Giáo án môn Ngữ văn lớp 12 (nâng cao)

Tiết 1
Ngày soạn 1/7/2010
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS :
1. Kiến thức.
- Nắm được những đặc điểm cơ bản của VHVN từ sau cách mạng tháng Tám qua hai giai đoạn: 1945 – 1975 và 1975 - hết TK XX.
- Đánh giá được theo quan điểm lịch sử những thành tựu cơ bản và ý nghĩa to lớn của VH giai đoạn 1945 – 1975 đối với cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc.
- Thấy được những đổi mới và những thành tưu bước đầu của VH giai đoạn từ 1975 đến hết TKXX.
2. Kĩ năng: Nhìn nhận, đánh giá một giai đoạn văn học trong một hoàn cảnh lịch sử đặc biệt của đất nước.
B. PHƯƠNG PHÁP : Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...
C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : SGK, SGV, Thiết kế dạy học, tài liệu tham khảo 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1.Ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra phần chuẩn bị bài của Hs
 3. Bài mới:
Hoat động của GV & HS
 Nội dung cần đạt
- Cho HS tìm hiểu (qua trao đổi nhóm, hoặc cá nhân)
+ VHVN 1945 – 1975 tồn tại và phát triển trong hoàn cảnh lịch sử như thế nào? Trong hoàn cảnh LS ấy vấn đề đặt lên hàng đầu và chi phối mọi lĩnh vực đời sống là gì?Theo em nhiệm vụ hàng đầu của văn học trong giai đoạn này là gì?
+ Từ HCLS đó, VH có những đặc điểm nào?Nêu và giải thích, chứng minh những đặc điểm lớn của văn học giai đoạn này?
( Câu hỏi 2 SGK )
+ HS nêu các đặc điểm theo SGk và chứng minh các khía cạnh của mỗi đặc điểm
( CM qua một số tác phẩm cụ thể)
Thế nào là khuynh hướng sử thi? Điều này thể hiện như thế nào trong VH?
-HS trình bày hiểu biết về khái niệm “khuynh hướng sử thi”
VH mang cảm hứng lãng mạn là VH như thế nào? Hãy giải thích phân tích đặc điểm này của VH 45-75 trên cơ sở hoàn cảnh XH?
A. Văn học VN giai đoạn 1945 – 1975:
I. Hoàn cảnh lịch sử :
- Cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc vô cùng ác liệt & kéo dài suốt 30 năm.
- Điều kiện giao lưu văn hoá không tránh khỏi hạn chế. Sự tiếp xúc với văn hóa nước ngoài chủ yếu là Liên Xô (cũ) và Trung Quốc.
 II. Những đặc điếm cơ bản của văn học:
1. Nền VH phục vụ cách mạng, cổ vũ chiến đấu:
- VH trước hết là một vũ khí CM, nhà văn là chiến sĩ trên mặt trận VH.
- VH theo sát từng nhiệm vụ chính trị của đất nước: ca ngợi cách mạng, cổ vũ kháng chiến, nêu cao những tấm gương chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc
- Những phương diện chủ yếu quan trọng nhất của con người được VH đề cập là ở tư cách công dân, ở phẩm chất chính trị, tinh thần cách mạng. Con người trong VH chủ yếu là con người của lịch sử, của sự nghiệp chung, của đời sống cộng đồng.
2. Nền VH hướng về đại chúng:
- Đại chúng Vừa là đối tượng thể hiện vừa là công chúng của VH vừa là nguồn cung cấp lực lượng sáng tác cho VH.
 VD: + Đôi mắt (Nam Cao) – Tuyên ngôn nghệ thuật cho các nhà văn trong buổi đầu đi theo CM và xác định đối tượng mới của VH là nhân dân lao động
 + Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài) – Ca ngợi sự đổi đời nhờ cách mạng
- VH phải tìm đến những hình thức nghệ thuật quen thuộc trong truyền thống, trong dân gian, ngôn ngữ phải bình dị, trong sáng, dễ hiểu.
3. Nền VH chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn:
- Hướng đến khuynh hướng sử thi là hướng đến tiếng nói chung của cả cộng đồng, là VH của những sự kiện lịch sử, của số phận toàn dân, của chủ nghĩa anh hùng. Nhân vật trung tâm cũng như người cầm bút phải đại diện cho cộng đồng, cho giai cấp, cho dân tộc và thời đại. Ngôn ngữ sử thi là ngôn ngữ trang trọng, tráng lệ, ngợi ca
- VH mang cảm hứng lãng mạn luôn hướng về lí tưởng, về tương lai, những thành tựu được nhân lên nhiều lần với kích thước tương lai, hướng vận động của tư tưởng cảm xúc luôn đi từ bóng tối ra ánh sáng, “Từ thung lũng đau thương ra cánh đồng vui”(CLV). VH là nguồn sức mạnh to lớn khiến con người thời kỳ này có thể vượt mọi gian lao thử thách để vươn lên.
 Những buổi vui sao cả nước lên đường.
 (Chính Hữu)
 Đường ra trận mùa nay đẹp lắm!
 (Phạm Tiến Duật)
 Có những cuộc chia ly chói ngời sắc đỏ.
 Tươi như cánh nhạn lai hồng.
 (Nguyễn Mỹ)
Cảm hứng lãng mạn bao trùm trên mọi thể loại.
Đây là những nét cơ bản nhất của diện mạo VHVN giai đoạn này.
 4. Củng cố : 
- Những đặc điếm cơ bản của văn họcVN 19456 - 1975 .
 5. Dặn dò: 
- Chuẩn bị bài tiết 2.
Tiết 2
Ngày soạn 1/7/2010
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS :
1. Kiến thức.
- Nắm được những đặc điểm cơ bản của VHVN từ sau cách mạng tháng Tám qua hai giai đoạn: 1945 – 1975 và 1975 - hết TK XX.
- Đánh giá được theo quan điểm lịch sử những thành tựu cơ bản và ý nghĩa to lớn của VH giai đoạn 1945 – 1975 đối với cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc.
- Thấy được những đổi mới và những thành tưu bước đầu của VH giai đoạn từ 1975 đến hết TKXX.
2. Kĩ năng: Nhìn nhận, đánh giá một giai đoạn văn học trong một hoàn cảnh lịch sử đặc biệt của đất nước.
B. PHƯƠNG PHÁP : Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...
C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : SGK, SGV, Thiết kế dạy học, tài liệu tham khảo 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1.Ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ : Những đặc điếm cơ bản của văn họcVN 19456 – 1975.
 3. Bài mới:
Hoat động của GV & HS
 Nội dung cần đạt
+Thành tựu cơ bản nhất của VH 1945 – 1975 là gì? Ý nghĩa to lớn của thành tựu này đối với cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc?( câu hỏi 3 SGK)
-HS nêu các thành tựu cơ bản và Cminh qua dẫn chứng sinh động 
Truyền thống tư tưởng của văn học DT đã được thể hiện ntn trong VH 1945-1975?
Đặc điểm của chủ nghĩa nhân đạo trong VHCM được thể hiện cụ thể như thế nào
?
- Kể tên những tác giả và các tác phẩm tiêu biểu mà em biết trong giai đoạn này?
- Qua những sáng tác đó của các tác giả, các khía cạnh của CN yêu nước và tinh thần nhân đạo được thể hiện như thế nào?
- VHVN 1945 – 1975 có những hạn chế gì? Vì sao?
HS nêu các hạn chế chứng minh và phân tích lí giải nguyên nhân của những hạn chế đó?
III. Những thành tựu cơ bản và một số hạn chế của VH giai đoạn 1945 – 1975:
1. Thực hiện xuất sắc nhiệm vụ lịch sử:
Trong hoàn cảnh chiến tranh nhiệm vụ hàng đầu của VH là tuyên truyền, cổ vũ tinh thần chiến đấu và hi sinh của nhân dân. VH lúc này quả là tiếng kèn xung trận, là tiếng trống giục quân. Cuộc chiến thắng vĩ đại của dân tộc có một phần đóng góp không nhỏ của VH.
2. Những đóng góp về tư tưởng:
VH đã tiếp nối và phát huy truyền thống tư tưởng lớn của VHDT.
a. Truyền thống yêu nước và chủ nghĩa anh hùng:
- Trong kháng chiến chống Pháp: Ca ngợi quê hương, ca ngợi đất nước: Việt Bắc của Tố Hữu, Cảnh rừng Việt Bắc, Cảnh khuya của Hồ Chí Minh
- Trong kháng chiến chống Mỹ: Hình ảnh đất nước, con người VN đẹp đẽ, kiên cường trong gian lao, vất vả, phơi phới trong niềm vui chiến thắng.
- Yêu nước phải hành động, phải chuyển thành chủ nghĩa anh hùng. Cả nước trở thành chiến sĩ. VH đã phản ánh thực tế cuộc sống đó.
b. Truyền thống nhân đạo:
- Hướng về nhân dân lao động, diễn tả nỗi khổ của họ dưới ách áp bức bất công trong XH cũ và phát hiện những đức tính tốt đẹp, đặc biệt là khả năng cách mạng của họ.( Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài ).
- Ca ngợi vẻ đẹp của con người trong lao động trong công cuộc xây dựng CNXH. (Mùa lạc - Nguyễn Khải, Tuỳ bút Sông Đà - Nguyễn Tuân.
- Khai thác về đời tư, đời thường, về quá khứ, về thiên nhiên, về tình yêuTuy nhiên những riêng tư thầm kín ấy phải gắn liền với nhiệm vụ của người cách mạng.( Hương thầm – Phan Thị Thanh Nhàn, Cuộc chia li màu đỏ - Nguyễn Mỹ)
3. Những thành tựu về nghệ thuật:
a. Về thể loại : Phát triển cân đối và toàn diện 
b. Về chất lượng thẩm mĩ : 
+ Tiêu biểu là thơ trữ tình và truyện ngắn, bên cạnh đó là một số tác phẩm kí.
* Thời chống Pháp: 
- Thơ: Hồ Chí Minh, Tố Hữu, Hoàng Cầm,Thôi Hữu, Chính Hữu, Quang Dũng, Hữu Loan, Nguyễn Đình Thi, Hoàng Trung Thông,
- Văn xuôi: kí sự của Trần Đăng, truyện ngắn của Nam Cao, Kim Lân, Tô Hoài, Hồ Phương,
- Phong trào văn nghệ quần chúng phát triển mạnh đặc biệt là thơ và kịch, nhưng chúng chỉ có giá trị tuyên truyền nhất thời
* Từ 1958 – 1964: 
- Phát triển phong phú và đồng bộ các thể loại, nhưng giá trị hơn là: Thơ, truyện ngắn, truyện vừa, bút kí, tuỳ bút.
- Thời kì hồi sinh của hàng loạt các nhà thơ trước cách mạng tháng Tám: X.Diệu, H.Cận, C.L.Viên, T.Hanh,
- Văn xuôi phát triển mạnh với hàng loạt những cây bút thuộc các thế hệ khác nhau: 
* Từ 1965 - 1975: 
- Xuất hiện hàng loạt nhà thơ trẻ với giọng điệu riêng của một thế hệ mới: 
- Văn xuôi: có nhiều tên tuổi đáng chú ý: 
+ Từ 1960, xuất hiện nhiều bộ tiểu thuyết: Vỡ bờ (N.Đ.Thi), Cửa biển (N.Hồng), Những người thợ mỏ (V.H.Tâm), Cửa biển (C.Văn), Vùng trời (H.Mai),Nhìn chung tiểu thuyết đã dựng lên được những bức tranh hoành tráng về lịch sử cách mạng VN, song chất lượng chưa cao. 
+ Kịch nói giai đoạn 1945 – 1975 ngày càng phát triển mạnh, nhưng nhìn chung chất lượng nghệ thuật còn hạn chế.
+ Lí luận phê bình: phát triển mạnh vào khoảng năm 1960 trở đi. Lí luận chủ yếu làm nhiệm vụ biểu dương, bảo về VH cách mạng, phê phán các biểu hiện bị coi là lệch lạc. Nhìn chung chất lượng cũng chưa cao.
4. Một số hạn chế:
- Thể hiện con người, cuộc sống một cách đơn giản, một chiều, phiến diện, công thức.
- Yêu cầu về phẩm chất nghệ thuật bị hạ thấp; cá tính, phong cách của nhà văn không được phát huy mạnh mẽ.
- Về phê bình: nặng về phê bình quan điểm tư tưởng, ít coi trọng những khám phá nghệ thuật
Chiến tranh là một hoàn cảnh không bình thường. Trong hoàn cảnh ấy, sinh hoạt, tâm lí, tư tưởng của con người cũng không bình thường, tất cả đều hướng đến một mục tiêu chung là độc lập dân tộc. VH nghệ thuật cũng vậy.
5. Sơ lược về VH vùng địch tạm chiếm:
- Phong trào đấu tranh hợp pháp và bất hợp pháp theo khuynh hướng dân chủ, dân tộc là cơ sở để hình thành và phân hoá các xu hướng VH khác nhau (Xu hướng tiêu cực, đồi truỵ; xu hướng tích cực, tiến bộ, yêu nước và cách mạng)
- Xu hướng VH cách mạng tuy bị đàn áp nhưng vẫn tồn tại. Hình thức thể loại thường gọn nhẹ: thơ, truyện ngắn, phóng sự, bút ký. Nội dung tư tưởng là phủ định chế độ bất công, lên án bọn bán nước , thức tỉnh lòng yêu nước và ý thức dân tộc,
- Các tác giả tiêu biểu: Vũ Hạnh, Trần Quang Long, Đông Trình, Vũ Bằng, Lý Chánh Trung, Lý Văn Sâm, Viễn Phương, Lê Vĩnh Hoà, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Sơn Nam, Võ Hồng,
 4. Củng cố : 
- Phân tích, đánh giá các đặc điểm cơ bản, thành tựu và những hạn chế của VH giai đoạn 1945 – 1975.
 5. Dặn dò: 
- Làm bài tập nâng cao trang 20 SGK
Tiết 3
Ngày soạn 1/7/2010
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS :
1. Kiến thức.
- Nắm đượcnhững đặc điểm cơ bản của VHVN từ sau cách mạng tháng Tám qua hai giai đoạn: 1945 – 1975 và từ 1975 - hết TKXX.
- Đánh giá được theo quan điểm lịch sử những thành tựu cơ bản và ý nghĩa to lớn của VH giai đoạn 1945 – 1975 đối với cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc.
- Thấy được những đổi mới và những thành tưu bước đầu của VH giai đoạn từ 1975 đến hết TKXX.
2. Kĩ năng: Nhìn nhận, đánh giá một giai đoạn văn học trong một hoàn cảnh lịch sử đặc biệtcủa đất nước.
B. PHƯƠNG PHÁP : Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...
C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : SGK, SGV, Thiết kế dạy học, tài liệu tham khảo 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1.Ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ : Thành tựu ... ........................
 Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa..
2. Dàn ý.
a. Đề 1:
- Giới thiệu ngắn gọn hoàn cảnh ra đời, đề tài của bài thơ.
- Những biểu hiện của tính dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu:
+ Ở nội dung: Đề tài , hình tượng trung tâm,cảm hứng chủ đạo của bài thơ đều hướng tới những vấn đề lớn của dân tộc.
+ Nghệ thuật: Thể thơ lục bát, giọng điệu trữ tình
( lời bày tỏ, đói đáp tâm tình ngọt ngào của ca dao), cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh đậm chất dân tộc.
b. Đề 2.
+ Cảnh một đêm liên hoan văn nghệ: Những chàng trai Tây Tiến cùng những cô gái miền Tây như hoà quyên trong một không gian lãng mạn với
 - Đường nét uyển chuyển, man dại
 - Không khí sôi nổi, tình tứ
 - Âm thanh sắc, màu hoà quyện ...
=>Cảnh vật và con người như hoà trong men say, tình tứ, ngây ngất, rạo rực.
+ Cảnh sông nước miền Tây hoang sơ, mênh mang huyền ảo: “ Người đi Châu Mộc...Hoa đong đưa”
 - Không gian dòng sông trong một buổi chiều sương huyền ảo, thơ mộng vừa hoang dại như một bờ tiền sử -> Gợi sắc màu cổ tích huyền thoại.
 - Nổi bật lên trên nền không gian ấy là dáng hình mềm mại uyển chuyển của cô gái miền Tây trên chiếc thuyền độc mộc.
=> Thiên nhiên hoang sơ nhưng vẫn rất gần gũi gợi bao cảm xúc sâu lắng.
II. Nhận xét bài làm của hs và trả bài.
* ưu điểm:
-HS biết làm bài nghị luận văn học, biết cách sử dụng các thao tác nghị luận, dặc biệt là thao tác phân tích
- Biết lập dàn ý và tổ chức bài văn chặt chẽ, lô gic.
- Nắm được nội dung và nghệ thuật của tác phẩm cần phân tích
- Nhiều em có những suy nghĩ mới mẻ, sáng tạo.
- Một số em trình bày sạch đẹp, diễn đạt mạch lạc.
* Nhược điểm:
- Bố cục bài viết của một số Hs thiếu chặt chẽ. 
- mắc nhiều lỗi chính tả, diễn đạt rờm rà 
- một số học sinh chưa hiểu rõ yêu cầu của đề ra, nội dung sơ sài, không xác định rõ trọng tâm...
* Gv nêu dẫn chứng ở một vài bài tiêu biểu.
* Gv giới thiệu một vài đoạn văn viết tốt của học sinh.
* Trả bài.
III. Chữa lỗi
- Lỗi dùng từ, đặt câu.
- Lỗi chính tả
4. Củng cố:- Lập dàn ý cho bài viết
5. Dặn dò: - Chuẩn bị bài mới: Người lái đò sông Đà
Tiết 37
Ngày soạn 21/9/2010
 Ng­êi l¸i ®ß s«ng ®µ
 ( TrÝch ) 
 - NguyÔn Tu©n -
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS 
1. Kiến thức.
- Cảm nhận được vẻ đẹp của nhân vật sông Đà, người lái đò sông Đà và sự độc đáo, tài hoa uyên bác, giàu có về chữ nghĩa của Nguyễn Tuân.
- Hiểu được phong cách nghệ thuật của nhà văn qua bài tuỳ bút.
2. Kĩ năng.
- Đọc hiểu thể tùy bút theo đặc trưng thể loại.
- Phân tích đặc điểm phong cách nghệ thuật của nhà văn qua bài tuỳ bút. 
B. PHƯƠNG PHÁP : Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...
C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1.Ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc bài thơ Đàn Ghi-ta của Lorca ( Thanh Thảo).
 3. Bài mới. 
Ho¹t ®éng cña GV & HS
Néi dung cÇn ®¹t
Tr×nh bµy hoµn c¶nh s¸ng t¸c?
Em h·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch?
-T¸c gi¶ miªu t¶ tÝnh c¸ch d÷ d»n cña s«ng §µ ë nh÷ng chi tiÕt nµo?
Ph©n tÝch nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ?
I. T×m hiÓu chung:
1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:
- Ng­êi l¸i ®ß s«ng §µ in trong tËp tuú bót S«ng §µ, xuÊt b¶n n¨m 1960. S«ng §µ gåm 15 tuú bót vµ mét bµi th¬ ph¸c th¶o.
- T¸c phÈm ®­îc s¸ng t¸c trong chuyÕn ®i thùc tÕ T©y B¾c cña NguyÔn Tu©n vµo th¸ng 10 n¨m 1958 vµ hoµn thµnh ë Hµ Néi th¸ng 4 n¨m 1960. T¸c phÈm ra ®êi trong bèi c¶nh miÒn B¾c n­íc ta ®ang x©y dùng CNXH.
2. VÞ trÝ ®o¹n trÝch:
- PhÇn gi÷a cña t¸c phÈm Ng­êi l¸i ®ß S«ng §µ
- Tiªu biÓu cho t­ t­ëng vµ phong c¸ch nghÖ thuËt cña NguyÔn Tu©n sau c¸ch m¹ng th¸ng 8 - 1945.
II. §äc hiÓu v¨n b¶n:
1. H×nh t­îng s«ng §µ: §­îc miªu t¶ nh­ mét sinh thÓ sèng ®éng cã tÝnh c¸ch,t©m tr¹ng
a. TÝnh c¸ch hung b¹o cña s«ng §µ: 
- Sù hung b¹o thÓ hiÖn ë nhiÒu d¹ng vẻ -> Quan s¸t c«ng phu, t×m hiÓu kÜ cµng ®Ó kh¾c häa sù hung b¹o 
+ Bê s«ng dùng v¸ch thµnh. C¶ ngµy mÆt s«ng kh«ng cã ¸nh n¾ng. ë ®©y, ng­êi ta chØ nh×n thÊy mÆt trêi lóc ®óng ngä. T¹o c¶m gi¸c d÷ déi vÒ v¸ch ®¸ dùng ®øng víi ®é cao hun hót. Nhµ v¨n cßn miªu t¶ "Ngåi trong khoang ®ß qua qu·ng Êy, ®ang mïa hÌ mµ còng thÊy l¹nh". 
=> Nhµ v¨n ®· sö dông nhiÒu gi¸c quan ®Ó miªu t¶, kh«ng chØ cã thÞ gi¸c mµ c¶ xóc gi¸c céng víi sù so s¸nh míi mÎ, ®éc ®¸o. V¸ch thµnh dùng ®øng gîi sù hiÓm trë hïng vÜ.
+ §¸ s«ng §µ " mai phôc hµng ngµn n¨m trong lßng s«ng". Khi cã thuyÒn ®Õn th× chóng "nhæm c¶ dËy ®Ó ®ßi ¨n chÕt c¸i thuyÒn". §¸ ®­îc miªu t¶ nh­ con ng­êi. §¸ s«ng §µ bµy th¹ch trËn, ®ã lµ nh÷ng boong ke ch×m vµ ph¸o ®µi næi 
+ Th¸c n­íc: gièng nh­ bÇy thuû qu¸i hung b¹o, lóc th× nghe nh­ o¸n tr¸ch g×, råi l¹i nh­ van xin, råi l¹i nh­ lµ khiªu khÝch, giäng g»n mµ chÕ nh¹o => NguyÔn Tu©n sö dông phÐp so s¸nh nhÊn m¹nh sù d÷ déi cña th¸c n­íc. 
+ GhÒnh H¸t Loãng dµi hµng c©y sè, n­íc x« ®¸, ®¸ x« sãng, sãng x« giã, cuång cuén luång giã gïn ghÌ suèt n¨m nh­ lóc nµo còng ®ßi nî xuýt bÊt cø ng­êi l¸i ®ß s«ng §µ nµo.
--> C©u v¨n ng¾n, t¹o ®­îc nhiÒu ®iÖp tõ, ®iÖp cÊu tróc lµm t¨ng nhÞp gÊp g¸p nh­ chuyÓn ®éng cña sãng vµ giã.
+ Nh÷ng c¸i hót n­íc xo¸y tÝt l«i tuét mäi vËt xuèng ®¸y s©u.
+ Nh÷ng trïng vi th¹ch trËn s½n sµng nuèt chÕt con thuyÒn vµ ng­êi l¸i.
+ ¢m thanh lu«n thay ®æi: o¸n tr¸ch nØ non --> khiªu khÝch, chÕ nh¹o --> rèng lªn.
- M­în ë c¸c ngµnh, c¸c bé m«n trong vµ ngoµi nghÖ thuËt ®Ó lµm nªn hµng lo¹t so s¸nh liªn t­ëng, t­ëng t­îng k× l¹, bÊt ngê.
+ Liªn t­ëng míi mÎ: Liªn t­ëng ®Õn h×nh ¶nh cña chèn thÞ thµnh, cã hÌ phè, cã khung cöa sæ trªn “c¸i tÇng nhµ thø mÊy nµo võa t¾t phôt ®Ìn ®iÖn”.
+ T¶ c¸i hót n­íc qu·ng Tµ M­êng V¸t:
 - N­íc thë vµ kªu nh­ cöa cèng c¸i bÞ sÆc.
 - N­íc kªu Æc Æc nh­ võa rãt dÇu s«i vµo.
+ LÊy h×nh ¶nh “« t« sang sè nhÊn ga” trªn “qu·ng ®­êng m­în c¹p ra ngoµi bê vùc” ®Ó vÝ von víi c¸ch chÌo thuyÒn 
+ T­ëng t­îng vÒ có lia ng­îc cña chiÕc m¸y quay tõ ®¸y c¸i hót n­íc --> c¶m thÊy cã mét c¸i thµnh giÕng x©y toµn b»ng n­íc s«ng xanh ve mét ¸ng thñy tinh khèi ®óc dµy.
+ Dïng löa ®Ó t¶ n­íc.
BiÓu t­îng vÒ søc m¹nh d÷ déi vµ 
vÎ ®Ñp hïng vÜ cña thiªn nhiªn ®Êt n­íc.
BËc k× tµi trong lÜnh vùc sö dông ng«n tõ (sù ph¸ c¸ch mµ ngo¹i trõ c¸c tay bót thùc sù tµi hoa, kh«ng ai lµm næi
 => S«ng §µ d÷ d»n, hung b¹o lµ thø kÎ thï sè mét cña ng­êi d©n T©y B¾c.
=> Nhµ v¨n ®· vËn dông ng«n ng÷ , kiÕn thøc cña c¸c ngµnh, c¸c bé m«n trong vµ ngoµi nghÖ thuËt ®Ó lµm nªn hµng lo¹t so s¸nh liªn t­ëng, t­ëng t­îng k× l¹, bÊt ngê vÒ con s«ng §µ n¬i ®Þa ®Çu TB¾c.
4. Cñng cè:
- Phong c¸ch NT cña NguyÔn Tu©n vµ h×nh t­îng s«ng §µ hung b¹o.
5.DÆn dß: ChuÈn bÞ bµi Ng­êi l¸i ®ß s«ng ®µ (T2)
Tiết 38
Ngày soạn 21/9/2010
 Ng­êi l¸i ®ß s«ng ®µ
 ( TrÝch ) 
 - NguyÔn Tu©n -
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS 
1. Kiến thức.
- Cảm nhận được vẻ đẹp của nhân vật sông Đà, người lái đò sông Đà và sự độc đáo, tài hoa uyên bác, giàu có về chữ nghĩa của Nguyễn Tuân.
- Hiểu được phong cách nghệ thuật của nhà văn qua bài tuỳ bút.
2. Kĩ năng.
- Đọc hiểu thể tùy bút theo đặc trưng thể loại.
- Phân tích đặc điểm phong cách nghệ thuật của nhà văn qua bài tuỳ bút. 
B. PHƯƠNG PHÁP : Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...
C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1.Ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ: Phân tích vẻ hung bạo của sông Đà qua TP Người lái đò sông Đà.
 3. Bài mới. 
Ho¹t ®éng cña GV & HS
Néi dung cÇn ®¹t
Dßng s«ng §µ th¬ méng ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo?
Em cã suy nghÜ g× khi NguyÔn Tu©n miªu t¶ s«ng §µ d»n d÷ vµ th¬ méng nh­ vËy?
- Ng­êi l¸i ®ß xuÊt hiÖn trong hoµn c¶nh nh­ thÕ nµo? §­îc NguyÔn Tu©n giíi thiÖu ra sao?
NguyÔn Tu©n ®· miªu t¶ sù ®èi mÆt cña «ng l¸i víi th¸c ®¸ s«ng §µ nh­ thÕ nµo?
- NguyÔn Tu©n ®· miªu t¶ sù ®èi mÆt cña «ng l¸i ®ß víi th¸c n­íc vµ ®¸ nh­ thÕ nµo?
NÐt tµi hoa cña «ng l¸i ®ß ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo?
Qua nh©n vËt «ng l¸i ®ß, NguyÔn Tu©n ®· thÓ hiÖn quan niÖm nh­ thÕ nµo vÒ ng­êi anh hïng? 
b. S«ng §µ th¬ méng, tr÷ t×nh:
* T¸c gi¶ ®· kh¾c ho¹ nhiÒu bøc tranh thiªn nhiªn sinh ®éng, hÊp dÉn vÒ mét vïng rõng nói:
- Con s«ng ®­îc t¹o d¸ng b»ng sù liªn t­ëng bÊt ngê, thó vÞ. Dßng s«ng nh­ m¸i tãc cña ng­êi ®µn bµ kiÒu diÔm "tu«n dµi, tu«n dµi nh­ mét ¸ng tãc tr÷ t×nh hoa g¹o".
- Con s«ng ®­îc nh×n qua m©y mïa xu©n, n¾ng mïa thu ®Ó råi c¶m nhËn s¾c n­íc thay ®æi k× diÖu. Mïa xu©n n­íc s«ng §µ xanh mµu ngäc bÝch víi s«ng L«, s«ng G©m "xanh canh hÕn". Thu vÒ, n­íc s«ng §µ "lõ lõ chÝn ®á nh­ ra mÆt ng­êi bÇm ®i vÒ r­îu b÷a". S¾c n­íc ®­îc vÏ b»ng ng«n tõ ®éc ®¸o nªn m­ît mµ, ãng ¶ nh­ lôa.
- Bê b·i s«ng §µ, chuån chuån b­¬m b­ím trªn s«ng.
* Dông c«ng t¹o ra mét kh«ng khÝ m¬ mµng, khiÕn ng­êi ®äc cã c¶m gi¸c nh­ ®­îc l¹c vµo mét thÕ giíi k× ¶o,gîi c¶m vµ ®Çy chÊt th¬.
+ Con s«ng gièng nh­ mét cè nh©n l©u ngµy gÆp l¹i.
+ N¾ng “gißn tan”sau k× m­a dÇm vµ mang s¾c n¾ng §­êng thi “yªn hoa tam nguyÖt”
+ Mòi thuyÒn lÆng lÏ tr«i trªn dßng n­íc l÷ng lê nh­ th­¬ng nh­ nhí.
+ Con h­¬u th¬ ngé trªn ¸ng cá s­¬ng nh­ biÕt cÊt lªn c©u hái kh«ng lêi.
+ Bê s«ng hoang d¹i vµ hån nhiªn nh­ mét bê tiÒn sö, ph¶ng phÊt nçi niÒm cæ tÝch.
Sù tµi hoa ®· ®em l¹i cho ¸ng v¨n 
nh÷ng trang tuyÖt bót.
T¹o dùng nªn c¶ mét kh«ng gian 
tr÷ t×nh ®ñ søc khiÕn ng­êi ®äc say ®¾m, ng©y ngÊt.
2. Ng­êi l¸i ®ß s«ng §µ
- ¤ng lµm nghÒ chë ®ß suèt däc s«ng §µ.
- ¤ng cã ngo¹i h×nh cña con ng­êi g¾n bã víi nghÒ nghiÖp "c¸nh tay dµi lªu nghªu nh­ c¸i sµo", "ch©n khuúnh khuúnh, giäng nãi µo µo nh­ th¸c n­íc"
- ¤ng "nhí tØ mØ nh­ ®ãng ®anh vµo lßng tÊt c¶ c¸c luång n­íc cña tÊt c¶ con th¸c hiÓm trë", "n¾m ch¾c binh ph¸p cña thÇn s«ng, thÇn ®¸, thuéc quy luËt phôc kÝch cña lò ®¸ n¬i ¶i n­íc hiÓm trë
- ¤ng lµ ng­êi cã tµi nghÖ leo th¸c, v­ît ghÒnh.
* TÝnh chÊt cuéc chiÕn: kh«ng c©n søc
+ S«ng §µ: sãng n­íc hß reo quyÕt vËt ngöa m×nh thuyÒn; th¹ch trËn víi ®ñ 3 líp trïng vi v©y bña, ®­îc trÊn gi÷ bëi nh÷ng hßn ®¸ ngç ng­îc, hçn hµo vµ nham hiÓm --> d÷ déi, hiÓm ®éc víi søc m¹nh ®­îc n©ng lªn hµng thÇn th¸nh.
+ Con ng­êi: nhá bÐ, kh«ng hÒ cã phÐp mµu, vò khÝ trong tay chØ lµ chiÕc c¸n chÌo trªn mét con ®ß ®¬n ®éc hÕt chç lïi.
+ Con ng­êi c­ìi lªn th¸c ghÒnh, xÐ toang hÕt líp nµy ®Õn líp kia cña trïng vi th¹ch trËn; ®Ì sÊn ®­îc sãng giã, n¾m chÆt c¸i bêm sãng mµ thuÇn phôc sù hung h·n cña dßng s«ng.
+ Nh÷ng th»ng ®¸ t­íng ph¶i lé sù tiu nghØu, thÊt väng qua bé mÆt xanh lÌ.
* KÕt qu¶: ¤ng l¸i ®ß chiÕn th¾ng. Mäi ng­êi l¹i ung dung ®èt löa trong hang ®¸,n­íng èng c¬m lam, bµn vÒ c¸ Anh Vò...
* Nguyªn nh©n lµm nªn chiÕn th¾ng: Sù ngoan c­êng, dòng c¶m, tµi trÝ vµ nhÊt lµ kinh nghiÖm ®ß giang lªn th¸c, xuèng ghÒnh chèn s«ng n­íc,.
 => Ng­êi l¸i ®ß võa cã t­ thÕ cña ng­êi anh hïng võa cã phong c¸ch cña ng­êi nghÖ sÝ tµi hoa, tµi tö.
NÐt ®éc ®¸o trong c¸ch kh¾c ho¹:
- T« ®Ëm nÐt tµi hoa nghÖ sÜ.
- T¹o t×nh huèng ®Çy thö th¸ch ®Ó nh©n vËt béc lé phÈm chÊt.
- Sö dông ng«n ng÷ miªu t¶ ®Çy c¸ 
tÝnh, giµu chÊt t¹o h×nh.
Khóc hïng ca ca ngîi con ng­êi, ca ngîi ý chÝ cña con ng­êi, ca ngîi lao ®éng vinh quang ®· ®­a con ng­êi tíi th¾ng.
III. Tæng kÕt ( SGK)
4.Cñng cè:
- Phong c¸ch NT cña NguyÔn Tu©n thÓ hiÖn qua “Ng­êi l¸i ®ß s«ng §µ”
5. DÆn dß: 
- N¾m néi dung bµi häc.
- ChuÈn bÞ bµi míi.