A. DÀN Ý CHUNG VỀ NGHỊ LUÂN XÃ HỘI:
1. Yêu cầu đối với học sinh:
Có khả năng độc lập, có kiến thức về đời sống, dám trình bày chính kiến của mình.
Cần huy động các nguồn kiến thức từ sách vở, đời sống, trải nghiệm bản thân
2. Các dạng đề: (có 3 dạng đề).
Nghị luận về tư tưởng đạo lý.
Nghị luận về hiện tượng đời sống.
Nghị luận xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học.
KỸ NĂNG LÀM VĂN NGHỊ LUẬN Xà HỘI ----------&---------- DÀN Ý CHUNG VỀ NGHỊ LUÂN Xà HỘI: Yêu cầu đối với học sinh: Có khả năng độc lập, có kiến thức về đời sống, dám trình bày chính kiến của mình. Cần huy động các nguồn kiến thức từ sách vở, đời sống, trải nghiệm bản thân Các dạng đề: (có 3 dạng đề). Nghị luận về tư tưởng đạo lý. Nghị luận về hiện tượng đời sống. Nghị luận xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học. NGHỊ LUẬN VỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ NGHỊ LUẬN VỀ HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG Bàn về lĩnh vực, tư tưởng, đạo lý, lối sống có ý nghĩa quan trong đối với con người, cuộc sống. Hiểu rộng hơn là bàn về: Những truyền thống tốt đẹp trong lối sống con người Việt Nam. Tư tưởng con người. Mối quan hệ giữa con người trong gia đình, xã hội. Bàn về hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội đáng khen, đáng chê hay đáng suy nghĩ. Bàn những vấn đề bức xúc đang đặt ra trong đời sống hiện tại. Vấn đề có tính thời sự. Vấn đề được dư luận xã hội quan tâm. NGHỊ LUẬN VỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ: Bố cục Nội dung Thao tác chủ yếu MỞ BÀI Giíi thiÖu vấn đề cÇn nghÞ luËn. Nêu nội dung luận đề cần nghị luận ® Viết một đoạn văn. THÂN BÀI (Viết nhiều đoạn văn tương ứng với luận điểm) - Giải thích rõ nội dung tư tưởng đạo lý cần nghị luận (bằng cách giải thích từ ngữ, các khái niệm) - Phân tích + Mặt đúng của tư tưởng + Bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến tư tưởng đạo lý - Bình luận về tư tưởng đạo lý + Đánh giá ý nghĩa của tư tưởng đạo lý trong đời sống. + Bài học nhận thức và hành động về tư tưởng đạo lý. Giải thích. Phân tích. Chứng minh (Chọn các nhà khoa học, bậc danh nhân). Bình luận. KẾT BÀI Khái quát lại vấn đề cần nghị luận Liên hệ bản thân ® Viết một đoạn văn. NGHỊ LUẬN VỀ HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG: Bố cục Nội dung Thao tác chủ yếu MỞ BÀI Giôùi thieäu chung veà söï vaät, hieän töôïng coù vaán ñeà. ® Viết một đoạn văn. THÂN BÀI Nêu thực trạng của hiện tượng (số liệu, sự kiện). Nêu nguyên nhân, tác động ảnh hưởng của hiện tượng. Giải pháp nào hiệu quả. Rút ra bài học nhận thức hành động cho bản thân. Chứng minh. Phân tích. Bình luận. KẾT LUẬN Khẳng định ý kiến bản thân về hiện tượng đó. Ý nghĩa vấn đề đối với con người, cuộc sống. ® Viết một đoạn văn. NGHỊ LUẬN Xà HỘI ĐẶT RA TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC Bố cục Nội dung Thao tác chủ yếu MỞ BÀI Dẫn dắt vấn đề. Nêu vấn đề cần nghị luận (luận đề) ® Viết một đoạn văn. THÂN BÀI Khái quát vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học. Các khía cạnh, biểu hiện vấn đề xã hội mà tác phẩm đặt ra (Vấn đề xã hội ý kiến đặt ra đúng, sai thế nào? Nó có ý nghĩa với cuộc sống hiện nay không?). Ý kiến đó như thế nào? Nhất là đối với cuộc sống hôm nay. Giải thích. Phân tích. Bình luận. Phân tích. KẾT LUẬN Khẳng định ý kiến bản thân về hiện tượng đó. Nêu suy nghĩ của bản thân với vấn đề đó. ® Viết một đoạn văn. LUYỆN TẬP MỘT SỐ ĐỀ I. Nghị luận về một tư tưởng, đạo lý: ÑEÀ 1: “Duy chæ coù gia ñình, ngöôøi ta môùi tìm ñöôïc choán nöông thaân ñeå choáng laïi tai öông cuûa soá phaän ” (Euripides). Anh (chò) nghó theá naøo veà caâu noùi treân? 1/ Giaûi thích khaùi nieäm cuûa ñeà baøi (caâu noùi) - GT caâu noùi: “Taïi sao chæ coù nôi gia ñình, ngöôøi ta môùi tìm ñöôïc choán nöông thaân ñeå choáng laïi tai öông soá phaän ?” Vì gia ñình coù giaù trò beàn vöõng vaø voâ cuøng to lôùn khoâng baát cöù thöù gì treân coõi ñôøi naøy saùnh ñöôïc, cuõng nhö khoâng coù baát cöù vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn naøo thay theá noåi. Chính gia ñình laø caùi noâi nuoâi döôõng, chôû che cho ta khoân lôùn?” - Suy ra vaán ñeà caàn baøn baïc ôû ñaây laø: Vai troø, giaù trò cuûa g/ñình ñoái vôùi con ngöôøi. 2/ Giaûi thích, chöùng minh vaán ñeà: Coù theå trieån khai caùc yù: + Moãi con ngöôøi sinh ra vaø lôùn leân, tröôûng thaønh ñeàu coù söï aûnh höôûng, giaùo duïc to lôùn töø truyeàn thoáng gia ñình (daãn chöùng: vaên hoïc, cuoäc soáng). + Gia ñình laø caùi noâi haïnh phuùc cuûa con ngöôøi töø bao theá heä: ñuøm boïc, chôû che, giuùp con ngöôøi vöôït qua ñöôïc nhöõng khoù khaên, trôû ngaïi trong cuoäc soáng. 3/ Khaúng ñinh, baøn baïc môû roäng vaán ñeà: + Khaúng ñònh caâu noùi ñuùng. Bôûi ñaõ nhìn nhaän thaáy ñöôïc vai troø, giaù trò to lôùn cuûa gia ñình ñoái vôùi söï hình thaønh vaø phaùt trieån nhaân caùch cuûa con ngöôøi, laø neàn taûng ñeå con ngöôøi vöôn leân trong cuoäc soáng. Tuy nhieân, caâu noùi chöa hoaøn toaøn chính xaùc. Bôûi trong thöïc teá cuoäc soáng, coù raát nhieàu ngöôøi ngay töø khi sinh ra ñaõ khoâng ñöôïc söï chôû che, ñuøm boïc, giaùp duïc, naâng ñôõ cuûa gia ñình nhöng vaãn thaønh ñaït, trôû thaønh con ngöôøi höõu ích cuûa XH. + Caâu noùi treân ñaõ ñaët ra vaán ñeà cho moãi con ngöôøi, XH: Baûo veä, xaây döïng gia ñình aám no, bình ñaúng, haïnh phuùc. Muoán laøm ñöôïc ñieàu ñoù caàn: trong GD moïi ngöôøi phaûi bieát thöông yeâu, ñuøm boïc chôû che nhau; pheâ phaùn nhöõng haønh vi baïo löïc gia ñình, thoùi gia tröôûng. ÑEÀ 2: Anh/chò nghó nhö theá naøo veà caâu noùi: “Ñôøi phaûi traûi qua gioâng toá nhöng khoâng ñöôïc cuùi ñaàu tröôùc gioâng toá” ( Trích Nhaät kyù Ñaëng Thuyø Traâm) Gợi ý: 1/ Giaûi thích: + Gioâng toá - chæ caûnh gian nan ñaày thöû thaùch hoaëc vieäc xaûy ra döõ doäi. + Caâu noùi khaúng ñònh: cuoäc ñôøi coù theå traûi qua nhieàu gian nan nhöng chôù cuùi ñaàu tröôùc khoù khaên, chôù ñaàu haøng thöû thaùch, gian nan. 2/ Giaûi thích, chöùng minh vaán ñeà: Coù theå trieån khai caùc yù: + Cuoäc soáng nhieàu gian nan, thöû thaùch nhöng con ngöôøi khoâng khuaát phuïc. + Gian nan, thöû thaùch chính laø moâi tröôøng toâi luyeän con ngöôøi. 3/ Khaúng ñinh, baøn baïc môû roäng vaán ñeà: + Caâu noùi treân laø tieáng noùi cuûa moät lôùp treû sinh ra vaø lôùn leân trong thôøi ñaïi ñaày baõo taùp, soáng thaät ñeïp vaø haøo huøng. + Caâu noùi theå hieän moät quan nieäm soáng tích cöïc: khoâng sôï gian nan, thöû thaùch, phaûi coù nghò löïc vaø baûn lónh. + Caâu noùi gôïi cho baûn thaân nhieàu suy nghó: trong hoïc taäp, cuoäc soáng baûn thaân phaûi luoân coù yù thöùc phaán ñaáu vöôn leân. Bôûi cuoäc ñôøi khoâng phaûi con ñöôøng baèng phaúng maø ñaày choâng gai, moãi laàn vaáp ngaõ khoâng ñöôïc chaùn naûn bi quan maø phaûi bieát ñöùng daäy vöôn leân. Ñeå coù ñöôïc ñieàu naøy thì caàn phaûi laøm gì? ÑEÀ 3: “LÝ tëng lµ ngän ®Ìn chØ ®êng, kh«ng cã lÝ tëng th× kh«ng cã ph¬ng híng kiªn ®Þnh, mµ kh«ng cã ph¬ng híng th× kh«ng cã cuéc sèng (LÐp T«n-xt«i). Anh (chÞ) hiÓu c©u nãi Êy thÕ nµo vµ cã suy nghÜ g× trong qu¸ tr×nh phÊn ®Êu tu dìng lÝ tëng cña m×nh. Gôïi ý: 1/ Giải thích: - Gi¶i thÝch lÝ tëng lµ g× (§iÒu cao c¶ nhÊt, ®Ñp ®Ï nhÊt, trë thµnh lÏ sèng mµ mçi ngêi mong íc vµ phÊn ®Êu thùc hiÖn). - T¹i sao kh«ng cã lÝ tëng th× kh«ng cã ph¬ng híng? + Kh«ng cã môc tiªu phÊn ®¸u cô thÓ + ThiÕu ý chÝ v¬n lªn + Kh«ng cã lÏ sèng - T¹i sao kh«ng cã ph¬ng híng th× kh«ng cã cuéc sèng + Kh«ng cã ph¬ng híng th× trong cuéc sèng con ngêi lÇn bíc trong ®ªm tèi kh«ng nh×n thÊy ®êng. + Kh«ng cã ph¬ng híng phÊn ®Êu th× cuéc sèng con ngêi sÏ tÎ nh¹t, sèng v« vÞ, kh«ng cã ý nghÜa, sèng thõa + Kh«ng cã ph¬ng híng, con ngêi cã thÓ hµnh ®éng mï qu¸ng nhiÒu khi sa vµo vßng téi lçi (chøng minh ) - Suy nghÜ nh thÕ nµo ? + VÊn ®Ì cÇn b×nh luËn: con ngêi ph¶i sèng cã lÝ tëng. Kh«ng cã lÝ tëng, con ngêi thùc sù sèng kh«ng cã ý nghÜa. + VÊn ®Ò ®Æt ra hoµn toµn ®óng. + Më réng: * Phª ph¸n nh÷ng ngêi sèng kh«ng cã lÝ tëng * LÝ tëng cña thanh niªn ngµy nay lµ g× ( PhÊn ®Êu ®Î cã néi lùc m¹nh mÏ, giái giang ®¹t ®Ønh cao trÝ tuÖ vµ lu«n kÕt hîp víi ®¹o lÝ) * Lµm thÕ nµo ®Ó sèng cã lÝ tëng + Nªu ý nghÜa cña c©u nãi. ĐỀ 4: Gít nhËn ®Þnh: Mét con ngêi lµm sao cã thÓ nhËn thøc ®îc chÝnh m×nh. §ã kh«ng ph¶i lµ viÖc cña t duy mµ lµ cña thùc tiÔn. H·y ra søc thùc hiÖn bæn phËn cña m×nh, lóc ®ã b¹n lËp tøc hiÓu ®îc gi¸ trÞ cña chÝnh m×nh Anh (chÞ ) hiÓu vµ suy nghÜ g× . Gîi ý: - HiÓu c©u nãi Êy nh thÕ nµo ? + ThÕ nµo lµ nhËn thøc ( thuéc ph¹m trï cña t duy tríc cuéc sèng. NhËn thøc vÒ lÏ sèng ë ®êi, vÒ hµnh ®éng cña ngêi kh¸c, vÒ t×nh c¶m cña con ngêi). + T¹i sao con ngêi l¹i kh«ng thÓ nhËn thøc ®îc chÝnh m×nh l¹i ph¶i qua thùc tiÔn . * Thùc tiÔn lµ kÕt qu¶ ®Î ®¸nh gi¸, xem xÐt mét con ngêi . * Thùc tiÔn còng lµ c¨n cø ®Ó thö th¸ch con ngêi . * Nãi nh Gít : “Mäi lÝ thuyÕt chØ lµ mµu x¸m, chØ cã c©y ®êi m·i m·i xanh t¬i. - Suy nghÜ cña b¶n th©n: + Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò: + Më réng: Bµn thªm vÒ vai trß thùc tiÔn trong nhËn thøc cña con ngêi. * Trong häc tËp, chän nghÒ nghiÖp. * Trong thµnh c«ng còng nh thÊt b¹i, con ngêi biÕt rót ra nhËn thøc cho m×nh ph¸t huy chç m¹nh. HiÓu chÝnh m×nh, con ngêi míi cã c¬ may thµnh ®¹t. + Nªu ý nghÜa lêi nhËn ®Þnh cña Gít. ÑEÀ 5: “Moät quyeån saùch toát laø moät ngöôøi baïn hieàn”. Haõy giaûi thích vaø chöùng minh yù kieán treân Gôïi yù: I/ Môû baøi: Saùch laø moät phương tieän quan troïng giuùp ta raát nhieàu trong quaù trình hoïc taäp vaø reøn luyeän, giuùp ta giaûi ñaùp thaéc maéc, giaûi trí Do ñoù, coù nhaän ñònh” Moät quyeån saùch toát laø ngöôøi baïn hieàn” II/ Thaân baøi 1/ Giaûi thích Theá naøo laø saùch toát vaø taïi sao ví saùch toát laø ngöôøi baïn hieàn + Saùch toát laø loaïi saùch môû ra co ta chaân trôøi môùi, giuùp ta môû mang kieán thöùc veà nhieàu maët: cuoäc soáng, con ngöôøi, trong nöôùc, theá giôùi, ñôøi xöa, ñôøi nay, thaäm chí caû nhöõng döï ñònh töông lai, khoa hoïc vieãn töôûng. + Baïn hieàn - laø ngöôøi baïn coù theå giuùp ta chia seû nhöõng noãi nieàm trong cuoäc soáng, giuùp ta vöôn leân trong hoïc taäp, cuoäc soáng. Do taùc duïng toát ñeïp nhö nhau maø coù nhaän ñònh ví von “Moät quyeån saùch toát laø moät ngöôøi baïn hieàn”. 2/ Phaân tích, chöùng minh vaán ñeà - Saùch toát laø ngöôøi baïn hieån keå cho ta bao ñieàu thöông, bao kieáp ngöôøi ñieâu linh ñoùi khoå maø vaãn giöõ troïn veïn nghóa tình: + Ví duï ñeå hieåu ñöôïc soá phaän ngöôøi noâng daân tröôùc caùch maïng khoâng gì baèng ñoïc taùc phaåm Taét ñeøn cuûa Ngoâ Taát Toá, Laõo Haïc cuûa Nam Cao... + Saùch cho ta hieåu vaø caûm thoâng vôùi bao kieáp ngöôøi, vôùi nhöõng maûnh ñôøi ôû nhöõng nôi xa xoâi, giuùp ta vöôn tôùi chaân trôøi cuûa öôùc mô, öôùc mô moät xaõ hoäi toát ñeïp. - Saùch giuùp ta chia seû, an uûi nhöõng luùc buoàn chaùn: Truyeän coå tích, thaàn thoaïi, - Saùch ñem ñeán cho ta nhieàu kieán thöùc quyù baùu, boå ích... 3/ Baøn baïc, môû roäng vaán ñeà + Trong xaõ hoäi coù saùch toát vaø saùch xaáu, baïn toát vaø baïn xaáu. + Lieân heä vôùi thöïc teá, baûn thaân ÑEÀ 6: Coù ngöôøi yeâu thích vaên chöông, coù ngöôøi say meâ khoa hoïc. Haõy tìm noäi dung tranh luaän cho caû hai yù kieán treân. GÔÏI YÙ I. Môû baøi: Giôùi thieäu vai troø, taùc duïng cuûa vaên chöông vaø khoa hoïc. Neâu noäi dung yeâu caàu ñeà II. Thaân baøi: 1/ Tìm laäp luaän cho ngöôøi yeâu khoa hoïc - Khoa hoïc ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu röïc rôõ vôùi nhöõng phaùt minh coù tính quyeát ñònh ñöa loaøi ngöôøi phaùt trieån. + Haøng traêm phaùt minh khoa hoïc: maùy moùc, haït nhaân, Taát caû ñaõ ñaåy maïnh moïi lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp, noâng nghieäp, vaên hoùa, giaùo duïc, + Ví duï: Saùch vôû nhôø kó thuaät in aán ... - Bước 2: phân tích, chứng minh, bàn luận ý kiến + Luận điểm 1 + Luận điểm 2 +Luận điểm 3 +Luận điểm n à Vận dụng các thao tác lập luận làm rõ ý kiến Kết luận - Khái quát lại vấn đề nghị luận - Khẳng định tính đúng đắn của ý kiến. 3. Một số đề Đề 1: Nhà nghiên cứu Đặng Thai Mai cho rằng: “Nhìn chung văn học Việt Nam phong phú, đa dạng; nhưng nếu cần xác định một chủ lưu, một dòng chính, quán thông kim cổ, thì đó là văn học yêu nước. (Dẫn theo Trần Văn Giàu tuyển tập, NXB GD, 2001) Đề 2: Hãy trình bày suy nghĩ của anh chị về ý kiến của hoài Thanh: “Tập Nhật ký trong tù là một tiếng nói chứa chan tính nhân đạo”. PHAÀN VĂN HỌC NƯỚC NGOÀI *** - Thuốc - Lỗ Tấn - Số phận con người (trích) – Sô-lô-khốp - Ông già và biển cả (trích) – Hê-minh-uê. 1. THUỐC – LOà TAÁN Kỉ niệm 100 năm sinh và tôn vinh ông là danh nhân văn hoá thế giới . Câu 1 : Tóm tắt truyện “THUỐC” – Lỗ Tấn (.Thuốc được đăng trên tạp chí Tân Thanh Niên số tháng 5 – 1919, sau đó in trong tập Gào Thét xuất bản 1923) . Vợ chồng lão Hoa Thuyên – chủ quán trà có con trai bị bệnh lao (căn bệnh nan y thời bấy giờ). Nhờ người giúp, lão Hoa Thuyên đi tìm mua chiếc bánh bao tẩm máu người tử tù về cho con ăn, vì cho rằng như thế sẽ khỏi bệnh. Lão Thuyên dành dụm tiền mua bánh bao tẩm máu người tử tù về cho con ăn Sáng hôm sau ,trong quán trà mọi người bàn tán về cái chết của người tử tù vừa bị chém sáng nay. Đó là Hạ Du , một nhà cách mạng kiên cường , nhưng chẳng ai hiểu gì về anh, nhiều người cho anh điên. Thế rồi, thằng Thuyên cũng chết vì chiếc bánh bao ấy không trị được bệnh lao. Năm sau vào tiết Thanh minh , mẹ Hạ Du và bà Hoa Thuyên đến bãi tha ma viếng mộ con . Gặp nhau , hai người mẹ đau khổ có sự đồng cảm với nhau . Họ rất ngạc nhiên khi thấy trên mộ Hạ Du xuất hiện vòng hoa trắng hồng xen lẫn nhau . Đây điểm sáng để kết thúc câu chuyện bi thảm , bày tỏ quyết tâm tiếp bước người đã khuất . è Nội dung tác phẩm : Phản ánh sự u mê của nhân dân TQ trước cách mạng Tân Hợi, sự lạc hậu về chính trị của quần chúng đối với người làm cách mạng và bi kịch của người cách mạng tiên phong Hạ Du Câu 2 : Giải thích ý nghĩa nhan đề truyện ngắn “Thuốc” của Lỗ Tấn. -Vạch trần sự u mê, lạc hậu,mê tín của người dân Trung Quốc tin rằng chiếc bánh bao tẩm máu người là một phương thuốc chữa được bệnh lao . -Thuốc còn là phương thuật giác ngộ quần chúng đấu tranh tự giải thoát khỏi hàng nghìn năm phong kiến đã đè nặng lên đời sống người dân TQ . Câu 3 : Trước khi trở thành nhà văn, Lỗ Tấn đã học những nghề nào? Tại sao cưối cùng ông chuyển sang làm văn nghệ ? Nêu tên 3 tác phẩm của ông. - Trước khi trở thành nhà văn Lỗ Tấn đã học những nghề : Hàng hải với ước mong mở rộng tầm mắt – học nghề khai thác mỏ với nguyện vọng làm giàu cho tổ quốc – học nghề y để chữa bệnh cho dân nghèo như bố ông. - Đang học y khoa ở Tiên Đài (Nhật) ,ông đột ngột đổi nghề Vì : Một lần xem phim ,ông thấy người TQ khỏe mạnh hăm hở đi xem người Nhật chém người TQ làm gián điệp cho Nga ( chiến tranh Nga –Nhật), ông giật mình, nghĩ rằng chữa bệnh thể xác không bằng chữa bệnh tinh thần cho quốc dân. Oâng chủ trương dùng ngòi bút để phanh phui căn bệnh tinh thần của quốc dân và lưu ý mọi người tìm phương chữa trị . Câu 4 :Ý nghĩa bao trùm tác phẩm THUỐC – Lỗ Tấn . - Hạ Du người cách mạng bị xử tử , là nhân vật trung tâm trong tác phẩm chỉ được nhắc qua những mẫu đối thoại trong quán trà. Truyện phê phán tập quán chữa bệnh phản khoa học . Hình ảnh lão Hoa Thuyên “vội vàng móc gói bạc trong túi ra mua chiếc bánh bao nhuốm máu đỏ tươi,máu còn nhỏ tửng giọt,...”cho thấy sự mê tín của quần chúng và dã tâm của bọn đồ tể bán máu người. - Hạ Du là người chiến sĩ cách mạng đã hi sinh : Tác phẩm phê phán sự lạc hậu về chính trị của quần chúng “ Cái thằng nhãi con ấy không muốn sống nữa ... nằm trong tù mà còn dám rủ lão đề lao làm giặc (... ) hắn điên thật rồi !” 2. SỐ PHẬN CON NGƯỜI (Trích) - Sô-lô -khốp Câu 1: Trình bày tóm tắt tiểu sử và sự nghiệp của Mikhaiin Sôlôkhốp , sáng tác nổi tiếng nhất là tác phẩm nào ? Sôlôkhốp sinh năm 1905 ở tỉnh Rôxtôp , vùng sông Đông nước Nga . Nhà văn gắn bó máu thịt với con người và cảnh vât vùng đất sông Đông . Sôlôkhốp trực tiếp tham gia nội chiến và chiến tranh vệ quốc Ông là nhà văn nổi tiếng thế giới đã được nhận giải nô ben văn học . Tác phẩm nổi tiếng là bộ tiểu thuyết ‘’SÔNG ĐÔNG ÊM ĐỀM’’. Câu2: Trình bày tiểu sử va øsự nghiệp của Mikhain Sôlô Khôp . Mikhaiin SôlôKhôp là nhà văn Nga sinh năm 1905 , mất 1984 , xuất thân trong một gia đình nông dân vùng thảo nguyên cạnh sông Đông . Ông rất gắn bó với con người và cảnh vật quê hương trong những bước chuyển mình đau đớn và phức tạp của lịch sử . Chính vì thế tác phẩm của ông thấm đẫm hơi thở và linh hồn của cuộc sống vùng sông Đông . Sôlô Khốp là người trực tiếp tham gia cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại , ông thấu hiểu được những nỗi khổ đau và số phận con người trong cuộc chiến tranh . Chính điều này đã tạo ra một bước ngoặc trong các sáng tác của ông . Sôlô Khôp được trao tặng giải thưởng nô ben về văn học năm 1965 . *Sự nghiệp : Sôlô Khôp là nhà văn xuất sắc của nước Nga , ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị như : Những truyện ngắn sông Đông , Sông Đông êm đềm , Số phận con người , . Câu 3: Tóm tắt tác phẩm ‘’số phận con người ‘’ Sôlôkhốp . Nhân vật chính trong tác phẩm là Xôcôlôp . Chiến tranh thế giới thứ II bùng nổ , Xôcôlôp nhập ngũ rồi bị thương . Sau đó , anh bị đoạ đày trong trại giam của bọn phát xít . Khi thoát khỏi nhà tù ,anh nhận được tin vợ và con gái bị bom giặc sát hại . người con trai duy nhất của anh cũng đã nhập ngũ và đang cùng anh tiến về đánh Berlin . Nhưng đúng ngày chiến thắng , con trai anh đã bị kẻ thù bắn chết . Niềm hi vọng cuối cùng của anh tan vỡ . Kết thúc chiến tranh , Xôcôlôp giải ngũ , làm lái xe cho một đội vận tải và ngẫu nhiên anh gặp được bé Vania . Cả bố mẹ em đều bị bắn chết trong chiến tranh , chú bé phải sống bơ vơ không nơi nương tựa . Anh Vania làm con nuôi và yêu thương, chăm sóc chú bé thật chu đáo và coi đó là một nguồn vui lớn . Tuy vậy , Xôcôlôp vẫn bị ám ảnh bởi những nỗi đau buồn vì mất vợ , mất con “nhiều đêm thức giấc gối ướt đẫm nước mắt” anh thương thay đổi chỗ ở nhưng anh vẫn cố giấu không cho bé Vania biết nỗi khổ của mình . è Nội dung tác phẩm ‘’Số phận con người’’ : Số phận con người nhỏ bé trước hiện thực tàn khốc của chiến tranh , vẻ đẹp tính cách Nga kiên cường nhân hậu . Câu 4: Ý nghĩa bao trùm tác phẩm “SỐ PHẬN CON NGƯỜI” - Nhân vật chính trong tác phẩm là Xôcôlôp có cuộc đời gặp nhiều bất hạnh . Nhưng anh vẫn thể hiện được nét tính cách Nga kiên cường và nhân hậu : * Tính cách kiên cường : + Trong chiến tranh ,anh chịu quá nhiều bất hạnh . Sau chiến tranh, anh lại sống trong cô đơn, đau khổ, phiêu bạt nhiều nơi để kiếm sống . Nhưng anh vẫn không thốt một lời than vãn, không suy sụp tinh thần,không sa ngã, không rơi vào bế tắc, tuyệt vọng. + Với bản lĩnh cao đẹp, với tấm lòng nhân hậu thắm thiết, anh trở thành chỗ dựa vững chắc cho bé Vania ( bố mẹ đã chết trong chiến tranh). * Tấm lòng nhân hậu : + Xôcôlôp nhận nuôi béø Vania từ tính thương “Với niềm vui không lời tả xiết” không tính toán ,vụ lợi . + Yêu thương ,chăm sóc chu đáo cho Vania hơn cả người cha đối với con. + Những mất mát , đau thương ,anh âm thầm chịu đựng “nhiều đêm thức giấc thì gối ướt đẫm nước mắt”, không cho bé Vania biết, vì sợ em buồn . - Hai số phận bất hạnh đặt cạnh nhau ,đã kết hợp với nhau, biết nương tựa vào nhau để vươn lên và không ngừng hi vọng vào cuộc sống là phẩm chất tuyệt vời của những con người chân chính.. 3. ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ (Trích) - Hê-ming-uê Câu 1: Trình bày vắn tắt cuộc đời và sự nghiệp HÊMINGUÊ a/ Cuộc đời : Hêminguê là nhà văn Mĩ , sinh năm 1899 mất năm 1961,sinh trưởng trong một gia đình trí thức khá giả , là người từng đoạt giải Nobel về văn học. Ông yêu thích thiên nhiên hoang dại, thích phiêu lưu mạo hiểm ,sống giản dị, gần gũi quần chúng và từng tham gia nhiều cuộc chiến tranh. Hêminguê có một cuộc đời đầy sóng gió , một cây bút xông xáo không mệt mỏi .Ông là ngưòi đề xướng ra nguyên lí “ Tảng băng trôi” (Đại thể là nhà văn không trực tiếp phát ngôn cho ý tưởng của mình mà xây dựng hình tượng có nhiều sức gợi để người đọc có thể rút ra phần ẩn ý ). b/ Sự nghiệp : Sự nghiệp văn chương của ông khá đồ sộ , trong đó có những tác phẩm tiêu biểu : Giã từ vũ khí , Ông già và biển cả , Chuông nguyện hồn ai , ... Câu 2 : Tóm tắt tác phẩm “Ông gìa và biển cả” –Hêminguê . Ông già Xanchiagô đánh cá ở vùng nhiệt lưu , nhưng đã lâu không kiếm được con cá nào . Đêm ngủ ông mơ về thời trai trẻ với tiếng sóng gào , hương vị biển , những con tàu , những đàn sư tử . Thả mồi ông đối thoại với chim trời , cá biển . Thế rồi , một con cá lớn tính khí kì quặc mắc mồi . Đây là một con cá Kiếm to lớn , mà ông hằng mong ước . Sau cuộc vật lộn cực kỳ căng thẳng và nguy hiểm , Xanchiagô giết được con cá . Nhưng lúc ông già quay vào bờ , từng đàn cá mập hung dữ đuổi theo rỉa thịt con cá Kiếm . Ông phải đơn độc chiến đấu đến kiệt sức với lũ cá mập . Tuy vậy , ông vẫn nghĩ “ không ai cô đơn nơi biển cả” . Khi ông già mệt rả rời quay vào bờ thì con cá Kiếm chỉ còn trơ lại bộ xương . è Nội dung chính của đoạn trích “ĐƯƠNG ĐẦU VỚI ĐÀN CÁ DỮ’’. Ca ngợi con người luôn theo đuổi những khát vọng lớn lao . Tuy rằng con người có thể gặp thất bại nhưng sẽ không đầu hàng , bỏ cuộc mà vẫn tiếp tục chiến đấu đem lại thành công . Câu 3 : Em hiểu như thế nào về nguyên lí “Tảng băng trôi” Hêminguê lấy hình ảnh tảng băng trôi phần nổi ít ,phần chìm nhiều đặt ra yêu cầu đối với tác phẩm văn chương phải tạo ra “ ý tại ngôn ngoại” . Nhà văn không trực tiếp công khai phát ngôn cho ý tưởng của mình mà xây dựng hình tượng có nhiều sức gợi để người đọc tự rút ra phần ẩn ý . một trong những biện pháp chủ yếu thể hiện nguyên lí “Tảng băng trôi” là độc thoại nội tâm kết hợp dùng ẩn dụ, biểu tượng. Câu 4: Tóm tắt đoạn trích “ ĐƯƠNG ĐẦU VỚI ĐÀN CÁ DỮ” Hêminguê. + Đoạn trích miêu tả cuộc chiến của ông lão với đàn cá mập hung dữ . + Cuộc chiến diễn ra trong đêm tối khi Xanchiagô đã kiệt sức bởi nhiều ngày đêm vật lôn với sóng gió và từng đàn cá mập hung dữ để giữ gìn con cá Kiếm . Cuộc chiến coi như vô vọng ,ông lão hoàn toàn đơn độc trước biển cả, trước từng đàn cá mập tấn công liên tục . Tuy vậy ,ông lão không hề nhụt chí, ngược lại vẫn kiên cường đương đầu với chúng . + Khi vào tới bờ, ông mệt rã rời thì con cá Kiếm chỉ còn trơ lại bộ xương. è Ý nghĩa đoạn trích : Ca ngợi ý chí kiên cường, không chịu khuất phục của con người trước khó khăn. Câu 5 : Ý nghĩa bao trùm đoạn trích ĐƯƠNG ĐẦU VỚI ĐÀN CÁ DỮ -Bằng nghệ thuật tương phản, Hêminguê dựng lên một bức tranh sinh động về cuộc chiến đấu không cân sức của ông lão và đàn cá mập hung dữ : Đàn cá mập tấn công dữ dội giành lấy con cá Kiếm và sự chống trả quỷết liệt của ông lão . - Đây là một cuộc chiến “vô vọng”, ông lão hoàn toàn đơn độc giữa biển cả, sức khỏe suy sụp. Toàn thân như căng ra, theo dõi, chống đỡ đàn cá mập đang tấn công dữ dội xác con cá Kiếm. NHÔØ CAÙC THAÀY CO ÑOÏC, GOÙP YÙ ÑEÅ BAØI SOAÏN HOAØN CHÆNH!
Tài liệu đính kèm: