Giáo án Sinh học 9 tiết 57: Ô nhiễm môi trường

Ngày soạn:
Ngày dạy 
 Tiết 57 	Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức 
HS nêu được các ngưyên nhân gây ô nhiễm, hiểu được hiệu quả của việc phát triển môi trường bền vững, qua đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
2. Kĩ năng 
Rèn kĩ năng quan sát tranh hình phát hiện kiến thức.
Kĩ năng hoạt động nhóm.
Kĩ năng khái quát hóa kiến thức.
3. Thái độ 
	Giáo dục ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
Tranh hình SGK, tranh ảnh thu thập được trên sách báo.
Tư liệu về ô nhiễm môi trường
III. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
 HOẠT ĐỘNG 1:
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh- Nộâi dung
- GV nêu vấn đề dưới dạng câu hỏi :
+ Theo em, như thế nào là ô nhiễm môi trường?
+ Em thấy ở đâu bị ô nhiễm môi trường?
+ Do đâu môi trường bị ô nhiễm ?
- GV cho HS thảo luận nhưng cần lưu ý :
+ HS ở thành phố dễ nhìn thấy rác thải, bụi khói.
+ HS ở nông thôn chưa thấy hết việc phân, thuốc sâu để trong nhà là gây ô nhiễm.
- GV đánh giá phần thảo luận và yêu cầu HS khái quát kiến thức.
- HS nghiên cứu SGK tr. 161.
- Kết hợp tài liệu sưu tầm. 
- Trao đổi nhóm , thống nhất ý kiến yêu cầu nêu được :
+ Môi trường bị bẩn.
+ Thay đổi bầu không khí.
+ Độc hại.
- Đại diện nhóm trình bày 
- nhóm khác bổ sung.
- HS từ những thảo luận khái quát thành khái niệm ô nhiễm và nguyên nhân gây ô nhiễm.
KẾT LUẬN:
- Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị bẩn, đồng thời các tính chất vật lí, hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi gây tác hại tới đời sống của con người và các sinh vật khác.
HOẠT ĐỘNG 2: 
CÁC TÁC NHÂN CHỦ YẾU GÂY Ô NHIỄM
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh- Nộâi dung
- GV hỏi :
+ Các chất khí thải ra gây độc, đó là chất gì?
- Các chất khí độc được thải ra từ hoạt động nào?
(GV yêu cầu HS hoàn thành bảng 54.1 SGK tr.162).
- GV chữa bảng 54.1 bằng cách cho các nhóm lên ghi từng nội dung.
- GV đánh giá kết quả các nhóm.
* Liên hệ :
Ở nơi gia đình em sinh sống có hoạt động đốt cháy nhiên liệu gây ô nhiễm không khí không?
Em sẽ làm gì trước tình hình đó?
- GV phân tích thêm : Việc đốt cháy nhiên liệu trong gia đình như than, củi, gas  sinh ra lượng CO2, chất này tích tụ sẽ gây ô nhiễm. Vậy trong từng gia đình phải có biện pháp thông thoáng khí để tránh độc hại. 
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi mục ▼ SGK tr.163.
- GV treo tranh phóng to hình 54.2 SGK.
- GV để HS chữa bài trên tranh.
- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức dưới dạng sơ đồ.
- GV nêu câu hỏi :
+ Chất phóng xạ có nguồn gốc từ đâu?
+ Các chất phóng xạ gây nên tác hại như thế nào?
- GV mở rộng nói về thảm họa Checnôbưn ở nước Cộng hòa Ukraina (Liên Xô cũ).
- GV yêu cầu HS điền nội dung vào bảng 54.
- GV chữa bài bằng cách gọi 2 HS : 1 em đọc mục “Tên chất thải”, một em đọc mục “Hoạt động thải ra chất thải”.
- GV lưu ý thêm : loại chất thải rắn gây cản trở giao thông, gây tai nạn cho người.
- GV đưa câu hỏi :
+ Sinh vật gây bệnh có nguồn gốc từ đâu?
+ Nguyên nhân của các bệnh giun sán, sốt rét, tả lị?
- GV hỏi :
+ Để phòng tránh các bệnh do sinh vật gây nên, chúng ta cần có biện pháp gì?
-HS nghiên cứu SGK , trả lời : các khí CO2, NO2, SO2, , bụi.
- HS thảo luận để tìm ý kiến và hoàn thành bảng 54.1 SGK.
- Mỗi nhóm hoàn thành 1 nội dung.
- HS khái quát kiến thức từ nội dung bảng 54.1 đã hoàn chỉnh.
HS có thể trả lời : 
+ Có hiện tượng ô nhiễm do than, bếp dầu hoặc xưởng sản xuất.
+ Bản thân sẽ cùng dại diện khu dân cư tuyên truyền để người dân hiểu và có biện pháp giảm bớt ô nhiễm.
- HS tự nghiên cứu hình 54.2.
- Trao đổi nhóm, chú ý chiều mũi tên, màu sắc mũi tên. Thống nhất ý kiến.
- Đại diện nhóm lên trình bày trên tranh hoặc viết sơ đồ lên bảng. 
- Các nhóm theo dõi 
 - Nhận xét bổ sung, nếu cần.
- HS nghiên cứu SGK tr. 163 và các hình 54.3 + 54.4 SGK. Yêu cầu nêu được :
+ Từ nhà máy điện nguyên tử, thử vũ khí hạt nhân.
+ Phóng xạ vào cơ thể người và động vật thông qua chuỗi thức ăn.
- HS nghiên cứu thông tin ở SGK tr. 163 kết hợp với quan sát hàng ngày hoàn thành bảng 54.2.
- HS thay nhau chữa bài theo sự hướng dẫn của GV.
- HS nghiên cứu SGK và hình 54.5, 54.6 tr. 164, 165.
- Một vài HS trả lời và lớp nhận xét bổ sung.
Yêu cầu :
+ Các bệnh đường tiêu hóa do ăn uống mất vệ sinh.
+ Bệnh sốt rét do sinh hoạt.
+ HS vận dụng kiến thức đã học trước đó trả lời à lớp bổ sung.
KẾT LUẬN:
1. Ô nhiễm do các chất khí thải ra từ hoạt động công nghiệp và sinh hoạt.
- Các chất thải ra từ nhà máy, phương tiện giao thông, đun nấu sinh hoạt là CO2, SO2, gây ô nhiễm không khí.
2. Ô nhiễm do hóa chất bảo vệ thực vật và chất độc hóa học.
- Các chất hóa học độc hại được phát tán và tích tụ.
- Hóa chất (dạng hợi) à nước mưa à đất à tích tụ à ô nhiễm mạch nước ngầm.
- Hóa chất (dạng hơi) à nước mưa à ao, sông, biển à tích tụ.
- Hóa chất còn bám và ngấm vào cơ thể sinh vật.
3. Ô nhiễm do các chất phóng xạ.
- Gây đột biến ở người và sinh vật.
4. Ô nhiễm do chất thải rắn.
- Các chất thải rắn gây ô nhiễm gồm : Đá nhựa, giấy vụn, mảnh cao su, bông kim tiêm y tế, vôi gạch vụn, 
5. Ô nhiễm do sinh vật gây bệnh
- Sinh vật gây bệnh có nguồn gốc từ chất thải không được xử lí (phân, nước thải sinh hoạt, xác động vật, )
- Sinh vật gây bệnh vào cơ thể gây bệnh cho người do một số thói quen sinh hoạt như : ăn gỏi, ăn tái, ngủ không màn.
IV. KIỂM TRA – ĐÁNH GIÁ 
Kết thúc bài học, GV nên đưa vấn đề củng cố bài.
Có những tác nhân nào gây ô nhiễm môi trường? Con người và các sinh vật khác sẽ sống như thế nào và tương lai sẽ ra sao?
V. DẶN DÒ 
Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
Chuẩn bị nội dung về nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, công việc mà con người đã và đang làm để hạn chế ô nhiễm môi trường.