Giáo án Ngữ văn 11 CB tiết 101: Người cầm quyền khôi phục uy quyền (Trích Những người khốn khổ Victo - Huygo)

Ngày soạn 	 Ngày dạy
Tiết 101, Đọc Văn 
Người cầm quyền khôi phục uy quyền
(Trích Những người khốn khổ Victo - Huygo)
A, phần chuẩn bị
I, Mục tiêu bài dạy: Giúp học sinh:
	1. Kiến thức: Khám phá biện pháp nghệ thuật mà Huy-gô sử dụng để xây dựng nhân vật Gia-ve; Tìm hiểu về ngòi bút nghệ thuật tinh tế của Huy-gô thể hiện tình thương yêu của Giăng Van-giăng đối với Phăng-tin; qua đó toát lên tình cảm của nhà văn đối với những người khốn khổ.
	2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu tác phẩm tự sư (tiểu thuyết), phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự thông qua một trích đoạn.
	3.Giáo dục: Qua việc tiếp nhận văn bản bồi dưỡng và giáo dục học sinh tình yêu thương, lòng nhân đạo giữa con người với con người và thái độ căm ghét cái xấu, cái ác.
II, Phương thức thể hiện
1, Thầy :SGK, SGV, Thiết kế giáo án.
2, Trò : Đọc trước trích đoạn và chuẩn bị bài theo câu hỏi SGK.
III. Cách thức tiến hành:
	Giáo viên tổ chức cho học sinh làm việc cá nhân theo hình thức vấn đáp. Kết hợp với giảng bình, thảo luận...
B. Tiến trình dạy học:
 * ổn định tổ chức lớp (1’)
I, kiểm tra bài cũ ( 5’ )
1, Câu hỏi :? Qua cái chết của Phăng- tin, em có suy nghĩ gì về số phận con người 
 trong xã hội Pháp những năm cuối thế kỉ XIX ?
2 Đáp án : - số phận đáng thương của những con người nghèo khổ:
 + Không tiền tài, không quyền uy, cuộc đời có thể bị dày vò, bị chà đạp 
 và bị tước mất quyền sống bất cứ lúc nào, ở bất cứ hòan cảnh nào...(5đ’)
 +Số phận con người thật vô cùng khốn khổ ( 5đ’)
II, Bài mới :
	* Lời vào bài (1’) ở tiết trước các em đã tìm hiểu những nét KQ về TG, TP, và nhưng đặc điểm cơ bản về nhân vật Gia- ve . Vậy ngoài nhân vật gia ve, còn có những vân vật nào có những đặc điểm gì đó là ND mà bài học hôm nay thầy trò ta cùng nhau tìm hiều .. ( Tr )
 * ND bài :
? Giới thiệu vài nét về nhân vật Gia- ve 
? Vai trò của nhân vật này trong đoạn trích ?
? Tìm các chi tiết miêu tả thái độ, hành động của Gia-ve lúc mới xuất hiện truớc Phăng-tin ?
? Nhận xét gì về cách mà nhà văn 
miêu tả nhân vật Gia-ve ? Qua những nét khắc họa, miêu tả đó em cảm nhận như thế nào về nhân vật ?
? Khi GiăngVan-giăng tỏ ý khẩn cầu y- trong trường hợp này y tỏ thái độ như thế nào ?
? Nhận xét về cách xử sự của Gia-ve, nhất là đối với Phăng-tin?
?Trước cái chết của Phăng-tin thái độ và cách sử sự của hắn.
 ? Khi GiăngVan-giăng trấn áp quyết liệt thì thái độ của Gia-ve như thế nào ?
 ? Em lí giải như thế nào về sự nhượng bộ này ? 
? Đánh giá chung về nhân vật ? 
?Tác giả xây dựng nhân vật GiăngVan-giăng với Gia-ve và Phăng-tin theo kiểu quan hệ nào.
? Trước hết hãy giới thiệu vài nét về nhân vật GiăngVan-giăng ?
 ? ở đoạn trích này tác giả tập trung khắc họa thái độ tình cảm của nhân vật GiăngVan-giăng đối với những nhân vật nào ?
? ở những thời điểm nào ? (Qua mấy chặng ? Với ai ? )
? Phân tích thái độ của GiăngVan-giăng đối với Gia-ve ?
? Tại sao GiăngVan-giăng phải nhún nhường như vậy trước tên thanh tra mật thám .
? GiăngVan-giăng biết là Gia-ve đến để bắt mình nhưng vì sao không nói “Tôi biết là anh đến để bắt tôi” mà nói “Tôi biết là anh muốn gì rồi” ?
? Thái độ, hành động của Giăngvan-giăng với Gia ve đã chuyển biến đột ngột vào lúc nào ? Vì sao ?
?Mục đích của GiăngVan-giăng lúc này là gì ? Vì sao hành động của ông cũng chỉ dừng lại ở mức độ hàm ý đe dọa, trấn áp.
GV yêu cầu học sinh đọc đoạn văn từ “Giăngvan-giăng tì khuỷu tay...” đến hết.
 ? Tìm các chi tiết biểu hiện những hành động, cử chỉ cụ thể của GiăngVan-giăng chăm sóc cho người đã khuất ?
 ? Những hành động đó của Giăng Van-giăng gợi cho các em suy nghĩ gì ?
?Trước cử chỉ ấy của GiăngVan-giăng điều kì lạ gì đã xảy ra ? 
? Em có nhận xét gì về chi tiết nghệ thuật “nụ cười”, “khuôn mặt rạng rỡ” của Phăng-tin và quan niệm của tác giả về cái chết trong đoạn cuối ?
? Bằng trí tưởng tượng của mình, em có thể cho biết, “lúc ghé tai Phăng-tin thì thầm”, GVG có nói gì với Phăng-tin không ?
? Nhận xét về nhân vật GiăngVan-giăng trong trích đoạn ? Theo em như vậy cuối cùng ai là người cầm quyền khôi phục uy quyền ?
? Đánh giá về đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích ?
? Giá trị nội dung ?
- Đoạn trích để lại cho em suy nghĩ gì ?
I. Tìm hiểu chung
II, Đọc – hiểu
a. Nhân vật Phăng-tin.
b. Nhân vật Gia-ve. ( 13’)
- Là thanh tra cảnh sát dưới quyền của ông thị trưởng Mađơlen ;Bản chất của y là kẻ gian ác nên luôn luôn rình rập, tìm cách hãm hại nguời tốt.
- Tác động đến sự phát triển của kịch tính trong đoạn văn
* Gia ve xuất hiện:
- với bộ mặt ghớm ghiếc.
- Giọng nói, “ tiếng thú gầm” man rợ và điên cuồng
- Cặp mắt “ như cái sóc sắtquen kéo giật vào hắn bo kẻ khốn khổ
- Cái cười “ phô ra tất cả hai hàm răng”
-Hành động : thô bạo “ tiến vào giữa phòng , túm lấy cổ áo 
- Miêu tả không nhiều chi tiết, sử dụng thủ pháp so sánh và cách nói phóng đại, kết hợp lời bình của người kể chuyện. qua đó tái hiện toàn bộ chân dung, thái độ, hành động của Gia-ve từ giọng nói đến cái nhìn, điệu bộ, cử chỉ, giống hệt một con ác thú đang vờn mồi, nhe nanh vuốt tìm cách uy hiếp con mồi ghê gớm mà y mới tóm được sau bao phen vồ trượt.
-- > Trong tác phẩm không ít lần tác giả dùng các từ ngữ ác thú, chó dữ, cọp...để chỉ Gia-ve. Có lẽ đây là dụng ý của nhà văn để Gia-ve hiện lên như một con ác thú, là mối đe dọa với bất cứ ai, nhất là những kẻ yếu đuối.
- Gia-ve càng lên mặt, tỏ hết cái “uy quyền” của “kẻ cầm quyền” tàn bạo mà y thấy đã đến lúc phải “khôi phục” lại hết thảy đối với lũ người hèn hạ ở cái “xứ chó đểu” này !
+ Y gầm gừ, quát tháo trong bệnh xá: “nói to, nói to lên”
+ Lời lẽ hống hách, thô bạo phũ phàng khi đối đáp với GiăngVan-giăng.
+Tàn nhẫn với Phăng-tin (Chẳng cần biết Phăng-tin đã gần đất xa trời chỉ còn bấu víu vào cuộc sống ở chỗ tưởng rằng ông thị trưởng đã chuộc được Cô-dét về cho chị)- Hắn nói toạc ra “mày nói giỡn...” và vùi dập nốt tia hy vọng cuối cùng của Phăng-tin bằng lời tuyên bố thẳng thừng: “ Tao đã bảo không có ông Mađơlen...” 
- Tính cách ác thú không chỉ biểu hiện qua dáng vẻ bề ngoài mà còn ở “thế giới nội tâm” của con thú, qua thái độ, cách xử sự của hắn trước người bệnh. Ngay từ trong tâm can, Gia-ve đã là kẻ máu lạnh, tàn nhẫn vô cùng. Đã là người đứng trước nỗi đau của tình mẫu tử cũng phải mủi lòng. Nhưng Gia-ve thì không. Hắn không có trái tim nóng hổi của con người. Trái tim ác thú thì sao có xúc cảm, để cảm thông cho nỗi đau của nguời khác.
	Cho nên khi Phăng-tin kêu cứu tuyệt vọng “Con tôi !Thế ra nó chưa đến đây...”, Gia- ve không hề bận tâm mà còn nhẫn tâm “Giờ lại đến lượt con này...”
- Không hề nhượng bộ trước đau khổ của người khác. vẫn lạnh lùng, nhẫn tâm. Tiếp tục quát tháo “đừng có lôi thôi ! tao không đến đây để nghe lý sự”. Đây là cách xử sự của một con người đã bán ráo lương tâm cho quỷ, hắn thuần túy chỉ là cỗ máy thực thi luật pháp tàn nhẫn của chế độ tư bản.
-- > Cứ thế, nhà văn thật tài tình, qua sự phát triển của tình tiết khi kể chuyện hướng tới việc tô đậm tính cách, bản chất nhân vật, để Gia-ve tự bộc lộ đến tối đa tính chất ác thú, để rồi tự nhận lấy sự khinh bỉ, căm ghét từ người đọc.
- Trước cái chết đột ngột của phăng-tin do tên Gia-ve gây ra, GiăngVan-giăng phản ứng lại bằng một cử chỉ trấn áp quyết liệt (d/c) thì y mới run sợ và đành tạm thời nhượng bộ để cho GiăngVan-giăng yên ổn làm tròn nhiệm vụ cần thiết đối với người đã chết. Nhưng hắn không hề rời mắt khỏi “con mồi” của y.
- Một kẻ tâm ác, máu lạnh thế mà có lúc phải nhượng bộ:
. Bởi run sợ trước Giăngvan-giăng trong tình cảnh một đối một. 
. Tỏ ra hèn nhát và hoàn toàn bất lực trước cái uy thế áp đảo, cái lớn lao, cao cả và những hành vi vô cùng nhân đạo và cao thượng của GiăngVan-giăng. 
* Tóm lại: Trong một màn kịch ngắn ngủi, Gia-ve đã bộc lộ bản chất của một hung thần, một con thú dữ, “một con chó giữ nhà trung thành” của xã hội tư bản tàn bạo, sẵn sàng bóp chết một cách tàn nhẫn niềm hy vọng, cái nguyện vọng nhỏ bé nhất, thậm chí cả mạng sống mong manh như chiếc lá sắp rụng của những con người khốn cùng trong xã hội lang sói ấy. Tuy nhiên hắn cũng hết sức hèn nhát và bất lực trước uy thế và hành vi nhân đạo của GiăngVan-giăng.
	Bằng bút pháp tuyệt đối hóa của ngòi bút lãng mạn Huy-gô, Gia-ve được xây dựng như một biểu tượng của cỗ máy luật pháp tư bản tàn nhẫn, là đại diện cho thế lực của cái ác, của bóng đêm.
c. Nhân vật GiăngVan-giăng. ( 13’)
- . Quan hệ giữa Phăng-tin và GiăngVan-giăng là quan hệ đối lập theo mô hình nạn nhân- vị cứu tinh (người bị nạn – người cứu nạn, nạn nhân- ân nhân)
. Quan hệ giữa Gia-ve và GiăngVan-giăng là quan hệ đối kháng theo mô hình đao phủ- nạn nhan ( kẻ sát nhân – vị cứu tinh, thú dữ- anh hùng)
- Là nhân vật trung tâm của cuốn tiểu thuyết. Con người có hoàn cảnh sống hết sức phức tạp:
	. Lúc là tên tội phạm (Vì ăn cắp bánh mì nuôi các cháu), là tù nhân khổ sai.
	. Lúc là ông thị trưởng luôn cưu mang, cứu giúp mọi người.
	. Lúc là một ông già hết lòng vun đắp cho tình yêu và cuộc sống của lớp trẻ (Như Mariuyt và Cô-dét)
- Với Gia-ve và với Phăng-tin. .
 2 thời điểm: Trước và sau khi Phăng-tin tắt thở.
-- >:Miêu tả nhân vật này tác giả tạo ra cái nhìn khác thường, tương phản, đối lập hoàn toàn với cái nhìn về Gia-ve.
C.1. Trước khi Phăng-tin tắt thở
* Thái độ đối với Gia-ve
 - Thoạt đầu hết sức bình tĩnh, nhẫn nhục, tuyệt đối phục tùng, không hề phản kháng lại dù chỉ là một lời nói, một cử chỉ nhỏ trước thái độ hống hách hung hãn thậm chí lăng nhục của tên chó săn Gia-ve.
 Gia ve
Giăng van giăng
1. Gia-ve xuất hiện . 
2. Quát tháo, lời nói thô bỉ,, túm cổ áo Giăngvăn-giăng
1. “Tôi biết là anh muốn gì rồi”
 2. Điềm tĩnh, gỡ bàn tay hắn, hạ giọng, thì thầm nói riêng: “Tôi cầu xin anh một điều”
- Mục đích: 
. Tạo bầu không khí yên tĩnh, tốt cho Phăng-tin.
. Cốt sao cho tên này chấp thuận một điều rất đơn giản là hoãn việc bắt ông lại trong 3 ngay để ông có thì giờ đi tìm Cô-dét về cho Phăng-tin.
	. Đồng thời, GiăngVan-giăng cũng khẩn cầu hắn không để cho Phăng-tin biết việc này, tránh gây xúc động mạnh cho nàng trong lúc cơn bệnh đang nguy kịch.
 Đều là mục đích cao cả. Ta hiểu vì sao GiăngVan- giăng lại xử sự như vậy- không phải là sự hèn yếu, hèn nhát mà đó là cách cư xử của một người hiểu hoàn cảnh và muốn cứu vớt Phăng-tin trong lúc bệnh tình nguy kịch.
* Thái độ đối với Phăng-tin:
	- Thực sự nhẹ nhàng, trìu mến, tỏ ra là chỗ dựa tin cậy cho Phăng-tin.
	+ Khi Phăng-tin cầu cứu Giăngvan-giăng: “Ông Mađơlen cứu tôi với”, Giăng Van-giăng giọng nhẹ nhàng, điềm tĩnh “Cứ yên tâm...” để Phăng-tin an lòng.
	+ Và nói với Gia-ve: “Tôi biết là anh muốn gì rồi.”
- GiăngVan-giăng thật tinh tế trong ngôn ngữ, cẩn trọng trong lời nói. cách nói lấp lửng để Gia-ve hiểu mình nói gì mà không có sự phản bác và để Phăng-tin không biết sự thật mục đích đến đây của Gia-ve.
 	Đó là cách nói của con người biết níu giữ hy vọng và sự sống cho người khác. Ta đã biết trước đó GiăngVan-giăng (với tên Mađơlen – thị trưởng, chủ nhà máy giàu có) là người đã cứu vớt Phăng-tin. và giờ đây ông cũng là chỗ dựa duy nhất cho chị. Với Phăng-tin, GiăngVan-giăg như một vị cứu tinh, đấng cứu thế cao cả.
C.2. Sau khi Phăng-tin tắt thở.
* Thái độ đối với Gia-ve.
- Do thái độ nhẫn tâm, hung hãn đến cực độ của tên Gia-ve bất chấp mọi lời khẩn cầu của GiăngVan-giăng khiến Phăng-tin đã tắt thở một cách đột ngột, thảm thương.
	-> GiăngVan-giăng đã phấn khích cực độ đã thay đổi hẳn thái độ đối với Gia-ve bằng một cử chỉ phản kháng tức khắc. Nói với Gia-ve: “ tôi khuyên anh đừng quấy rầy tôi lúc này”, Tiếp đến là một cử chỉ trấn áp quyết lịêt “giật gẫy trong chớp mắt...cầm lăm lăm cái thanh giường trong tay và nhìn Gia-ve trừng trừng...” - Cốt sao cho hắn không dám làm kinh động đến cái chết của Phăng-tin lúc ấy, và không dám “quấy rầy ...” trong lúc ông cần phải tuyệt đối yên ổn để chăm sóc, nâng giấc lần cuối cùng cho Phăng-tin. Sao cho linh hồn chị bớt phần khổ đau, được về với chúa lòng lành bình thản nhất. Có thể nói đó vẫn là hành động thể hiện tình yêu thương dành cho con người khốn khổ, tội nghiệp kia.
* Thái độ đối với Phăng-tin.
- Nhà văn tập trung bút lực diễn tả tình cảm của GiăngVan-giăng dành cho Phăng-tin lúc chị đã tắt thở. Một đoạn văn đặc sắc, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng độc giả. Vừa khắc sâu được tính cách nhân vật, vừa thể hiện rõ ngòi bút lãng mạn của Huy-gô.
	D/c SGK
+ Trước hết ta nhận thấy ở GiăngVan-giăng hình ảnh của một người cha hiền từ, nhân đức, ngồi bên thi hài đứa con đau khổ vừa qua đời, “mơ màng” ngắm nhìn đứa con lần cuối trong một nỗi ân hận không nguôi và nỗi thương xót vô hạn.
+ Ta còn nhận thấy ở GiăngVan-giăng hình ảnh của một người mẹ rất mực hiền hậu, bằng những cử chỉ săn sóc, sửa sang, rất tỉ mỉ, âu yếm nâng giấc cho con gái lần cuối. ->Tạo cho người đọc một niền xúc động vô bờ bến. 
- Ta thấy một điều kì lạ, có thể nói là kì diệu đã xảy ra: Trên môi Phăng-tin nở một nụ cười “không sao tả được”, rồi khuôn mặt tuởng chừng như còn hằn sâu dấu vết của sự hoảng hốt, kinh hãi, tuyệt vọng bỗng “sáng rỡ lên một cách lạ thường”.
- Đó là một chi tiết đậm màu sắc lãng mạn, giàu chất thơ: là nụ cười thanh thản về với chúa để an ủi, xoa dịu con người cả một đời lao đao khốn khổ. Đó là nụ cười rạng rỡ khi chạm vào nguồn yêu thương dạt dào của GiăngVan-giăng, là niềm tin hi vọng khởi sinh từ tuyệt vọng gửi cho người ở lại... (Nó chính là điều thôi thúc GiăngVan-giăng tận tụy tìm Cô-det và chăm sóc Cô-dét đến cuối đời)
- Quan niệm của tác giả về cái chết: “Chết là đi vào bầu ánh sáng vĩ đại” đây cũng là một cái nhìn lãng mạn, khác thường, không giống như quan niệm bình thường. Cái thiện bao giờ cũng gắn với thế giới ánh sáng.
--> Tất cả chỉ có thể là sản phẩm của bút pháp lãng mạn và cảm hứng nhân đạo tràn đầy của V. Huy-gô. Nó là minh chứng đẹp cho chủ nghĩa nhân đạo, cho sức mạnh tình thương trong cuộc đời đen tối. 
-- > Nụ cười và khuôn mặt ấy đã kéo màn bi kịch ra khỏi sự bi lụy, đem tới cho con người một niềm tin tuởng vào cái thiện, vào tình yêu thương của con người.
- Hẳn là một lời hứa mà người mẹ ấy khao khát được nghe thấy, được nhìn thấy: Hình ảnh đứa con bé bỏng Cô-dét đã được ông thị trưởng Mađơlen đưa về với người mẹ đáng thương.
- Nhân vật của chủ nghĩa lãng mạn, biểu tượng cho chúa Giêsu cứu thế, cho cái thiện, cho tình yêu thương bao la của con người. Hình ảnh Giăngvan-Giăng càng lớn lao, cao cả, đẹp đẽ bao nhiêu thì hình ảnh tên Gia-Ve càng bé nhỏ, hèn hạ, xấu xa đến mức tột cùng bấy nhiêu. 
- Mở đầu màn kịch Giăngvan-giăng là người cầm quyền, giữa màn kịch GiăngVan-giăng đánh mất uy quyền nhưng kết thúc màn kịch, GiăngVan-giăng đã khôi phục uy quyền của người cầm quyền chân chính bằng sức mạnh của tình yêu thương cao thượng. Cái thiện đã chiến thắng cái ác. Nụ cười của sự sống nở trên môi người chết. Yêu thương, hy vọng bắt đầu từ tuyệt vọng, khổ đau.
III. Tổng kết ( 5’)
1, Nghệ thuật: Thành công ở bút pháp lãng mạn, cảm hứng nhân đạo và cách xây dựng nhân vật tương phản, đối lập đến gay gắt.. Miêu tả tình huống cụ thể, sinh động...
2, Nội dung: Phản ánh cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, trong đó cái thiện chiến thắng bởi cái cao cả, cái lớn lao (đại diện chính là nhân vật Giăngvan-giăng). Từ đó tác giả đi đến khẳng định sức mạnh cải tạo kì diệu của tình yêu thương, lòng nhân đạo.
IV, Luyện tập : (5’)
- Đoạn trích làm chúng ta thêm cảm thông và yêu quý những người lao khổ trong xã hội có áp bức, bóc lột và càng căm thù những chế độ có áp bức, bóc lột. Giúp ta cảm nhận sâu sắc thêm chủ nghĩa hiện thực và chủ nghĩa nhân đạo ở V.Huy-gô - văn hào nổi tiếng nhất của nước Pháp thế kỉ XIX.
C. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài: (2’)
1. Bài cũ: . Nắm vững nội dung tư tưởng của tác phẩm Những người khốn khổ.. Giá 
 trị đoạn trích; phân tích được tính cách nhân vật và nghệ thuật biểu hiện
 nhân vật.
2. bài mới : - Đọc trước bài Luyện tập thao tác lập luận bình luận.