Đề cương ôn tập môn Ngữ văn 12 học kì II

 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN 12
HỌC KÌ II
PHẦN LÍ THUYẾT
VỢ NHẶT
Kim Laân
Câu 1: Nêu vài nét về tác giả Kim Lân?
- Kim Lân ( 1920-2007), tên thật là Nguyễn Văn Tài
- Quê: Phù Lưu – Tân Hồng – Từ Sơn – Bắc Ninh.
- Giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật năm 2001.
- Tác phẩm chính : “Nên vợ nên chồng”, “Con chó xấu xí”
- Kim Lân là cây bút truyện ngắn. Thế giới nghệ thuật của ông thường là khung cảnh nông thôn, hình tượng người nông dân. Đặc biệt ông có những trang viết về phong tục và đời sống thôn quê. Kim Lân là nhà văn một lòng một dạ đi về với  đất, với người với  thuần hậu nguyên thủy của cuộc sống nông thôn.
Câu 2 : Nêu hoàn cảnh sáng tác tác phẩm “Vợ nhặt” (Kim Lân)
Truyeän ngaén “Vôï nhaët” coù tieàn thaân laø tieåu thuyeát “Xoùm nguï cö”. Taùc phaåm ñöôïc vieát ngay sau khi Caùch maïng thaùng Taùm thaønh coâng nhöng coøn dang dôû vaø maát baûn thaûo. Sau khi hoøa bình laäp laïi (1954) Kim Laân döïa vaøo moät phaàn coát truyeän cuõ vaø vieát truyeän ngaén naøy.
Câu 3:. Giải thích ý nghĩa nhan đề truyện “Vợ nhặt” (Kim Lân)?
- Lấy vợ là một trong ba việc lớn nhất của đời người( Làm nhà, lấy vợ, tậu trâu) : Hệ trọng, tốn nhiều tiền của, mất nhiều thời gian.
- Vợ nhặt : Không tốn tiền của, không mất công sức. Vợ lại có thể nhặt được như một thứ đồ vật, một thứ bỏ đi, không giá trị -> Con người bị đặt ngang hàng với đồ vật, bị hạ thấp. Giá trị con người bị coi thường, khinh rẻ,...
- Nhan đề có giá trị tố cáo sự bi đát cùng quẫn của đời sống xã hội trong một giai đoạn lịch sử cụ thể.
Caâu 4: Toùm taét taùc phaåm “Vôï nhaët” (Kim Laân).
Naêm 1945 naïn ñoùi khuûng khieáp xaûy ra, ngöôøi cheát nhö ngaû raï, ngöôøi soáng daät dôø nhö nhöõng boùng ma. Traøng soáng ôû xoùm nguï cö ngheøo, laøm ngheà keùo xe boø chôû thoùc cho lieân ñoaøn. Moät hoâm, meät quaù, anh hoø moät caâu cho ñôõ meät, khoâng ngôø caâu hoø aáy laøm anh quen vôùi moät coâ gaùi. Ít laâu sau, gaëp laïi, anh khoâng nhaän ra coâ bôûi veû tieàu tuïy, ñoùi raùch. Coâ xin anh cho aên, vaø anh cho coâ aên moät maïch boán baùt baùnh ñuùc. Töø caâu noùi ñuøa khoâng ngôø cuûa anh, coâ theo anh veà laøm vôï. Meï anh khoâng tin anh coù vôï nhöng sau ñoù baø hieåu ra vaø chaáp nhaän cuoäc nhaân duyeân cuûa con. Caùi ñoùi ñang rình raäp nhöng caû ba nöông töïa vaøo nhau vaø cuøng nghó ñeán moät töông lai toát ñeïp.
Câu 5: Phân tích tình huống truyện trong truyện ngắn “Vợ nhặt” (Kim Lân)?
- Trµng lµ mét nh©n vËt nghÌo khæ, xÊu xÝ, th« kÖch. Nguy c¬ "Õ vî" ®· râ. §· vËy l¹i gÆp n¨m ®ãi khñng khiÕp, c¸i chÕt lu«n lu«n ®eo b¸m. Trong lóc kh«ng mét ai (kÓ c¶ Trµng) nghÜ ®Õn chuyÖn vî con cña anh ta th× ®ét nhiªn Trµng cã vî. Trong hoµn c¶nh ®ã, Trµng "nhÆt" ®­îc vî lµ nhÆt thªm mét miÖng ¨n còng ®ång thêi lµ nhÆt thªm tai häa cho m×nh, ®Èy m×nh ®Õn gÇn h¬n víi c¸i chÕt. V× vËy, viÖc Trµng cã vî lµ mét nghÞch c¶nh Ðo le, vui buån lÉn lén, c­êi ra n­íc m¾t. 
- Sù kiÖn nµy khiÕn d©n xãm ngô c­ ng¹c nhiªn, cïng bµn t¸n, ph¸n ®o¸n
- Bµ cô Tø, mÑ Trµng l¹i cµng ng¹c nhiªn h¬n. Bµ l·o ch¼ng hiÓu g×, råi "cói ®Çu nÝn lÆng" víi nçi lo riªng mµ rÊt chung: "BiÕt chóng nã cã nu«i næi nhau sèng qua ®­îc c¬n ®ãi kh¸t nµy kh«ng?"
- B¶n th©n Trµng còng bÊt ngê víi chÝnh h¹nh phóc cña m×nh: "Nh×n thÞ ngåi ngay gi÷a nhµ ®Õn b©y giê h¾n vÉn cßn ngê ngî". ThËm chÝ s¸ng h«m sau Trµng vÉn ch­a hÕt bµng hoµng.
=> Tình huống truyện độc đáo, qua đó thể hiện giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo và giá trị nghệ thuật của tác phẩm
Giá trị hiện thực: 
- Tố cáo tội ác thực dân, phát xít qua bức tranh xám xịt về thảm cảnh chết đói. 
- Cái đói đã bóp méo cả nhân cách con người. 
- Giá trị con người bị phủ nhận khi chỉ vì cùng đường đói khát mà phải trở nên trơ trẽn, liều lĩnh. 
Giá trị nhân đạo: 
- Đề cao tình người, lòng nhân ái, cưu mang đùm bọc nhau, khát vọng hướng tới sự sống và hạnh phúc.
- Đặc biệt, sự cưu mang đùm bọc của những con người nghèo đói là sức mạnh để họ vượt lên cái chết. 
 Giá trị nghệ thuật: 
 Tình huống truyện khiến diễn biến phát triển dễ dàng và làm nổi bật được những cảnh đời, những thân phận đồng thời nổi bật chủ đề tư tưởng tác phẩm.
Câu 6: Trình bày giá trị bao trùm của tác phẩm “Vợ nhặt” (Kim Lân):
- Truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân không chỉ miêu tả tình cảm thê thảm của người nông dân trước nạn đói khủng khiếp năm 1945 mà còn thể hiện bản chất tốt đẹp và sức sống kì diệu của họ: ngay bên bờ vực của cái chết, họ vẫn hướng về sự sống, khao khát hạnh phúc gia đình, yêu thương đùm bọc lẫn nhau.
- Nội dung nhân đạo sâu sắc và cảm động đó được thể hiện qua một tình huống truyện độc đáo, cách kể chuyện hấp dẫn, miêu tả tâm lí khá tinh tế, dựng đối thoại sinh động.
VỢ CHỒNG A PHỦ
Tô Hoài
Câu 1: Nêu vài nét về tác giả Tô Hoài? 
- Tô Hoài tên thật là Nguyễn Sen, sinh năm 1920 tại Hà Đông, nay là Hà Nội.
- Là nhà văn trước CMT8.
- Năm 1943 gia nhập hội văn hóa cứu quốc.
- Sở trường: Viết về loài vật, dân tộc ít người, quê hương.
- Tác phẩm tiêu biểu:
+ Trước CM: “Dế mèn phiêu lưu kí”, “O chuột”
+ Sau CM: “Truyện Tây Bắc”, “Miền Tây”
- Ông được nhận giải thưởng Hồ Chí Minh năm 1996
Câu 2: Trình bày hoàn cảnh sáng tác tác phẩm “ Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài?
- “Vợ chồng A Phủ”, trích trong tập “Truyện Tây Bắc”, là kết quả chuyến đi thực tế của Tô Hoài cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc (1952). Thời gian này nhà văn đã sống gắn bó nghĩa tình với đồng bào các dân tộc miền núi và chính họ đã khơi nguồn cảm hứng cho nhà văn.
- Tác phẩm được giải thưởng của Hội văn nghệ Việt Nam 1954 - 1955.
Câu 3:Tóm tắt ngắn gọn truyện ngắn Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài?
Mò laø coâ gaùi treû ñeïp, coù taøi, nhieàu trai laøng meâ Mò vaø Mò ñaõ coù ngöôøi yeâu. Moät ñeâm, Mò bò A Söû baét veà laøm vôï, laøm daâu gaït nôï cho nhaø thoáng lí Paù Tra. Bò aùp böùc, boùc loät heát söùc taøn nhaãn, Mò muoán töï töû nhöng neáu cheát thì nôï cha vaãn coøn. Thöông boá, Mò cam chòu kieáp soáng ñoïa ñaøy.
A Phuû laø moät thanh nieân khoûe maïnh, lao ñoäng gioûi, nhieàu coâ meâ, nhöng A Phuû khoâng laáy ñöôïc vôï vì moà coâi. Vaøo moät ñeâm xuaân xaûy ra vieäc ñaùnh nhau vôùi A Söû, A Phuû bò baét vaø trôû thaønh noâ leä cho nhaø thoáng lí. Vì ñeå maát moät con boø, A Phuû bò Paù Tra baét troùi ñöùng maáy ngaøy ñeâm. Mò caûm thoâng, côûi troùi cho A Phuû vaø sôï seõ theá choã A Phuû neân Mò chaïy theo A Phuû. Hai ngöôøi ñeán Phieàng Sa thaønh vôï thaønh choàng, giaùc ngoä caùch maïng, cuøng daân laøng choáng thöïc daân Phaùp vaø boïn tay sai.
Câu 4: Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”?
a. Giá trị hiện thực của tác phẩm:
 - Tác phẩm phản ánh bức tranh đời sống xã hội của dân tộc niền núi Tây Bắc trước ngày giải phóng, hiện thân của chế độ phong kiến khắc nghiệt, tàn ác mà điển hình là cha con Pá Tra.
- Chúng lợi dụng thần quyền và cường quyền, cùng hủ tục phong kiến nặng nề biến những người lao động thành nô lệ không công, lao động khổ sai như trâu ngựa để làm giàu cho chúng.
- Tố cáo cách xử kiện vô lý, quái gở và hình thức bóc lột là cho vay nặng lãi để cột chặt người lao động vào số phận nô lệ.
- Cuộc sống bi thảm của người lao động miền núi dưới hai tầng áp bức là phong kiến và đế quốc thực dân cùng sự tra tấn, đọa đầy dã man kiểu Trung cổ.
- Mạng sống và phẩm giá con người bị coi thường và khinh rẻ.
b. Giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm:
- Niềm cảm thông sâu sắc đối với những số phận bất hạnh của người lao động miền núi (Mị và A Phủ).
- Lên án gay gắt thế lực phong kiến, khám phá ra những phẩm chất tốt đẹp của người lao động - dù bị đọa đầy giam hãm vẫn không mất đi sức sống và tìm cơ hội vùng dậy. 
- Tác phẩm chỉ ra con đường giải phóng thực sự của người lao động là đi từ tự phát đến tự giác, từ tăm tối đến ánh sáng dưới sự dìu dắt của Đảng: chỉ có con đường làm cách mạng thì mới thoát khỏi kiếp nô lệ, đó là con đường tất yếu của lịch sử.
Câu 5: Trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”, khi miêu tả căn buồng của Mị, nhà văn Tô Hoài đã miêu tả một hình ảnh có giá trị tượng trưng cho số phận bi thảm của Mị? Đó là hình ảnh nào? Cảm nhận của anh (chị) về chi tiết nghệ thuật độc đáo đó?
- Chi tiết nghệ thuật độc đáo: “Ở buoàng Mò naèm kín mít, coù một chiếc cöûa soå, một loã vuoâng baèng baøn tay. Luùc naøo troâng ra chæ thaáy traêng traéng, khoâng bieát laø söông hay naéng. Mò nghó raèng mình cöù ngoài trong caùi loã vuoâng aáy maø troâng ra, ñeán bao giôø chết thì thoâi”
- Thoâng qua chi tieát caùi cöûa soå, Toâ Hoaøi gôïi aùm aûnh veà moät nhaø tuø ruøng rôïn maø ôû ñoù Mò laø moät tuø nhaân ñaùng thöông, coù soá phaän bi thaûm. Boá con nhaø thoáng lí khoâng chæ boùc loät söùc lao ñoäng, haønh haï veà theå xaùc maø coøn huûy hoaïi cuoäc soáng tinh thaàn, ngaên caám, daäp taét moïi suy nghó cuõng nhö nguyeän voïng nhoû nhoi cuûa Mò. Qua nhaân vaät Mò, taùc giaû toá caùo cheá ñoä phong kieán mieàn nuùi taøn nhaãn, voâ nhaân ñaïo, khinh reû con ngöôøi, ñaåy con ngöôøi tôùi kieáp ngöïa traâu.
Caâu 6: Neâu ngaén goïn giaù trò noäi dung vaø giaù trò ngheä thuaät cuûa taùc phaåm “Vôï choàng A Phuû”?
- “Vôï choàng A Phuû” laø caâu chuyeän veà nhöõng ngöôøi daân lao ñoäng vuøng cao Taây Baéc khoâng cam chòu aùch aùp böùc, boùc loät cuûa boïn thöïc daân, chuùa ñaát. Hoï ñaõ vuøng leân phaûn khaùng, tìm cuoäc soáng töï do.
- Taùc phaåm khaéc hoïa chaân thöïc nhöõng neùt rieâng bieät veà phong tuïc, taäp quaùn, tính caùch vaø taâm hoàn ngöôøi caùc daân toäc thieåu soá baèng moät gioïng vaên nheï nhaøng, tinh teá, ñöôïm maøu saéc vaø phong vò daân toäc, vöøa giaøu tính taïo hình vöøa giaøu chaát thô.
RỪNG XÀ NU 
Nguyễn Trung Thành
Câu 1: Nêu vài nét về tác giả Nguyễn trung Thành?
- Tên khai sinh: Nguyễn văn Báu, sinh năm 1932, quê ở Thăng Bình, Quảng Nam.
- Bút danh Nguyên Ngọc dùng trong thời gian hoạt động ở chiến trường miền Nam thời chống Mĩ.
- Năm 1950, ông vào bộ đội sau đó làm phóng viên báo quân đội nhân dân liên khu V. Năm 1962, ông tình nguyện trở về chiến trường miền Nam, lấy bút danh là Nguyễn Trung Thành.
- Ông là nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp với tiểu thuyết nổi tiếng “Đất nước đứng lên”. Nguyên Ngọc là cây bút gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên, có nhiều thành tựu nhất khi viết về Tây Nguyên
- Tác phẩm: “Đất nước đứng lên, “Mạch nước ngầm”, “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc”...
- Năm 2000, ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Câu 2: Nêu hoàn cảnh sáng tác và giải thích ý nghĩa nhan đề “Rừng xà nu” - Nguyễn Trung Thành?
a. Hoàn cảnh sáng tác: 
- Truyện ngắn “Rừng xà nu” được viết vào mùa hè năm 1965, khi đế quốc Mỹ đổ quân ồ ạt vào miền Nam nước ta. 
- Tác phẩm in lần đầu trên tạp chí Văn nghệ giải phóng (1965). Sau in trong tập Truyện và kí “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc” (1969). 
- “Rừng xà nu” mang đậm chất sử thi, viết về những vấn đề trọng đại của dân tộc; nhân vật trung tâm mang những phẩm chất chung tiêu biểu cho cộng đồng; giọng điệu ngợi ca, trang trọng, hào hùng. 
b. Ý nghĩa nhan đề:
- “Rừng xà nu” là linh hồn của tác phẩm, cảm hứng chủ đạo và dụng ý nghệ thuật của nhà văn được khơi nguồn từ hình ảnh này.
- Cây xà nu gắn bó mật thiết với đời sống và tinh thần của dân làng Xô Man.
- Cây xà nu là biểu tượng  ...  Khoâng muoán caùc con thaáy caûnh chò bò choàng ñaùnh vì chò sôï laøm toån thöông tình caûm cuûa caùc con.
+ Khoâng muoán ly hoân, chaáp nhaän bò ñaùnh ñaäp, haønh haï ñeå nuoâi con khoân lôùn: “OÂng trôøi sinh ra ngöôøi ñaøn baø laø ñeå ñeû con, roài nuoâi con cho ñeán khi khoân lôùn cho neân phaûi gaùnh laáy caùi khoå. Ñaøn baø ôû thuyeàn chuùng toâi phaûi soáng cho con chöù khoâng theå soáng cho mình nhö ôû treân ñaát ñöôïc!”
=> Qua nhaân vaät ngöôøi vôï, taùc giaû ñaõ khaúng ñònh nhöõng phaåm chaát toát ñeïp cuûa ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam: Duø trong hoaøn caûnh ñoùi ngheøo, laïc haäu, con ngöôøi vaãn khaùt khao haïnh phuùc bình dò, soáng nhaân haäu, giaøu loøng vò tha. 
c. Nhaân vaät chaùnh aùn Ñaåu:
 Laø ngöôøi toát buïng nhöng laïi ñôn giaûn trong caùch nghó. Anh khuyeân ngöôøi ñaøn baø boû choàng laø xong, maø khoâng bieát baø caàn moät choã döïa kieám soáng ñeå nuoâi con khoân lôùn.
d. Nhaân vaät ngheä só Phuøng:
=> YÙ nghóa khaùm phaù, phaùt hieän cuûa tình huoáng
- ÔÛ tình huoáng truyeän naøy, caùi nhìn vaø caûm nhaän cuûa ngheä só Phuøng, chaùnh aùn Ñaåu laø söï khaùm phaù, phaùt hieän saâu saéc veà ñôøi soáng vaø con ngöôøi.
- Ñaåu hieåu ñöôïc nguyeân do ngöôøi ñaøn baø khoâng theå boû choàng laø vì nhöõng ñöùa con. Anh vôõ leõ ra nhieàu ñieàu trong caùch nhìn nhaän cuoäc soáng.
- Phuøng nhö thaáy chieác thuyeàn ngheä thuaät thì ôû ngoaøi xa, coøn söï thaät cuoäc ñôøi laïi ôû raát gaàn. Caâu chuyeän cuûa ngöôøi ñaøn baø ôû toøa aùn huyeän giuùp anh hieåu roõ hôn caùi coù lyù trong caùi töôûng nhö nghòch lyù ôû gia ñình thuyeàn chaøi. Anh hieåu theâm tính caùch Ñaåu vaø hieåu theâm chính mình.
=> Tình huoáng truyeän Chieác thuyeàn ngoaøi xa coù yù nghóa khaùm phaù, phaùt hieän veà söï thaät ñôøi soáng, moät tình huoáng nhaän thöùc. Tình huoáng truyeän naøy ñaõ nhaán maïnh theâm moái quan heä gaén boù giöõa ngheä thuaät vaø cuoäc ñôøi, khaúng ñònh caùi nhìn ña dieän, nhieàu chieàu veà ñôøi soáng, gôïi môû nhöõng vaán ñeà môùi cho saùng taïo ngheä thuaät.
HOÀN TRÖÔNG BA, DA HAØNG THÒT 
 Löu Quang Vuõ
Ñeà : Phaân tích nhaân vaâït hoàn Tröông Ba trong “Hoàn Tröông Ba, da haøng thòt” (Löu Quang Vuõ) ñeå laøm roõ bi kòch “beân trong moät ñaèng, beân ngoaøi moät neûo” vaø khaùt voïng ñöôïc soáng ñuùng nghóa cuûa oâng.
GỢI Ý
1. Nhaân vaät Tröông Ba rôi vaøo hoaøn caûnh eùo le, bi ñaùt: 
- Tröông Ba laø ngöôøi laøm vöôøn, yeâu caây coû, yeâu thöông con chaùu. Do thaùi ñoä laøm vieäc taéc traùch cuûa Nam Taøo, Baéc Ñaåu treân thieân ñình maø Tröông Ba bò cheát baát ngôø. Ñeá Thích cho hoàn Tröông Ba soáng laïi trong xaùc anh haøng thòt. Töø ñoù, hoàn Tröông Ba rôi vaøo moät nghòch caûnh ñau thöông.
- Trong theå xaùc thoâ phaøm cuûa anh haøng thòt, Tröông Ba daàn daàn ñoåi tính: uoáng röôïu nhieàu, ham baùn thòt, khoâng coøn maën maø vôùi troø chôi thanh cao, trí tueä nöõa. 
- Ngöôøi thaân buoàn baõ vaø daàn xa laùnh Tröông Ba. OÂng voâ cuøng ñau khoå khi yù thöùc veà söï tha hoaù nhaân caùch cuûa mình nhöng baát löïc khoâng theå laøm gì ñöôïc. 
2. Noãi khoå taâm cuûa hoàn Tröông Ba tröôùc khi ñoái thoaïi vôùi xaùc anh haøng thòt:
- Hoàn Tröông Ba "ngoài oâm ñaàu moät hoài laâu roài vuït ñöùng daäy" vôùi moät lôøi ñoäc thoaïi ñaày khaån thieát: "Khoâng! Khoâng! Toâi khoâng muoán soáng nhö theá naøy maõi! Toâi chaùn caùi choã ôû khoâng phaûi laø cuûa toâi naøy laém roài! Caùi thaân theå keành caøng, thoâ loã naøy, ta baét ñaàu sôï mi, ta chæ muoán rôøi xa mi töùc khaéc!..." Qua haønh ñoäng vaø nhöõng caâu caûm thaùn ngaén, doàn daäp, ta thaáy hoàn Tröông Ba ñang ôû trong taâm traïng voâ cuøng böùc boái, ñau khoå bôûi khoâng theå naøo thoaùt ra khoûi caùi thaân xaùc maø hoàn gheâ tôûm. 
3. Hoàn Tröông Ba ñoái thoaïi vôùi xaùc anh haøng thòt:
- Hoàn Tröông Ba cho raèng mình coù “ñôøi soáng rieâng: nguyeân veïn, trong saïch, thaúng thaén” neân coi thöôøng xaùc anh haøng thòt: Goïi xaùc baèng “maøy”, duøng nhöõng töø ngöõ ñeå mieät thò xaùc: “maøy chæ laø xaùc thòt aâm u ñui muø”, “khoâng coù tö töôûng, khoâng coù caûm xuùc”, “chæ () theøm aên ngon, theøm röôïu thòt”.
- Vôùi gioïng ñieäu mæa mai, chaâm bieám, xaùc anh haøng thòt ñaõ cöôøi côït, cheá gieãu hoàn Tröông Ba: “Khi oâng ñöùng beân caïnh vôï toâi, tay chaân run raåy, hôi thôû noùng röïc, coå ngheïn laïi. Ñeâm hoâm ñoù, suyùt nöõa thì...”; chaúng leõ oâng khoâng xao xuyeán tröôùc caùi moùn tieát canh, coå huõ, khaáu ñuoâi; nhôø toâi , maø oâng “taùt thaèng con toeù maùu moàm, maùu muõi”; “Nöïc cöôøi thaät! () oâng chieàu theo nhöõng ñoøi hoûi cuûa toâi maø coøn nhaän laø nguyeân veïn, trong saïch, thaúng thaén.”-> Baèng laäp luaän thuyeát phuïc, xaùc haøng thòt chæ ra hoàn Tröông Ba ñaõ khoâng coøn “nguyeân veïn, trong saïch, thaúng thaén” nöõa maø bò nhieãm nhöõng thoùi taàm thöôøng cuûa ñôøi soáng baûn naêng.
- Hoàn Tröông Ba baùc boû laäp luaän cuûa xaùc anh haøng thòt trong söï thieáu lyù leõ: “Im ñi”, “Tata ñaõ baûo maøy im ñi”, hoàn “bòt tai laïi” vaø noùi “Ta khoâng muoán nghe maøy nöõa”. Hoàn Tröông Ba ñuoái lyù, phaûn trong öùng yeáu ôùt laø ñaõ thöøa nhaän söï laây nhieãm nhöõng thoùi xaáu töø xaùc anh haøng thòt.
- Xaùc haøng thòt khaúng ñònh hoàn Tröông Ba toàn taïi ñöôïc laø nhôø vaøo thaân xaùc cuûa mình: Xaùc laø bình ñeå chöùa ñöïng linh hoàn; nhôø coù xaùc maø hoàn laøm luïng, nhìn ngaém trôøi ñaát; xaùc traùch moùc ngöôøi ñôøi hay ca ngôïi phaàn hoàn maø boû beâ phaàn xaùc: naøo laø “taâm hoàn cao quyù, khuyeân con ngöôøi ta soáng vì phaàn hoàn, maø boû beâ cho thaân xaùc khoå sôû, nheách nhaùc”; xaùc cho raèng mình bieát “chieàu chuoäng linh hoàn”, mieãn laø hoàn thoaû maõn nhöõng theøm khaùt cuûa xaùc. 
- Hoàn moät laàn nöõa ñuoái lyù vôùi lôøi leõ ngaét quaõng khoâng thaønh caâu “nhöngnhöng” roài noùi “Lyù leõ cuûa anh thaät ti tieän” roài “tuyeät voïng” keâu “trôøi”.
-> Trong cuoäc ñoái thoaïi naøy, xaùc thaéng theá, heå haû tuoân ra nhöõng lôøi thoaïi daøi vôùi chaát gioïng khi thì mæa mai cöôøi nhaïo khi thì leân maët daïy ñôøi. Coøn hoàn Tröông Ba ôû vaøo theá yeáu, ñuoái lí bôûi xaùc noùi nhöõng ñieàu maø duø muoán hay khoâng muoán hoàn vaãn phaûi thöøa nhaän.
- YÙ nghóa haøm aån maø taùc giaû muoán göûi gaém qua ñoaïn ñoái thoaïi naøy 
+ Xaùc haøng thòt laø aån duï veà theå xaùc cuûa con ngöôøi; hoàn Tröông Ba laø aån duï veà linh hoàn cuûa con ngöôøi.
+ Cuoäc ñoái thoaïi giöõa hoàn Tröông Ba vaø xaùc anh haøng thòt laø cuoäc ñaáu tranh giöõa theå xaùc vaø linh hoàn trong moät con ngöôøi. Theå xaùc vaø linh hoàn laø hai thöïc theå coù quan heä höõu cô, khoâng theå taùch rôøi, veânh leäch. Xaùc coù söï soáng, coù nhu caàu mang tính baûn naêng, hoàn mang baûn chaát cao khieát phaûi ñaáu tranh vôùi nhöõng ñoøi hoûi khoâng chính ñaùng cuûa xaùc ñeå vöôn tôùi söï hoaøn thieän nhaân caùch con ngöôøi.
+ Qua cuoäc tranh caõi treân, xaùc anh haøng thòt thaéng theá, do ñoù, Tröông Ba rôi vaøo bi kòch tinh thaàn ñau ñôùn. Bi kòch vì bò xaùc phaøm phu, thoâ thieån laán aùt nhöng hoàn baát löïc khoâng laøm ñöôïc gì. 
4. Hoàn Tröông Ba ñoái thoaïi vôùi nhöõng ngöôøi thaân:
- Vì phaûi truù nguï trong thaân xaùc anh haøng thòt neân hoàn Tröông Ba khoâng theå soáng yeân oån trong gia ñình mình:
+ Vôï Tröông Ba hôøn doãi choàng: “OÂng ñaâu coøn laø oâng, ñaâu coøn laø oâng Tröông Ba laøm vöôøn ngaøy xöa”roài boû ñi trong tieáng khoùc. 
+ Caùi Gaùi khoâng thöøa nhaän oâng noäi: “Toâi khoâng phaûi laø chaùu cuûa oâng”; “OÂng noäi toâi cheát roài”; “OÂng noäi toâi ñôøi naøo thoâ loã phuõ phaøng nhö vaäy”; “Cuùt ñi, laõo ñoà teå, cuùt ñi” roài caùi Gaùi cuõng boû chaïy trong tieáng khoùc.
+ Chò con daâu maëc duø raát thöông boá choàng nhöng chò khoâng theå khoâng ñau loøng khi thaáy “thaày moãi ngaøy moät ñoåi khaùc daàn, maát maùt daàn”.
- Tröông Ba xoùt xa, ñau ñôùn khi bò ngöôøi thaân khöôùc töø, khi töï ñaùnh maát chính mình. Ñaây laø bi kòch thöù hai cuûa Tröông Ba. Ñöùng tröôùc nguy cô bò tha hoaù, Tröông ba boäc loä thaùi ñoä thaät döùt khoaùt, quyeát lieät: “Maøy ñaõ thaéng theá roài ñaáy () nhöng leõ naøo () ta töï ñaùnh maát mình () khoâng caàn ñeán caùi ñôøi soáng do maøy mang laïi! Khoâng caàn!” 
5. Hoàn Tröông Ba ñoái thoaïi vôùi Ñeá Thích:
a. Söï khaùc nhau trong quan nieäm cuûa Tröông Ba vaø Ñeá Thích veà yù nghóa söï soáng:
- Ñeá Thích quan nieäm veà söï soáng coøn ñôn giaûn: soáng vôùi haøm nghóa laø toàn taïi, laø khoâng cheát neân Ñeá Thích môùi cho hoàn Tröông Ba soáng trong thaân xaùc anh haøng thòt.
- Coøn hoàn Tröông Ba coù caùch nghó veà leõ soáng ôû ñôøi thaät saâu saéc: 
+ “Khoâng theå beân trong moät ñaèng, beân ngoaøi moät neûo ñöôïc. Toâi muoán ñöôïc laø toâi toaøn veïn.”
+ “ Soáng nhôø vaøo ñoà ñaïc, cuûa caûi ngöôøi khaùc ñaõ laø chuyeän khoâng neân, ñaèng naøy ñeán caùi thaân toâi cuõng phaûi soáng nhôø anh haøng thòt. OÂng chæ nghó ñôn giaûn laø cho toâi soáng, nhöng soáng nhö theá naøo thì oâng chaúng caàn bieát!”
-> Qua nhöõng lôøi thoaïi cuûa hoàn Tröông Ba, Löu Quang Vuõ ñaõ göûi gaém nhöõng thoâng ñieäp thaät cao caû veà söï soáng cuûa con ngöôøi. Thöù nhaát, soáng khoâng phaûi laø ñeå toàn taïi maø laø phaûi soáng coù yù nghóa: ñöôïc soáng laø chính mình trong söï hoaø hôïp giöõa taâm hoàn vaø theå xaùc. Khoâng theå coù moät taâm hoàn thanh cao trong moät thaân xaùc phaøm tuïc, toäi loãi. Khi con ngöôøi bò chi phoái bôûi baûn naêng cuûa thaân xaùc thì ñöøng chæ ñoå toäi cho thaân xaùc. Thöù hai, khi soáng nhôø, soáng chaép vaù, soáng khoâng ñöôïc laø mình thì cuoäc soáng aáy thaät voâ nghóa. Tröông Ba ñaõ yù thöùc roõ veà tình caûnh trôù treâu, bi kòch cuûa mình khi phaûi soáng trong söï veânh leäch giöõa hoàn vaø xaùc, ñoàng thôøi caøng chöùng toû quyeát taâm giaûi thoaùt.
b. Quyeát ñònh cuoái cuøng cuûa hoàn Tröông Ba:
- Ñeá Thích muoán hoàn Tröông Ba soáng trong thaân xaùc cu Tò. Sau moät luùc phaân tích, suy nghó, Tröông Ba quyeát ñònh döùt khoaùt: “Khoâng theå soáng vôùi baát cöù giaù naøoø”, “Soáng theá naøy coøn khoå hôn laø cheát () maø khoâng phaûi chæ moät mình toâi khoå, nhöõng ngöôøi thaân cuûa toâi seõ coøn phaûi khoå vì toâi”. Tröông Ba saün saùng chaáp nhaän caùi cheát ñeå cho anh haøng thòt vaø cu Tò ñöôïc soáng.
-> Qua quyeát ñònh naøy, ta thaáy Tröông Ba laø con ngöôøi nhaân haäu, duõng caûm, vaø ñaïo ñöùc, yù thöùc ñöôïc yù nghóa cuûa cuoäc soáng: soáng chaân thaät, soáng vì moïi ngöôøi. 
6. Caûm nghó veà ñoaïn keát cuûa vôû kòch:
- Tröông Ba cheát nhöng hoàn oâng vaãn coøn “Toâi ñaây baø aï. Toâi vaãn ôû lieàn ngay beân baø ñaây () , trong nhöõng ñieàu toát laønh cuûa cuoäc ñôøi” -> Linh hoàn luoân baát töû trong söï soáng, trong loøng ngöôøi. 
- Hình aûnh caùi Gaùi “gieo haït na xuoáng ñaát cho noù moïc thaønh caây môùi” laø nieàm tin cuûa Löu Quang Vuõ vaøo nhöõng ñieàu toát ñeïp cuûa cuoäc ñôøi.
7. Ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích:
- Ngheä thuaät döïng caûnh coù söï keát hôïp giöõa yeáu toá kyø aûo vaø noäi dung hieän thöïc. 
- Tình huoáng kòch ñoäc ñaùo vaø dieãn bieán cuûa kòch ñöôïc daãn daét hôïp lyù.
- Ngoân ngöõ kòch giaøu chaát trieát lí, gioïng ñieäu tranh bieän; lôøi thoaïi sinh ñoäng, ñaëc bieät laø ngoân ngöõ ñoái thoaïi; lôøi ñoäc thoaïi theå hieän taâm traïng nhaân vaät.
HoàHoâ