Giáo án Ngữ văn 10 tiết 10: Tiếng việt Văn bản (tiếp theo)

GIÁO ÁN GIẢNG DẠY
Ngày soạn : 28/8/10
Tiết 10 . Tiếng việt
VAÊN BAÛN
 (Tieáp theo)
 I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 
Giúp học sinh:
 - Nắm được một số khái niệm và đặc điểm của văn bản
 - Nâng cao năng lực phân tích tạo lập văn bản.
THIẾT BỊ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC 
 1.GV :
 - SGK , SGV , THIẾT KẾ GIÁO ÁN , CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:
 GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp gợi tìm, kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. 
 2.HS : 
 - Sách giáo khoa Ngữ văn 10 – tập 1.
 - Thiết kế dạy học Ngữ văn 10 – tập 1.
 -Bài tập Ngữ văn 10 – tập 1. 
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
Kiểm tra bài cũ: (3p)
BÀI: KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN
CÂU HỎI: ( hình thưc vấn đáp)
1. Trình bày những đặc trưng cơ bản của văn học dân gian?
2. Trình bày các giá trị của văn học dân gian?
3. Nêu hệ thống thể loại của văn học dân gian? Cho ví dụ một vài thể loại?
 2. Tổ chức dạy học : (37 p)
 Vào bài: 
 Ở chương trình THCS, các em đã được giới thiệu một số loại văn bản. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm một số loại văn bản khác mà ta thường gặp và sử dụng trong thực tế và tiết luyện tập hôm nay..
 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS
 NOÄI DUNG CÔ BAÛN
* Hoạt động 1: Cho học sinh luyện tập phần văn bản. Mục tiêu 
Giúp HS củng cố và vận dụng kiến thức đã học vào bài tập
- Khắc sâu kiến thức lý thuyết có hiệu quả
Hiểu được kĩ năng phân tích lập luận và sử dụng được các loại VB
Tổ chức thực hiện
Thao tác 1: Bài tập 1:
 Gọi học sinh đọc đoạn văn bản ở sgk.
+ GV: Phân tích thống nhất chủ đề của đoạn văn? Câu chủ đề là câu nào, nó có nhiệm vụ gì trong đoạn văn? Các câu còn lại ngoài câu chủ đề có nhiệm vụ gì?
+ HS trả lời
* Kết quả :
- GV định hướng 
- HS ghi lại
Thao tác 2: Bài tập 2 
- GV : Hướng dẫn học sinh sắp xếp các câu thành văn bản hoàn chỉnh. 
Gọi học sinh đọc các câu để sắp xếp thành văn bản và xác định ý chính từng câu. Đặt nhan đề cho văn bản ?
- HS: Đọc và lần lượt xác định các ý chính của từng câu và dặt nhan đề
* Kết quả :
- GV định hướng và giải thích
- HS ghi lại 
Thao tác 3: Bài tập 3:
 Hướng dẫn học sinh luyện viết câu tiếp theo của văn bản cho ở SGK sao cho có nội dung thống nhất và hoàn chỉnh.
Cho học sinh viết tiếp văn bản. Hãy đặt nhan đề cho đoạn văn ?
+ HS: Trao đổi và trả lời
* Kết quả :
 - GV chốt lại và giải thích 
- HS ghi bài
Thao tác 4: Bài tập 4
- GV : Hướng dẫn học sinh các nội dung cần có của lá đơn
Đơn gửi cho ai ? Người viết ở cương vị nào ?
Mục đích viết đơn là gì?
Nội dung cơ bản của đơn là gì ?
Kết cấu của đơn như thế nào ?
 - HS: Phát biểu cá nhân
* Kết quả :
GV yêu cầu HS có thể viết như sau:
Xem bảng dưới
HS viết theo mẫu
III. Luyện tập: 
 1. Bài tập 1: Phân tích văn bản
 a. Tính thống nhất: Đoạn văn có một chủ đề thống nhất. Câu chủ đề ở đầu câu.
 - Câu chủ đề : Giữa cơ thể và môi trường có ảnh hưởng qua lại với nhau
 - Các câu còn lại:
 + Câu 1: Luận cứ 1 – Vai trò của môi trường với cơ thể
 + Câu 2: Luận cứ 2 - So sánh các lá mọc trong môi trường khác nhau:
 + Câu 3 và 4: Nêu dẫn chứng
 ● Đậu Hà Lan
 ● Lá cây mây
 ● Lá cơ thể biến thành gai ở xương rồng .
 ● Dày lên như cây lá bỏng.
à Làm rõ đề tài
 b. Sự phát triển chủ đề:
 - Câu chốt: Nêu chủ đề
 - Các câu còn lại: Làm rõ cho câu chủ đề
(2 luận cứ, 4 câu sau là luận chứng làm rõ luận cứ vào câu chủ đề).
è Ý nghĩa chung của đoạn văn đã được triển khai rất rõ ràng.
* Nhan đề: 
Mối quan hệ giữa cơ thể và môi trường .
 2. Bài tập 2: Sắp xếp văn bản:
 - Ý chính từng câu:
+ (1) Nêu sự kiện lịch sử
+ (2) Nội dung phần sau tập thơ
+ (3) Hoàn cảnh sáng tác
+ (4) Giá trị bài thơ
+ (5) Nội dung phần đầu bài thơ
 - Sắp xếp văn bản: 
+ 1- 4 – 2 – 5 - 3 
+ Hoặc 1 – 5 – 2 – 3 – 4
 - Nhan đề: Bài thơ Việt Bắc
 3. Bài tập 3: Viết tiếp văn bản 
 - Câu chủ đề: 
 Môi trường sống của loài người hiện nay đang bị huỷ hoại ngày càng nghiêm trọng.
 - Các câu tiếp theo:
 + Nạn chặt phá rừng và khai thác bừa bãi là nguyên nhân gây ra lụt, lỡ và hạn hán kéo dài.
 + Các sông, suối, nguồn nước ngày càng bị cạn kiệt và bị ô nhiễm do các chất thải từ khu công nghiệp các nhà máy
 - Nhan đề: 
 + Sự kêu cứu của môi trường, 
 Hoặc
 + Môi trường sống kêu cứu
 4. Bài tập 4: Cách viết Đơn xin nghỉ học:
- Đơn gửi cho các thầy cô giáo và đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm. 
- Người viết: Học trò.
- Mục đích: xin phép nghỉ học
- Nội dung: Nêu rõ tên, lớp, lý do xin nghỉ, thời gian nghỉ và hứa thực hiện việc chép bài, làm bài như thế nào 
- Kết cấu:
+ Nêu quốc hiệu tiêu đề, ngày tháng năm
+ Họ, tên và địa chỉ người nhận, 
+ Họ, tên và địa chỉ người làm đơn, 
+ Nội dung đơn: lí do, thời gian nghỉ, lời cam kết
+ Ngày tháng năm viết đơn, ký tên.
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
-----------------------------
ĐƠN XIN NGHỈ HỌC
 Kính gởi: Thầy (cô) ......................................................................chủ nhiệm lớp..............
 Em tên là:...........................................................................................................................
 Hiện đang là học sinh lớp.........., trường...........................................................................
 Hôm nay em viết đơn này kính trình lên cho giáo viên chủ nhiệm cho phép em được nghỉ .......buổi học (ngày.................................................)
 Lí do:....................................................................................................................................
 Em xin hứa sẽ thực hiện đầy đủ công việc học tập khi đã nghỉ học: ...............................................................................................................................................
 Em xin chân thành cảm ơn thầy (cô)!
Giồng Trôm, Ngày.........tháng.............năm..........
Người viết đơn
(Kí tên)
Nguyễn Văn A
3. Củng cố 
Em hiểu thế nào là văn bản?
Văn bản thường có những đặc điểm gì?
Trong lĩnh vực giao tiếp, có các loại văn bản nào?
4. Dặn dò : 
Chuẩn bị cho giờ học sau: 
- Ôn lại kiến thức và kỹ năng, phương pháp kiểu bài phát biểu cảm nghĩ (về hiện tượng đời sống hay về một tác phẩm văn học) để viết bài làm văn số 1 ở lớp.
- Tham khảo phần hướng dẫn của sách giáo khoa.