Giáo án Ngữ văn khối 12 tiết 99: Tổng kết phần tiếng việt lịch sử, đặc điểm loại hình và các phong cách ngôn ngữ

TỔNG KẾT PHẦN TIẾNG VIỆT
LỊCH SỬ, ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH VÀ CÁC PHONG CÁCH NGÔN NGỮ
Tuần: 35
Tiết: 99
A. Kết quả cần đạt:
- Về kiến thức: HÖ thèng ho¸ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n tõ líp 10 ®Õn líp 12 vÒ lÞch sö, ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh vµ c¸c phong c¸ch ng«n ng÷.
- Về kĩ năng: N©ng cao h¬n n÷a kÜ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt phï hîp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh vµ tõng phong c¸ch ng«n ng÷.
- Giáo dục tư tưởng: 
B. Chuẩn bị:
Giáo viên: Đọc kĩ SGK, xác định trọng tâm kiến thức, soạn giáo án cho phù hợp đối tượng học sinh từng lớp, làm ĐDDH.
 + Phương pháp: Thảo luận nhóm
Học sinh: Đọc kĩ SGK, soạn bài trước ở nhà
C. Nội dung, tiến trình giờ dạy: 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1:
 1. Ổn định lớp:
 2. Kiểm tra bài cũ:
Hoạt động 2: 
Giới thiệu vào bài.
Hoạt động 3:
Hướng dẫn HS tìm hiểu
Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc tæng kÕt vÒ nguån gèc, lÞch sö ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt vµ ®Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®¬n lËp.
- GV h­íng dÉn HS kÎ b¶ng vµ ®iÒn vµo nh÷ng th«ng tin ®· häc.
- HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ tr×nh bµy tr­íc líp. C¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
Lớp trưởng báo cáo sĩ số
I. Tæng kÕt vÒ nguån gèc, lÞch sö ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt vµ ®Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®¬n lËp.
Bảng ôn tập
Nguån gèc vµ lÞch sö ph¸t triÓn
§Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®¬n lËp
a) Nguån gèc: TiÕng ViÖt thuéc:
- Hä: ng«n ng÷ Nam ¸.
- Dßng: M«n- Khmer.
- Nh¸nh: TiÕng ViÖt M­êng chung.
b) C¸c thêi k× trong lÞch sö:
- TiÕng ViÖt trong thêi k× dùng n­íc.
- TiÕng ViÖt trong thêi k× B¾c thuéc vµ chèng B¾c thuéc.
- TiÕng ViÖt trong thêi k× ®éc lËp tù chñ.
- TiÕng ViÖt trong thêi k× Ph¸p thuéc.
- TiÕng ViÖt trong thêi k× tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m ®Õn nay.
a) TiÕng lµ ®¬n vÞ c¬ së cña ng÷ ph¸p. VÒ mÆt ng÷ ©m, tiÕng lµ ©m tiÕt; vÒ mÆt sö dông, tiÕng cã thÓ lµ tõ hoÆc yÕu tè cÊu t¹o tõ.
b) Tõ kh«ng biÕn ®æi h×nh th¸i.
c) BiÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó biÓu thÞ ý nghÜa ng÷ ph¸p lµ s¾p ®Æt tõ theo thø tù tr­íc sau vµ sö dông c¸c h­ tõ.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc tæng kÕt vÒ phong c¸ch ng«n ng÷ v¨n b¶n.
- GV h­íng dÉn HS kÎ b¶ng vµ ®iÒn vµo nh÷ng th«ng tin ®· häc.
- HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ tr×nh bµy tr­íc líp. C¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
II. Tæng kÕt vÒ phong c¸ch ng«n ng÷ v¨n b¶n
B¶ng thø nhÊt:
Tªn c¸c phong c¸ch ng«n ng÷ vµ c¸c thÓ lo¹i v¨n b¶n tiªu biÓu cho tõng phong c¸ch.
PCNG
sinh ho¹t
PCNG
nghÖ thuËt
PCNG
b¸o chÝ
PCNG
chÝnh luËn
PCNG
khoa häc
PCNG
hµnh chÝnh
ThÓ lo¹i v¨n b¶n tiªu biÓu
-D¹ng nãi (®éc tho¹i, ®èi tho¹i)
-D¹ng viÕt (nhËt kÝ, håi øc c¸ nh©n, th­ tõ.
-D¹ng lêi nãi t¸i hiÖn (trong t¸c phÈm v¨n häc)
-Th¬ ca, hß vÌ,
-truyÖn, tiÓu thuyÕt, kÝ,
-KÞch b¶n,
- ThÓ lo¹i chÝnh: B¶n tin, Phãng sù, TiÓu phÈm.
- Ngoµi ra: th­ b¹n ®äc, pháng vÊn, qu¶ng c¸o, b×nh luËn thêi sù,
-C­¬ng lÜnh
- Tuyªn bè.
-Tuyªn ng«n, lêi kªu gäi, hiÖu triÖu.
-C¸c bµi b×nh luËn, x· luËn.
-C¸c b¸o c¸o, tham luËn, ph¸t biÓu trong c¸c héi th¶o, héi nghÞ chÝnh trÞ,
- C¸c lo¹i v¨n b¶n khoa häc chuyªn s©u: chuyªn kh¶o, luËn ¸n, luËn v¨n, tiÓu luËn, b¸o c¸o khoa häc,
- C¸c v¨n b¶n dïng ®Ó gi¶ng d¹y c¸c m«n khoa häc: gi¸o tr×nh, gi¸o khoa, thiÕt kÕ bµi d¹y,
- C¸c v¨n b¶n phæ biÕn khoa häc: s¸ch phæ biÕn khoa häc kÜ thuËt, c¸c bµi b¸o, phª b×nh, ®iÓm s¸ch,
-NghÞ ®Þnh, th«ng t­, th«ng c¸o, chØ thÞ, quyÕt ®Þnh, ph¸p lÖnh, nghÞ quyÕt,
-GiÊy chøng nhËn, v¨n b»ng, chøng chØ, giÊy khai sinh,
-§¬n, b¶n khai, b¸o c¸o, biªn b¶n,
B¶ng thø hai:
Tªn c¸c phong c¸ch ng«n ng÷ vµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña tõng phong c¸ch
PCNG
sinh ho¹t
PCNG
nghÖ thuËt
PCNG
b¸o chÝ
PCNG
chÝnh luËn
PCNG
khoa häc
PCNG
hµnh chÝnh
§Æc 
tr­ng
 c¬ 
b¶n
- TÝnh cô thÓ
-TÝnh c¶m xóc.
- TÝnh c¸ thÓ
-TÝnh h×nh t­îng.
-TÝnh truyÒn c¶m.
-TÝnh c¸ thÓ hãa.
-TÝnh th«ng tin thêi sù.
-TÝnh ng¾n gän.
-TÝnh sinh ®éng, hÊp dÉn.
- TÝnh c«ng khai vÒ quan ®iÓm chÝnh trÞ.
- TÝnh chÆt chÏ trong diÔn ®¹t vµ suy luËn.
- TÝnh truyÒn c¶m, thuyÕt phôc.
-TÝnh trõu t­îng, kh¸i qu¸t.
-TÝnh lÝ trÝ, l«gÝc.
-TÝnh phi c¸ thÓ.
-TÝnh khu«n mÉu.
-TÝnh minh x¸c.
-TÝnh c«ng vô.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Bµi tËp 1: So s¸nh hai phÇn v¨n b¶n (môc 4- SGK), x¸c ®Þnh phong c¸ch ng«n ng÷ vµ ®Æc ®iÓm ng«n ng÷ cña hai v¨n b¶n.
- GV yªu cÇu HS vËn dông kiÕn thøc ®Ó x¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch.
- HS th¶o luËn theo nhãm häc tËp, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy vµ tham gia tranh luËn víi c¸c nhãm kh¸c.
Bµi tËp 2: §äc v¨n b¶n l­îc trÝch (môc 5- SGK) vµ thùc hiÖn c¸c yªu cÇu:
a) X¸c ®Þnh phong c¸ch ng«n ng÷ cña v¨n b¶n.
b) Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm vÒ tõ ng÷, c©u v¨n, kÕt cÊu v¨n b¶n.
c) §ãng vai mét phãng viªn b¸o hµng ngµy vµ gi¶ ®Þnh v¨n b¶n trªn võa ®­îc kÝ vµ ban hµnh mét vµi giê tr­íc, anh (chÞ) h·y viÕt mét tin ng¾n theo phong c¸ch b¸o chÝ (thÓ lo¹i b¶n tin) ®Ó ®­a tin vÒ sù kiÖn ban hµnh v¨n b¶n.
- GV h­íng dÉn HS thùc hiÖn c¸c yªu cÇu trªn.
- HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ tr×nh bµy kÕt qu¶ tr­íc líp ®Ó th¶o luËn.
Bµi tËp 1: Hai phÇn v¨n b¶n ®Òu cã chung ®Ò tµi (tr¨ng) nh­ng ®­îc viÕt víi hai phong c¸ch ng«n ng÷ kh¸c nhau:
+ PhÇn v¨n b¶n (a) ®­îc viÕt theo phong c¸ch ng«n ng÷ khoa häc nªn ng«n ng÷ dïng thÓ hiÖn tÝnh trõu t­îng, kh¸i qu¸t, tÝnh lÝ trÝ, l«gÝc, tÝnh phi c¸ thÓ.
+ PhÇn v¨n b¶n (b) ®­îc viÕt theo phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt nªn ng«n ng÷ dïng thÓ hiÖn tÝnh h×nh t­îng, tÝnh truyÒn c¶m, tÝnh c¸ thÓ hãa.
Bµi tËp 2: 
a) V¨n b¶n ®­îc viÕt theo phong c¸ch ng«n ng÷ hµnh chÝnh.
b) Ng«n ng÷ ®­îc sö dông trong v¨n b¶n cã ®Æc ®iÓm:
+ VÒ tõ ng÷: v¨n b¶n sö dông nhiÒu tõ ng÷ th­êng gË­p trong phong c¸ch ng«n ng÷ hµnh chÝnh nh­: quyÕt ®Þnh, c¨n cø, luËt, nghÞ ®Þnh 299/H§BT, ban hµnh ®iÒu lÖ, thi hµnh quyÕt ®Þnh nµy,
+ VÒ c©u: v¨n b¶n sö dông kiªÓu c©u th­êng gÆp trong quyÕt ®Þnh (thuéc v¨n b¶n hµnh chÝnh): ñy ban nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi c¨n cø c¨n cø xÐt ®Ò nghÞ quyÕt ®Þnh I II III IV V VI
+ VÒ kÕt cÊu: v¨n b¶n cã kÕt cÊu theo khu«n mÉu 3 phÇn: 
- PhÇn ®Çu: quèc hiÖu, c¬ quan ra quyÕt ®Þnh, ngµy th¸nh n¨m, tªn quyÕt ®Þnh.
- PhÇn chÝnh: néi dung quyÕt ®Þnh.
- PhÇn cuèi: ch÷ kÝ, hä tªn (gãc ph¶i), n¬i nhËn (gãc tr¸i).
c) Tin ng¾n:
C¸ch ®©y chØ míi vµi tiÕng ®ång hå, bµ TrÇn ThÞ T©m §an thay mÆt UBND thµnh phè Hµ Néi ®· kÝ quyÕt ®Þnh thµnh lËp B¶o hiÓm Y tÕ Hµ Néi. QuyÕt ®Þnh ngoµi viÖc nªu râ chøc n¨ng, quyÒn h¹n, nhiÖm vô, tæ chøc, c¬ cÊu phßng ban, cßn quy ®Þnh ®Þa ®iÓm cho B¶o hiÓm Y tÕ Hµ Néi vµ c¸c c¸ nh©n, tæ chøc chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh.