TIẾT 55: VỢ CHỒNG A PHỦ
(TiÕt 1) - Tô Hoài -
Mục tiêu bài giảng: Sau tiết học, học sinh sẽ:
- Cảm nhận được tư tưởng nhân đạo của tp qua cuộc đời và số phận của vợ chồng A Phủ, thấy được nét đặc sắc trong văn miêu tả và kể chuyện của Tô Hoài.
- Có khả năng phát triển ngthuật miêu tả nhân vật, đặc biệt là diễn biến tâm lí của Mị trong đoạn trích.
- Khơi dậy, phát huy tình yêu thương quê hương đất nước.
II. Kiểm tra bài cũ Thời gian: 5 phút.
- Dự kiến đối tượng kiểm tra: Mỗi lớp 2 học sinh.
- Câu hỏi kiểm tra: - Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc, với cuộc đời và thi ca?
- Nội dung, nghệ thuật NHỮNG NGÀY ĐẦU CỦA NƯỚC VIỆT NAM MỚI?
III. giảng bài mới: Thời gian: 34 phút.
Líp 12 – ch¬ng tr×nh chuÈn C¶ n¨m häc 37 tuÇn= 105 tiÕt Häc kú I: 18 tuÇn, 54 tiÕt( 1 tuÇn häc GDQP-AN) Häc kú II: 17 tuÇn, 51 tiÕt Häc kú II TuÇn TiÕt Tªn ch¬ng, bµi 20 55-56 57 Vî chång A Phñ (TrÝch) Nh©n vËt giao tiÕp 21 58-59 60 ViÕt bµi sè 5: NghÞ luËn v¨n häc Nh©n vËt giao tiÕp (TiÕp) 22 61-62 63 Vî nhÆt NghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm, mét ®o¹n trÝch v¨n xu«i 23 64-65 66 Rõng xµ nu §äc thªm: B¾t sÊu rõng U Minh H¹ 24 67-68 69 Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh Tr¶ bµi sè 5. Ra ®Ò bµi sè 6: NghÞ luËn v¨n häc (Bµi lµm ë nhµ) 25 70-71 72 ChiÕc thuyÒn ngoµi xa Thùc hµnh vÒ hµm ý 26 73-74 75 §äc thªm: - Mïa l¸ rông trong vên (TrÝch) Mét ngêi Hµ Néi (TrÝch) Thùc hµnh vÒ hµm ý (TiÕp) 27 76-77 78 Thuèc RÌn luyÖn kÜ n¨ng më bµi, kÕt bµi trong v¨n nghÞ luËn 28 79-80 81 Sè phËn con ngêi (TrÝch) Tr¶ bµi viÕt sè 6 29 82-83 84 ¤ng giµ vµ biÓn c¶ (TrÝch) DiÔn ®¹t trong v¨n nghÞ luËn 30 85-86 87 Hån Tr¬ng Ba da hµng thÞt (TrÝch) DiÔn ®¹t trong v¨n nghÞ luËn (TiÕp) 31 88-89 90 Nh×n vÒ vèn v¨n ho¸ d©n téc Ph¸t biÓu tù do 32 91-92 93 Phong c¸ch ng«n ng÷ hµnh chÝnh V¨n b¶n tæng kÕt 33 94-95 96 Tæng kÕt phÇn tiÕng ViÖt: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ ¤n tËp vµ lµm v¨n 34 97-98 99 Gi¸ trÞ v¨n häc vµ tiÕp nhËn v¨n häc Tæng kÕt phÇn tiÕng ViÖt: LÞch sö, ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh vµ c¸c phong c¸ch ng«n ng÷ 35 100 101 - 102 Tæng kÕt phÇn tiÕng ViÖt: LÞch sö, ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh vµ c¸c phong c¸ch ng«n ng÷ ¤n tËp phÇn v¨n häc 36 103-104 105 KiÓm tra häc kú II Tr¶ bµi kiÓm tra häc kú II Trường THPT DL Quang Trung Giáo Viên: Nguyễn Thị Trinh Ngày soạn: .......................... Lớp 12A3 Ngày giảng Học sinh vắng Học sinh vào muộn H.s kiểm tra miệng TIẾT 55: VỢ CHỒNG A PHỦ (TiÕt 1) - Tô Hoài - Môc tiªu bµi gi¶ng: Sau tiÕt häc, häc sinh sÏ: - Cảm nhận được tư tưởng nhân đạo của tp qua cuộc đời và số phận của vợ chồng A Phủ, thấy được nét đặc sắc trong văn miêu tả và kể chuyện của Tô Hoài. - Có khả năng phát triển ngthuật miêu tả nhân vật, đặc biệt là diễn biến tâm lí của Mị trong đoạn trích. - Khơi dậy, phát huy tình yêu thương quê hương đất nước. II. KiÓm tra bµi cò Thêi gian: 5 phót. - Dù kiÕn ®èi tîng kiÓm tra: Mçi líp 2 häc sinh. - C©u hái kiÓm tra: - Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc, với cuộc đời và thi ca? - Nội dung, nghệ thuật NHỮNG NGÀY ĐẦU CỦA NƯỚC VIỆT NAM MỚI? III. gi¶ng bµi míi: Thêi gian: 34 phót. - §å dïng vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc: + S¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 12, tËp 1. + ThiÕt kÕ bµi gi¶ng Ng÷ v¨n 12, tËp 1. + Tµi liÖu tham kh¶o. - Néi dung, ph¬ng ph¸p: Néi dung gi¶ng d¹y (T) Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Gi¸o viªn Häc sinh I. TiÓu dÉn 1. T¸c gi¶ - T« Hoµi tªn khai sinh lµ NguyÔn Sen. ¤ng sinh n¨m 1920. Quª néi ë Thanh Oai, Hµ §«ng (nay lµ Hµ T©y) nhng «ng sinh ra vµ lín lªn ë quª ngo¹i: lµng NghÜa §«, huyÖn Tõ Liªm, phñ Hoµi §øc, tØnh Hµ §«ng (nay lµ phêng NghÜa §«, quËn CÇu GiÊy Hµ Néi) - T« Hoµi viÕt v¨n tõ tríc c¸ch m¹ng, næi tiÕng víi truyÖn ®ång tho¹i DÕ mÌn phiªu lu kÝ. T« Hoµi lµ mét nhµ v¨n lín s¸ng t¸c nhiÒu thÓ lo¹i. Sè lîng t¸c phÈm cña T« Hoµi ®¹t kØ lôc trong nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. - N¨m 1996, T« Hoµi ®îc nhµ níc tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt. 2. V¨n b¶n - XuÊt xø: Vî chång A Phñ in trong tËp truyÖn T©y B¾c (1954). -1952 trong chuyến đi thực tế 8 tháng về TB, TH đã sáng tác “Tuyện TB” phản ánh cuộc sống tủi nhục của đồng bào miền núi TB dưới ách áp bức bóc lột của TD-PK và sự giác ngộ CM của họ. + Tp thể hiện nhận thức, khám phá hiện thực kháng chiến ở địa bàn vùng cao TB và thể hiện tái năng ng.thuật của TH. + Tác phẩm đã đoạt giải nhất về truyện và kí của Hội văn nghệ Việt Nam (1954-1955). + TP có ba truyện: “Cứu đất cứu mường”, “Mường Giơn”, “Vợ chồng A Phủ”. - Tãm t¾t + MÞ, mét c« g¸i xinh ®Ñp, yªu ®êi, cã kh¸t väng ù do, h¹nh phóc bÞ b¾t vÒ lµm con d©u g¹t nî cho nhµ Thèng lÝ P¸ Tra. + Lóc ®Çu MÞ ph¶n kh¸ng nhng dÇn dÇn trë nªn tª liÖt, chØ "lïi lòi nh con rïa nu«i trong xã cöa". + §ªm t×nh mïa xu©n ®Õn, MÞ muèn ®i ch¬i nhng bÞ A Sö (chång MÞ) trãi ®øng vµo cét nhµ. + A Phñ v× bÊt b×nh tríc A Sö nªn ®· ®¸nh nhau vµ bÞ b¾t, bÞ ph¹t v¹ vµ trë thµnh kÎ ë trõ nî cho nhµ Thèng lÝ. + Kh«ng may hæ vå mÊt 1 con bß, A Phñ ®· bÞ ®¸nh, bÞ trãi ®øng vµo cäc ®Õn gÇn chÕt. + MÞ ®· c¾t d©y trãi cho A Phñ, 2 ngêi ch¹y trèn ®Õn PhiÒng Sa. + MÞ vµ A Phñ ®îc gi¸c ngé, trë thµnh du kÝch. II. §äc – hiÓu v¨n b¶n 1. Mị - con dâu gạt nợ nhà Pá Tra. a. C¸ch giíi thiÖu nh©n vËt + Cô gái ngồi quay sợi bên tảng đá. + Cô ấy luôn cúi mặt, mặt buồn rười rượi . Việc làm và chân dung của Mị hoàn toàn đối lập với sự giàu sang, tấp nập của g/đình Thống lý => Cách giải thích tạo sự chú ý cho người đọc, gợi ra một số phận éo le của Mị. b. Hoàn cảnh Mị phải làm dâu nhà Thống Lí. Bố mẹ Mị nghèo không có tiền làm đám cưới nên vay tiền nhà TLí -> trả mãi không hết, Mị lớn bị bắt về làm dâu gạt nợ => Số phận của người dân nghèo, người PN nghèo ở miền núi rất bi thảm; sự bất công của XH miền núi lúc đó. c. Nhân vật Mị. - Trước khi về làm dâu nhà Thống Lí. + Mị là thiếu nữ xinh đẹp, có tài thổi sáo, thổi lá. Tiếng sáo của Mị khiến trai bản đứng nhẵn cả chân vách buồng cô => Báo hiệu vẻ đẹp chàn đầy của tâm hồn. + Mị từng có người yêu, từng được yêu & nhiều lần hồi hộp trước tiếng gõ của của bạn tình => Cs của Mị tuy nghèo về vật chất song rất h/phúc. Vì chữ hiếu Mị đành làm dâu gạt nợ. - Khi bị bắt về làm dâu nhà TL: đêm nào Mị cũng khóc, Mị trốn về nhà, định ăn lá ngón tự tử. => Sự phản kháng quyết liệt của Mị ,Mị không muốn sống cuộc đời của kẻ nô lệ trong nhà TL, muốn sống theo mong muốn của mình, cũng như nàng k/khát một cuộc sống có h/p, có t/y. * Sau đó ; ở lâu trong cái khổ Mị cũng quen đi.Mị tưởng mình là con trâu con ngựa, Mị cúi mặt không nghĩ ngợi , chỉ nhớ những việc không giống nhau, mỗi ngày Mị không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa, Mị ở trong buồng kín mítthì thôi. Tô Hoài đã diễn tả được thứ ngục thất tinh thần, giam hãm cách li tâm hồn cô với cuộc đời, huỷ hoại tuổi xuân & sức sống của cô. Đó cũng chính là tiếng nói tố cáo chế độ pk miền núi chà đạp lên quyền sống của con người. Khi cha chết, Mị không nghĩ đến việc ăn lá ngón tự tử chết nữa nhưng cô buông xuôi, sống vật vờ. Mị đáng thương, không còn tha thiết với c/sống mà chỉ sống như một cái xác không hồn. =>Nghệ thuật miêu tả tinh tế, chọn lọc chi tiết đặc sắc đã khắc họa được hình tượng nhân vật Mi: tiêu biểu, điển hình. - Đêm tình mùa xuân và sự thức tỉnh của Mị + Mùa xuân TB: gió thổi, gió rét rất dữ dội những chiếc váy hoa đem ra phơiđán trẻ chờ chết cười ầm -> mùa xuân TB đặc trương và làm say lòng người bằng hương rượu ngày tết. + Mị uống rượu, uống ừng ực từng chén -> say nên quên đi thực tại và sống lại ngày trước: Mị thổi sáo giỏi, Mị “uống rượu bên bếp và thổi sáo, thổi látheo Mị”. Mị nghĩ lại mình từng có một quảng đời HP, đầy kỉ niệm, Mị thấy mình phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm tết ngày trước, Mị thấy mình còn trẻ lắm Mị nhớ rằng mình vẫn là một con người và có quyền đi chơi ngày tết. Mị muốn đi chơi, muốn vợt qua cái nhà tù giam hãm mình bấy lâu nay. + Tiếng sáo gọi bạn: được miêu tả nhiều lần và có nhiều biến đổi khác nhau: “Ngoài đầu núithổi”, “Tai Mị gọi bạn”, “Trong đầu sáo”, “Tiếng sáo chơi” Tiếng sáo thực tại đưa Mị về những mùa xuân trước, tiếng sáo tâm hồn đưa cô đến niềm hạnh phúc yêu thương. Tiếng sáo trở thành tiếng lòng của người thiếu phụ. =>Mùa xuân, tiếng sáo, hơi rượu khiến lòng Mị rạo rực, Mị muốn đi chơi. Niềm khao khát HP đầy nhân bản, tình yêu c/sống tiềm tàng được đánh thức. Trong Mị đầy những mâu thuẫn chân thực. Mị được đặt trong sự tương tranh giữa một bên là sự sống, một bên là cảm thức về thân phận. Tình càng xáo động thì lòng càm đớn đau cùng thực tại. Sức ám ảnh của quá khứ lớn hơn nên Mị đắm chìm vào ảo giác và “quấn lại tóc cài áo”, cô không nhìn thấy A Sử bước vào, không nghe hắn nói. Bị AS trói, mị vẫn như không biết gì. Sau đó Mị ý thức thực tại khi “Cổ tay thịt”. 15 5 10 19 5 5 9 Gọi HS đọc tiểu dẫn SGK. Tr×nh bµy vài nét về tác giả, tác phẩm? Chèt ý Nêu nd chính của t/p ? tóm tắt tp? Chèt ý Nhận xét về cách giải thích n/v của TH? Qua cách miêu tả đó cho ta thấy Mị là 1 người ntn trong g/đình nhà Thống Lí? Tại sao Mị phải làm dâu nhà Thống Lí? Chèt ý Trước khi về làm dâu nhà TL Mị là người ntn? Khi bị bắt về làm dâu Mị đã có suy nghĩ và h/động gì? Về sau Mị trở thành người ntn? Thương thay thân phận con rùa Trên đình đội hạc, dưới chùa đội bia. (ca dao) Sau cái chết của cha Mị sống như thế nào? Chèt ý Mùa xuân vùng TB được tg miêu tả như thế nào? Mị đã làm gì trong đêm mùa xuân, điều đó thể hiện gì? Nét đặc sắc trong miêu tả của nhà văn? Chèt ý HS ®äc phÇn TiÓu dÉn SGK. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. HS đọc văn bản (sgk). Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. IV. Tæng kÕt bµi: Thêi gian: 2 phót. Néi dung Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Gi¸o viªn Häc sinh - Hoµn c¶nh ra ®êi cña v¨n b¶n. - Ch©n dung nv MÞ. - Hoµn c¶nh MÞ lµm d©u gia ®×nh nhµ thèng lÝ. Ph¸t vÊn Suy nghÜ, tr¶ lêi, kh¾c s©u V. Giao nhiÖm vô vÒ nhµ cho häc sinh: Thêi gian: 2 phót. * C©u hái vµ bµi tËp: Học bài cũ vµ chuẩn bị: VỢ CHỒNG A PHỦ (t.2) * Tµi liÖu tham kh¶o bµi sau: §Ó häc tèt Ng÷ v¨n 12, tËp 1.VI. Tù ®¸nh gi¸ cña gi¸o viªn: Trường THPT DL Quang Trung Giáo Viên: Nguyễn Thị Trinh Ngày soạn: .......................... Lớp 12A3 Ngày giảng Học sinh vắng Học sinh vào muộn H.s kiểm tra miệng TIẾT 56: VỢ CHỒNG A PHỦ - Tô Hoài - (TiÕt 2) Môc tiªu bµi gi¶ng: Sau tiÕt häc, häc sinh sÏ: - Cảm nhận được tư tưởng nhân đạo của tp qua cuộc đời và số phận của vợ chồng A Phủ.Thấy được nét đặc sắc trong văn miêu tả và kể chuyện của Tô Hoài. - Có khả năng phát triển ng thuật miêu tả nhân vật, đặc biệt là diễn biến tâm lí của Mị trong đoạn trích. - Khơi dậy, phát huy tình yêu thương quê hương đất nước. II. KiÓm tra bµi cò Thêi gian: 5 phót. - Dù kiÕn ®èi tîng kiÓm tra: Mçi líp 2 häc sinh. C©u hái kiÓm tra: + Nªu hoµn c¶nh ra ®êi cña v¨n b¶n? + Ch©n dung nv MÞ vµ hoµn c¶nh MÞ lµm d©u gia ®×nh nhµ thèng lÝ? III. gi¶ng bµi míi: Thêi gian: 34 phót. - §å dïng vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc: + S¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 12, tËp 1. + ThiÕt kÕ bµi gi¶ng Ng÷ v¨n 12, tËp 1. + Tµi liÖu tham kh¶o. - Néi dung, ph¬ng ph¸p: Néi dung gi¶ng d¹y (T) Ho¹t ®éng cña GV vµ häc sinh Gi¸o viªn Häc sinh II. §äc – hiÓu v¨n b¶n 2. A Phủ, người ở gạt nợ cho nhà thống lí. a) Sù xuÊt hiÖn cña A Phñ - A Phñ xuÊt hiÖn trong cuéc ®èi ®Çu víi A Sö: "Mét ngêi to lín ch¹y vôt ra vung tay nÐm con quay rÊt to vµo mÆt A Sö. Con quay gç ng¸t l¨ng vµo gi÷a mÆt. Nã võa kÞp bng tay lªn, - A Phñ ®· xéc tíi n¾m c¸i vßng cæ, ... nh vào muộn H.s kiểm tra miệng TIẾT 65: Rõng xµ nu - NguyÔn Trung Thµnh (TiÕt 2) Môc tiªu bµi gi¶ng: Sau tiÕt häc, häc sinh sÏ: - ThÊy ®îc tµi n¨ng cña NguyÔn Trung Thµnh trong viÖc t¹o dùng cho t¸c phÈm mét kh«ng khÝ ®Ëm ®µ h¬ng s¾c T©y Nguyªn, mét chÊt sö thi bi tr¸ng vµ mét ng«n ng÷ nghÖ thuËt ®îc chau chuèt kÜ cµng. - Thµnh thôc h¬n trong c«ng viÖc vËn dông c¸c kÜ n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n ch¬ng tù sù. - Có ý thức yêu mến con người Tây Nguyên trong quá trình đấu tranh BVĐN. II. KiÓm tra bµi cò Thêi gian: 5 phót. - Dù kiÕn ®èi tîng kiÓm tra: Mçi líp 2 häc sinh. - C©u hái kiÓm tra: - Tóm tắt cèt truyÖn? - Nhan ®Ò t¸c phÈm có ý nghĩa gì? III. gi¶ng bµi míi: Thêi gian: 34 phót. - §å dïng vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc: + S¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 12, tËp 1. + ThiÕt kÕ bµi gi¶ng Ng÷ v¨n 12, tËp 1. + Tµi liÖu tham kh¶o. - Néi dung, ph¬ng ph¸p: Néi dung gi¶ng d¹y (T) Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ hsinh Gi¸o viªn Hsinh 2. H×nh tîng rõng xµ nu - Më ®Çu t¸c phÈm, nhµ v¨n tËp trung giíi thiÖu vÒ rõng xµ nu, mét rõng xµ nu cô thÓ ®îc x¸c ®Þnh râ: "n»m trong tÇm ®¹i b¸c cña ®ån giÆc", n»m trong sù hñy diÖt b¹o tµn: "HÇu hÕt ®¹n ®¹i b¸c ®Òu r¬i vµo ®åi xµ nu c¹nh con níc lín". TruyÖn më ra mét cuéc ®ông ®é lÞch sö quyÕt liÖt gi÷a lµng X« Man víi bän MÜ- DiÖm. Rõng xµ nu còng n»m trong cuéc ®ông ®é Êy. Tõ chç t¶ thùc, rÊt tù nhiªn h×nh ¶nh xµ nu ®· trë thµnh mét biÓu tîng. Xµ nu hiÖn ra víi t thÕ cña sù sèng ®ang ®èi diÖn víi c¸i chÕt, sù sinh tån ®èi diÖn víi sù hñy diÖt. C¸ch më cña c©u chuyÖn thËt gän gµng, c« ®óc mµ vÉn ®Çy uy nghi tÇm vãc. - Víi kÜ thuËt quay toµn c¶nh, NguyÔn Trung Thµnh ®· ph¸t hiÖn ra: "c¶ rõng xµ nu hµng v¹n c©y kh«ng c©y nµo lµ kh«ng bÞ th¬ng". T¸c gi¶ ®· chøng kiÕn nçi ®au cña xµ nu: "cã nh÷ng c©y bÞ chÆt ®øt ngang nöa th©n m×nh ®æ µo µo nh mét trËn b·o". Råi "cã nh÷ng c©y con võa lín ngang tÇm ngùc ngêi bÞ ®¹n ®¹i b¸c chÆt ®øt lµm ®«i. ë nh÷ng c©y ®ã, nhùa cßn trong, chÊt dÇu cßn lo·ng, vÕt th¬ng kh«ng lµnh ®îc cø loÐt m·i ra, n¨m mêi h«m sau th× c©y chÕt". C¸c tõ ng÷: vÕt th¬ng, côc m¸u lín, loÐt m·i ra, chÕt, lµ nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶ nçi ®au cña con ngêi. Nhµ v¨n ®· mang nçi ®au cña con ngêi ®Ó biÓu ®¹t cho nçi ®au cña c©y. Do vËy, nçi ®au cña c©y t¸c ®éng ®Õn da thÞt con ngêi gîi lªn c¶m gi¸c ®au ®ín. - Nhng t¸c gi¶ ®· ph¸t hiÖn ®îc søc sèng m·nh liÖt cña c©y xµ nu: "trong rõng Ýt cã lo¹i c©y sinh s«i n¶y në kháe nh vËy". §©y lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó xµ nu vît qua giíi h¹n cña sù sèng vµ c¸i chÕt. Sù sèng tån t¹i ngay trong sù hñy diÖt: "C¹nh mét c©y xµ nu míi ng· gôc ®· cã bèn n¨m c©y con mäc lªn". T¸c gi¶ sö dông c¸ch nãi ®èi lËp (ng· gôc- mäc lªn; mét- bèn n¨m) ®Ó kh¼ng ®Þnh mét kh¸t väng thËt cña sù sèng. C©y xµ nu ®· tù ®øng lªn b»ng søc sèng m·nh liÖt cña m×nh: "c©y con mäc lªn, h×nh nhän mòi tªn lao th¼ng lªn bÇu trêi". Xµ nu ®Ñp mét vÎ ®Ñp hïng tr¸ng, man d¹i ®Ém tè chÊt nói rõng. Xµ nu kh«ng nh÷ng tù biÕt b¶o vÖ m×nh mµ cßn b¶o vÖ sù sèng, b¶o vÖ lµng X« Man: "Cø thÕ hai ba n¨m nay, rõng xµ nu ìn tÊm ngùc lín ra che chë cho lµng". H×nh tîng xµ nu chøa ®ùng tinh thÇn qu¶ c¶m, mét sù kiªu h·nh cña vÞ trÝ ®øng ®Çu trong b·o t¸p chiÕn tranh. - Trong qu¸ tr×nh miªu t¶ rõng xµ nu, c©y xµ nu, nhµ v¨n ®· sö dông nh©n hãa nh mét phÐp tu tõ chñ ®¹o. ¤ng lu«n lÊy nçi ®au vµ vÎ ®Ñp cña con ngêi lµm chuÈn mùc ®Ó nãi vÒ xµ nu khiÕn xµ nu trë thµnh mét Èn dô cho con ngêi, mét biÓu tîng cña T©y Nguyªn bÊt khuÊt, kiªn cêng. C¸c thÕ hÖ con ngêi lµng X« Man còng t¬ng øng víi c¸c thÕ hÖ c©y xµ nu. Cô MÕt cã bé ngùc "c¨ng nh mét c©y xµ nu lín", tay "sÇn sïi nh vá c©y xµ nu". Cô MÕt chÝnh lµ c©y xµ nu cæ thô héi tô tÊt c¶ søc m¹nh cña rõng xµ nu. Tnó cêng tr¸ng nh mét c©y xµ nu ®îc t«i luyÖn trong ®au th¬ng ®· trëng thµnh mµ kh«ng ®¹i b¸c nµo giÕt næi. DÝt trëng thµnh trong thö th¸ch víi b¶n lÜnh vµ nghÞ lùc phi thêng còng gièng nh xµ nu phãng lªn rÊt nhanh tiÕp lÊy ¸nh mÆt trêi. CËu bÐ Heng lµ mÇm xµ nu ®ang ®îc c¸c thÕ hÖ xµ nu trao cho nh÷ng tè chÊt cÇn thiÕt ®Ó s½n sµng thay thÕ trong cuéc chiÕn cam go cßn cã thÓ ph¶i kÐo dµi "n¨m n¨m, mêi n¨m hoÆc l©u h¬n n÷a". - C©u v¨n më ®Çu ®îc lÆp l¹i ë cuèi t¸c phÈm (®øng trªn ®åi xµ nu Êy tr«ng ra xa ®Õn hÕt tÇm m¾t còng kh«ng thÊy g× kh¸c ngoµi nh÷ng ®åi xµ nu nèi tiÕp tíi ch©n trêi) gîi ra c¶nh rõng xµ nu hïng tr¸ng, kiªu dòng vµ bÊt diÖt, gîi ra sù bÊt diÖt, kiªu dòng vµ hïng tr¸ng cña con ngêi T©y Nguyªn nãi riªng vµ con ngêi ViÖt Nam nãi chung trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc vÜ ®¹i. Ên tîng ®äng l¹i trong kÝ øc ngêi ®äc m·i m·i chÝnh lµ c¸i b¸t ng¸t cña c¸nh rõng xµ nu kiªu dòng ®ã. 10 H×nh tîng rõng xµ nu hiÖn lªn ntn? H×nh tîng rõng xµ nu díi tÇm ®¹i b¸c? Chèt ý T×m c¸c chi tiÕt miªu t¶ c¸nh rõng xµ nu ®au th¬ng vµ ph¸t biÓu c¶m nhËn vÒ c¸c chi tiÕt Êy? Søc sèng man d¹i, m·nh liÖt cña rõng xµ nu mang ý nghÜa biÓu tîng nh thÕ nµo? Chèt ý H×nh ¶nh c¸nh rõng xµ nu tr¶i ra hót tÇm m¾t ch¹y tÝt ®Õn tËn ch©n trêi xuÊt hiÖn ë ®Çu vµ cuèi t¸c phÈm gîi cho anh (chÞ) Ên tîng g×? NhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. 3. Cuéc ®êi Tnó vµ cuéc næi dËy cña d©n lµng X« Man Cuéc ®êi Tnó g¾n liÒn víi cuéc ®êi lµng X« Man. ¢m hëng sö thi chi phèi t¸c gi¶ trong khi x©y dùng nh©n vËt nµy. Tnó cã cuéc ®êi t nhng kh«ng ®îc quan s¸t tõ c¸i nh×n ®êi t. T¸c gi¶ xuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò céng ®ång ®Ó ph¶n ¸nh ®êi t cña Tnó. + PhÈm chÊt, tÝnh c¸ch cña ngêi anh hïng: - Gan gãc, t¸o b¹o, dòng c¶m, trung thùc (khi cßn nhá cïng Mai vµo rõng tiÕp tÕ cho anh QuyÕt). - Lßng trung thµnh víi c¸ch m¹ng ®îc béc lé qua thö th¸ch (bÞ giÆc b¾t, tra tÊn, lng Tnó ngang däc vÕt dao chÐm cña kÎ thï nhng anh vÉn gan gãc, trung thµnh). - Sè phËn ®au th¬ng: kh«ng cøu ®îc vî con, b¶n th©n bÞ b¾t, bÞ tra tÊn (bÞ ®èt 10 ®Çu ngãn tay). - QuËt khëi ®øng dËy cÇm vò khÝ tiªu diÖt bän ¸c «n. + "Tnó kh«ng cøu ®îc vî con"- cô MÕt nh¾c tíi 4 lÇn ®Ó nhÊn m¹nh: khi cha cÇm vò khÝ, Tnó chØ cã hai bµn tay kh«ng th× ngay c¶ nh÷ng ngêi th¬ng yªu nhÊt Tnó còng kh«ng cøu ®îc. C©u nãi ®ã cña cô MÕt ®· kh¾c s©u mét ch©n lÝ: chØ cã cÇm vò khÝ ®øng lªn míi lµ con ®êng sèng duy nhÊt, míi b¶o vÖ ®îc nh÷ng g× th©n yªu, thiªng liªng nhÊt. Ch©n lÝ c¸ch m¹ng ®i ra tõ chÝnh thùc tÕ m¸u x¬ng, tÝnh m¹ng cña d©n téc, cña nh÷ng ngêi th¬ng yªu nªn ch©n lÝ Êy ph¶i ghi t¹c vµo x¬ng cèt, t©m kh¶m vµ truyÒn l¹i cho c¸c thÕ hÖ tiÕp nèi. + Sè phËn cña ngêi anh hïng g¾n liÒn víi sè phËn céng ®ång. Cuéc ®êi Tnó ®i tõ ®au th¬ng ®Õn cÇm vò khÝ th× cuéc ®êi cña lµng X« Man còng vËy. - Khi cha cÇm vò khÝ, lµng X« Man còng ®Çy ®au th¬ng: Bän giÆc ®i lïng nh hïm beo, tiÕng cêi "s»ng sÆc" cña nh÷ng th»ng ¸c «n, tiÕng gËy s¾t nÖn "hï hù" xuèng th©n ngêi. Anh Xót bÞ treo cæ. Bµ Nhan bÞ chÆt ®Çu. MÑ con Mai bÞ chÕt rÊt th¶m. Tnó bÞ ®èt 10 ®Çu ngãn tay. - Cuéc sèng ngét ng¹t dßn nÐn ®au th¬ng, c¨m thï. §ªn Tnó bÞ ®èt 10 ®Çu ngãn tay, lµng X« Man ®· næi dËy "µo µo rung ®éng", "x¸c mêi tªn giÆc ngæn ngang", tiÕng cô MÕt nh mÖnh lÖnh chiÕn ®Êu: "ThÕ lµ b¾t ®Çu råi, ®èt löa lªn!" §ã lµ sù næi dËy ®ång khëi lµm rung chuyÓn nói rõng. C©u chuyÖn vÒ cuéc ®êi mét con ngêi trë thµnh c©u chuyÖn mét thêi, mét níc. Nh vËy, c©u chuyÖn vÒ cuéc ®êi Tnó ®· mang ý nghÜa cuéc ®êi mét d©n téc. Nh©n vËt sö thi cña NguyÔn Trung Thµnh g¸nh trªn vai sø mÖnh lÞch sö to lín. 8 PhÈm chÊt cña ngêi anh hïng Tnó? NhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n. V× sao trong c©u chuyÖn bi tr¸ng vÒ cuéc ®êi Tnó, cô MÕt 4 lÇn nh¾c tíi ý: "Tnó kh«ng cøu ®îc vî con" ®Ó råi ghi t¹c vµo t©m trÝ ngêi nghe c©u nãi: "Chóng nã ®· cÇm sóng, m×nh ph¶i cÇm gi¸o"? C¶m nhËn vÒ cuéc ®êi Tnó vµ cuéc næi dËy cña d©n lµng X« Man. NhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. Nghe, ghi chÐp. 4. Vai trß cña c¸c nh©n vËt: cô MÕt, Mai, DÝt, Heng. - Cô MÕt, Mai, DÝt, bÐ Heng lµ sù tiÕp nèi c¸c thÕ hÖ lµm næi bËt tinh thÇn bÊt khuÊt cña lµng X« Man nãi riªng, cña T©y Nguyªn nãi chung. - Cô MÕt "qu¾c thíc nh mét c©y xµ nu lín" lµ hiÖn th©n cho truyÒn thèng thiªng liªng, biÓu tîng cho søc m¹nh tËp hîp ®Ó næi dËy ®ång khëi. - Mai, DÝt lµ thÕ hÖ hiÖn t¹i. Trong DÝt cã Mai cña thêi tríc vµ cã DÝt cña h«m nay. VÎ ®Ñp cña DÝt lµ vÎ ®Ñp cña sù kiªn ®Þnh, v÷ng vµng trong b·o t¸p chiÕn tranh. - BÐ Heng lµ thÕ hÖ tiÕp nèi, kÕ tôc cha anh ®Ó ®a cuéc chiÕn tíi th¾ng lîi cuèi cïng. Dêng nh cuéc chiÕn khèc liÖt nµy ®ßi hái mçi ngêi ViÖt Nam ph¶i cã søc trçi dËy cña mét Phï §æng Thiªn V¬ng. 5 C¸c nh©n vËt nµy cã ®ãng gãp g× cho viÖc kh¾c häa nh©n vËt chÝnh vµ lµm næi bËt t tëng c¬ b¶n cña t¸c phÈm? NhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n. Suy nghÜ, tr¶ lêi. Nghe, ghi chÐp. 5. Chñ ®Ò t¸c phÈm Chñ ®Ò t¸c phÈm ®îc ph¸t biÓu trùc tiÕp qua lêi cô MÕt:Chóng nã ®· cÇm sóng, m×nh ph¶i cÇm gi¸o!", tøc lµ ph¶i dïng b¹o lùc c¸ch m¹ng chèng l¹i b¹o lùc ph¶n c¸ch m¹ng. §ã lµ con ®êng gi¶i phãng d©n téc cña thêi ®¹i c¸ch m¹ng. 3 Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn, HS ph¸t biÓu chñ ®Ò cña truyÖn? GV ®iÒu chØnh vµ nhÊn m¹nh. HS ph¸t biÓu chñ ®Ò cña truyÖn. 6. VÎ ®Ñp nghÖ thuËt cña t¸c phÈm - Khuynh híng sö thi thÓ hiÖn ®Ëm nÐt ë tÊt c¶ c¸c ph¬ng diÖn: ®Ò tµi, chñ ®Ò, h×nh tîng, hÖ thèng nh©n vËt, giäng ®iÖu, - C¸ch thøc trÇn thuËt: kÓ theo håi tëng qua lêi kÓ cña cô MÕt (giµ lµng), kÓ bªn bÕp löa gîi nhí lèi kÓ " khan" sö thi cña c¸c d©n téc T©y Nguyªn, nh÷ng bµi "khan" ®îc kÓ nh nh÷ng bµi h¸t dµi h¸t suèt ®ªm. - C¶m høng l·ng m¹n: tÝnh l·ng m¹n thÓ hiÖn ë c¶m xóc cña t¸c gi¶ béc lé trong lêi trÇn thuËt, thÓ hiÖn ë viÖc ®Ò cao vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vµ con ngêi trong sù ®èi lËp víi sù tµn b¹o cña kÎ thï. 5 GV nªu vÊn ®Ò ®Ó HS t×m hiÓu vÎ ®Ñp nghÖ thuËt cña t¸c phÈm NhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n. Suy nghÜ, tr¶ lêi. Nghe, ghi chÐp. III. KÕt luËn - Qua truyÖn g¾n Rõng xµ nu, ta nhËn thÊy ®Æc ®iÓm phong c¸ch sö thi NguyÔn Trung Thµnh: híng vµo nh÷ng vÊn ®Ò träng ®¹i cña ®êi sèng d©n téc víi c¸i nh×n lÞch sö vµ quan ®iÓm céng ®éng. - Rõng xµ nu lµ thiªn sö thi cña thêi ®¹i míi. T¸c phÈm ®· ®Æt ra vÊn ®Ò cã ý nghÜa lín lao cña d©n téc vµ thêi ®¹i: ph¶i cÇm vò khÝ ®øng lªn tiªu diÖt kÎ thï b¹o tµn ®Ó b¶o vÖ sù sèng cña ®Êt níc, nh©n d©n. Ghi nhớ - SGK 3 Tæ chøc tæng kÕt Y/c HS đọc Ghi nhớ - SGK Suy nghÜ, tr¶ lêi. HS đọc Ghi nhớ - SGK IV. Tæng kÕt bµi: Thêi gian: 2 phót. Néi dung Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Gi¸o viªn Häc sinh - H×nh tîng rõng xµ nu - Cuéc ®êi Tnó vµ cuéc næi dËy cña d©n lµng X« Man - Vai trß cña c¸c nh©n vËt: cô MÕt, Mai, DÝt, Heng. - VÎ ®Ñp nghÖ thuËt cña t¸c phÈm Ph¸t vÊn Suy nghÜ, tr¶ lêi, kh¾c s©u V. Giao nhiÖm vô vÒ nhµ cho häc sinh: Thêi gian: 2 phót. * C©u hái vµ bµi tËp: - H×nh tîng rõng xµ nu - Cuéc ®êi Tnó vµ cuéc næi dËy cña d©n lµng X« Man - Chuẩn bị 3 bài đọc thêm: 1. Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh 2. Mïa l¸ rông trong vên 3. Mét ngêi hµ Néi * Tµi liÖu tham kh¶o bµi sau: §Ó häc tèt Ng÷ v¨n 12, tËp 1. VI. Tù ®¸nh gi¸ cña gi¸o viªn:
Tài liệu đính kèm: