trêi kh«ng m¬a th× t«i sÏ ®Õn nhµ b¹n.
* Bµi tËp 3: X®Þnh kiÓu c©u.
C©u
 KiÓu c©u
M®Ých nãi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
TrÇn thuËt
TrÇn thuËt
CÇu khiÕn
TrÇn thuËt
CÇu khiÕn
C¶m th¸n
C¶m th¸n
TrÇn thuËt
TrÇn thuËt
CÇu khiÕn
TrÇn thuËt
TrÇn thuËt
C¶m th¸n
KÓ
KÓ
Van xin
KÓ
Van xin
Tøc giËn
Tøc giËn
KÓ
KÓ
Ra lÖnh
KÓ
KÓ
Th¸ch thøc
 D.Cñng cè:
- Gv nhËn xÐt giê häc?
- Gv kh¸i l¹i nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c¸c kiÓu c©u chia theo ng÷ ph¸p vµ m®Ých nãi.
 E.H­íng dÉn vÒ nhµ:
- ¤n tËp l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¸c kiÓu c©u chia theo ng÷ ph¸p vµ m®Ých nãi.
- Xem l¹i kiÕn thøc vÒ dÊu c©u.
- Giê sau «n tËp vÒ dÊu c©u.
Chñ ®Ò 6: DÊu c©u.
 I.Môc tiªu cÇn ®¹t:
- Cñng cè nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ phÇn c¸c lo¹i dÊu c©u: DÊu ngoÆc ®¬n, dÊu ngoÆc kÐp, dÊu chÊm löng .... 
- H/s x¸c ®Þnh ®óng chøc n¨ng cña c¸c kiÓu dÊu c©u ®Ó vËn dông trong t¹o lËp v¨n b¶n.
- RÌn kÜ n¨ng dïng dÊu c©u ®óng, phï hîp víi c/n¨ng cña tõng kiÓu dÊu.
 II.P.tiÖn thùc hiÖn:
1.§å dïng: B¶ng phô.
2.Tµi liÖu: - Sgk Ng÷ v¨n 8 + Ng÷ v¨n 7 + Ng÷ v¨n 6.
 - S¸ch n¨ng cao Ng÷ v¨n THCS.
 III.C¸ch thøc tiÕn hµnh:
 PP: §µm tho¹i + ThuyÕt tr×nh + Th¶o luËn + Thùc hµnh luyÖn tËp.
 IV.TiÕn tr×nh d¹y- häc:
TiÕt 32: DÊu ngoÆc ®¬n.
Ngµy d¹y:
 A.Tæ chøc líp:
 SÜ sè: 8A: 8B:
 B.KT bµi cò:
 - Nh¾c l¹i tªn c¸c dÊu c©u em ®· häc?
 C.Gi¶ng bµi míi:
 Nh­ c¸c em võa tr×nh bµy vÒ ®Æc ®iÓm cña c¸c kiÓu c©u ®· häc th× ®Ó nhËn diÖn c¸c kiÓu c©u ®ã mét phÇn dùa vµo dÊu c©u. VËy c/n¨ng cña c¸c dÊu c©u ®· häc ntn h«m nay chóng ta cïng ®i «n tËp l¹i.
?H·y nh¾c l¹i c«ng dông cña dÊu ngoÆc ®¬n?
?Cho 1 vµi Vd minh ho¹?
- GV chÐp bµi tËp ra b¶ng phô.
- Gäi H/s lªn b¶ng ®iÒn dÊu c©u thÝch hîp b»ng dÊu kh¸c mµu.
a. Lan b¹n t«i rÊt tù tin khi ®øng lªn ph¸t biÓu tr­íc mäi ng­êi.
b. Ngay sau chiÕn tranh Tgiíi thø nhÊt t«i lµm thuª ë Pa-ri khi th× lµm cho mét cöa hµng phãng ®¹i ¶nh, khi th× vÏ “®å cæ mÜ nghÖ Trung Hoa” do mét x­ëng cña ng­êi Ph¸p lµm ra.
c. B¹n Linh Chi líp tr­ëng líp t«i lµ ng­êi ®¹i diÖn cho h¬n 900 h/s ®i nhËn phÇn th­ëng “ch¸u ngoan B¸c Hå” t¹i thñ ®«.
- GV h/d©n h/s ®Æt c©u: Trong c©u cã thµnh phÇn chó thÝch ®Ó gi¶i thÝch, thuyÕt minh. sÏ cã dÊu ngoÆc ®¬n.
VD: Hai m­¬i n¨m vÒ tr­íc t«i (lµ h/s líp 9) lµ c©y v¨n nghÖ cña tr­êng. 
- T­¬ng tù nh­ vËy GV cho h/s ®Æt c©u – gäi tr×nh bµy -> GV nhËn xÐt, söa.
- Gv h/dÉn h/s chän ®Ò tµi råi viÕt.
- Gv gäi tr×nh bµy, nhËn xÐt.
I.C«ng dông cña dÊu ngoÆc ®¬n.
- DÊu ngoÆc ®¬n ®­îc dïng ®Ó ®¸nh dÊu phÇn cã c/n¨ng chó thÝch (gi¶i thÝch, thuyÕt minh, bæ sung thªm) cho 1 tõ ng÷ , mét vÕ c©u hoÆc cho mét c©u, mét chuçi c©u trong v¨n b¶n.
* VD: 
- Ng.Tr·i (1380-1442) hiÖu lµ øc Trai, ng­êi ®· cïng Lª Lîi lµm nªn sù nghiÖp “B×nh Ng« §¹i C¸o”.
- Bµi th¬ “C«n S¬n ca” (Ng. Tr·i) lµ bµi th¬ hay viÕt vÒ thiªn nhiªn khi «ng ë Èn t¹i C«n S¬n.
- Trong buæi lÔ khai gi¶ng «ng NguyÔn §×nh HiÓn ( chñ tÞch uû ban nh©n d©n x·) ®· cã ý kiÕn ph¸t biÓu t¹i bu«it lÔ.
II.LuyÖn tËp.
* Bµi tËp 1: §iÒn dÊu thÝch hîp vµo c¸c c©u sau:
a. Lan (b¹n t«i).
b.Ngay sau chiÕn tranh Tgiíi thø nhÊt (t«i lµm thuª ë Pa-ri)
c.B¹n Linh Chi (líp tr­ëng líp t«i) 
* Bµi tËp 2: §Æt 5 c©u cã sö dông dÊu ngoÆc ®¬n.
* Bµi tËp 3: ViÕt 1 ®v¨n víi ®Ì tµi tù chän, trong ®ã cã sö dông Ýt nhÊt 1 dÊu ngoÆc ®¬n.
 D.Cñng cè:
- Gv nhËn xÐt giê häc.
- Gv kh¸i l¹i nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ dÊu ngoÆc ®¬n.
 E.H­íng dÉn vÒ nhµ:
- ¤n tËp l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ dÊu ngoÆc ®¬n.
- Xem l¹i kiÕn thøc vÒ dÊu ngoÆc kÐp.
- Giê sau «n tËp tiÕp vÒ dÊu c©u.
TiÕt 33: DÊu ngoÆc kÐp.
Ngµy d¹y:
 A.Tæ chøc líp:
 SÜ sè: 8A: 8B:
 B.KT bµi cò:
 - DÊu ngoÆc ®¬n cã nh÷ng c«ng dông g× ?Cho VD minh ho¹?
 C.Gi¶ng bµi míi:
 H«m nay, chóng ta cïng ®i «n tËp vÒ dÊu ngoÆc kÐp. C¸c em më vë ghi bµi.
?Nh¾c l¹i c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp?
?Cho 1 vµi Vd minh ho¹?
?DÊu ngoÆc kÐp trong Vd1 cã t¸c dông g× ?
(§¸nh dÊu tªn t¸c phÈm ®­îc dÉn)
?DÊu ngoÆc kÐp trong Vd 2 cã c«ng dông g× ?
(§¸nh dÊu 2 ®Çu cña lêi dÉn trùc tiÕp.)
- GV chÐp bµi tËp ra b¶ng phô:
a. §Õn khi con trai l·o vÒ, t«i sÏ trao l¹i cho h¾n vµ b¶o h¾n: : “§©y lµ c¸i v­ên mµ «ng cô th©n sinh ra anh ®· cè ®Ó l¹i cho anh trän vÑn; cô thµ chÕt chø kh«ng chÞu b¸n ®i mét sµo”
b. Êy thÕ mµ “cuéc chiÕn tranh vui t­¬i” võa bïng næ th× lËp tøc hä biÕn thµnh nh÷ng ®øa “con yªu “, nh÷ng ng­êi “b¹n hiÒn” cña c¸c quan cai trÞ phô mÉu nh©n hËu
c. Hai tiÕng “em bД mµ c« t«i ng©n thËt dµi, thËt râ, qu¶ nhiªn ®· xo¾n lÊy t©m can t«i nh­ ý c« t«i muèn.
- GV hdÉn H/s lµm BT:
?Muèn gthÝch ®c c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp em dùa vµo ®©u?
- Gäi H/s lªn b¶ng lµm BT.
- Gv nhËn xÐt, bæ xung, ®¸nh gi¸.
- GV chÐp bµi tËp ra b¶ng phô:
a. BiÓn võa treo lªn, cã ng­êi qua ®­êng xem, c­êi b¶o:
- Nhµ nµy x­a quen b¸n c¸ ­¬n hay sao mµ b©y giê ph¶i ®Ò biÓn lµ c¸ t­¬i?
Nhµ hµng nghe nãi bá ngay ch÷ t­¬i ®i.
b. Nã nhËp t©m lêi d¹y cña chó TiÕn Lª ch¸u h·y vÏ c¸i g× th©n thuéc nhÊt víi ch¸u.
- Gv tiÕp tôc cho h/s th¶o luËn råi ghi kÕt qu¶ ra phiÕu häc tËp -> Gv nxÐt, ®¸nh gi¸.
?BT 3 yªu cÇu g×?
Gv hdÉn h/s lµm BT:
* Yªu cÇu: - Chñ ®Ò tù chän.
 - Ph­¬ng thøc: ThuyÕt minh.
 - Cã sö dông dÊu ngoÆc kÐp.
 - GthÝch ®c c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp sö dông trong ®o¹n v¨n.
- Gv cho h/s chuÈn bÞ ra nh¸p.
- Gäi 1 sè em tr×nh bµy ®o¹n v¨n ->Gv nhËn xÐt, bæ xung.
I.C«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp.
- §¸nh dÊu 2 ®Çu cña lêi dÉn trùc tiÕp.
- §¸nh dÊu tõ ng÷ ®­îc hiÓu theo nghÜa ®Æc biÖt.
- §¸nh dÊu tõ ng÷ cã ý mØa mai.
- §¸nh dÊu tªn c¸c t¸c phÈm ®­îc dÉn.
* VD:
1. Sau khi häc xong vb¶n “L·o H¹c” cña Nam Cao, chóng ta ®· hiÓu thªm vÒ c/® vµ phÈm chÊt cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n trong XH cò.
2. B©ý giê bµ mÑ míi vui lßng, nãi:
“Chç nµy lµ chç con ta ë ®­îc ®©y”.
II.LuyÖn tËp:
* Bµi1:GthÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp.
a.§¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp.
b.§¸nh dÊu côm tõ mang ý nghÜa mØa mai.
c.§¸nh dÊu tõ ng÷ ®­îc dÉn trùc tiÕp.
* Bµi2: §Æt dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp vµ gthÝch lÝ do.
a.  “C¸ t­¬i” “t­¬i” ®i.
->§¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp.
b “ch¸uvíi ch¸u”
->§¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp.
* Bµi 3: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n.
 D.Cñng cè:
- Gv nhËn xÐt giê häc.
- Gv kh¸i l¹i nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ dÊu ngoÆc kÐp.
 E.H­íng dÉn vÒ nhµ:
- ¤n tËp l¹i nh÷ng c«ng dônh cña dÊu ngoÆc kÐp.
- Xem l¹i kiÕn thøc vÒ dÊu hai chÊm.
- Giê sau «n tËp tiÕp vÒ dÊu c©u.
TiÕt 34: DÊu hai chÊm.
Ngµy d¹y:
 A.Tæ chøc líp:
 SÜ sè: 8A: 8B:
 B.KT bµi cò:
 - Nªu nh÷ng c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp?Cho VD minh ho¹?
 C.Gi¶ng bµi míi: