Giáo án Ngữ văn Lớp 12 - Chiếc thuyền ngoài xa

Ngày soạn : 12/03/2021
CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA
-Nguyễn Minh Châu-
Môn học: Đọc văn, lớp: 12 cơ bản
Thời gian thực hiện: 3 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Hiểu được quan niệm của nhà văn về mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật, về cách nhìn đời và nhìn người trong cuộc sống: Phải nhìn nhận cuộc sống và con người một cách đa diện, nghệ thuật chân chính luôn gắn liền với cuộc đời, vì cuộc đời .
- Thấy được những nét đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm: tình huống truyện độc đáo, mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống; điểm nhìn nghệ thuật đa chiều, lời văn giản dị mà sâu sắc, dư ba. Bước đầu nhận diện được một số đặc trưng cơ bản của văn xuôi Việt Nam sau 1975.
* Năng lực chung
- Tìm hiểu, thu thập những thông tin liên quan đến bài học qua internet
- Biết cách giao tiếp, hợp tác với bạn trong khi làm việc nhóm theo yêu cầu của GV 
- Có khả năng giải quyết những vấn đề mà GV đặt ra trong bài học và trong đề bài kiểm tra
- Biết vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học vào giải quyết linh hoạt các tình huống trong thực tế cuộc sống nhằm phát huy năng lực tự học, tự sáng tạo
* Năng lực chuyên biệt
- Đọc 
+ Hiểu được quan niệm của nhà văn về mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật, về cách nhìn đời và nhìn người trong cuộc sống. Phải nhìn nhận cuộc sống và con người một cách đa diện, nghệ thuật chân chính luôn gắn liền với cuộc đời, vì cuộc đời .
+ Thấy được những nét đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm: tình huống truyện độc đáo, mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống. Điểm nhìn nghệ thuật đa chiều, lời văn giản dị mà sâu sắc, dư ba. 
+ Bước đầu nhận diện được một số đặc trưng cơ bản của văn xuôi Việt Nam sau 1975.
- Viết
+ Vận dụng kiến thức, kĩ năng làm văn nghị luận văn học để viết bài văn nghị luận văn học về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi.
- Nói - Nghe
+ Biết vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học vào giải quyết linh hoạt các tình huống trong thực tế cuộc sống,
+ Biết kể, tóm tắt nội dung của văn bản rõ ràng, mạch lạc đem lại sức thuyết phục cho người nghe.
+ Nhận xét phần trình bày của bạn. Biết cách đặt các câu hỏi phản biện và mở rộng vấn đề.
3. Về phẩm chất:
- Nhân ái: Có ý thức tìm hiểu, trân trọng vẻ đẹp của con người lao động, biết yêu thương đồng cảm với những cảnh ngộ khổ đau trong cuộc sống.
- Trách nhiệm: Sống có lí tưởng, có trách nhiệm với bản thân, gia đình, quê hương, đất nước; biết đấu tranh chống lại các thế lực xấu trong xã hội.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học: Máy chiếu/Tivi, giấy AO, A4,
2.Học liệu: SGK, hình ảnh, clip về tác giả và tác phẩm; Phiếu học tập,
 III. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC
1. Hoạt động mở đầu
a.Mục tiêu: –Kết nối
b.Nội dung:Nhắc lại những chuyển biến của văn học Việt Nam từ sau 1975 và kể tên một số tác giả và tác phẩm tiêu biểu của giai đoạn này, từ đó tạo tâm thế, hứng thú đọc hiểu tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa.
-PP, KTDH: Trò chơi, Đàm thoại gợi mở
c.Sản phẩm: Câu trả lời miệng của HS.
d.Tổ chức thực hiện:
- Chuyển giao nhiệm vụ học tâp: 
? Nhắc lại những chuyển biến của văn học Việt Nam từ sau 1975, đặc biệt là từ 1986 trở đi?Tại sao văn học giai đoạn này phải đổi mới?
? Nêu tên một số tác giả và tác phẩm tiêu biểu của giai đoạn này? Đánh giá điểm chung cuả các tác phẩm đó?
- Thực hiện nhiệm vụ: HS suy nghĩ, có thể trao đổi trong bàn khoảng 3 phút..
- Báo cáo sản phẩm: HS phát biểu.
- Đánh giá, nhận xét: GV nhận xét và chốt lại kiến thức, vào bài mới.
Văn học Việt Nam từ năm 1975 đến hết thế kỉ XX phải đổi mới. vì công cuộc đổi mới do Đảng Cộng sản lãnh đạo và đã từng bước chuyển nền kinh tế nước ta sang nền kinh tế thị trường, văn hóa nước ta cũng có điều kiện tiếp xúc rộng rãi với văn hóa nhiều nước trên thế giới. Văn học dịch, báo chí và các phương tiện truyền thông khác phát triển mạnh mẽ có ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của văn học. Đất nước bước vào công cuộc đổi mới thúc đẩy nền văn học cũng phải đổi mới phù hợp với nguyện vọng của nhà văn và người đọc cũng như quy luật phát triển khách quan của nền văn học.
 Biểu hiện: Văn học trong giai đoạn này bộc lộ tiếng lòng và những trắc ẩn đối với con người; nó nở rộ những trường ca với mục đích tổng kết, khái quát về chiến tranh; chất nhân dân, nhân văn được đề cao hơn, đi sâu vào những nỗi đau và bất hạnh của từng thân phận con người sau chiến tranh; đối mới cách nhìn nhận về con người, khám phá ra trong con người những mối quan hệ đa dạng, phức tạp chứ không đơn điệu như trước đây.
Một số tác giả và tác phẩm tiêu biểu của giai đoạn này: (Xuân Quỳnh, Ý Nhi, Chế Lan Viên, Nguyễn Trọng Oánh, Nguyễn Minh Châu,)
GV dẫn vào bài:
 Văn học từ 1986 trở đi đặc biệt quan tâm đến số phận con người cá nhân, đặt con người cá nhân trong các mối quan hệ phức tạp của c/s đời thường. Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn mở đường cho xu hướng văn học này với các truyện ngắn nổi tiếng: Bến quê (1985), Chiếc thuyền ngoài xa (1986),
còn thấy nơi đây ấm áp tình người qua câu chuyện tình yêu giữa Mị và A Phủ. 
 2. Hoạt động hình thành kiến thức
HĐ1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chung
a. Mục tiêu: Giúp HS hình thành những kiến thức khái quát về tác giả Nguyễn Minh Châu và truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa.
b. Nội dung: Trả lời câu hỏi tập trung vào các nội dung:
-Những nét tiểu sử, cuộc đời và sự nghiệp văn học của Nguyễn Minh Châu.
- HCST, xuất xứ, tóm tắt được truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa.
- PP. KTDH: Đàm thoại gợi mở, Kĩ thuật sơ đồ tư duy, Kĩ thuật làm việc nhóm
d. Tổ chức thực hiện
c. Sản phẩm
GV giao nhiệm vụ: yêu cầu HS trình bày dự án đã chuẩn bị trước
- Những nét chính về tác giả 
- Giới thiệu về truyện ngắn 
GV gọi đại diện nhóm HS báo cáo sản phẩm
HS Thực hiện nhiệm vụ. Báo cáo nhiệm vụ.
Các nhóm HS khác nhận xét, bổ sung
GV nhận xét sản phẩm. Chốt kiến thức qua trình chiếu các slide.
.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả Nguyễn Minh Châu (1930-1989)
- Quê huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
 - Trước năm 1975 là ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng mạn.
- Sau 1975, Nguyễn Minh Châu là một trong số những nhà văn đầu tiên của thời kì đổi mới đã đi sâu khám phá sự thật đời sống ở bình diện đạo đức thế sự.
- Ông “thuộc trong số những nhà văn mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học ta hiện nay" 
- Tác phẩm chính (SGK)
2. Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa 
- Truyện tiêu biểu cho xu hướng chung của văn học Việt Nam thời kì đổi mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người trong cuộc sống đời thường. 
- Truyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê (1985), sau được nhà văn lấy làm tên chung cho một tuyển tập truyện ngắn (in năm 1987).
 * HĐ2: Đọc văn bản và định hướng đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
a. Mục tiêu: Đọc văn bản, định hướng tìm hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại
b. Nội dung: HS tóm tắt tác phẩm, GV định hướng tìm hiểu văn bản
d. Tổ chức thực hiện
c. Sản phẩm
* GV hướng dẫn HS đọc và tóm tắt văn bản 
- GV đọc mẫu 1 đoạn. HS có giọng đọc tốt đọc nối tiếp một số đoạn.
GV giao nhiệm vụ: yêu cầu HS trình bày dự án đã chuẩn bị trước: tóm tắt tác phẩm
GV gọi đại diện nhóm HS báo cáo sản phẩm
HS Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:
HS trình bày tóm tắt
Lớp xem, lắng nghe và nhận xét, góp ý.
GV nhận xét, hỗ trợ và chốt kiến thức
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
 1. Đọc -tìm hiểu bố cục
- Truyện chia làm 2 đoạn lớn:
+ Đoạn 1: (Từ đầu đến “chiếc thuyền lưới vó đã biết mất"): Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh.
+ Đoạn 2: còn lại: Câu chuyện của người đàn bà hàng chài
* HĐ3: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản
a. Mục tiêu:.
- Nêu được chi tiết sự việc tiêu biểu
- Phân tích được các chi tiết sự việc, các nhân vật; đánh giá được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà tác phẩm muốn gửi đến người đọc thông qua hình thức nghệ thuật
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của truyện ngắn hiện đại: không gian, thời gian, ngôi kể, điểm nhìn, ngôn ngữ trần thuật
- Phân tích, đánh giá được tình cảm, cảm hứng chủ đạo của người viết; phát hiện được các giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh từ tác phẩm
- Trình bày được cảm xúc và sự đánh giá của cá nhân về tác phẩm
b. Nội dung: HS hoàn thành phiếu học tập
So sánh
Phát hiện 1: Chiếc thuyền ở xa
(Nhóm 1 + 2)
Phát hiện 2: Chiếc thuyền vào bờ
(Nhóm 3 + 4)
Cảnh vật
Thái độ, cảm xúc, nhận thức của Phùng
Hành động
Bài học rút ra
d. Tổ chức thực hiện
c. Sản phẩm
Thao tác 1: Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh
- Chuyển giao nhiệm vụ học tâp: Hoạt động nhóm (4 nhóm):
Giáo viên giao nhiệm vụ: 
+Nhóm 1,2: Tìm hiểu về phát hiện thứ nhất của Phùng.
+Nhóm 3,4: Tìm hiểu về phát hiện thứ hai của Phùng.
GV phát Phiếu học tập cho các nhóm:
Thực hiện nhiệm vụ: HS thảo theo nhóm trong thời gian 5 phút..
Báo cáo sản phẩm: Các nhóm cử đại diện nhóm báo cáo kết quả tìm hiểu.
Đánh giá, nhận xét: GV nhận xét và hướng dẫn HS chốt kiến thức.
2. Tìm hiểu chi tiết
2.1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh:
a. Phát hiện thứ nhất đầy thơ mộng của người nghệ sĩ nhiếp ảnh 
- "Một cảnh đắt trời cho" đó là chiếc thuyền lưới vó ẩn hiện trong biển sớm mờ sương có pha đôi chút màu hồng do ánh mắt trời chiếu vào. 
-> Với người nghệ sĩ, khung cảnh đó chứa đựng "chân lí của sự hoàn thiện", làm dấy lên trong lòng Phùng những xúc cảm thẩm mĩ, niềm hạnh phúc của khám phá và sáng tạo; của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu; khiến tâm hồn anh như được gột rửa, thanh lọc.
 b. Phát hiện thứ hai đầy nghịch lí của người nghệ sĩ nhiếp ảnh
- Một cảnh tượng bất ngờ, trớ trêu đằng sau cái đẹp “toàn bích, toàn thiện” mà anh vừa bắt gặp trên biển (một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi, cam chịu; một lão đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác, đánh vợ một cách thô bạo để giải tỏa những uất ức, khổ đau; đứa con thương mẹ đã đánh lại cha). 
-> Nghệ sĩ Phùng cay đắng nhận ra những bi kịch trong gia đình thuyền chài, những ngang trái xấu xa của cuộc đời.
] Qua hai phát hiện của người nghệ sĩ, nhà văn chỉ ra: cuộc đời chứa đựng nhiều nghịch lí, mâu thuẫn; không thể đánh giá con người cuộc sống ở bề ngoài, mà phải đi sâu tìm hiểu bản chất bên trong.
TIẾT 2,3
a. Mục tiêu:.
- Nêu được chi tiết sự việc tiêu biểu, nhân vật.
- Phân tích được các chi tiết sự việc, các nhân vật; đánh giá được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà tác phẩm muốn gửi đến người đọc thông qua hình thức nghệ thuật
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của truyện ngắn hiện đại: không gian, thời gian, ngôi kể, điểm nhìn, ngôn ngữ trần thuật
- Phân tích, đánh giá được tình cảm, cảm hứng chủ đạo của người viết; phát hiện được các giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh từ tác phẩm
- Trình bày được cảm xúc và sự đánh giá của cá nhân về tác phẩm
b. Nội dung: thảo luận nhóm, đàm thoại gợi mở để tìm hiểu câu chuyện người đàn bà ở tòa án huyện. Nhận thức của Phùng về các nhân vật sau khi nghe câu chuyện. Ý nghĩa tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy.
d. Tổ chức thực hiện
c. Sản phẩm
Thao tác 2: Câu chuyện của của người đàn bà ở toà án huyện 
Chuyển giao nhiệm vụ học tâp: 
+ Tại sao người đàn bà không nghe theo lời đề nghị bỏ chồng của chánh án Đẩu?
+ Nêu cảm nghĩ về các nhân vật: người đàn bà vùng biển, lão đàn ông độc ác, chị em thằng Phác, người nghệ sĩ nhiếp ảnh?
-Gợi ý: HS tìm chi tiết từ đó rút ra nhận xét về từng nhân vật
+ Tích hợp kiến thức GDCD: Luật Phòng, chống bạo lực gia đình có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2008 có định nghĩa Bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình. Em có suy nghĩ gì về hậu quả, nguyên nhân của hành vi bạo lực gia đình qua lời kể của người đàn bà hàng chài tại toà án huyện?
+ Qua câu chuyện về cuộc đời của người đàn bà hàng chài và cách ứng xử của các nhân vật, nhà văn muốn gửi tới người đọc thông điệp gì?
- Gv tích hợp kĩ năng sống
Thực hiện nhiệm vụ: HS thảo luận theo cặp trong bàn.
Báo cáo sản phẩm: HS báo cáo kết quả tìm hiểu.
Đánh giá, nhận xét: GV nhận xét và hướng dẫn HS chốt kiến thức 
Thao tác 3: Tìm hiểu về tấm ảnh được chọn trong “bộ lịch năm ấy”
- Chuyển giao nhiệm vụ học tâp: 
HS đọc lại đoạn văn cuối cùng của truyện.
(?) Tại sao trong bức ảnh được chọn, dù là tấm ảnh đen trắng nhưng khi nhìn vào, Phùng lại thấy “màu hồng hồng của ánh sương mai” và hình ảnh “người đàn bà” hòa lẫn vào đám đông? Phải chăng đây là một kết thúc có dụng ý của nhà văn? Em hãy chỉ ra dụng ý đó?
(?) Từ đó, Nguyễn Minh Châu muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời?
-Thực hiện nhiệm vụ: HS thảo luận theo cặp, phát hiện, đánh giá.
Báo cáo sản phẩm: HS trả lời
- Đánh giá, nhận xét: GV nhận xét và hướng dẫn HS chốt kiến thức. 
2.2. Câu chuyện của của người đàn bà ở toà án huyện
* Đó là câu chuyện về cuộc đời nhiều bí ẩn và éo le của một người đàn bà hàng chài nghèo khổ, lam lũ.
- Là câu chuyện về sự thật cuộc đời, nó giúp những người như Phùng, Đẩu hiểu rõ nguyên do của những điều tưởng như vô lí. Nhìn bề ngoài, đó là người đàn bàn quá nhẫn nhục, cam chịu, bị đánh đập... mà vẫn nhất quyết gắn bó với lão chồng vũ phu. Nhưng tất cả đều xuất phát từ tình thương vô bờ đối với những đứa con. Trong đau khổ triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi....
* Câu chuyện đã giúp nghệ sĩ Phùng hiểu về :
 - Về người đàn bà hàng chài: Tác giả gọi một cách phiếm định “người đàn bà”. Ngoài 40, thô kệch, mặt rỗ, xuất hiện với “khuôn mặt mệt mỏi”, gợi ấn tượng về một cuộc đời nhọc nhằn, lam lũ, nhiều cay đắng. Bà thầm lặng chịu mọi đau đớn khi bị chồng đánh không kêu một tiếng, “tình thương con cũng như nỗi đau, sự thâm trầm trong cái việc hiểu thấu các lẽ đời hình như mụ chẳng để lộ ra bên ngoài”.... 
-> Người phụ nữ nghèo khổ, sâu sắc, có tâm hồn đẹp đẽ, thấu hiểu lẽ đời.
 - Về người đàn ông độc ác: Cuộc sống đói nghèo đã biến “anh con trai” cục tính nhưng hiền lành xưa kia thành một người chồng vũ phu “mái tóc tổ quạ”, “chân chữ bát”, “hai con mắt đầy vẻ độc dữ” 
-> Người đàn ông vừa là nạn nhân của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ phạm gây nên bao đau khổ cho người thân của mình. Phải làm sao để nâng cao cái phần thiện, cái phần người trong những kẻ thô bạo ấy.
 - Chị em thằng Phác: Bị đẩy vào tình thế khó xử khi ở trong hoàn cảnh ấy. Thằng Phác thương mẹ theo kiểu một cậu bé con còn nhỏ, theo cái cách một đứa con trai vùng biển. ..-> bạo lực gia đình ảnh hưởng đến nhân cách con trẻ.
- Chánh án Đẩu – có lòng tốt, sẵn sàng bảo vệ công lí nhưng kinh nghiệm sống chưa nhiều
- Về chính mình
+  Lúc đầu anh cảm thấy bức bối khi nghe người phụ nữ van xin vị chánh án đừng bắt chị phải li hôn với người chồng vũ phu
+ Nghe xong câu chuyện, anh không còn nghĩ rằng người phụ nữ kia cam chịu vì yếu đuối hay tăm tối, ngu dốt
+ Anh nhìn thấy người đan bà từng trải, sắc sảo, yêu thương con vô bờ bến, giàu đức hi sinh
+Từ ngạc nhiên bất bình vì những hiện tượng ngang trái, phi lí, anh đã cảm thông, chia sẻ và nhận thấy cuộc đời còn chứa đựng nhiều nghịch lí mâu thuẫn.
+  Anh hiểu về chính mình – sẵn sàng làm tất cả vì sự công bằng nhưng lại đơn giản trong cách nhìn nhận, suy nghĩ
+ Phùng hiểu rõ: trước khi là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy làm một người biết yêu ghét vui buồn trước mọi lẽ đời thường tình, biết hành động để có một cuộc sống xứng đáng với con người
=>  Qua câu chuyện về cuộc đời của người đàn bà hàng chài và cách ứng xử của các nhân vật, nhà văn muốn gửi tới người đọc thông điệp: đừng nhìn cuộc đời, con người một cách đơn giản, phiến diện; phải đánh giá các sự việc, hiện tượng trong các mối quan hệ đa diện, nhiều chiều.
 2.3. Tấm ảnh được chọn trong "bộ lịch năm ấy"
 - Mỗi lần nhìn kĩ tấm ảnh đen trắng, người nghệ sĩ thấy "hiện lên cái màu hồng của ánh sương mai" -> Đó là chất thơ, vẻ đẹp lãng mạn của cuộc đời, cũng là biểu tượng của nghệ thuật. 
- Và nếu nhìn lâu bao giờ anh cũng thấy "người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh" -> Đó là hiện thân của những lam lũ khốn khó, là sự thật của cuộc đời.
à Ý nghĩa: Nghệ thuật chân chính không thể tách rời, thoát li khỏi cuộc sống. Nghệ thuật chính là cuộc đời và phải vì cuộc đời.
* HĐ4: Hướng dẫn tổng kết văn bản
a. Mục tiêu: Hiểu được đặc sắc nghệ thuật và giá trị nội dung của truyện ngắn
b. Nội dung: phát hiện, phân tích và rút ra ý nghĩa văn bản, thành công nghệ thuật
c. Sản phẩm và tổ chức thực hiện
Tổ chức thực hiện
Sản phẩm
Chuyển giao nhiệm vụ
Giao nhiệm vụ HS: Nêu những giá trị cơ bản về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm (Cách xây dựng cốt truyện, ngôn ngữ truyện của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm này có gì độc đáo?
Thực hiện nhiệm vụ học tập:
Hs làm việc cá nhân phát hiện, khái quát nội dung, nghệ thuật. (có thể dùng sơ đồ tư duy)
Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:
Hs trình bày, lớp lắng nghe và nhận xét, góp ý.
GV nhận xét, hỗ trợ và chốt kiến thức
.
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật:
a. Xây dựng tình huống truyện: 
 - Độc đáo, hấp dẫn, mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống
 à Tình huống được đẩy lên cao trào và ngày càng xoáy sâu để thể hiện tính cách con người và cuộc đời.
b. Nghệ thuật kể chuyện: sinh động
 - Người kể chuyện: là nhân vật Phùng
à tạo ra điểm nhìn trần thuật sắc sảo, có khả năng khám phá đời sống; lời kể khách quan, chân thực, thuyết phục
c. Ngôn ngữ nhân vật: phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người
 + Giọng điệu lão đàn ông: thô bỉ, tàn nhẫn, tục tằn, hung bạo
 + Những lời của người đàn bà: dịu dàng, xót xa khi nói với con, đơn đau và thấu trải lẽ đời khi nói về mình
 + Lời của Đẩu: giọng điệu của người tốt bụng, nhiệt thành.
à Góp phần khắc sâu thêm chủ đề - tư tưởng của truyện.
2. Ý nghĩa văn bản:
 Chiếc thuyền ngoài xa thể hiện những chiêm nghiệm sâu sắc của nhà văn về nghệ thuật và cuộc đời: nghệ thuật chân chính phải luôn gắn với cuộc đời, vì cuộc đời; người nghệ sĩ cần phải nhìn nhận cuộc sống và con người một cách toàn diện, sâu sắc. Tác phẩm cũng rung lên hồi chuông báo động về tình trạng bạo lực gia đình và hậu quả khôn lường của nó.
3. Hoạt động luyện tập
a. Mục tiêu: HS nắm chắc nội dung bài học để giải quyết các bài tập
b. Nội dung: Củng cố kiến thức vừa tìm hiểu về truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa qua giải quyết tình huống có vấn đề.
c. Sản phẩm: Phiếu học tập.
d. Tổ chức hoạt động học
- Chuyển giao nhiệm vụ: 
GV nêu tình huống giả định: Giả sử, có ai đó muốn can thiệp vào tác phẩm của nhà văn bằng cách đảo vị trí sự xuất hiện của 2 phát hiện của nhiếp ảnh Phùng (để cho người nghệ sĩ chứng kiến bi kịch của gia đình hàng chài hôm trước rồi sáng hôm sau mới phát hiện vẻ đẹp của cảnh biển mờ sương. Theo anh/chị, điều đó có được không? Vì sao?
- Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc cá nhân khoảng 5 phút
- Báo cáo kết quả: GV gọi 1 số HS phát biểu
- Đánh giá, nhận xét: GV nhận xét và cho điểm HS.
Câu trả lời của HS: (Không thể đảo như thế vì nhà văn đã có dụng ý khi để cảnh tượng trời cho hiện ra tước như vỏ bọc bên ngoài hòng che giấu bên trong bản chất thật của đời sống. Qua đó nhà văn khẳng định: đừng nhầm lẫn hiện tượng và bản chất. Đừng vội đánh giá con người, sự vật ở dáng vẻ bên ngoài).
4. Hoạt động vận dụng, mở rộng
a. Mục tiêu: HS biết ứng dụng kiến thức đã học để giải quyết một vấn đề nâng cao.
b. Nội dung: HS liên hệ tác phâm với cuộc sống ngày nay.
c. Sản phẩm: 
+ Nhiệm vụ 1: HS phát biểu bằng lời nói, trình bày trong 1 phút
+ Nhiệm vụ 2: Câu trả lời của HS bằng đoạn văn theo phương thức nghị luận.
d.Tổ chức thực hiện:
- Giáo viên giao nhiệm vụ: 
(1) Nếu là chánh án Đẩu, anh/chị có chấp nhận những lí do mà người đàn bà vùng biển ấy đưa ra không? Nếu chứng kiến nạn bạo hành trong gia đình (xung quanh ta hoặc ngay chính người thân chúng ta), anh/chị sẽ làm thế nào?
(2) Viết một đoạn văn ngắn nêu suy nghĩ của anh/chị về 01 trong hai chủ đề sau:
- Bạo lực gia đình hiện nay.
- Tình mẫu tử thiêng liêng
- HS làm việc cá nhân.
- HS báo cáo sản phẩm vào tiết tự chọn.
- GV nhận xét và kết luận 
 5. Tìm tòi, mở rộng
a.Mục tiêu: HS có ý thức tìm tòi kiến thức, mở rộng hiểu biết về kiến thức bài học.
b.Nội dung: trải nghiệm sáng tạo, hình thành, củng cố các kĩ năng
c.Sản phẩm:
-Sản phẩm của HS
d. Tổ chức thực hiện
- GV chuyển giao nhiệm vụ học tập:
GV giao dự án học tập theo nhóm: 03 nhóm:
+ Nhóm phóng viên: thiết kế clip giới thiệu Nguyễn Minh Châu cùng những tác phẩm của ông, trong đó có Chiếc thuyền ngoài xa.
+ Nhóm vẽ tranh: Hình dung và vẽ các cảnh tượng đặc sắc trong truyện.
+ Nhóm đóng kịch: đóng hoạt cảnh đặc sắc trong truyện
Ngoài ra, HS có thể thực hiện thêm một số hoạt động tự học sau:
 + Tự vẽ bản đồ tư duy bài học
 + Đọc các tài liệu liên quan đến nội dung bài học.
+ Tìm đọc những tác phẩm khác của Nguyễn Minh Châu về xu hướng thế sự.
HS thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc cá nhân.
HS báo cáo sản phẩm học tập và GV nhận xét trong tiết học tự chọn.
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
1. Hướng dẫn học sinh bài cũ
- Nắm vững những kiến thức cơ bản về nhà văn Nguyễn Minh Châu.
- Tìm đọc trọn vẹn toàn bộ tác phẩm.
- Làm bài tập vận dụng
- Những biểu hiện đặc sắc về thông điệp của tác giả qua bức tranh chiếc thuyền ngoài xa và hiện thực mà người nghệ sĩ Phùng chứng kiến- Mối quan hệ giữa nghệ thuật và hiện thực 
2. Hướng dẫn chuẩn bị bài mới: Đọc thêm: Một người Hà Nội
- Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
- Đọc kĩ tác phẩm
- Tìm hiểu: Nhân vật cô Hiền, nhân vật tôi, ý nghĩa “ câu chuyện về cây si cổ thụ”