Giáo án Ngữ văn tiết 82: Truyện Kiều - Nguyễn Du

 Tiết: 82 TRUYỆN KIỀU
 Nguyễn Du
Mục têu cần đạt: 
Giúp học sinh:
Nắm rõ một số nét chính về hoàn cảnh xã hội và tiểu sử Nguyễn Du có ảnh hưởng đễn các sáng tác của Ông.
Nắm được một số đặc điểm chính trong sự nghiệp sáng tác và những đặc điểm lớn về nội dung nghệ thuật trong các tác phẩm của Nguyễn Du.
Nắm được một số đặc điểm cơ bản về nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều qua các đoạn trích.
Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài giảng.
Cách thức tiến hành: Kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo gợi tìm phát vấn. v.v.
Tiến trình dạy học
ổn định lớp.
Kiểm tra bài cũ:
Bài mới:
Hoạt động của Giáo viên và học sinh
Nội dung cần đạt
Gv: Qua năm sinh năm mất của Nguyễn Du (ND) với kiến thức lich sử, em hãy cho biết ND sống ở thời đại nào?
Yếu tố quê hương và gia đình ND có gì đặc biệt?
Yếu tố thời đại, quê hương gia đình và những thăng trầm trong cuộc đời có ảnh hưởng ntn đến các sáng tác của ND ?
Căn cứ vào phần giới thiệu trong SGK em hãy nêu và đánh giá về sự nghiêp sáng tác của ND?
Trình bày những hiểu biết của em về Truyện Kiều?
Nội dung bao trùm trong các sáng tác của Nguyễn Du là gì?Những biểu hiện của nó? Ông đặc biệt hướng tới đối tượng nào trong xã hội?
Nết nổi bật trong nghệ thuật sáng tác của Nguyễn Du là gì?
Những đánh giá của em về tác giả Nguyễn Du khi đã tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của ông?
Phần I: Tác giả
 I. Cuộc đời
Thời đại: 
Cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX lịch sử đất nước đầy biến động
+ Vua chúa, quan lại phong kiến ăn chơi xa đoạ
+ Xã hội đồng tiền ngự trị
+ Thời đại của những cuộc khởi nghĩa nông dân, đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa Tây Sơn.
+ Chữ tài bị khuất phục bởi chữ mệnh
Nguyễn Du đã tổng kết đó là thời đại “Một phen thay đổi sơn hà. Mảnh thân chiếc lá biết là về đâu.”
Quê hương và gia đình.
Quê hương: 
+ Quê cha Hà Tĩnh, núi Hồng, sông Lam anh kiệt khổ nghèo.
+ Quê mẹ Kinh Bắc – cái nôi của những làn điệu dân ca.
+ Nơi sinh ra lớn lên là Kinh thành Thăng Long ngàn năm văn hiến.
Gia đình: Đại quý tộc phong kiến, nhiều người đỗ đạt làm quan (truyền thống khoa bảng).
Bản thân. 
Tuổi thơ: sống ở kinh thành Thăng Long trong nhung lụa phú quý, được dạy dỗ học hành chu đáo
Khi cha mẹ mất (năm 13 tuổi) sống nhờ người anh là Nguyễn Khản.
Sau khởi nghĩa Tây Sơn:
+ 10 gió bụi (thập tải phong trần) ở quê vợ
+ 18 năm làm quan dưới triều Nguyễn, được đi đến nhiều nơi, đặc biệt đi sứ sang Trung Quốc.
Những yếu tố thời đại, quê hương gia đình, bản thân có tác động rất lớn đến tư tưởng và sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Du
+ Thời đại lịch sử đầy biến động đã giúp Nguyễn Du nhận rõ bản chất của xã hội phong kiến và những đắng cay của cuộc đời.
+ Nguyễn Du còn được sống giữa các nền văn hóa khác nhau của các vùng quê đã góp phần tạo ra tâm hồn nghệ sĩ hào hoa phong phú.
+ Những biến cố lớn trong cuộc đời giúp Nguyễn Du được sống giữa nhân dân hiểu rõ hơn về cuộc đời của họ và có được sự cảm thông sẻ chia sâu sắc đối với những con người nhỏ bé trong xã hội à đưa Nguyễn Du đến vị trí của nhà nhân đạo lớn.
II. Sự nghiệp văn học: 
Các sáng tác chính:
Chữ Hán: Thanh Hiên thi tập (78 bài)
 Nam Trung tạp ngâm (40 bài)
 Bắc hành tạp lục (131 bài)
(Thể hiện tư tưởng tình cảm và nhân cách cao đẹp của Nguyễn Du)
Chữ Nôm: Truyện Kiều, Văn chiêu hồn
 + Truyện Kiều - Thành công nghệ thuật đặc sắc của Nguyễn Du- Tác phẩm đã khái quát tâm tư tình cảm của con người Việt Nam giai đoạn cuối TK XVIII, đầu TK XIX từ câu chuyện cảm động về cuộc đời người con gái tài hoa bạc mệnh là Thuý Kiều ( Tác phẩm là kiệt tác của ND và của văn học Trung đại )
 + Văn chiêu hồn: Bài văn tế thể hiện một cách cảm động, thấm thía tình thương con người của ND.
 à Nguyễn Du để lại một sự nghiệp có giá trị mà đỉnh cao là Truyện Kiều.
Những đặc điểm lớn về nội dung và nghệ thuật.
Nội dung: Tình người, tình đời bao la với các biểu hiện: 
Tình thương con người đặc biệt là những người bất hạnh ( người phụ nữ, người hành khất, kỹ nữ, những đứa trẻ bị bỏ rơi) Trong các sáng tác chữ Hán, Truyện Kiều, Văn chiêu hồn.
Sự trân trọng và vun đắp cho phẩm giá, nhân cách con người: 
 + Ca ngợi và xót thương cho loại người có tài và có tình như Khuất Nguyên(Phản chiêu hồn)
 +Đặc biệt quan tâm đến những người phụ nữ tài,hoa, nhan sắc nhưng bất hạnh như Tiểu Thanh ,Thuý Kiều , Đạm Tiên
 -Thể hiện lòng căm thù tất cả những thế lực tàn bạo chà đạp lên quyền sống của con người:xã hội đồng tiền ,xã hội của những kẻ có quyền lực
àNguyễn Du là nhà thơ vĩ đại,nhà nhân đạo chủ nghĩa sâu sắc vĩnh viễn đứng về phía nhân dân và nhân loại tiến bộ.
Nghệ thuật:
 -ND là người có học vấn uyên bác :Kiến thức về con người văn hoá ,lịch sử, điển cố điển tích đó là kết quả của quá trình dùi mài kinh sử thời trẻ và sự tích luỹ vốn sống thực tế ,sự học hỏi không ngừng của Nguyễn Du
 -Nguyễn Du thành công xuất sắc ở các thể thơ Trung Quốc
 -Tài năng của Nguyễn Du được kết trong sáng tác chữ Nôm mà trước hết phải kể đến là Truyện Kiều(sử dụng thể thơ lục bát quen thuộc vói những hình ảnh độc đáo cách nói giản dị mà hấp dẫn)
àNguyễn Du là bậc thầy trong ngôn ngữ thơ ca.
III. Tổng kết
-ND là nhà thơ nhân đạo lớn của dân tộc
-Sự nghiệp văn học có giá trị mà đỉnh cao là kiệt tác truyện Kiều
 -Tài năng nghệ thuật bậc thầy.
àNguyễn Du xứng đáng với sự tôn vinh của nhân dân Việt Nam và nhân loại tiến bộ trên thế giới.
Củng cố:-Nhận xét về cuộc đời Nguyễn Du
 -Sáng tác của Nguyễn Du và đặc điểm chủ yếu.
5. Dặn dò:Soạn bài Phong cách nghệ thuật.