Đề thi chọn học sinh giỏi lớp 12 bổ túc THPT vòng tỉnh năm học 2008-2009 môn thi: Ngữ văn lớp 12

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TÂY NINH 
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 12 BT THPT
VÒNG TỈNH NĂM HỌC 2008-2009
Ngày thi : 24 tháng 3 năm 2009
Môn thi : Ngữ văn lớp 12 BT THPT.
Thời gian : 180 phút ( Không kể thời gian giao đề )
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
( Tthí sinh không phải chép đề vào giấy thi )
ĐỀ CHÍNH THỨC
CÂU 1 ( 8,0 điểm )
 Viết một bài văn ngắn ( khoảng 600 từ ) cảnh báo về hiện tượng ô nhiễm ở các dòng sông trong cả nước nói chung và Tây Ninh nói riêng . 
CÂU 2 ( 6,0 điểm )
 Phân tích đoạn thơ sau đây trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh :
 Con sóng dưới lòng sâu 
 Con sóng trên mặt nước 
 Ôi con sóng nhớ bờ 
 Ngày đêm không ngủ được 
 Lòng em nhớ đến anh
 Cả trong mơ còn thức 
 Dẫu xuôi về phương Bắc 
 Dẫu ngược về phương Nam
 Nơi nào em cũng nghĩ 
 Hướng về anh – một phương 
 ( Ngữ văn 12 , tập 1 , phần Văn học Việt Nam , NXB Giáo dục, tr. 154) 
CÂU 3 ( 8,0 điểm ) 
 Trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu đã xây dựng một tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá , phát hiện đời sống . Anh ( chị ) hãy làm rõ điều đó. 
 --------------- Hết ---------------
 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TÂY NINH 
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 12 BT THPT
VÒNG TỈNH NĂM HỌC 2008-2009
Ngày thi : 24 tháng 3 năm 2009
HƯỚNG DẪN CHẤM THI MÔN : NGỮ VĂN LỚP 12 BT THPT
 Câu 1 ( 8 điểm ) 
	1. Yêu cầu về kĩ năng :
	 - Thí sinh biết vận dụng phối hợp các thao tác lập luận : giải thích , chứng minh, bình luận để viết một bài văn nghị luận ngắn bàn về một hiện tượng của đời sống 
 - Bài viết có kết cấu rõ ràng , lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng , có hình ảnh , có cảm xúc .
 2. Yêu cầu về kiến thức :
 Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần cụ thể, thiết thực hợp lí , chặt chẽ và thuyết phục. Có thể làm rõ vấn đề qua hệ thống ý sau đây :
	- Ô nhiễm mội trường , trong đó có hiện tượng ô nhiễm ở những dòng sông nay đã và đang trở thành một vấn đề cấp bách cần giải quyết . 
 - Nêu một số ví dụ cụ thể về hiện tượng ô nhiễm trên sông ở Việt Nam nói chung , ở Tây Ninh nói riêng và tác hại của nó trong đời sống , xã hội  
 - Phân tích các nguyên nhân khiến các dòng sông bị ô nhiễm .
 - Bày tỏ suy nghĩ và phân tích những biện pháp khắc phục của các cơ quan nhà nước , địa phương và nhân dân trong vùng dọc hai bên bờ sông cũng như những người đang sinh sống và làm việc trên sông.
 - Nêu ý nghĩa khoa học , xã hội , thời sự của vấn đề . 
 BIỂU ĐIỂM 
Điểm 8 : Đáp ứng tốt các yêu cầu trên , bài viết rõ ràng , mạch lạc , có tính thực tế và tính thuyết phục cao , có thể mắc vài lỗi nhẹ .
Điểm 6 : Đáp ứng khá tốt các yêu cầu trên , có dẫn chứng cụ thể , còn mắc một số lỗi điễn đạt nhưng ở mức độ nhẹ .
Điểm 4 : Đáp ứng được phân nữa yêu cầu trên nhưng tính thuyết phục chưa cao , còn mắc một số lỗi diễn đạt nhưng không nghiêm trọng .
Điểm 3 : Bài viết lan man , mắc nhiều lỗi diễn đạt .
Điểm 0 : lạc đề hoặc không viết được gì .
 Câu 2 ( 6 điểm ) 
Yêu cầu về kĩ năng :
Thí sinh biết cách phân tích một đoạn thơ trong tác phẩm . Bài viết có kết cấu rõ ràng , lập luận chặt chẽ , diễn đạt trong sáng , có hình ảnh , giàu cảm xúc 
Yêu cầu về kiến thức : 
 Thí sinh có thể có nhiều cách trình bày khác nhau , nhưng cần đảm bảo các nội dung chính sau : 
 a. Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vị trí đoạn trích :
 + Xuân Quỳnh ( 1942 – 1988 ) là một trong những nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước .
 + Sóng là bài thơ tiêu biểu của hồn thơ Xuân Quỳnh : luôn trăn trở , khao khát yêu thương , gắn bó . Bài thơ được in trong tập Hoa dọc chiến hào ( 1968) 
 + Đoạn trích ở phần giữa của bài thơ . Có thể xem đó là đoạn thơ tiêu biểu trong tác phẩm . Ở đoạn thơ hai hình tượng Sóng và em tồn tại đan cài , khắc họa nỗi nhớ , sự thủy chung tha thiết của nhà thơ . Mỗi trạng thái tâm hồn của người phụ nữ tương đồng với một đặc điểm của sóng 
Phân tích đoạn thơ :
 - Nỗi nhớ tình yêu : 
 + Nỗi nhớ tình yêu bao trùm cả không gian, thời gian ( lòng sâu – mặt nước , ngày đêm .) 
 + Cách nói cường điệu nhưng đúng và chân thành biểu hiện nỗi nhớ tình yêu mãnh liệt ( Ngày đêm không ngủ được ).
 + .. Mượn hình tượng sóng nhà thơ trực tiếp bộc lộ nỗi nhớ của mình ( lòng em nhớ đến anh .) 
 + Nỗi nhớ không chỉ tồn tại khi thức mà cả khi ngủ , len lỏi vào cả trong giấc mơ , trong tiềm thức ( cả trong mơ còn thức ). 
 - Khẳng định lòng chung thủy của người con gái : trong cái mênh mông của trời đất 
( phương Bắc , phương Nam ) , dù ở bất cứ đâu cũng chỉ hướng về anh một phươn.g 
 - Nghệ thuật : Thể thơ 5 chữ sáng tạo, các biện pháp tu từ : điệp từ , điệp cú pháp góp phần diễn tả nỗi nhớ mãnh liệt của tình yêu; nhịp của sóng biển cũng chính là sóng lòng của thi sĩ.
 BIỂU ĐIỂM
Điểm 6 : Đáp ứng tốt các yêu cầu trên , bài viết có bố cục rõ ràng , diễn đạt trong sáng , có hình ảnh , giàu cảm xúc, còn mắc một vài lỗi nhẹ về hành văn. 
Điểm 4 : Đáp ứng khá tốt các yêu cầu trên , phần nghệ thuật còn sơ sài , còn mắc một số lỗi điễn đạt nhưng ở mức độ nhẹ .
Điểm 2 : Đáp ứng được phân nữa yêu cầu trên, còn mắc một số lỗi diễn đạt, dùng từ, chính tà nhưng không nghiêm trọng .
Điểm 1 : Nội dung bài viết còn lan man , còn mắc nhiều lỗi diễn đạt .
Điểm 0 : lạc đề hoặc không viết được gì .
 Câu 3 ( 8 điểm ) 
Yêu cầu về kĩ năng :
 Thí sinh phải thể hiện kiến thức và năng lực cảm thụ , bình giảng , phân tích tác phẩm văn chương . Bài viết có bố cục rõ ràng , diễn đạt trong sáng , có hình ảnh , giàu cảm xúc , nhấn mạnh được mối quan hệ gắn bó giữa nghệ thuật và cuộc sống 
Yêu cầu về kiến thức :
 Thí sinh có thể có nhiều cách trình bày khác nhau , nhưng nội dung bài viết cần nêu những ý chính sau: 
Giới thiệu chung về tác giả , tác phẩm : 
 - Nguyễn Minh Châu là một trong những cây bút tiên phong của Văn học Việt Nam thời kì đổi mới. Sau năm 1985 Ông quan tâm tiếp cận đời sống ở gốc độ thế sự. 
 - Chiếc thuyền ngoài xa được sáng tác năm 1983 . Trong tác phẩm , nhà văn đã xây dựng một tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống .
 b. Phân tích tình huống truyện : 
 - Tình huống truyện : Nghệ sĩ Phùng đến một vùng ven biển miền Trung chụp một tấm ảnh cho cuốn lịch năm sau . Anh phát hiện chiếc thuyền ngoài xa , trong làn sương sớm đẹp như tranh vẽ. Vẻ đẹp ấy khiến lòng anh tràn ngập hạnh phúc và anh cảm nhận : Cái đẹp là đạo đức 
 - Khi chiếc thuyền vào bờ , Phùng chứng kiến cảnh người chồng đánh vợ , đứa con ngăn bố  Anh không ngờ sau cảnh đẹp như mơ ấy là bao ngang trái , nghịch lí đời thường .
 c. Các nhân vật tình huống : 
 - Tình huống truyện tạo nên bởi nghịch cảnh giữa vẻ đẹp chiếc thuyền ngoài xa với cái thật gần là sự ngang trái trong gia đình thuyền chài . Gánh năng mưu sinh đè trĩu trên vai cặp vợ chồng . Người chồng trở thành kẻ vũ phu . Người vợ cam chịu, nhẫn nhục , lì đòn vì những đứa con mà không biết mình đã làm tổn thương tâm hồn chúng . Câu bé thương mẹ thành ra căm ghét cha mình .
 - Chánh an Đẩu tốt bụng nhưng đơn giản trong cách nghĩ . Anh khuyện người đàn bà bỏ chồng mà không hề biết bà cần chỗ dựa để kiếm sống và để nuôi đàn con khôn lớn .
 d. Ý nghĩa khám phá , phát hiện của tình huống : Cái nhìn và cảm nhận của Đẩu và Phùng là sự khám phá và phát hiện sâu sắc về đời sống và con người . 
 - Đẩu hiểu được nguyên do người đàn bà phải gắn bó với người chồng vũ phu là vì những đứa con và trong anh “ vở ra” nhiều điều trong cách nhìn nhận cuộc sống. 
 - Phùng như thấy chiếc thuyền nghệ thuật thì ở ngoài xa còn sự thật cuộc đời thì lại rất gần. Câu chuyện người đàn bà ở tòa án huyện giúp anh hiểu rõ hơn cái có lý trong cái tưởng chừng như nghịch lý ở gia đình thuyền chài . Anh hiểu thêm về Đẩu và về chính mình .
 Đ. Tình huống truyện là tình huống nhận thức , tình huống này đã nhấn mạnh mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời , khẳng định cái nhìn đa diện , nhiều chiều về đời sống , gợi mở những vấn đề mới cho sáng tạo nghệ thuật .
 BIỂU ĐIỂM 
Điểm 8 : Đáp ứng tốt các yêu cầu trên , bài viết có bố cục rõ ràng , diễn đạt trong sáng , có hình ảnh , giàu cảm xúc , nhấn mạnh được mối quan hệ gắn bó giữa nghệ thuật và cuộc sống , có tính thực tế và tính thuyết phục cao , có thể mắc vài lỗi nhẹ .
Điểm 6 : Đáp ứng khá tốt các yêu cầu trên , Bố cục khá rõ ràng , có dẫn chứng cụ thể , còn mắc một số lỗi điễn đạt , dùng từ nhưng ở mức độ nhẹ .
Điểm 4 : Đáp ứng được phân nữa yêu cầu trên , nhưng phân tích bình giảng chưa sâu sắc , còn mắc một số lỗi diễn đạt , dùng từ nhưng không nghiêm trọng .
Điểm 2 : Bài viết lan man , mắc nhiều lỗi diễn đạt .
Điểm 0 : lạc đề hoặc không viết được gì .
 LƯU Ý : 
Điểm toàn bài là điểm các câu cộng lại , không làm tròn ; điểm lẻ đến 0,25 .
Cho điểm khuyến khích đối với những bài viết có sáng tạo , có chất văn, có ý tưởng mới lạ, độc đáo, trình bày rõ ràng , chữ viết đẹp , nhưng không quá 1,0 điểm. 
Tùy theo theo cách thể hiện của thí sinh , giám khảo cân nhắc cho điểm chính xác, khách quan 
 ---------------- Hết ---------------