Dạng đề câu hỏi tái hiện kiến thức Văn học sử

 Dạng đề câu hỏi tái hiện kiến thức văn học sử
PHẦN I
CẤU TRÚC ĐỀ THI TỐT NGHIỆP MÔN NGỮ VĂN,NĂM 2009
I.MỤC ĐÍCH TÌM HIỂU
-Hiểu được cách ra đề sẽ có được cách học hiệu quả
-Hiểu được cách ra đề sẽ có được cách làm bài thi hiệu quả
II.CẤU TRÚC ĐỀ THI
1.Thời gian làm bài:150 phút
2.Hình thức: tự luận
3.Bố cục đề: gồm 3 câu
4.Nội dung kiến thức của đề
 Câu 1(2 điểm): Tái hiện kiến thức về giai đoạn văn học,tác giả,tác phẩm văn học Việt Nam và tác giả,tác phẩm văn học nước ngoài.Gồm có 19 bài học sau:
 1.Khái quát VHVN từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến hết thế kỉ XX
 2.Tuyên ngôn Độc lập-Hồ Chí Minh
 3.Nguyễn Đình Chiểu,ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc-Phạm Văn Đồng
 4.Tây Tiến-Quang Dũng
 5.Việt Bắc-Tố Hữu
 6.Đất Nước-Nguyễn Khoa Điềm
 7.Sóng-Xuân Quỳnh
 8.Đàn ghi ta của Lor-ca-Thanh Thảo
 9.Người lái đò sông Đà-Nguyễn Tuân
 10.Ai đã đặt tên cho dòng sông-Hoàng Phủ Ngọc Tường
 11.Vợ nhặt-Kim Lân
 12.Vợ chồng A Phủ-Tô Hoài
 13.Rừng xà nu-Nguyễn Trung Thành
 14.Những đứa con trong gia đình-Nguyễn Thi
 15.Chiếc thuyền ngoài xa-Nguyễn Minh Châu
 16.Hồn Trương Ba,da hàng thịt-Lưu Quang Vũ
 17.Thuốc-Lỗ Tấn
 18.Số phận con người-Sô lô khốp
 19.Oâng già và biển cả-Hê minh uê
Câu 2 (3 điểm): Vận dụng kiến thức xã hội và đời sống viết bài văn nghị luận xã hội ngắn(khoảng 400 từ) về 1 trong 2 kiểu bài sau
 1.Nghị luận về một tư tưởng đạo lí
 2.Nghị luận về một hiện tượng đời sống
Câu 3(5 điểm): Vận dụng kĩ năng đọc-hiểu và kiến thức văn học để viết bài văn nghị luận văn học về các vấn đề có liên quan đến kiến thức các tác phẩm-tác giả văn học Việt Nam sau:
 1.Tuyên ngôn Độc lập-Hồ Chí Minh
 2.Nguyễn Đình Chiểu,ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc-Phạm Văn Đồng
 3.Tây Tiến-Quang Dũng
 4.Việt Bắc-Tố Hữu
 5.Đất Nước-Nguyễn Khoa Điềm
 6.Sóng-Xuân Quỳnh
 7.Đàn ghi ta của Lor-ca-Thanh Thảo
 8.Người lái đò sông Đà-Nguyễn Tuân
 9.Ai đã đặt tên cho dòng sông-Hoàng Phủ Ngọc Tường
 10.Vợ nhặt-Kim Lân
 11.Vợ chồng A Phủ-Tô Hoài
 12.Rừng xà nu-Nguyễn Trung Thành
 13.Những đứa con trong gia đình-Nguyễn Thi
 14.Chiếc thuyền ngoài xa-Nguyễn Minh Châu
 15.Hồn Trương Ba,da hàng thịt-Lưu Quang Vũ
III.ĐỀ THI THAM KHẢO
Đề 1
Câu 1(2 điểm): Tóm tắt truyện ngắn “Số phận con người” của Sô-lô-khốp
Câu 2(3 điểm): Viết một bài văn nghị luận ngắn(không quá 400 từ) trình bày ý kiến về mục đích học tập do UNESCO đề xướng: Học để biết,học để làm,học để chung sống,học để tự khẳng định mình.
Câu 3 (5 điểm): Trong bài thơ “Đất Nước”,Nguyễn Khoa Điềm viết:
 Khi ta lớn lên Đất Nước đã cĩ rồi
 Đất Nước cĩ trong những cái “ngày xửa ngày xưa..” mẹ thường hay kể
 Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
 Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
 Tĩc mẹ thì bới sau đầu
 Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
 Cái kèo cái cột thành tên
 Hạt gạo phải một nắng hai sương xay,giã,giần,sàng
 Đất Nước cĩ từ ngày đĩ
Anh/chị hãy phân tích đoạn thơ trên.
Đề 2
Câu 1(2 điểm): Nêu quan điểm sáng tác của Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh?
Câu 2(3 điểm): Viết một bài văn nghị luận ngắn(không quá 400 từ) trình bày ý kiến về đại dịch HIV/AIDS hiện nay.
Câu 3 (5 điểm): Cảm nhận của anh chị về giá trị nội dung trong tác phẩm “Chiếc thuyền ngồi xa” của nhà văn Nguyễn Minh Châu.
IV. CÂU HỎI CỦNG CỐ KIẾN THỨC
1.Câu hỏi 1 trong Đề thi tốt nghiệp mơn Ngữ văn gồm cĩ những kiến thức nào?
2.Nêu 2 kiểu bài nghị luận trong câu hỏi 2 Đề thi tốt nghiệp mơn Ngữ văn?
3.Để làm tốt câu hỏi 3 Đề thi tốt nghiệp mơn Ngữ văn cần đọc-hiểu các tác phẩm,tác giả văn học Việt Nam nào?
 ************************************
	PHẦN II – DẠNG ĐỀ CỤ THỂ
Câu 1: Trình bày ngắn gọn các chặng đường phát triển và đặc điểm cơ bản của VHVN từ năm 1945 đến năm 1975
1.Các chặng đường phát triển
a.Chặng đường từ 1945 đến 1954
Phản ánh không khí hào hởi đất nước được độc lập,phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp,ca ngợi sức mạnh của quần chúng.các tác phẩm tiêu biểu:Đôi mắt(Nam Cao),Làng(Kim Lân),Tây Tiến(Quang Dũng),Việt Bắc (Tố Hữu),Bắc Sơn(Nguyễn Huy Tưởng)
b.Chặng đường từ 1955 đến 1964
Văn xuôi mở rộng đề tài,đặc biệt là đề tài xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc,thơ ca và kịch cũng phát triển mạnh mẽ.Tiêu biểu có các tác phẩm:Sông Đà(Nguyễn Tuân),Mùa lạc(Nguyễn Khải),Ánh sáng phù sa(Chế Lan Viên),Nổi gió(Đào Hồng Cẩm)
c. Chặng đường từ 1965 đến 1975
Phản ánh cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước,đề cao tinh thần yêu nước,ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng.Tiêu biểu có các tác phẩm:Rừng xà nu(Nguyễn Trung Thành),Những đứa con trong gia đình(Nguyễn Thi),Mặt đường khát vọng(Nguyễn Khoa Điềm),Ra trận(Tố Hữu),Vầng trăng quầng lửa(Phạm Tiến Duật)
2.Những đặc điểm cơ bản
*Nền văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng hĩa,gắn bĩ sâu sắc với vận mệnh chung của đất nước
Văn học vận động và phát triển theo từng bước đi của cách mạng,theo sát từng nhiệm vụ chính trị của đất nước
+Ca ngợi cách mạng và cuộc sống mới
+Cổ vũ kháng chiến&cải cách ruộng đất
+Ngợi ca xây dựng XHCN ở miền Bắc
+Cổ vũ cao trào chống Mĩ cứu nước
*Nền văn học hướng về đại chúng 
Đại chúng vừa là đối tượng thể hiện vừa là độc giả chính của văn học.
+Ca ngợi vai trị quần chúng nhân dân
+Khẳng định sự đổi đời của nhân dân nhờ cách mạng
+Hình thức văn học bình dị,dễ hiểu với nhân dân
+Đội ngũ sáng tác chủ yếu từ phong trào quần chúng
*Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn
-Văn học của sự kiện lịch sử,của số phận tồn dân,của chủ nghĩa anh hùng
-Nhân vật trung tâm là những con người gắn bĩ số phận mình với số phận đất nước,cĩ phẩm chất cao quí của cộng đồng
-Khuynh hướng sử thi gắn liền với cảm hứng lãng mạn 
+Sống giữa chiến tranh ác liệt vẫn lạc quan về tương lai
+Ngợi ca tin tưởng vào cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc
-Các tác phẩm rất giàu chất thơ,cĩ sự vận động từ bĩng tối đến ánh sáng;từ hiện tại đến tương lai
Câu 2 : Nêu những nét chính về tình hình lịch sử,xã hội văn hĩa cĩ ảnh hưởng tới sự hình thành và phát triển của VHVN từ năm 1945 đến năm 1975.
- Đường lối văn nghệ của Đảng cộng sản,sự lãnh đạo của Đảng đã gĩp phần tạo nên một nền văn học thống nhất trên đất nước ta
-Hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mĩ kéo dài suốt 30 năm đã tác động sâu sắc,mạnh mẽ tới đời sống vật chất và tinh thần của tồn dân tộc,trong đĩ cĩ văn học nghệ thuật,tạo nên ở văn
 học giai đoạn này những đặc điểm và tính chất riêng của một nền văn học hình thành và phát triển trong hồn cảnh chiến tranh lâu dài và vơ cùng ác liệt.
-Nền kinh tế cịn nghèo nàn và chậm phát triển.Về văn hĩa,từ năm 1945 đến năm 1975,điểu kiện giao lưu bị hạn chế,nước ta chủ yếu tiếp xúc và chịu ảnh hưởng của văn hĩa các nước xã hội chủ nghĩa(Liên Xơ,Trung Quốc..)
Câu 3 : Nêu những nét chính về tình hình lịch sử,xã hội văn hĩa cĩ ảnh hưởng tới sự hình thành và phát triển của VHVN từ năm 1975 đến hết thế kỉ XX.
- Với chiến thắng mùa xuân năm 1975,lịch sử dân tộc ta mở ra một thời kì mới-thời kì độc lập tự do và thống nhất đất nước.Tuy nhiên giai đoạn này gặp những khĩ khăn và thử thách mới
-Từ năm 1986,với cơng cuộc đổi mới do Đảng cộng sản đề xướng và lãnh đạo,kinh tế nước ta cũng từng bước chuyển sang nền kinh tế thị trường,văn hĩa nước ta tiếp xúc rộng rãi với các nền văn hĩa trên thế giới.Văn học dịch,báo chí và các phương tiện truyền thơng khác phát triển mạnh mẽ.
-Đất nước bước vào cơng cuộc đổi mới,thúc đẩy nền văn học cũng phải đổi mới phù hợp với nguyện vọng của nhà văn và người đọc cũng như quy luật phát triển khách quan của nền văn học
Câu 4: Trình bày ngắn gọn những chuyển biến và thành tựu ban đầu của VHVN từ năm 1975 đến hết thế kỉ XX
 Từ sau năm 1975,thơ không tạo được sự lôi cuốn như giai đoạn trước.Hiện tượng nở rộ trường ca là thành tựu nổi bật:Những người đi tới biển(Thanh Thảo),Đường tới thành phố(Hữu Thỉnh);văn xuôi có nhiều khởi sắc hơn thơ,có đổi mới cách viết về chiến tranh,cách tiếp cận hiện thực đời sống.Tiêu biểu có:Đứng trước biển(Nguyễn Mạnh Tuấn),Mùa lá rụng trong vườn(Ma Văn Kháng),Thời xa vắng(Lê Lựu)
Từ năm 1986,văn học chính thức bước vào chặng đổi mới.Các tác phẩm tiêu biểu:Chiếc thuyền ngoài xa(Nguyễn Minh Châu),Tướng về hưu(Nguyễn Huy Thiệp),Nỗi buồn chiến tranh(Bảo Ninh)
Sau năm 1975,kịch nói phát triển mạnh mẽ:Hồn Trương Ba da hàng thịt(Lưu Quang Vũ),Mùa hè ở biển(Xuân Trình).Văn học Việt Nam từ năm 1975 đến hết thế kỉ XX vận động theo hướng dân chủ hóa,mang tính nhân bản và nhân văn sâu sắc.Phát triển đa dạng về đề tài,mới mẽ về thủ pháp nghệ thuật,cá tính sáng tạo của nhà văn được phát huy,văn học có tính hướng nội,quan tâm nhiều đến số phận cá nhân trong hoàn cảnh phức tạp của đời thường.
Câu 5: Trình bày ngắn gọn quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh
1. Hồ Chí Minh xem văn học là vũ khí chiến đấu lợi hại phụng sự cho sự nghiệp cách mạng.Nhà văn phải cĩ tinh thần xung phong như người chiến sĩ ngồi mặt trận: “Nay ở trong thơ nên cĩ thép-Nhà thơ cũng phải biết xung phong”, “Văn hĩa nghệ thuật cũng là một mặt trận.Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy”
2. Hồ Chí Minh luôn chú trọng tính chân thật và tính dân tộc của văn học: Người nhắc nhở giới nghệ sĩ “miêu tả cho hay cho chân thật và cho hùng hồn”,“nên chú ý phát huy cốt cách dân tộc” và đề cao sự sáng tạo “chớ gị bĩ họ vào khuơn làm mất sự sáng tạo”. 
3.Khi cầm bút,Hồ Chí Minh luơn xuất phát từ mục đích,đối tượng tiếp nhận để quyết định nội dung và hình thức tác phẩm.Người luơn đặt câu hỏi: Viết cho ai?Viết đề làm gì? Sau đĩ quyết định:Viết cái gì? Và Viết như thế nào?
Câu 6: Trình bày ngắn gọn Di sản văn học của Hồ Chí Minh
Hồ Chí Minh đã để lại cho nhân dân ta một sự nghiệp văn chương vô cùng lớn lao về tầm vóc, phong phú đa dạng về thể loại, đặc sắc về phong cách, viết bằng tiếng : Pháp , Hán , Việt . Sự nghiệp sáng tác của người được quy tụ chủ yếu trên ba lĩnh vực: 
1.Văn chính luận : Viết từ những năm đầu TK XX, với bút danh Nguyễn Aùi Quốc – Mục đích đấu tranh chính trị tiến công trực diện kẻ thù –Khẳng định ý chí chiến đấu, tinh thần độc lập dân tộc – tác phẩm tiêu biểu : Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn Độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến
2.Truyện và kí : Viết khoảng 1922 – 1925, chủ yếu bằng tiếng Pháp - Vạch trần bản chất đen tối của thực dân Pháp ,ca ngợi lòng yêu nước, tinh thần cách mạng của ... mình.
Câu 38: Giá trị nhân đạo của tác phẩm “ Vợ nhặt” của Kim Lân.
-Tác phẩm phản ánh tình cảnh thê thảm của người nơng dân nước ta trong nạn đĩi khủng khiếp năm 1945 do thực dân Pháp và phát xít Nhật gây ra
-Tác phẩm khẳng định niềm khao khát hạnh phúc gia đình, niềm tin bất diệt vào cuộc sống và tình yêu thương đùm bọc lẫn nhau giữa những người lao động nghèo khổ ngay trên bờ vực của cái chết
*****************************************************************
PHẦN III
KIẾN THỨC CÂU HỎI 2 TRONG ĐỀ THI TỐT NGHIỆP
(Gồm: Viết bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí –HOẶC- Viết bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống)
A.BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ
Để viết bài văn Nghị luận về một tư tưởng đạo lí cần cĩ 2 yêu cầu:
-Kiến thức để viết: Thu thập và hệ thống Luận cứ từ đời sống bằng cách:Quan sát trực tiếp,nghe đài,xem ti vi,đọc sách báo và Internet
-Kĩ năng để viết:
Kĩ năng viết bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí
I.Dàn ý bài văn Nghị luận về một tư tưởng đạo lí
1.Mở bài: -Giới thiệu chung
 - Nêu tư tưởng,đạo lí cần nghị luận
Ví dụ: Đạo lí và tư tưởng là cái gốc của con người và xã hội.Chính đạo lí đã làm nẩy nở những mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người.Chính tư tưởng đã chắp cánh cho con người vươn đến một cuộc sống cơng bằng,dân chủ và văn minh.Trong kho tàng tri thức của nhân loại cĩ những tư tưởng đạo lí ra đời cách đây hàng trăm năm nhưng vẫn cịn nhiều ý nghĩa ở xã hội hơm nay.Đặc biệt là câu nĩi: “Tiên học lễ,hậu học văn”.
2.Thân bài
-Luận điểm 1:Giải thích rõ nội dung tư tưởng đạo lí(Bằng cách giải thích các từ ngữ,các khái niệm..trong câu nĩi chứa đựng đạo lí tư tưởng)(Dùng thao tác lập luận:nêu câu hỏi –sau đĩ trả lời)
Ví dụ: Câu nĩi“Tiên học lễ,hậu học văn” cĩ nghĩa là gì?“Tiên” là trước tiên,đầu tiên; “hậu” là sau đĩ; “lễ” là lễ nghĩa,đạo đức,nhân cách,cái tâm của con người; “văn” là văn hĩa,kiến thức,kĩ năng .Vì vậy câu nĩi “Tiên học lễ,hậu học văn” cĩ nghĩa là nhấn mạnh việc trước tiên là học đạo đức lễ nghĩa làm người sau đĩ mới học kiến thức,kĩ năng làm việc và lao động trong cuộc sống.
-Luận điểm 2:Phân tích các mặt đúng của nội dung tư tưởng đạo lí(Dùng luận cứ từ cuộc sống và xã hội để chứng minh) Câu nĩi trên rất đúng,nếu con người cĩ đạo đức,biết sống cĩ lễ nghĩa thì xã hội sẽ ngày tốt đẹp.Những tấm lịng từ thiện từ chương trình “Trái tim cho em” trên truyền hình đã đem lại cuộc sống cho các em nhỏ,lịng hiếu thảo của người thanh niên nghèo Nguyễn Hữu Ân ở Đơng Hà Quảng Trị vừa học vừa nuơi hai người mẹ nơi bệnh viện tại Sài Gịn.Trong cuộc sống cĩ rất nhiều bạn trẻ biết tỏ lịng thương yêu quý mến nhân dân bằng những hành động dũng cảm và hào hiệp;lúc chiến tranh xơng pha lửa đạn để bảo vệ tính mạng tài sản của đồng bào,lúc bình thường cứu giúp trẻ em,người già bị tai nạn-như vụ đắm đị ngày 30 tết Kỉ Sửu tại tỉnh Quảng Bình.Tất cả đã làm cho mọi người cảm động
Ví dụ: 
-Luận điểm 3:Bác bỏ những biểu hiện chưa đúng,hoặc cách hiểu sai lệch cĩ liên quan đến nội dung tư tưởng đạo lí(Dùng luận cứ từ cuộc sống và xã hội để bác bỏ)
Ví dụ: Cĩ phải câu nĩi “Tiên học lễ,hậu học văn” đã xem nhẹ vấn đề học kiến thức,học kĩ năng làm việc hay khơng?Khơng phải vậy,học chữ “lễ” là đâu phải khơng coi trọng chữ “văn”,cĩ được nhân cách thì con người thì người học sẽ chiếm lĩnh được vốn tri thức sâu sắc nhất.Đúng như lời nhà văn Nga đã nĩi: “Cái tài nhờ cái tâm mà cháy lên,cái tâm nhờ cái tài mà tỏa sáng.Cháy lên mà tỏa sáng”. Bác Hồ của chúng ta cũng đã nĩi: “Cĩ đức mà khơng cĩ tài thì làm việc gì cũng khĩ,cĩ tài mà khơng cĩ đức là người vơ dụng”.
-Luận điểm 4:Đánh giá ý nghĩa tư tưởng đạo lí đã nghị luận đối với đời sống và con người(Đặt biệt trong xã hội hiện nay)
Ví dụ: Những ý kiến cho rằng:tư tưởng “Tiên học lễ,hậu học văn” là của ơng Khổng Tử bên nước Tàu-cách đây hàng ngàn năm là khơng cịn cĩ giá trị đối với xã hội hơm nay là khơng đúng.Thời đại nào cũng luơn coi trọng nhân cách,coi trọng cái tâm.Đặt biệt,thời kinh tế thị trường hơm nay,đạo đức của con người đang bị thử thách bỡi những cám dỗ của đồng tiền,của quyền lực khơng chân chính.Nếu chúng ta khơng chú trọng học chữ “lễ” thì chúng ta dễ rơi vào lối sống như “Hồn Trương Ba,da hàng thịt”.Cái tâm hồn cao quý,trong sạch của con gười sẽ bị cái ác,cái thấp hèn lấn át và tàn phá,hủy hoại con người(như vị giám đốc PMU18 mà báo chí đã nêu)
3.Kết bài:-Tĩm lại tư tưởng đạo lí -Nêu ý nghĩa và rút ra bài học nhận thức và hành động của bản thân từ tư tưởng đạo lí đã nghị luận
Ví dụ: Tĩm lại, “Tiên học lễ,hậu học văn” là một tư tưởng đạo lí rất sâu sắc.Hãy biết học cái lễ,rèn luyện cái tâm,bên cạnh học để lĩnh hội tri thức.Cĩ như vậy,mỗi chúng ta sẽ ngày càng trưởng thành và hồn thiện về nhân cách.Một xã hội thật sự tốt đẹp đang chờ đĩn chúng ta ở phía trước.
II.Đề bài tham khảo
Đề 1: 
Ý kiến của anh chị về câu:Ơi! Sống đẹp là thế nào, hỡi bạn?(Tố Hữu)
Đề 2:
 “Cĩ ba điều trong cuộc đời mỗi người nếu đi qua sẽ khơng lấy lại được:,thời gian,lời nĩi và cơ hội”.Nêu suy nghĩ của anh chị về ý kiến trên.
Đề 3:
Cuộc vận động: “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
Đề 4:
Để định hướng và thúc đẩy việc học tập nhằm đáp ứng những yêu cầu của xã hội hiện đại,UNESCO đã nêu lên khẩu hiệu: “Học để biết,học để làm,học để chung sống,học để tự khẳng định mình”.
Anh,chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về nội dung khẩu hiệu đĩ.
Đề 5: “Mọi phẩm chất của đức hạnh là ở hành động”. Anh,chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về câu nĩi đĩ.
~~~~~~~~~~~~~~ 
B.BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
Để viết bài văn Nghị luận về một hiện tượng đời sống cần cĩ 2 yêu cầu:
-Kiến thức để viết: Thu thập và hệ thống Luận cứ từ đời sống bằng cách:Quan sát trực tiếp,nghe đài,xem ti vi,đọc sách báo và Internet
-Kĩ năng để viết: Kiểu bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống
I.Dàn ý bài nghị luận về một hiện tượng đời sống
1.Mở bài: -Giới thiệu 
 - Nêu hiện tượng đời sống cần nghị luận
Ví dụ: Ngày nay,cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật,đời sống kinh tế của con người ngày đi lên,chất lượng cuộc sống nâng lên rõ rệt.Bên cạnh những thành tựu to lớn đĩ,nhân loại chúng ta đang phải đối mặt với nhiều thách thức to lớn.Chiến tranh vẫn diễn ra khốc liệt trên những vùng đất của địa cầu,ơ nhiễm mơi trường đang báo động đỏ.Đặc biệt là đại dịch HIV/AIDS.
2.Thân bài
-Luận điểm 1:Nêu rõ hiện tượng đời sống sẽ nghị luận(Những hiểu biết của bản thân về hiện tượng đời sống) 
Ví dụ:HIV-AIDS là một loại vi rút làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể con người.Khi vi rút HIV xâm nhập vào cơ thể con người ,nĩ sẽ tấn cơng phá vỡ sức đề kháng,làm cho con người dễ mắc phải các loại bệnh:lao,tiêu chảycơ thể con người ngày càng suy kiệt và dẫn đến tử vong.Đại dịch AIDS lây nhiễm qua ba con đường:Đường máu,đường tình dục và từ mẹ sang con.Đại dịch đang lan rộng đang lan rộng trên tồn cầu.Ở Việt Nam chúng ta,hầu như tất cả các tỉnh thành đều cĩ người nhiễm HIV/AIDS.
-Luận điểm 2: Chỉ ra nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đời sống trên(Nguyên nhân từ cá nhân,gia đình,xã hội-Dùng luận cứ từ cuộc sống để chứng minh,hoăc bác bỏ)
Ví dụ:Trong thời buổi tồn cầu hĩa,đặc biệt là nền kinh tế thị trường đã làm cho xã hội cĩ những thay đổi lớn về lối sống.Thế hệ trẻ ngày nay vừa cĩ nhiều cơ hội vừa cĩ nhiều cám dỗ vật chất dễ sa ngã.Chỉ một phút nơng nổi,bản thân ta bị lơi kéo vào nghiện hút,tiêm chích,mại dâm và rồi mắc phải HIV-AIDS.Nguyên nhân thứ hai là từ phía gia đình: cha mẹ li dị hoặc chỉ lo kinh doanh kiếm tiền bỏ bê con cái.Xã hội khơng tuyên truyền giáo dục về phịng chống AIDS.Cĩ lẽ chúng ta đã xĩt xa khi xem một phĩng sự của VTV1 về một gia đình ở Lạng Sơn cả 4 người con trai đều mắc phải AIDS
-Luận điểm 3: Phân tích các tác hại(lợi ích) của hiện tượng đời sống đang nghị luận (tác hại của kiện tượng tiêu cực-lợi ích của hiện tượng tích cực đối với cá nhân,gia đình,xã hội về kinh tế-về tinh thần(Dùng luận cứ từ cuộc sống để viết)
Ví dụ:Theo bài viết của Tổng thư kí Liên Hợp Quốc-Cơ phi An nan: “đại dịch HIV-AIDS vẫn hồnh hành,gây tỉ lệ tử vong cao trên tịan thế giới và ít cĩ dấu hiệu suy giảm.Mỗi phút đồng hồ của một ngày trơi đi cĩ khoảng 10 người bị nhiễm HIV,tuổi thọ của người dân bị giảm sút nghiêm trọng”.Tương lai của người bị AIDS cĩ thể như đã chấm hết.Nỗi đau tinh thần và sự kiệt quệ về kinh tế của những gia đình cĩ người nhiễm AIDS vơ cùng to lớn.Nhân loại đứng trước một thảm họa khơn lường nếu tốc độ lây nhiễm HIV khơng được chặn đứng
-Luận điểm 4:Nêu những biện pháp(của cá nhân,gia đình,xã hội) hạn chế hiện tượng đời sống tiêu cực- nêu những biện pháp để phát huy hơn hiện tượng đời sống tích cực
Ví dụ: Mỗi chúng ta,trước hết hãy tự bảo vệ mình.Hãy sống một cách lành mạnh “đừng thử ma túy,dù chỉ một lần”.Đồng thời mọi người,mọi gia đình,mọi quốc gia hãy chung tay vì cộng đồng.Chính phủ các nước cần manh tay trong việc triệt phá các tụ điểm mại dâm,các tổ chức buơn bán ma túy.Đẩy mạnh tuyên truyền,giáo dục phịng chống AIDS.Nĩi như vậy khơng phải chúng ta xa lánh những người nhiễm HIV AIDS, “Hãy đừng để một ai đĩ ảo tưởng rằng chúng ta cĩ thể bảo vệ được chính mình bằng cách dựng lên những bức rào ngăn cách giữa chúng ta và họ.Trong thế giới khơc liệt của AIDS,khơng cĩ khái niệm chúng ta và họ.Trong thế giới đĩ,im lặng đồng nghĩa với cái chết”( Cơ phi An nan)
3.Kết bài:-Tĩm lại hiện tượng đời sống đã nghị luận,ý nghĩa của hiện tượng đối với giới trẻ hiện nay -Bày tỏ thái độ của bản thân về hiện tượng đời sống đang nghị luận
Ví dụ:Tĩm lại,HIV/AIDS là một hiện tượng đáng báo động của tồn nhân loại,một hiểm họa của tồn thế giới.Hãy cĩ hiểu biết và cĩ trách nhiệm phịng chống AIDS.Tất cả chúng ta cùng lên tiếng,chiến đấu với đại dịch để xây dựng một thế giới tốt đẹp,hịa bình,thân thiện.
II.Đề bài tham khảo
Đề 1: Anh,chị suy nghĩ gì về hiện tượng “nghiện” In-tơ-nét trong nhiều bạn trẻ hiện nay?
Đề 2: “Trái đất là ngơi nhà chung của chúng ta”.Từ thơng điệp này và thực trạng mơi trường hiện nay (đặc biệt ở khu vực nơi anh chị đang sống),hãy trình bày những suy nghĩ của mình về vấn đề mơi trường và trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với vấn đề bảo vệ mơi trường.
Đề 3: “Trong năm qua,mỗi phút đồng hồ của một ngày trơi đi,cĩ khoảng 10 người bị nhiễm HIV()Hãy đừng để một ai đĩ cĩ ảo tưởng rằng chúng ta cĩ thể bảo vệ được chính mình bằng cách dựng lên các bức rào ngăn cách giữa “chúng ta” và “họ”.Trong thế giới khốc liệt của AIDS,khơng cĩ khái niệm chúng ta và họ.Trong thế giới đĩ,im lặng đồng nghĩa với cái chết..”(Cơ-phi An-nan). Từ thơng điệp này ,hãy trình bày những suy nghĩ của anh chị về vấn đề HIV-AIDS hiện nay.
Đề 4: Hãy trình bày quan điểm của mình về cuộc vận động “Nĩi khơng với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.Nĩi khơng với vi phạm đạo đức nhà giáo và học sinh ngồi nhầm lớp”
Đề 5: Vấn đề tai nạn giao thơng Đề 6:Vấn đề “Hiến máu nhân đạo”
*Lưu ý: 
-Câu hỏi 2 trong đề thi Tốt nghiệp cần viết từ 1,25 đến 1,5 mặt tờ giấy thi và viết trong thời gian từ 25 đến 30 phút-Hãy hiểu thứ tự các luận điểm,cách triển khai làm rõ luận điểm và dùng các luận cứ trong đời sống thì bài thi sẽ thành cơng.
*********************************************************