I. Lý do đề xuất vấn đề.
Môn Ngữ Văn là môn học có tính đặc thù bộ môn.Dạy học môn Ngữ Văn ở trường THPT,ngoài việc khám phá những tri thức về văn học nghệ thuật, người giáo viên còn thông qua đó tác động đến sự hình thành đạo đức nhân cách, đặc biệt là kĩ năng sống,giao tiếp, ứng xử cho học sinh.Từ quan điểm này chúng tôi xác định những lý do cơ bản sau đây để đưa ra đề xuất này.
1. Lý do khách quan
Dạy học môn Ngữ Văn như đã nói ở trên,chúng ta thường gặp những vấn đề về giao tiếp, đối nhân xử thế trong cuộc sống hàng ngày.Những vấn đề đó chính là những “câu hỏi mở” yêu cầu chúng ta phải tìm được “chìa khoá” để làm rõ vấn đề.Cụ thể hơn,trong các tác tác phẩm văn học trong nhà trường,người đọc thường thấy chứa đựng các tình các tình huống mà ở đâu đó trong cuộc sống ta vẫn phảng phất thấy. Điều này cần thiết phải có kĩ năng để xử lí sao cho tốt nhất.
A.ĐẶT VẤN ĐỀ. I. Lý do đề xuất vấn đề. Môn Ngữ Văn là môn học có tính đặc thù bộ môn.Dạy học môn Ngữ Văn ở trường THPT,ngoài việc khám phá những tri thức về văn học nghệ thuật, người giáo viên còn thông qua đó tác động đến sự hình thành đạo đức nhân cách, đặc biệt là kĩ năng sống,giao tiếp, ứng xử cho học sinh.Từ quan điểm này chúng tôi xác định những lý do cơ bản sau đây để đưa ra đề xuất này. Lý do khách quan Dạy học môn Ngữ Văn như đã nói ở trên,chúng ta thường gặp những vấn đề về giao tiếp, đối nhân xử thếtrong cuộc sống hàng ngày.Những vấn đề đó chính là những “câu hỏi mở” yêu cầu chúng ta phải tìm được “chìa khoá” để làm rõ vấn đề.Cụ thể hơn,trong các tác tác phẩm văn học trong nhà trường,người đọc thường thấy chứa đựng các tình các tình huống mà ở đâu đó trong cuộc sống ta vẫn phảng phất thấy. Điều này cần thiết phải có kĩ năng để xử lí sao cho tốt nhất. Cuộc sống muôn màu vẻ hiện nay có vô vàn các mối quan hệ phức tạp cần những con người có kĩ năng,năng lực để đối diện với từng vấn đề.Nếu con người không xử lí được các tình huống cuộc sống, sẽ trở nên hoặc mềm yếu tiêu cực,hoặc trơ trọi cô độc trước cuộc đời. Hình thành một nền tảng đạo đức nhân cách tốt và muốn hoàn thiện bản thân cần dựa vào khả năng giao tiếp, ứng xử trước các vấn đề của cuộc sống 2 . Lý do chủ quan. Bản thân là giáo viên dạy môn Ngữ Văn ở trường THPT tôi nhận thấy rằng: kĩ năng sống,kĩ năng giao tiếp là yếu tố quan trọng đối với mỗi người, nhất là đối với lứa tuổi học sinh THPT.Những kĩ năng này một phần có thể tìm thấy trong một số tác phẩm văn học trong nhà trường THPT Như vậy giáo viên Ngữ Văn có thể tác động đến việc hình thành những kĩ năng nói trên cho học sinh thông qua các câu hỏi “có vấn đề” II.Mục đích của đề xuất Sáng kiến kinh nghiệm này có thể giúp đông đảo giáo viên Ngữ Văn có được những giờ dạy đạt hiệu quả.Hơn nữa chúng ta có thể kéo gần hơn nữa mối quan hệ giữa văn học nghệ thuật và cuộc sống. Đối vớ học sinh: các em không chỉ được thưởng thức những tri thức, những cái hay,cái đẹp từ tác phẩm văn học mà còn tự bồi dưỡng cho bản thân những kiến thức bổ ích về năng lực giao tiếp, đối nhân xử thế trong cuộc đời. Đây cũng có thể coi là một tài liệu để tổ chức các hoạt động ngoại khoá,các chương trình tọa đàm,hội thảo nhỏ ở nhà trường. B. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN. I .Đưa vấn đề vào trong tiết học tác phẩm văn học. Trong các giờ học tác phẩm văn học,chúng ta có thể thấy rõ rằng: văn bản hay,gần gũi với cuộc sống có thể thu hút sự chú ý của học sinh hơn bất cứ tiết học nào trong bộ môn. Ở đó,nếu giáo viên khéo léo dẫn dắt học sinh, biết đặt ra các vấn đề kích thích học sinh tham gia thảo luận sẽ tạo được một không khí hết sức sôi động.Chúng ta có thể thực hiện việc giáo dục kĩ năng sống thông qua những câu hỏi ở từng tác phẩm cụ thể như sau: 1. Ở lớp 10 có thể áp dụng những bài sau đây: 1.1- Đối với bài Tấm Cám giáo viên đặt một số câu hỏi như sau để học sinh thảo luận: - Đối với việc Tấm bị mẹ con Cám liên tiếp hãm hại mà Tấm vẫn kiên trì chịu đựng thì các em có suy nghĩ và ý kiến thế nào? Câu hỏi này nhằm giúp các em học sinh bày tỏ suy nghĩ,thái độ của mình trước một tình thế thiết thực, đó là:có nên chịu đựng khi bị người khác liên tiếp tìm cách hãm hại hay không?lòng kiên nhẫn chịu đựng có phải là một đức tính cần thiết không?... - Nếu là bản thân mình thì em có cách xử lí nào khác việc mẹ con Cám luôn tìm cách chiếm đoạt những gì của Tấm mà Tấm chỉ ngồi khóc? Đây lại là một tình huống “mở” để cho các em thoải mái bộc lộ cách ứng xử của cá nhân các em. - Về việc Tấm trả thù Cám,em có đồng ý với cách xử lí này không?Quan điểm và những biện pháp để giải quyết vấn đề của em như thế nào? Đối với vấn đề đặt ra như trên,học sinh sẽ có điều kiện bày tỏ quan điểm,chính kiến về cách trả thù kẻ đã từng hại mình. 1.2- Đối với tác phẩm Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thuỷ chúng ta có thể đặt ra những câu hỏi sau: - Em có đồng ý với việc An Dương Vương gả công chúa Mỵ Châu cho con của kẻ thù là Trọng Thuỷ không? Hãy nhận xét về việc làm này của An Dương Vương? Đặt ra vấn đề này,chúng tôi mong muốn các em học sinh có thể phân biệt được bản chất của kẻ xâm lược và những âm mưu,thủ đoạn xấu xa để đạt được mục đích của chúng. - Khi bị quân Triệu Đà truy đuổi An Dương Vương đã chém đầu con gái mình là Mỵ Châu,nếu đặt ở cương vị bản thân mình em có làm việc này không? Vì sao em có cách giải quyết như vậy? Với câu hỏi này,giáo viên cần hướng các em học sinh vào giải quyết mối quan hệ hài hòa giữa cá nhân và cộng đồng,giữa cái chung và cái riêng,giữa việc nhà và việc nước. - Trên đất nước ta ngày nay có nhiều nơi đặt đền thờ Mỵ Châu và pho tượng đá cụt đầu,theo em vì sao nhân dân ta gọi nàng là giặc mà vẫn dành cho nàng những tình cảm như vậy? Từ câu hỏi này học sinh có thể thể hiện được cách nhìn nhận sự việc một cách thấu tình đạt lý,thấy được tội lỗi của người ta,song vẫn giữ một thái độ khoan dung độ lượng với họ. 2. Đối với lớp 11 2.1- Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam. - Cảnh hai chị em Liên và An trong truyện cố thức khuya để được nhìn chuyến tàu là một chi tiết đặc sắc.Nếu đặt mình trong bối cảnh lúc bấy giờ em có đồng cảm với hai chị em Liên không? Ở tình huống này,học sinh có thể tích luỹ thêm cho mình kinh nghiệm sống khi phải đối diện với hoàn cảnh u tối,buồn tẻ. - Bối cảnh trong truyện này gợi cho em những hiểu biết và suy nghĩ gì về một thời đã qua của đất nước ta ? Ngày nay nhìn lại cuộc sống của nhân dân ta thời đó em cảm thấy bản thân mình có trách nhiệm gì? Đây là câu hỏi vừa mang tính chất khơi gợi cách nhìn nhận lịch sử dân tộc vừa có tính chất giáo dục truyền thống “uống nước nhớ nguồn” cho học sinh. - Nếu bản thân mình bị rơi vào hoàn cảnh bế tắc,tuyệt vọng nhất em sẽ sống như thế nào? Nếu còn một chút ánh sáng của hi vọng như chị em Liên em cảm thấy cần phải làm gì? Điều quan trọng mà chúng ta cần hướng đến ở câu hỏi trên là học sinh có cách giải quyết tốt nhất khi bị đẩy đến tình cảnh éo le nhất. 2.2- Tác phẩm Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân. - Nhân vật Huấn Cao khi vào tù vẫn ngang nhiên không sợ bất cứ thứ quyền lực nào,em thấy con người như vậy có đáng được ca ngợi không? Nếu em phải ở trong hoàn cảnh của Huấn Cao,em có cách giải quyết nào khác?Vì sao em chọn cách đó? Câu này giúp học sinh học tập cách sống biết tự trọng,không cúi đầu trước các thế lực đen tối,sống đúng với đạo lý, đúng với chính mình. - Nếu có được một tài năng bẩm sinh như Huấn Cao,nhưng lại bị giam cầm trong nhà lao,em có đem tài năng đó hiến tặng cho người mà em đồng cảm không? Qua câu hỏi này chung ta có thể giúp học sinh hình thành ý thức,quan niệm đúng đắn về tài năng và nhân cách con người. - Theo em, một con người có tài nhưng cũng rất ngang tàng,ngông ngạo, không biết sợ quyền thế mà chỉ nể trọng cái đẹp như Huấn Cao có đáng tôn trọng trong trong xã hội ngày nay không? - Thư pháp là một thú chơi tao nhã và phong lưu trong xã hội nước ta thời xưa,và ngày nay vẫn còn tồn tại.Vậy theo em, viết thư pháp cần đảm bảo ngững điều kiện nào? Em có suy nghĩ gì về tình trạng viết thư pháp tràn lan ở các cổng đền,chùa nhiều nơi tại nước ta hiện nay? Ở tình huống trên,học sinh sẽ bộc lộ được thái độ,quan điểm trước những truyền thống đẹp đẽ của văn hoá dân tộc đang đứng trước nguy cơ bị “thương mại hoá” 2.3- Đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia” trong tác phẩm Số đỏ của Vũ Trọng Phụng. - Những người như nhân vật Xuân Tóc đỏ nhờ vào sự gian giảo mánh lới mà vươn lên- hiện nay trong xã hội ta cũng không ít. Điều này làm em nghĩ thế nào về xã hội nước ta hồi đầu thế kỉ 20 và xã hội hiện nay? Em nghĩ sao về tình trạng dựa vào “số đỏ” mà người ta có thể tiến nhanh trên bậc thang danh vọng? Qua vấn đề đặt ra trên đây,chúng tôi muốn học sinh phải có thái độ rõ ràng về hàng loạt các hiện tượng tiêu cực trong xã hội các em đang sống, để có cách đẩy lùi nó. - Những người trong gia đình cụ cố Hồng, ai cũng tìm được cho mình một niềm hạnh phúc khi cụ cố tổ chết.Tình cảnh này gợi cho em thấy được những hạng người nào trong xã hội ta? - Câu chuyện gia đình cụ cố Hồng không may rơi vào hoàn cảnh của em, em sẽ có những cách xử trí thế nào? Quan điểm của em về việc chia tài sản của ông bà cha mẹ để lại như thế nào? Đây là một vấn đề thuộc phạm trù đạo đức,thời đại nào cũng có,vì vậy giáo viên cần khai thác được ở học sinh cách nhìn nhận,giải quyết có thiên hướng tích cực,hợp đạo lý. - Nếu là thành viên trong một gia đình bề thế, giàu có em có tán thành quan điểm phải tổ chức một đám ma thật to để mọi người phải thán phục không?Vì sao? Khía cạnh này lại hướng đến giáo dục tinh thần gìn giữ thuần phong mĩ tục,bài trừ lạc hậu,suy đồi đạo đức,văn hoá. 2.4- Tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao. - Nếu bị rơi vào tình cảnh nghèo đói,rồi bị kẻ khác đẩy vào tù như Chí Phèo thì sau khi ra tù trở lại cuộc sống bình thường anh(chị) có tìm đến kẻ thù để trả thù như Chí Phèo không? Vì sao? Phải trả thù có phải là việc cần thiết phải làm không? - Niềm khao khát cuộc sống gia đình của Chí Phèo khi gặp Thị Nở khiến em hiểu thêm điều gì về con người , mặc dù đã bị đẩy vào tình cảnh khốn cùng? Những nội dung đặt ra trên đây yêu cầu học sinh trình bày được cách xử sự hợp tình hợp lý và qua đó bồi dưỡng tình yêu gia đình,yêu con người theo truyền thống dân tộc. - Hãy thử đặt bản thân anh (chị) vào vị trí của Chí Phèo để giải quyết mâu thuẫn gay gắt giữa Chí Phèo và Bá Kiến? Ngoài việc giết chết kẻ thù và tự kết liễu đời mình như Chí Phèo,có còn cách giải quyết nào tốt hơn không? - Trong xã hội ngày nay những mâu thuẫn giai cấp như Chí Phèo và Bá Kiến có còn tồn tại không? Nếu phải đối mặt với những người bị tha hoá như Chí Phèo anh (chị )sẽ xử lí thế nào? ..vvvv. 2.5- Truyện ngắn Đời thừa của Nam Cao. - Hành động nhân vật Hộ cứu vớt cuộc đời của Từ trong tác phẩm nói lên truyền thống đáng quý nào của dân tộc ta? Hành động đó xuất phát từ cái gì? Nếu cứu người khác mà công việc và sự nghiệp của mình không được suôn sẻ thì anh (chị) cảm thấy ân hận không ? Trong tình huống đặt ra trên đây,học sinh sẽ được giáo dục sâu sắc hơn về lòng yêu thương con người-một nét văn hoá tốt đẹp cần lưu giữ. - Nếu phải lựa chọn như văn sĩ Hộ: gia đình hoặc sự nghiệp thì anh (chị) sẽ chọn điều gì? Việc Hộ chấp nhận hi sinh sự nghiệp để nuôi vợ con là đúng hay sai? Quan điểm của anh (chị) thế nào? Đây là tình huống để các em suy nghĩ một cách nghiêm túc về gia đình,nghề nghiệp,sự nghiệp tươi sáng và niềm hạnh phúc bên vợ con - Nhân vật Hộ thường xấu hổ và tự đay nghiến, dày vò bản thân vì vi phạm vào đạo đức nghề nghiệp.Theo anh (chị) đạo đức nghề nghiệp có quan trọng không? Vì sao? Vấn đề này rất quan trọng,các em cần tỏ rõ được ý kiến trước tình trạng vi phạm đạo đức nghề nghiệp thường xuyên diễn ra hiện nay. - Văn sĩ Hộ phát biểu: “sự cẩu thả trong bất cứ nghề gì cũng là sự bất lương”,anh (chị) có đồng ý với quan điểm này không? Nếu bản thân mình hoặc thấy người khác làm việc cẩu thả anh (chị) sẽ làm gì? - Khi ý thức được rằng người mình cưu mang đã làm cho mình phải khổ như Hộ thì anh (chị) sẽ xử lí thế nào? Nếu nhận thấy mình khổ vì người khác thì bản thân anh (chị) có trút sự bực dọc,tức giận lên người đó không? Biện pháp tốt nhất là gì? - Nhân vật Hộ khẳng định rằng: “Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm đạp lên vai người khác để thoả mãn lòng ích kỉ,kẻ mạnh là kẻ giúp đỡ người khác trên vai của mình”.Anh (chị) có đồng ý với quan niệm này không? Vì sao? Một người mạnh theo ý kiến của anh (chị) là gì? Câu hỏi này nhằm mục đích hiểu rõ được cái mạnh cái yếu thực sự của con người như thế nào,và cần phê phán những kẻ vì muốn chứng tỏ mình mạnh mà làm điều trái đạo đức,luân lí. 2.6- Bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu. - Nhà thơ Xuân Diệu thấy rằng htời gian không đợi một ai,còn tuổi trẻ thì trôi qua quá nhanh,không được dài như mùa xuân đất trời.Anh (chị) thấy quan điểm này thế nào? Anh (chị )có tán đồng với cách sống vội vàng của nhà thơ không? Vì sao? - Đối với cuộc sống và công việc học tập của anh (chị) thì sống vội vàng như Xuân Diệu có ý nghĩa gì? Anh (chị) thấy sống vội vàng để không hoài phí tuổi trẻ có quan trọng không? Hãy lí giải. Những vấn đề ở bài thơ này cơ bản là giúp cho cho các em có cái nhìn đúng đắn về giá trị của thời gian và cuộc sống,có cách sống phù hợp với tác phong công nghiệp hiện nay. 3. Đối với lớp 12, đặt vấn đề với các tác phẩm sau: 3.1- Đoạn trích Đất Nước (trích “Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm). - Nguyễn Khoa Điềm khẳng định: Đất nước là máu xương của mình.phải biết gắn bó và san sẻ. Anh (chị) suy nghĩ gì về lời thơ trên? Nếu đất nước ta phải đối mặt với mối đe dọa bị xâm lăng như trước đây thì anh (chị ) sẽ làm gì? - Theo anh (chị) tình yêu quê hương đất nước và tình yêu gia đình có gì khác nhau không? Mối quan hệ giữa cá nhân với đất nước và thái độ của thế hệ trẻ đối với những vấn đề hệ trọng của dân tộc là mục tiêu chủ yếu khitiếp cận đoạn trích Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm. 3.2- Tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài. - Nhân vật Mị là nhân vật trung tâm trong truyện,cô đã hết sức dũng cảm đắn đo và quyết định cắt dây trói cho A Phủ. Nếu ở vào tình cảnh của Mị anh (chị) có thể thực hiện hành động này không?Vì sao? 3.3- Tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân. - Nếu anh (chị) phải đối mặt với cái đói,cái chết như nhân vật Thị trong truyện,anh (chị) có dám trơ trẽn ngồi xuống ăn chỉ với mấy câu nói đùa như nhân vật đã làm không? Giữa cái đói,cái chết và thể diện,lòng tự trọng của bản thân anh(chị) chọn điều gì? - Hành động “lấy vợ” của Tràng là một hành động táo bạo,liều lĩnh, nếu bản thân anh (chị) là Tràng,anh(chị)có thực hiện việc này không? Ở bài Vợ nhặt(những câu hỏi như trên) sẽ giúp học sinh có được những tri thức về phong cách sống: lòng tự trọng,thể diện là cái quan trọng của con người 3.4- “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu. - Nếu là một vị Chánh án có quyền trong tay,anh (chị) sẽ xử lí nhân vật lão đàn ông đánh vợ như thế nào? Vì sao anh (chị) đề nghị cách xử lí như vậy? - Phải đối mặt với cuộc sống đói khổ cùng với vợ và những đứa con nheo nhóc như lão đàn ông hàng chài, anh (chị) có cách giải quyết nào tốt nhất để tình trạng bạo lực gia đình không xảy ra? - Hàng ngày phải chứng kiến cảnh người cha đánh đập hành hạ mẹ như nhân vật Phác trong truyện nếu là em, em sẽ xử lí thế nào? Em thấy tình trạng bạo lực gia đình có ảnh hưởng như thế nào đối với bản thân mình? Những tình huống trong truyện của Nguyễn Minh Châu sẽ giúp học sinh có được cách xử lí các vấn đề gặp trong cuộc sống gia đình một cách hài hoà khôn khéo nhất. Nhìn chung trong biện pháp này giáo viên càng suy nghĩ trăn trở nhiều để soạn được những câu hỏi có sự tích hợp cao thì hiệu quả càng tốt.Những ví dụ trên đây cũng đã có thể giáo dục kĩ năng sống,kĩ năng giao tiếp,xử lí các tình huống cuộc sống ở nhiều khía cạnh,nhiều phương diện khác nhau từ những vấn đề nhỏ nhất của cá nhân đến vấn đề ở tầm vĩ mô của toàn dân tộc. II. Tổ chức các hoạt động ngoại khoá. 1.Tổ chức theo khối. Hoạt động ngoại khoá là một hình thức sinh động,hấp dẫn, giúp học sinh học tập một cách chủ động,hăng hái hơn. Đối với môn Ngữ Văn,có nhiều cách thức tổ chức hoạt động ngoại khoá cho học sinh,trong đó tổ chức theo khối sẽ giúp các em có điều kiện trao đổi,thảo luận những vấn đề phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi cuổi của mình. Trong việc tổ chức hoạt động ngoại khoá theo khối,giáo viên cần phối hợp với các thành viên trong tổ chuyên môn để chuẩn bị nội dung hoạt động. Nội dung hoạt động cần phong phú đa dạng thì mới thu hút được học sinh tham gia và hoạt động mới có hiệu quả.Sau đây tôi xin đưa ra một số nội dung hoạt động cơ bản nhất. 1.1-Xem băng hình để thảo luận. Ở nội dung này giáo viên phải sưu tầm được những đoạn phim có liên quan hoặc bộ phim được dựng từ tác phẩm,hoặc có thể chọn những học sinh có năng khiếu để dựng thành tiểu phẩm,sau đó cho học sinh xem và thảo luận.Một số ví dụ điển hình: + Truyện Tấm Cám từ trước tới nay đã được đưa lên sân khấu,giáo viên có thể tìm cho học sinh xem lại một cách trực quan,rồi đặt các câu hỏi tình huống thường thấy trong cuộc sống hàng ngày. + Các tác phẩm Đời thừa,Trăng sáng,Chí Phèo của Nam Cao đã có phim rất sinh động.Giáo viên cho học sinh xem từng đoạn và yêu cầu các em đưa ra ý kiến nhận xét các tình huống mà nhân vật chính phải xử lí. 1.2- Dựng các tiểu phẩm để HS trao đổi,thảo luận và đưa ra phương án giải quyết tình huống. Một số tác phẩm có nhiều tình huống,giáo viên chọn các tình huống tiêu biểu để HS vào vai,sau đó để trống các chi tiết có tính chất “mở nút” và yêu cầu học sinh tham gia thảo luận đưa ra cách giải quyết. Đến khi phần thảo luận đã sôi động và có kết quả,giáo viên cần đưa ra lời nhận xét và chốt lại vấn đề rồi chuyển sang tình huống khác. 2.Tổ chức chung cho học sinh toàn trường. Đây là nội dung hoạt động có phần khó khăn vì nhiều lí do khác nhau.Vì vậy chúng tôi chỉ xin đề xuất một vài định hướng sau đây: - Dùng phương pháp trình chiếu để tổ chức cho các em hoạt động dưới dạng một cuộc thi ,trong đó có loại thí sinh tựa như trò chơi “Rung chuông vàng” trên truyền hình. - Các câu hỏi đưa ra phải đa dạng.Chẳng hạn như: đặt câu hỏi rồi yêu cầu học sinh đứng lên trả lời, đặt câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn, điền khuyếtvv 3. Tổ chức theo nhóm học sinh. Biện pháp này cần phân chia học sinh theo nhóm tuổi,giới tính nhất là chia theo giới tính để tham gia thảo luận những vấn đề về từng giới khác nhau.Theo cách này,giáo viên có thể soạn những câu hỏi cụ thể cho từng bài. Ví dụ: Ở bài Chiếc thuyền ngoài xa ta có thể đặt câu hỏi riêng cho các em học sinh nữ như: Nếu em là người đàn bà hàng chài,em sẽ làm gì khi bị người chồng đánh đập,hành hạ? Hoặc câu hỏi cho học sinh nam: Em có đồng ý với suy nghĩ của nhân vật thằng Phác: sẵn sàng đánh trả lại bố vì thương yêu mẹ không? Tương tự như vậy,giáo viên chuẩn bị các câu hỏi cho các tác phẩm khác để các nhóm học sinh thảo luận và giáo viên sẽ là người đưa ra những kêt luận chung cho moị vấn đề. Trên đây là các biện pháp thực hiện việc hướng dẫn học sinh tìm hiểu tác phẩm văn học theo hướng mới,nhằm đáp ứng việc đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với đặc trưng bộ môn.Dạy học môn Ngữ Văn trong giai đoạn hiện nay cần hướng đến tích hợp kiến thức cho học sinh,trong đó giáo dục kĩ năng sống vừa là mục tiêu vừa là một giải pháp quan trọng nhằm thu hút tinh thần thái độ học tập của học sinh . Để làm được việc này,người giáo viên cần tích cực tìm tòi những hướng đi mới,nhất là việc kéo môn học đến gần với cuộc sống của người học. C- KẾT LUẬN VÀ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT. Những năm gần đây các nhà quản lý giáo dục nước ta đã có nhiều công trình nghiên cứu nhằm cải cách, đổi mới nền giáo dục để hướng đến việc thống nhất nội dung,phương pháp dạy học hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu giáo dục đào tạo nguồn nhân lực có tri thức để hội nhập quốc tế.Thiết nghĩ, đổi mới nội dung phương pháp luôn đi đôi với việc hình thành nền tảng đạo đức nhân cách cho người học trong thời đại mới.Xuất phát từ thực tiễn này chúng tôi nhận thấy rằng cần có hệ thống tổng thể các biện pháp trong nhà trường phổ thông để giáo dục học sinh về mọi mặt,mọi phương diện.Trong hệ thống tổng thể các biện pháp giáo dục thì giáo dục kĩ năng sống là một mắt xích quan trọng. Giáo dục kĩ năng sống thông qua dạy học một số tác phẩm văn học trong nhà trường THPT là mục đích cơ bản và quan trọng để chúng tôi đưa ra đề xuất này. Ở đây chúng tôi chỉ xin đề xuất những vấn đề cơ bản nhất,chưa thực sự đi sâu vào từng chi tiết cụ thể của tác phẩm vì điều kiện thời gian cho một tiết học và nhất là thời lượng cho các bài học tác phẩm văn học không phải là nhiều.Tuy vậy chúng tôi vẫn hi vọng rằng một vài động thái nhỏ cũng đủ giúp cho học sinh có được những kiến thức,những kinh nghiệm bổ ích để các em vững vàng trong giao tiếp, ứng xử và nhìn nhận , đánh giá cuộc sống. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong việc đưa ra đề xuất này,song đây vẫn chỉ là những ý kiến cá nhân chủ quan của người viết,vì thế sáng kiến kinh nghiệm của bản thân chưa thoát khỏi những đường đột thiếu sót.Chúng tôi mong rằng sẽ nhận được những ý kiến đóng góp của đồng nghiệp để có thể hoàn thành được mong muốn tìm ra những phương pháp phù hợp,hiệu quả nhất trong công tác giảng dạy môn Ngữ Văn ở nhà trường THPT hiện nay. Qua đây chúng tôi cũng mong muốn các cấp quản lí giáo dục phổ thông tạo điều kiện cho giáo viên dạy môn Ngữ Văn có nhiều thời gian dành cho việc tích hợp kĩ năng sống cho học sinh thông qua môn học này. Thanh hóa tháng 5 năm 2010 Cầm Bá Đường
Tài liệu đính kèm: