Giáo án Ngữ văn 12 NC tiết 96: Sử dụng luận cứ

 Ngày soạn: 21/2/2009 
 Tiết 96, Làm văn 
 SỬ DỤNG LUẬN CỨ
 I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh:
 - Hiểu vai trò quan trọng của luận cứ trong bài văn nghị luận.
 - Biết sử dụng luận cứ một cách hợp lí và có hiệu quả trong bài văn nghị luận.
 II. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
 - Sách giáo khoa, sách giáo viên, bảng phụ
 III. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
 - Tổ chức HS hoạt động nhóm, thảo luận, bài tập giải, vấn đáp, đàm thoại.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
 1.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị ở nhà của HS 
 2.Bài Mới: 
GV dẫn lời vào bài: Để một bài văn sinh động, phong phú, hấp dẫn người đọc, bên cạnh luận điểm đầy đủ cần có hệ thống luận cứ xác thực, tiêu biểu toàn diện. Luận cứ xác thực, tiêu biểu, đầy đủ sẽ tạo tính thuyết phục của một bài văn. Cho nên, có thể nói luận cứ có vai trò rất quan trọng, không thể thiếu trong bài văn. Làm thế nào để lựa chọn và sử dụng luận cứ có hiệu quả là phụ thuộc vào người viết. Bài học sử dụng luận cứ sẽ cho chúng ta thấy tiêu chí lựa chọn và cách sử dụng luận cứ có hiệu quả.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
 NỘI DUNG CẦN ĐẠT
HĐ1. GV hướng dẫn HS tìm hiểu vai trò và yêu cầu của luận cứ.
 - GV nêu câu hỏi ôn tập về luận cứ, các yếu tố của luận cứ.
 + Luận cứ là gì ? Luận cứ bao gồm những yếu tố nào ?; Vai trò luận cứ trong văn nghị luận ?
 + Trong bản Tuyên ngôn độc lập, ở mỗi luận điểm, Hồ Chí Minh đã sử dụng những luận cứ nào? Vai trò của các luận cứ ấy trong việc tạo sức thuyết phục của bản TNĐL?
HĐ2. GV hướng dẫn HS tìm hiểu cách sử dụng luận cứ.
 + Muốn có luận cứ giàu sức thuyết phục, người viết phải làm gì ?
 + Người làm văn nghị luận cần phải tích luỹ những loại luận cứ nào ?Cho ví dụ theo từng loại luận cứ.
 + Lựa chọn luận cứ theo những tiêu chí nào ?
 + Đưa luận cứ vào bài văn, cần sử dụng như thế nào ?
HĐ3. GV hướng dẫn HS luyện tập
 - HS đọc ngữ liệu, thực hiện theo yêu cầu
 + Xác định luận điểm chính trong văn bản trích ?
 + Người viết đã dùng những luận cứ nào để làm rõ luận điểm. ?
I. Vai trò của luận cứ.
- Luận cứ: là những lí lẽ, dẫn chứng được sử dụng làm cơ sở để xây dựng luận điểm.
- Các yếu tố của luận cứ:
 + Lí lẽ ( lẽ phải, đạo lí, nguyên lí..)
 + Dẫn chứng ( sự thật lấy từ đời sống hay các chi tiết, tư liệu lấy từ tác phẩm văn học )
- Vai trò: + Thiếu luận cứ bài văn sẽ thiếu tính thuyết phục.
 + Không có luận cứ, không có phân tích, suy luận à coi như không có nghị luận.
- Để lên án , lật tẩy âm mưu xâm lược của TDP, 
 + HCM trích dẫn những lời văn từ hai bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của Mĩ và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp 1791 làm cơ sở.
 + Sử dụng các chứng cứ, dẫn chứng từ các mặt: chính trị, kinh tế, lịch sử
 + Dùng lí lẽ, lập luận để khẳng định dân tộc ta dành chính quyền từ tay Nhật; Khẳng định quyền được hưởng độc lập.
 à nó là nền tảng, chất liệu tạo nên bài văn, tăng tính thuyết phục.
II. Cách sử dụng luận cứ
- Người viết phải biết tích luỹ luận cứ, lựa chọn luận cứ, và biết cách sử dụng luận cứ trong bài văn.
 1/ Việc tích luỹ luận cứ.
 - Năm loại luận cứ cần được tích luỹ:
 + Sự thật lịch sử và đời sống
 + Tư tưởng, lí luận của các nhà tư tưởng, danh nhân.
 + Các số liệu khoa học
 + Các định lí, định luật khoa học..
 + Tư liệu văn học: tục ngữ, thành ngữ, hình ảnh, nhân vật, câu văn, câu thơ
à Cần lựa chọn, không thể tuỳ tiện sử dụng.
 2/ Tiêu chí lựa chọn luận cứ.
 - Có năm tiêu chí để lựa chọn luận cứ:
 + Phải phù hợp với yêu cầu khẳng định luận điểm
 + Phải xác thực ( nguòn gốc,số liẹu, sự kiện..)
 + Phải tiêu biểu
 + Phải vừa đủ, đáp ứng yêu cầu chứng minh toàn diện, không lạm dụng luận cứ tràn lan
 + Phải mới mẻ
 3/ Cách sử dụng luận cứ.
- Giới thiệu luận cứ, nêu nguồn gốc của luận cứ
- Cần trích dẫn chính xác, đối với những luận cứ không nhớ chính xác thì chuyển thành lời gián tiếp
- Sử dụng các thao tác lập luận để làm rõ luận điểm ( phân tích, so sánh,..)
III. Luyện tập.
1/ Lựa chọn luận cứ, phân tích luận cứ cho luận điểm.
- Luận điểm: Đạo đức và đồng tiền trong xã hội hiện nay.
- Luận cứ:
 + câu chuyện của người diễn viên tham gia quảng cáo
 + Người diễn viên chỉ quan tâm đến đồng tiền, không quan tâm đến hàng hoá
 + Cách lập luận: bình luận việc làm của người diễn viên có phải là vấn đề đạo đức. Liên hệ mở rộng những hiện tượng phổ biến trong cuộc sống vì đồng tiền làm bất cứ mọi việc.
 3/ Hướng dẫn về nhà:
Bài vừa học: Luận cứ, vai trò của luận cứ, cách sử dụng luận cứ 
Làm bài tập 2/tr88
Chuẩn bị bài: Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu.