KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CMTT 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX
A/ Mục tiêu bài học : Giúp HS
- Nắm được một số` nét tổng quát về các chặng đường phát triển , những thành tựu chủ yếu và những đặc đỉêm cơ bản của văn học VN từ 1945 đến 1975 và những đổi mới văn học giai đoạn 1986 đến hết thế kỉ XX .
B/ Những điểm lưu ý :
1/ Đặc điểm bài học :
- Khái quát cả một thời kì văn học , GV phải chon lọc , tránh sa đà chi tiết .
- Phải có` quan điểm lịch sử , quan điểm toàn diện khi đánh giá VH thời kì này.
2/ Trọng tâm :
- Qúa trình phát triển và những thành tựu chủ yếu của văn học VN từ CMTT 1945 đến 1975 .
C / Nội dung :
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CMTT 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX A/ Mục tiêu bài học : Giúp HS Nắm được một số` nét tổng quát về các chặng đường phát triển , những thành tựu chủ yếu và những đặc đỉêm cơ bản của văn học VN từ 1945 đến 1975 và những đổi mới văn học giai đoạn 1986 đến hết thế kỉ XX . B/ Những điểm lưu ý : 1/ Đặc điểm bài học : - Khái quát cả một thời kì văn học , GV phải chon lọc , tránh sa đà chi tiết . - Phải có` quan điểm lịch sử , quan điểm toàn diện khi đánh giá VH thời kì này. 2/ Trọng tâm : Qúa trình phát triển và những thành tựu chủ yếu của văn học VN từ CMTT 1945 đến 1975 . C / Nội dung : HS ñoïc SGK 1/ Neâu nhöõng neùt chính veà hoaøn caûnh lòch söû , xaõ hoäi , vaên hoùa töø CMTT ñeán heat theá kæ XX . 2 / Noäi dung chính gñ 1945 ñeán 1954 . 3/ Neâu taùc giaû vaø taùc phaåm tieâu bieåu cuûa chaëng ñöôøng töø 1945 ñeán 1954. 4 / Noäi dung chính gñ 1955 ñeán 1964 5 / Chaëng ñöôøng naøy ñaït nhöõng thaønh töïu gì? Neâu nhöõng thaønh töïu chính cuûa Thôøi kì naøy. 6 /Neâu noäi dung chính giai ñoïan 1965 ñeán 1975. HS ñoïc SGK, giaùo vieân môû roäng baøi 7 /Ñaëc ñieåm cô baûn cuûa VHVN giai ñoaïn 1945 ñeán 1975? 8/ Goïi Hs neâu nhöõng theå loaïi vaø taùc giaû , taùc phaåm tieâu bieåu . 9/ Neâu nhöõng neùt chính veà hoaøn caûnh LS , XH , VH chaëng ñöôøng töø 1975 ñeán heát theá kæ XX. 10/ thaønh töïu chính? 11/ Thöû nhaän xeùt vaên hoïc giai ñoaïn naøy. I. KHAÙI QUAÙT VAÊN HOÏC VIEÄT NAM TÖØ CAÙCH MAÏNG THAÙNG TAÙM 1945 ÑEÁN HEÁT THEÁ KÆ XX 1) Vaøi neùt veà hoaøn caûnh lòch söû, xaõ hoäi, vaên hoaù - CMTT 1945 môû ra kæ nguyeân môùi cho ñaát nöôùc . - VH phaùt trieån döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng CS → Nhaø vaên cuõng laø chieán só treân maïët traän vaên hoùa. - Töø 1945 " 1975 ñaât nöôùc ta traûi qua nhieàu bieán coá, söï kieän lòch söû + XD cuoäc soáng môùi, con ngöôøi môùi ôû mieàn Baéc + Choáng ñeá quoác Mó ôû mieàn Nam . 2 ) Quaù trình phaùt trieån vaø nhöõng thaønh töïu chuû yeáu a/ Chaëng ñöôøng töø 1945 ñeán 1954 Noäi dung chính : Ca ngôïi Toå quoác va øsöùc maïnh quaàn chuùng Caùch Maïng Keâu goïi tinh thaàn ñoaøn keát toaøn daân Nieàm töï haøo daân toäc vaø nieàm tin vaøo töông lai. Thaønh töïu chính : Truyeän ngaén, kí vaø truyeän kí : , Ñoâi maét ( Nam Cao) Traän phoá Raøng ( Traàn Ñaêng) Thô : ñaït nhöõng thaønh töïu xuaát saéc ôû thôøi kì khaùng chieán choáng Phaùp : HCM , Hoøang Caàm , Quang Duõng Kòch : Baéc Sôn (Nguyeãn Huy Töôûng), Chò Hoaø ( Hoïc Phi) Lí luaän, nghieân cöùu, pheâ bình vaên hoïc. b/ Chaëng ñöôøng töø 1955 ñeán 1964 Noäi dung chính : Theå hieän hình aûnh ngöôøi lao ñoäng Ngôïi ca nhöõng thay ñoåi cuûa ñaát nöôùc vaø con ngöôøi trong XDCNXH Tình caûm saâu naëng vôùi mieàn Nam trong noãi ñau chia caét Thaønh töïu chính : Vaên xuoâi : Ñi böôùc nöõa ( Nguyeãn Theá Phöông) Muøa laïc ( Nguyeãn Khaûi) ; Soâng Ñaø(Nguyeãn Tuaân) Thô : phaùt trieån maïnh meõ : Toá Höõu, Cheá Lan Vieân, Nguyeãn Ñình Thi, Nguyeãn Bính, Teá Hanh c/ Chaëng ñöôøng töø 1965 ñeán 1975 Noäi dung chính : - Ca ngôïi tinh thaàn yeâu nöôùc vaø CNAH CM cuûa caû daân toäc Thaønh töïu chính : - Truyeän kí : Ngöôøi meï caàm suùng ( Nguyeãn Thi) ; Röøng xaø nu ( Nguyeãn Trung Thaønh) ; Chieác löôïc ngaø ( Nguyeãn Quang Saùng) ; Vuøng trôøi ( Höõu Mai) ; Daáu chaân ngöôøi lính ( Nguyeãn Minh Chaâu) - Thô : Toá Höõu, Cheá Lan Vieân, Löu Quang Vuõ ; Xuaân Quyønh ; Phaïm Tieán Duaät ; Nguyeãn Khoa Ñieàm; Leâ Anh Xuaân. - Kòch : Ñaøo Hoàng Caåm, Vuõ Duõng Minh - Vaên hoïc tieán boä cuûa ñoâ thò mieàn Nam trong thôøi kì Mó taïm chieán vôùi Vuõ Baèng, Lí Chaùnh Trung, Vieãn Phöôùng , Sôn Nam 3) Ñaëc ñieåm cô baûn cuûa VHVN töø 1945 ñeán1975 - VH vaän ñoäng theo höôùng CM hoaù, mang tính nhaân daân saâu saéc - VH gaén boù vôùi vaän meänh chung cuûa ñaát nöôùc, taäp trung vaøo hai ñeà taøi chính : Toå quoác vaø XHCN - VH phaûn aùnh hieän thöïc ñôøi soáng trong quaù trình vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa CM, keát hôïp giöõa khuynh höôùng söû thi vaø caûm höùng laõng main. II VAØI NEÙT KHAÙI QUAÙT VHVN TÖØ 1975 ÑEÁN CUOÁI THEÁ KÆ XX Vaøi neùt veà hoaøn caûnh lòch söû, xaõ hoäi, vaên hoaù Quaù trình phaùt trieån vaø nhöõng thaønh töïu chuû yeáu Thô : nhieàu nhaø thô coù yù thöùc ñoåi môùicaû veà noäi dung vaø hình thöùc ñeå vöôn tôùi hoaø nhaäp vôùi neàn thô lôùn treân theá giôùi Tröôøng ca, caùc taäp thô xuaát hieän khaù nhieàu vôùi caùc taùc giaû : Cheá Lan Vieân, Xuaân Quyønh, Thanh Thaûo, Nguyeãn Ñöùc Maäu Vaên xuoâi : moät soá taùc giaû boäc loä yù thöùc muoán ñoåi môùi caùch vieát veà chieán tranh, caùch tieáp caän ñôøi soáng hieän thöïc. Taùc phaåm tieâu bieåu : Cuø lao traøm ( Nguyeãn Maïnh Tuaán), Gaëp gôõ cuoái naêm (Nguyeãn Khaûi), Thôøi xa vaéng ( Leâ Löïu ) Kòch : phaùt trieån maïnh vôùi caùc vôû tieâu bieåu : Nhaân danh coâng lí ( Doaõn Hoaøng Giang) Hoàn Tröông Ba da haøng thòt,Toâi vaø chuùng ta(Löu Quang Vuõ) Nhaän xeùt : Töø 1986 (sau Ñaïi hoäi VI cuûa Ñaûng) vaên hoïc töøng böùôc chuyeån sang giai ñoaïn ñoåi môùi saâu saéc, maïnh meõ vaø khaù toaøn dieän VHVN töø 1975 ñeán cuoái theá kæ XX ñaõ vaän ñoäng theo khuynh höôùng daân chuû hoaù, mang tính nhaân baûn saâu saéc. III. KEÁT LUAÄN : SGK NGHÒ LUAÄN VEÀ TÖ TÖÔÛNG , ÑAÏO LÍ A / Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS: Naém ñöôïc caùch vieát baøi nghò luaän veà moät tö töôûng , ñaïo lí , tröôùc heát laø kó naêng tìm hieåu ñeà vaø laäp daøn yù . Coù yù thöùc vaø khaû naêng tieáp thu nhöõng quan nieäm ñuùng ñaén vaø pheâ phaùn nhöõng quan nieäm sai laàm veà tö töôûng , ñaïo lí B/ Nhöõng ñæeâm löu yù : 1/ Ñaëc ñieåm baøi hoïc : - NLXH thöôøng baøn veà caùc vaán ñeà : chính trò , tö töôûng , hieän töôïng ñôøi soáng - GV caàn löu yù chuù troïng veà tri thöùc laãn kó naêng thöïc haønh . 2/ Troïng taâm baøi hoïc : Caùch laøm moät baøi NLXH veà moät tö töôûng ñaïo lí . C / Noäi dung : I / Noäi dung : 1/ Tìm hiểu và lập dàn ý: Đề : Anh chị hãy trả lời câu hỏi sau của nhà thơ Tố Hữu “ Ôi ! Sống đẹp là gì hỡi bạn? ” Câu thơ của Tố Hữu viết dưới dạng câu hỏi , nêu lên vấn đề sống đẹp trong đời sống của mỗi người . Để sống đẹp con người cần xác định : lí tưởng đúng đắn , cao cả , cá nhân xác định được vai trò trách nhiệm với cuộc sống , đời sống tình cảm phong phú , hành động đúng đắn . → câu thơ trên nêu lí tưởng và hướng con người tới hành động để nâng cao phẩm chất , giá trị con người . ↔ Với Thanh niên , HS muốn trở thành người “ sống đẹp ” cần thường xuyên trau dồi , học tập và rèn luyện để từng bước hoàn thiện nhân cách. Dẫn chứng thêm : tham gia chiến dịch tình nguyện mùa hè xanh , hiến máu nhân đạo 4 bước để trở thành người “ sống đẹp ” : + Có lí tưởng đúng đắn. + Tâm hồn lành mạnh. + Trí tuệ sáng suốt. + Hành động tích cực. → Sống không lí tưởng là “ sống mòn ” 2 / Thao tác lập lụân : - Giải thích ( sống đẹp là sống như thế nào?) - Phân tích ( các khía cạnh biểu hiện của sống đẹp ) - Chứng minh ,bình luận (nêu những tấm gương người tốt , việc tốt , bàn cách thức rèn luyện để sống đẹp ; phê phán lối sống ích kỉ , vô trách nhiệm , thiếu ý chí , nghị lực) - Dẫn chứng thêm ngoài thực tế , sách vở 3/ Bố cục bài văn nghị luận về tư tưởng , đạo lí : 3 phần Mở bài , thân bài , kết bài . ↔ Khẳng định một lần nữa cách sống đẹp : sống lành mạnh , trung thực , dũng cảm , chăm chỉ , cần cù , hòa nhã , khiêm tốn Có những hành động đẹp Thao tác chủ yếu của kiểu bài này: GT , PT , CM và BL Học thuộc lòng phần Ghi nhớ / 21 II /LUYỆN TẬP Câu 1 / vấn đề mà cố thủ tướng Ân Độ nêu ra đó là gì? Đặt tên cho vấn đề ấy là gì? Vấn đề mà cố thủ tướng nêu ra đó là : phẩm chất văn hóa trong nhân cách của mỗi con người Có thể đặt tên cho văn bản là : văn hóa con nguời , thế nào là người sống có văn hóa Tác giả sử dụng các thao tác sau : giải thích , đưa câu hỏi , chứng minh , phân tích , bình luận Cách diễn đạt trong văn bản rất đặc sắc , khá sinh động , hấp dẫn. Câu 2 / Giải thích các khái niệm “ lí tưởng , cuộc sống , và ý nghĩa câu nói của nhà văn L. Tôn-xtôi . “ lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường ” : thanh niên sống cần có lí tưởng , biết đề ra mục tiêu để phấn đấu vươn tới ước mơ→ đưa ra phương hướng cho cuộc sống của Thanh niên trong tương lai Lí tưởng có vai trò quan trọng trong đời sống của thanh niên , là yếu tố quan trọng làm nên cuộc sống con người . Cần đặt ra câu hỏi để nghị luận + Tại sao cần sống có lí tưởng + Làm thế nào để sống có lí tưởng + Người sống không lí tưởng thì hậu quả như thế nào? + Lí tưởng của thanh niên , học sinh ngày nay ra sao? ↔ Rút ra bài học cho bản thân , hoàn thiện nhân cách để sống tốt hơn , có ích hơn cho XH III/ Dặn dò : Học bài Soạn bài “ Tuyên ngôn độc lập ” của HCM . TUYEÂN NGOÂN ÑOÄC LAÄP ( Hoà Chí Minh ) A/ Muïc tieâu baøi hoïc : Gíup Hs hieåu ñöôïc : Nhuõng neùt khaùi quaùt veà söï nghieäp vaên hoïc , quan ñieåm saùng taùc vaø nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn trong phong caùch ngheä thuaät cuûa Hoà Chí Minh . Hoøan caûnh ra ñôøi vaø ñaëc tröng theå loaïi cuûa baûn tuyeân ngoân ñoäc laäp . Töø ñ1o ñaùnh giaù ñuùng baûn tuyeân ngoân naøy nhö moät aùng vaên chính luaän maãu möïc. Cho HS hoïc taäp nhöõng tö töôûng , tình caûm lôùn lao cuûa thôøi ñaïi. B/ Nhöõng ñæeâm löu yù : 1/ Ñaëc ñieåm baøi hoïc : Ñaây laø baøi hoïc chuû yeáu cung caáp cho Hs kieán thöùc cô baûn veà taùc giaû vaên hoïc vaø một thôøi ñaïi LS haøo huøng cuûa daân toäc . HCM laø 1 taùc gia lôùn khi daïy caàn phaùt huy kieán thöùc ñaõ hoïc vaø ñoïc veà HCM. 2 / Troïng taâm baøi hoïc : - Quan ñieåm saùng taùc . phong caùch ngheä thuaät cuûa HCM - Toäi aùc cuaû Phaùp trong suoát hôn 80 naêm qua PHẦN I : TÁC GIA NGUYỄN ÁI QUỐC – HỒ CHÍ MINH C / Nội dung : 1 /Cho HS đọc tiểu dẫn SGK Em biết gì về Tác gia Nguyễn Ái Quốc – HCM ? 2/ Ngoài tên khai sinh Bác còn những cái tên nào khác nữa ? 3 / Nêu những cột mốc quan trọng trong cuộc đời của HCM ? 4/ 1930 có sự kiện gì? 5/ 2/ 9 /1945 Bác làm gì , ở đâu? 6/ HCM được tổ chức Unesco công nhận là gì? 7 / Nêu quan điểm sáng tác của Bác . 8/ Theo Bác thì giới văn nghệ sĩ phải làm gì trên mặt trận văn hóa ? 9/ Theo Người thì văn chương phải như thế nào? 10/ Nêu sự nghiệp văn học của Bác . Sáng tác chủ yếu mấy lĩnh vực ? 11/ nêu mục đích , nội dung và nghệ thuật của văn chính luận , nó còn có tên khác là gì? Tác phẩm tiêu biểu của văn chính luận . 12/ Thể loại truyện kí được sang tác trong khoảng thời gian nào , ở đâu ? 13/ Nêu nội dung , nghệ thuật , tác phẩm tiêu biểu của truyện kí . 14/ Bác có tất cả mấy tập thơ , mỗi tập bao nhiêu bài ? 15/ trong đó tập thơ nào đặc sắc nhất ? 16/ Nêu vài nét nghệ thuật trong những sáng tác của Bác. I /Tiểu sử : (1890 -1969) - Quê quán : tỉnh Nghệ An - Tên thật : Nguyễn Sinh Cung ,các tên khác Nguyễn Tất Thành ( thời dạy học ) ; Nguyễn Ái Quốc , HCM ( thời hoạt động CM ). Gia đình có truyền thống khoa bảng , bản thân biết nhiều thứ tiếng ( tự học ). 1911 ra đi tìm đường cứu nước . 1919 gởi yêu sách của dân An Nam về quyền tự do bình đẳng đến hội nghị Vecxay ( Pháp ). 1920 dự đại hội Tua , là một trong những thành viên sáng lập Đảng CS Phá ... ống bình dị nhưng ấm áp tình người của người dân Tây Bắc : + Hình ảnh bản làng xa xôi với sinh hoạt bình dị , tấm lòng của dân Tây Bắc với chiến sĩ Tây Tiến.: bữa cơm dẻo thơm , bát xôi thơm ngon ấm áp tình người , những đêm văn nghệ tưng bừng 4/ Chân dung người lính Tây Tiến: Phác họa chân dung họ bằng bút pháp lãng mạn , hiện lên với diện mạo khác thường : không mọc tóc ,xanh màu lá , dữ oai hùm Thật hào hoa , tâm hồn lãng mạn , vẫn mơ về “ dáng kiều thơm , gởi mộng qua biên giới ” Phảng phất chí khí anh hùng tráng sĩ thời xa xưa : mồ viễn xứ , chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh → chất lãng mạn và hào hùng là hai nét nổi bật trong tâm hồn lính Tây Tiến. Tác giả không ngại nói đến sự hi sinh , cái chết “ sang trong ” của lính TT : áo bào thay chiếu anh về đất 4 / Lời thề sắt son : - Sống mãi cùng đồng đội , cùng chiến đấu hi sinh , cái chết ấy mãi bất tử cùng núi sông. III/ Nét đặc sắc của bài thơ : Cảm hứng bi tráng và lãng mạn . Cảm hứng lãng mạn: nhấn mạnh , tô đậm những gì phi thường , dữ dội vừa đẹp đẽ của thiên nhiên , con người Tây Bắc. Cảm hứng bi tráng : nhấn mạnh những mất mát , bi thương với tinh thần hiên ngang , bất khuất của chiến sĩ Tây Tíên. ó Chất lãng mạn và bi tráng phối hợp hài hòa tạo nét riêng , đặc sắc cho bài thơ . IV / Nghệ thuật : Bút pháp lãng mạn và hiện thực đan xen nhau Kết hợp hài hòa ngôn ngữ và hình ảnh thơ tạo vẻ đẹp vừa lãng mạn vừa bi tráng của đoàn quân Tây Tiến . Thanh điệu , nhịp thơ biến hóa , chất họa , chất nhạc hài hòa V / Tổng kết : Bài thơ mang sắc thái độc đáo bởi bút pháp lãng mạn và bi tráng . Tác giả khắc họa thành công hình tựong chiến sĩ Tây Tiến hi sinh vì lí tưởng cao cả của đất nước NGHỊ LUẬN VỀ MỘT Ý KIẾN BÀN VỀ VĂN HỌC A/ Mục tiêu cần đạt : Giúp HS Có kĩ năng vận dụng các thao tác phân tích , bình luận , CM , so sánh để làm bài văn nghị luận văn học . Biết cách làm bài văn nghị luận về một ý kiến bàn về văn học B/ Trong tâm : Cần tập trung rèn luỵên khả năng suy luận để nhận rõ một ý kiến bàn về văn học là đúng hay sai , đúng hoàn toàn hay chỉ đúng 1 phần , có giá trị như thế nào trong cuộc sống ngày nay và qua đó có thái độ thích hợp . C/ Nội dung : 1/ Thế nào là ý kiến đối với văn học ? 2/ Thế nào là nghị luận về ý kiến đối với văn học ? 3/ Nghị luận về ý kiến đối với văn học sử dụng các thao tác nào? 4/ Thể loại tiêu biểu của nghị lậun về ý kiến kiến bàn về văn học ? 5/ GV cho Hs tìm hiểu vd / trang 91 .Tìm nghĩa những từ khó Em hiểu các từ : phong phú , đa dạng , chủ lưu , quán thông kim cổ như thế nào? 6/ Nội dung văn học từ xưa đến nay chủ yêu mang nội dung gì? 7/ Gọi HS cho vd về văn học yêu nước từ thế kỉ X đến nay . 8/ Em hiểu gì về câu nói của Lâm Ngữ Đường khi bàn về đọc sách .? I/ Tìm hiểu chung: 1/ Khái niệm : Ý kiến đối với tác phẩm văn học là nhận định khen , chê về tác giả , tác phẩm văn học , văn học sử , giai đoạn văn học . Ý kiến đối với văn học rất đa dạng , bao gồm cả tính chất , vai trò chức năng , quá trình tiếp nhận văn học , P/c văn học 2/Nghị luận về ý kiến đối với văn học : Là quá trình vận dụng nhiều thao tác lập như giải thích , CM , PT , bình luận , bình giảng , phản bác , so sánh để làm người đọc người nghe hiểu rõ , hiểu sâu hơn ý kiến ở nhiều gốc độ khác nhau. 3/ Các thể loại tiêu biểu : Nghị luận về tác phẩm văn xuôi Nghị luận về thơ Nghị luận về sân khấu (kịch , chèo , tuồng ) II/ Tìm hiểu đề và lập dàn ý : Đề 1 / trang 91 Tìm hiểu nghĩa của các cụm từ khó : + Phong phú , đa dạng : có nhiều tác phẩm với nhiều hình thức , thể loại khác nhau . + Chủ lưu : dòng chính (bộ phận chính ) khác vơi phụ lưu , chi lưu + Quán thông kim cổ : thông suốt từ xưa đến nay . Đề bài yêu cầu trình bày suy nghĩ về ý kiến của GS Đặng Thai Mai : Từ xưa đến nay trong cái phong phú , đa dạng của văn học VN , dòng văn học yêu nứớc là chủ lưu , xuyên suốt Cuộc sống của người VN phong phú , đa dạng , thơ văn VN đã phản ánh cuộc sống đó . Để tồn tại bên cạnh các thế lực hung mạnh , nhiều tham vọng dân tộc VN luôn phải đấu tranh → Chủ lưu của văn học VN là văn học yêu nước . VD : Nam quốc sơn hà , Hịch tướng sĩ , Đai cáo bình Ngô, văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc Đề 2 / trang91 Làm rõ hàm ý của 3 hình ảnh so sánh trong ý kiến của Lâm Ngữ Đường Cân hiểu đây là cách nói ẩn dụ : Tuổi trẻ đọc sách như nhìn trăng qua cái kẽ : chỉ thấy được trong phạm vi nhỏ hẹp Lớn tuổi đọc sách như ngắm sao ngoài sân : Theo TG , kinh nghiệm , vốn sống nhiều hơn thì tầm nhìn mở rộng hơn Tuổi già đọc sách như thưởng trăng trên đài : càng nhiều vốn sống vốn văn hóa và kinh nghiệm thì đọc sách càng hiểu sâu hơn , rộng hơn. III / Luyện tập : Bài tập 1/ trang 93 Thạch Lam không tán thành quan điểm văn hoc thoát li thực tế .Ông nhấn mạnh giá trị cải tạo XH và giá trị giáo dục của văn học (làm thay đổi XH , làm cho long người thêm trong sạch và phong phú ) → Quan điểm đó là quan đỉêm tiến bộ và có giá trị đến ngày nay . Bài tập 2/trang93 Lưu ý chữ chính trong câu :Thơ TH chủ yếu là thơ trữ tình chính trị VỢ CHỒNG A PHỦ (Tô Hoài ) A / Mục tiêu cần đạt: Caûm nhaän ñöôïc tö töôûng nhaân ñaïo cuûa taùc phaåm, thaáy roõ soá phaän bi thaûm cuûa ngöôøi naâng daân Taây baéc döôùi cheá ñoä cuõ vaø tinh thaàn ñaáu tranh ñeå töï giaûi phoùng cuûa hoï. -Thaáy ñöôïc nhöõng neùt ñaëc saéc trong ngheä thuaät vieát truyeän cuûa toâ hoaøi. Keå chuyeän loâi cuoán moâ taû tinh teá dieãn bieán taâm lyù nhaân vaät, döïng caûnh sinh ñoäng vaø gôïi caûm, ngoân ngöõ giaøu chaát taïo hình, chaát tröõ tình thô moäng. B/ Trọng tâm: Phân tích diễn biến nội tâm của nhân vật Mị từ khi bị bắt về làm dâu gạt nợ nhà thống lí PáTra . C/ Nội dung : Cho Hs ñoïc tieåu daãn SGK . 1/ Neâu nhöõng neùt chính veà taùc giaû Toâ Hoaøi . 2/ Ñieàu gì aûnh höôûng ñeán hoàn thô cuûa oâng ? 3/ Neâu söï nghieäp saùng taùc cuûa Toâ Hoaøi . 4/ Taùc phaåm naøo cuûa Toâ Hoaøi thu huùt caû ngöôøi lôùn laãn treû em? 5/ Phong caùch tieâu bieåu cuûa hoàn thô Toâ Hoaøi . 6/ Vaøi neùt veà taùc phaåm “ vôï choàng A Phuû ” 7/ Xuaát xöù cuûa taùc phaåm VCAP . HS phaân vai ñoïc taùc phaåm . Toùm taét ñoaïn trích VCAP 8/ Tröôùc khi bò baét laøm daâu gaït nôï Mò laø coâ gaùi nhö theá naøo? I/ Tìm hiểu chung : 1/ Taùc giaû : Sinh 10 / 08 / 1920, teân thaät Nguyeãn Sen. Queâ : Töø Lieâm, ngoaïi thaønh Haø Noäi, ven soâng Toâ Lòch aûnh höôûng ñeán hoàn vaên Toâ Hoaøi - Ra ñôøi sôùm , töï laäp , vieát vaên name 16 tuoåi 1943, tham gia Hoäi vaên hoùa cöùu quoác. Coù 2 giai ñoaïn saùng taùc : + Tröôùc caùch maïng thaùng Taùm : Vieát veà loaøi vaät vaø ñôøi soáng daân ngheøo (Deá meøn phieâu löu kyù; O chuoät; Nhaø ngheøo; ) + Sau caùch maïng thaùng Taùm : Vieát veà cuoäc soáng cuûa nhaân daân ( Truyeän Taây Baéc; Mieàn taây; Queâ nhaø ;). Vieát ña daïng veà ñeà taøi, theå loaïi, ñaëc bieät veà daân toäc mieàn nuùi. Phong caùch : maøu saéc daân toäc ñaäm ñaø, chaát thô, chaát tröõ tình thaám ñöôïm, ngoân ngöõ vaø lôøi vaên giaøu tính taïo hình. Nhaän giaûi thöôûng Hoà Chí Minh 1996. 2/ Taùc phaåm “ vôï choàng A Phuû ” a/ Xuaát xöù : Trích trong taäp : truyeän Taây Baéc saùng taùc trong chuyeán ñi thöïc teá giaûi phoùng vuøng Taây Baéc 1952 Taùc phaåm saùng taùc 1953 , goàm 3 truyeän : Cöùu ñaát cöùu Möôøng , Möôøng Giôn , Vôï choàng A Phuû . b/ Toùm taét : Truyeän keå veà 2 nhaân vaät Mò vaø A Phuû , daân toäc Meøo ôû mieàn nuùi Taây Baéc , Mò laø coâ gaùi tre ñeïp , yeâu ñôøi , coù taøi thoåi saùo . Vì nhaø ngheøo , cha meï khoâng tieàn cöôùi phaûi vay nôï thoáng lí PaùTra , ñeán ñôøi Mò khoâng traû heát nôï . Mò bò baét laøm daâu gaït nôï nhaø thoáng lí .Mò laøm vieäc quaàn quaät nhö suùc noâ , bò haønh haï teâ lieät caû tinh thaàn laãn theå xaùc , coâ soáng khoâng coøn yù thöùc baûn thaân .A Phuû moà coâi caû cha laãn meï , lao ñoäng gioûi , nhaø ngheøo khoâng tieàn cöôùi vôï .Muøa xuaân xaûy ra ñaùnh nhau vôùi A Söû , con thoáng lí PaùTra ,. Anh bò baét vaø laøng phaït vaï mot traêm baïc traéng .A Phuû phaûi ôû ñôï tröø nôï cho Paù Tra . Anh laøm quaàn quaät nhö traâu ngöïa , moät hoâm lôõ laøm maát boø , bò Paù Tra troùi vaø boû ñoùi suyùt cheát .Thöông caûm cho ngöôøi ñoàng caûnh ngoä , Mò côûi troùi vaø troán theo Aphuû sang Phieàng Sa . ÔÛ ñoù hai ngöôøi thaønh vôï choàng vaø theo CM giaûi phoùng queâ höông II/ Ñoïc hieåu taùc phaåm : Soá phaän bi thaûm vaø söùc soáng maõnh lieät cuûa ngöôøi daân mieàn nuùi. 1/ Nhaân vaät Mò : Coâ gaùi treû ñeïp , coù taøi thoåi saùo Yeâu lao ñoäng , hieáu thaûo , yeâu ñôøi Cha meï vay nôï nhaø thoáng lí , ñeán ñôøi Mò khoâng traû noåi Mò bò baét laøm daâu gaït nôï nhaø thoáng lí PaùTra . Bò boùc loät , ñaøy ñoïa caû tinh thaàn laãn theå xaùc . Laøm vieäc quaàn quaät nhö suùc noâ Soáng trong khoâng gian toái taêm , laïnh leõo . Töøng coù yù ñònh aên laù ngoùn töï töû nhöng khoâng ñöôïc do taäp tuïc trình ma. → tính caùch thay ñoåi,haún luøi luõi nhö “ con ruøa nuoâi xoù beáp”. Muøa xuaân Mò leùn laáy röôïu uoáng → Nhôù veà quaù khöù , vaãn tieàm aån khaùt voïng soáng , muoán ñi chôi Bò A Söû troùi ñöùng , vaãn nhaåm theo lôøi baøi haùt , muoán coù naém laù ngoùn aên cheát ngay. Chöùng kieán caûnh A Phuû bò troùi : vaãn thaûn nhieân Thaáy doøng nöôùc maét boø xuoáng hoá maù cuûa A Phuû , caûm thöông , cöùu A Phuû , troán theo A Phuû sang Phieàng Sa . 2 / Nhaân vaät A Phuû : - Moà coâi, töï kieám soáng. Ngheøo khoâng laáy ñöôïc vôï . - Nhieàu coâ gaùi meâ, lao ñoäng gioûi . - Duõng caûm (daùm ñaùnh con quan), gan daï (luùc nhoû). - Bò phaït vaï 100 baïc traéng, ôû ñôï tröø nôï cho Paù Tra. - Bò ñoái xöû nhö noâ leä ñeå tröø nôï. - Daùm laøm,daùm chòu (ñoøi ñi baét hoå; töï ñoùng coïc chòu phaït). - Söùc soáng tieàm aån : + Bò baét baùn xuoáng xuoâi à troán leân vuøng cao, löu laïc ñeán Hoàng Ngaøi, lao ñoäng kieám soáng. + Khaùt khao haïnh phuùc : duø khoâng cöôùi ñöôïc vôï nhöng vaãn xaùch kheøn ñi tìm ngöôøi yeâu. + Söùc soáng, phaûn khaùng maïnh meõ : ñoøi laáy suùng ñi baén hoå, chaïy khoûi Hoàng Ngaøi khi ñöôïc Mî cöùu, khaùt khao soáng, khaùt khao töï do. 2) Giaù trò nhaân ñaïo saâu saéc : Caûm thoâng, ca ngôïi veû ñeïp tieàm taøng cuûa con ngöôøi : tình thöông ngöôøi, loøng yeâu ñôøi, khaùt voïng töï do, tinh thaàn phaûn khaùng (Mî, A Phuû). 3) Giaù trò hieän thöïc Toá caùo cheá ñoä thöïc daân phong kieán mieàn nuùi. III / Gía trò ngheä thuaät: - Mieâu taû taâm lyù nhaân vaät tinh teá, phaùt trieån tính caùch nhaân vaät phuø hôïp. - Taû caûnh ñaëc saéc : + Caûnh ñaëc tröng ôû mieàn nuùi. + Caûnh goùp phaàn xaây döïng taâm lyù, tính caùch nhaân vaät: caûnh muøa xuaân, aâm thanh tieáng saùo, beáp löûa à nieàm khao khaùt soáng ôû Mî. - Keå chuyeän, döïng caûnh, taïo khung caûnh Taây Baéc ñaëc saéc. - Bieät taøi vieát veà (mieâu taû) mieàn nuùi. - Toá caùo cheá ñoä thöïc daân phong kieán mieàn nuùi. Soá phaän ngöôøi lao ñoäng Meøo. IVToång keát Taùc phaåm “VCAPõ laøm soáng daäy quaõng ñôøi toái taêm, cöïc nhuïc cuûa ngöôøi daân mieàn nuùi döôùi aùch thoáng trò cuûa thöïc daân phong kieán. Nhöng hoï vaã tieàm taøng söùc soáng tình thöông, töï cöùu nhau thoaùt khoûi caûnh noâ leä.
Tài liệu đính kèm: