Chuyên đề ôn tập Nghị luận xã hội

ChuyÊN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 A/ CÁC KIỂU VĂN NGHỊ LUẬN
 Nhìn từ góc độ đề tài có thể phân chia thành hai loại:
1/ Nghị luận văn học: Là nghị luận về một vấn đề văn học như về một tác phẩm, một tác giả, một trào lưu, một giai đoạn, một quan điểm văn học,
 Căn cứ vào nội dung nghị luận, có thể chia nghị luận văn học thành 3 loại:
* Loại đề yêu cầu hiểu và cảm thụ tác phẩm văn học: Loại đề này nhằm kiểm tra trình độ tiếp nhận tác phẩm văn học của học sinh với hai hình thức chính là phân tích và bình giảng:
VD: Phân tích cảnh cho chữ trong tác phẩm “Chữ người tử tù”. Tại sao nói đây là cảnh tượng xưa nay chưa từng có?
Bình giảng đoạn thơ sau trong bài “Đây mùa thu tới” ( Hơn một loài hoa đã rụng cành..mong manh).
* Loại đề nghị luận về một vấn đề văn học sử: Văn học sử là những kiến thức về lịch sử văn học bao gồm những đặc điểm, những quy luật hình thành và phát triển lịch sử của các sự kiện văn học( trào lưu, tác giả, tác phẩm, thể loại.)
VD:
+ Những đóng góp của khuynh hướng hiện thực qua một số tác phẩm Nam Cao, Vũ Trọng Phụng, Nguyên Hồng thời kì 30-45.
+ Tình cảm nhân đạo được biểu hiện trong “Nhật kí trong tù” của Hồ Chí Minh.
+ Phân tích và chứng minh một trong những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ 45-75: sáng tác theo khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.
* Loại đề nghị luận về một vấn đề lí luận văn học.
VD:
+ Anh chị hiểu như thế nào là tính nhân dân trong văn học? 
+ Lê Quý Đôn cho rằng “Thơ phát khởi từ trong lòng ta”. Còn Ngô Thì Nhậm cũng nhấn mạnh “Hãy xúc động hồn thơ cho ngọn bút có thần”. Suy nghĩ của anh, chị.
2/ Nghị luận xã hội: Là nghị luận về một vấn đề xã hội( chính trị, đạo đức, lối sống, xã hội, môi trường, dân số,)
+ Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí. Dạng đề này thường nhân một câu danh ngôn, một nhận định, đánh giá nào đó để yêu cầu người viết bàn luận và thể hiện quan điểm tư tưởng, thái độ của mình. 
VD:
Anh, chị suy nghĩ như thế nào về câu nói của nhà văn Pháp Mi-sen Eâken Môngtenhơ: “Nghèo nàn về vật chất dễ chữa, nghèo nàn về tâm hồn rất khó chữa”
 + Nghị luận về một hiện tượng đời sống. Dạng đề này thường nêu lên một hiện tượng, một vấn đề có tính thời sự, được dư luận xã hội trong nước cũng như cộng đồng quốc tế đang quan tâm. Ví dụ: Vấn đề tăng dân số hiện nay?
+ Nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong các tác phẩm văn học. Dạng đề này kết hợp được cả về năng lực đọc-hiểu tác phẩm văn học, cả về kiến thức xã hội và khả năng nghị luận ở dạng thức:
- Từ một tác phẩm văn học, để yêu cầu người viết bàn về ý nghĩa xã hội nào đó. VD: Nhân được học về một số bài thơ trong “Nhật kí trong tù” của HCM, anh, chị hãy viết một bài văn bàn về ý chí và nghị lực của con người.
- Cũng có thể từ một tác phẩm chưa được học, thường là một câu chuyện nhỏ (truyện mini) để bàn về ý nghĩa xã hội đặt ra trong đó.VD: 
Suy nghĩ của anh, chị về câu chuyện sau:
“Diễn giả Lêobu sca lần nọ kể về một cuộc thi mà ông làm giám khảo. Mục đích của cuộc thi là tìm ra đứa trẻ biết quan tâm đến người khác nhất. Người thắng cuộc là một em bé bốn tuổi.
Người hàng xóm của em bé là một ông lão vừa mất vợ. Nhìn thấy ông khóc, cậu bé lại gần rồi leo lên ngồi vào lòng ông. Cậu rất lâu và chỉ ngồi như thế. Khi mẹ em hỏi em đã trò chuyện gì với ông ấy, cậu bé trả lời: “Không có gì đâu ạ. Con chỉ để ông ấy khóc”
B/ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
1- NghÞ luËn vỊ mét t­ t­ëng ®¹o lÝ
 1- Kh¸i niƯm 
 Qu¸ tr×nh kÕt hỵp nh÷ng thao t¸c lËp luËn ®Ĩ lµm râ nh÷ng vÊn ®Ị t­ t­ëng, ®¹o lÝ trong cuéc ®êi. 
- T­ t­ëng, ®¹o lÝ trong cuéc ®êi bao gåm: 
+ LÝ t­ëng (lÏ sèng) 
+ C¸ch sèng
+ Ho¹t ®éng sèng 
+ Mèi quan hƯ trong cuéc ®êi gi÷a con ng­êi víi con ng­êi (cha con, vỵ chång, anh em vµ nh÷ng ng­êi th©n thuéc kh¸c). ë ngoµi x· héi cã c¸c quan hƯ trªn, d­íi, ®¬n vÞ, t×nh lµng nghÜa xãm, thÇy trß, b¹n bÌ...
 2-Yªu cÇu 
a . HiĨu ®­ỵc vÊn ®Ị cÇn nghÞ luËn lµ g×. 
b. Tõ vÊn ®Ị nghÞ luËn ®· x¸c ®Þnh, ng­êi viÕt tiÕp tơc ph©n tÝch, chøng minh nh÷ng biĨu hiƯn cơ thĨ cđa vÊn ®Ị, thËm chÝ so s¸nh, bµn b¹c, b¸c bá... nghÜa lµ biÕt ¸p dơng nhiỊu thao t¸c lËp luËn. 
c. Ph¶i biÕt rĩt ra ý nghÜa vÊn ®Ị
 3- C¸ch lµm 
- Tr­íc khi t×m hiĨu ®Ị ph¶i thùc hiƯn ba thao t¸c 
+ §äc kÜ ®Ị bµi 
+ G¹ch ch©n c¸c tõ quan träng 
+ Ng¨n vÕ (nÕu cã) 
- T×m hiĨu ®Ị 
a1. T×m hiĨu vỊ néi dung (®Ị cã nh÷ng ý nµo) 
a2. Thao t¸c chÝnh (Thao t¸c lµm v¨n) 
a3. Ph¹m vi x¸c ®Þnh dÉn chøng cđa ®Ị bµi 
 - LËp dµn ý 
+ Më bµi ® Giíi thiƯu ®­ỵc hiƯn t­ỵng ®êi sèng cÇn nghÞ luËn. 
+ Th©n bµi ® KÕt hỵp c¸c thao t¸c lËp luËn ®Ĩ lµm râ c¸c luËn ®iĨm vµ bµn b¹c hoỈc phª ph¸n, b¸c bá. 
- Gi¶i thÝch kh¸i niƯm cđa ®Ị bµi 
- Gi¶i thÝch vµ chøng minh vÊn ®Ị ®Ỉt ra 
- Suy nghÜ (c¸ch ®Ỉt vÊn ®Ị Êy cã ®ĩng? hay sai). Më réng bµn b¹c b»ng c¸ch ®i s©u vµo vÊn ®Ị nµo ®ã - mét khÝa c¹nh. PhÇn nµy ph¶i cơ thĨ, s©u s¾c tr¸nh chung chung.
+ KÕt bµi ® Nªu ra ph­¬ng h­íng, mét suy nghÜ míi tr­íc hiƯn t­ỵng ®êi sèng.
C©u hái vµ bµi tËp 
 ĐỀ 1:
“ Duy chỉ cĩ gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương của số phận ”.
 	 (Euripides)
Anh (chị) nghĩ thế nào về câu nĩi trên?
1/ Giải thích khái niệm của đề bài (câu nĩi)
Giải thích câu nĩi: “Tại sao chỉ cĩ nơi gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương số phận ?” Vì gia đình cĩ giá trị bền vững và vơ cùng to lớn khơng bất cứ thứ gì trên cõi đời này sánh được, cũng như khơng cĩ bất cứ vật chất cũng như tinh thần nào thay thế nổi. Chính gia đình là cái nơi nuơi dưỡng, chở che cho ta khơn lớn?” 
- Suy ra vấn đề cần bàn bạc ở đây là: Vai trị, giá trị của gia đình đối với con người.
2/ Giải thích, chứng minh vấn đề: Cĩ thể triển khai các ý:
+ Mỗi con người sinh ra và lớn lên, trưởng thành đều cĩ sự ảnh hưởng, giáo dục to lớn từ truyền thống gia đình (dẫn chứng: văn học, cuộc sống).
+ Gia đình là cái nơi hạnh phúc của con người từ bao thế hệ: đùm bọc, chở che, giúp con người vượt qua được những khĩ khăn, trở ngại trong cuộc sống.
3/ Khẳng đinh, bàn bạc mở rộng vấn đề:
+ Khẳng định câu nĩi đúng. Bởi đã nhìn nhận thấy được vai trị, giá trị to lớn của gia đình đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của con người, là nền tảng để con người vươn lên trong cuộc sống. Tuy nhiên, câu nĩi chưa hồn tồn chính xác. Bởi trong thực tế cuộc sống, cĩ rất nhiều người ngay từ khi sinh ra đã khơng được sự chở che, đùm bọc, giáp dục, nâng đỡ của gia đình nhưng vẫn thành đạt, trở thành con người hữu ích của xã hội. 
+ Câu nĩi trên đã đặt ra vấn đề cho mỗi con người, xã hội: Bảo vệ, xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, hạnh phúc. Muốn làm được điều đĩ cần: trong gia đình mọi người phải biết thương yêu, đùm bọc chở che nhau; phê phán những hành vi bạo lực gia đình, thĩi gia trưởng.
ĐỀ 2:
 Anh / chị nghĩ như thế nào về câu nĩi:
 “Đời phải trải qua giơng tố nhưng khơng được cúi đầu trước giơng tố” 
 	( Trích Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm)
1/ Giải thích khái niệm của đề bài (câu nĩi)
+ Giơng tố ở đây dùng để chỉ cảnh gian nan đầy thử thách hoặc việc xảy ra dữ dội .
+ Câu nĩi khẳng định: cuộc đời cĩ thể trải qua nhiều gian nan nhưng chớ cúi đầu trước khĩ khăn, chớ đầu hàng thử thách, gian nan. ( Đây là vấn đề nghị luận)
2/ Giải thích, chứng minh vấn đề: Cĩ thể triển khai các ý:
+ Cuộc sống nhiều gian nan, thử thách nhưng con người khơng khuất phục.
+ Gian nan, thử thách chính là mơi trường tơi luyện con người.
3/ Khẳng đinh, bàn bạc mở rộng vấn đề:
+ Câu nĩi trên là tiếng nĩi của một lớp trẻ sinh ra và lớn lên trong thời đại đầy bão táp, sống thật đẹp và hào hùng.
+ Câu nĩi thể hiện một quan niệm nhân sinh tích cực : sống khơng sợ gian nan , thử thách , phải cĩ nghị lực và bản lĩnh.
+ Câu nĩi gợi cho bản thân nhiều suy nghĩ: trong học tập, cuộc sống bản thân phải luơn cĩ ý thức phấn đấu vươn lên. Bởi cuộc đời khơng phải con đường bằng phẳng mà đầy chơng gai, mỗi lần vấp ngã khơng được chán nản bi quan mà phải biết đứng dậy vươn lên. Để cĩ được điều này thì cần phải làm gì?
ĐỀ 3:
“LÝ t­ëng lµ ngän ®Ìn chØ ®­êng . kh«ng cã lÝ t­ëng th× kh«ng cã ph­¬ng h­íng kiªn ®Þnh, mµ kh«ng cã ph­¬ng h­íng th× kh«ng cã cuéc sèng » (LÐp-T«i-xt«i ) . Anh (chÞ )hiĨu c©u nãi Êy thÕ nµo vµ cã suy nghÜ g× trong qu¸ tr×nh phÊn ®Êu tu d­ìng lÝ t­ëng cđa m×nh 
 Sau khi vµo ®Ị bµi viÕt cÇn ®¹t ®­ỵc c¸c ý
1- Gi¶i thÝch 
- Gi¶i thÝch lÝ t­ëng lµ g× ( §iỊu cao c¶ nhÊt, ®Đp ®Ï nhÊt, trë thµnh lÏ sèng mµ ng­êi ta mong ­íc vµ phÊn ®Êu thùc hiƯn).
 - T¹i sao kh«ng cã lÝ t­ëng th× kh«ng cã ph­¬ng h­íng
 + Kh«ng cã mơc tiªu phÊn ®Êu cơ thĨ
 + ThiÕu ý chÝ v­¬n lªn ®Ĩ giµnh ®iỊu cao c¶
 + Kh«ng cã lÏ sèng mµ ng­êi ta m¬ ­íc
 - T¹i sao kh«ng cã ph­¬ng h­íng th× kh«ng cã cuéc sèng
 + Kh«ng cã ph­¬ng h­íng phÊn ®Êu th× cuéc sèng con ng­êi sÏ tỴ nh¹t, sèng v« vÞ, kh«ng cã ý nghÜa , sèng thõa
 + Kh«ng cã ph­¬ng h­íng trong cuéc sèng gièng ng­êi lÇn b­íc trong ®ªm tèi kh«ng nh×n thÊy ®­êng.
 + Kh«ng cã ph­¬ng h­íng, con ng­êi cã thĨ hµnh ®éng mï qu¸ng nhiỊu khi sa vµo vßng téi lçi ( chøng minh )
 - Suy nghÜ nh­ thÕ nµo ?
 + VÊn ®Ì cÇn b×nh luËn : con ng­êi ph¶i sèng cã lÝ t­ëng. Kh«ng cã lÝ t­ëng, con ng­êi thùc sù sèng kh«ng cã ý nghÜa.
 + VÊn ®Ị ®Ỉt ra hoµn toµn ®ĩng.
 + Më réng :
 	 * Phª ph¸n nh÷ng ng­êi sèng kh«ng cã lÝ t­ëng
 	 * LÝ t­ëng cđa thanh niªn ta ngµy nay lµ g× ( PhÊn ®Êu ®Ỵ cã néi lùc m¹nh mÏ, giái giang ®¹t ®Ønh cao trÝ tuƯ vµ lu«n kÕt hỵp víi ®¹o lÝ)
 	 * Lµm thÕ nµo ®Ĩ sèng cã lÝ t­ëng
 + Nªu ý nghÜa cđa c©u nãi.
ĐỀ 4: 
Gèt nhËn ®Þnh : Mét con ng­êi lµm sao cã thĨ nhËn thøc ®­ỵc chÝnh m×nh . §ã kh«ng ph¶i lµ viƯc cđa t­ duy mµ lµ cđa thùc tiƠn . H·y ra søc thùc hiƯn bỉn phËn cđa m×nh, lĩc ®ã b¹n lËp tøc hiĨu ®­ỵc gi¸ trÞ cđa chÝnh m×nh
Anh (chÞ ) hiĨu vµ suy nghÜ g× .
Sau khi vµo ®Ị bµi viÕt cÇn ®¹t ®­ỵc c¸c ý
 	 - HiĨu c©u nãi Êy nh­ thÕ nµo ?
 	 + ThÕ nµo lµ nhËn thøc ( thuéc ph¹m trï cđa t­ duy tr­íc cuéc sèng. NhËn thøc vỊ lÏ sèng ë ®êi, vỊ hµnh ®éng cđa ng­êi kh¸c, vỊ t×nh c¶m cđa con ng­êi).
 	 + T¹i sao con ng­êi l¹i kh«ng thĨ nhËn thøc ®­ỵc chÝnh m×nh l¹i ph¶i qua thùc tiƠn .
 	* Thùc tiƠn lµ kÕt qu¶ ®Ĩ ®¸nh gi¸, xem xÐt mét con ng­êi .
 	* Thùc tiƠn cịng lµ c¨n cø ®Ĩ thư th¸ch con ng­êi .
 	* Nãi nh­ Gít : “Mäi lÝ thuyÕt chØ lµ mµu x¸m, chØ cã c©y ®êi m·i m·i xanh t­¬i.”
 - Suy nghÜ
 	+ VÊn ®Ị b×nh luËn lµ : Vai trß thùc tiƠn trong nhËn thøc cđa con ng­êi.
 	+ Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ị : ®ĩng
 	+ Më réng : Bµn thªm vỊ vai trß thùc tiƠn trong nhËn thøc cđa con ng­êi.
 	* Trong häc tËp, chän nghỊ nghiƯp. 
 	 * Trong thµnh c«ng cịng nh­ thÊt b¹i, con ng­êi biÕt rĩt ra nhËn thøc cho m×nh ph¸t huy chç m¹nh. HiĨu chÝnh m×nh con ng­êi míi cã c¬ may thnµh ®¹t.
 	 + Nªu ý nghÜa lê ... Sư dơng tỉng hỵp c¸c thao t¸c lËp luËn ®Ĩ lµm cho ng­êi ®äc hiĨu râ, hiĨu ®ĩng, hiĨu s©u ®Ĩ ®ång t×nh tr­íc nh÷ng hiƯn t­ỵng ®êi sèng, cã ý nghÜa x· héi. §ã lµ nghÞ luËn vỊ mét hiƯn t­ỵng ®êi sèng 
2-Yªu cÇu 
a. Ph¶i hiĨu râ, hiĨu ®ĩng, hiĨu s©u b¶n chÊt hiƯn t­ỵng. Muèn vËy ph¶i ®i s©u t×m tßi, gi¶i thÝch. 
b. Qua hiƯn t­ỵng ®ã chØ ra vÊn ®Ị cÇn quan t©m lµ g×? Trªn c¬ së nµy mµ ph©n tÝch, bµn b¹c hoỈc so s¸nh, b¸c bá.... NghÜa lµ ph¶i biÕt phèi hỵp nhiỊu thao t¸c lËp luËn chØ ra ®ĩng, sai, nguyªn nh©n c¸ch kh¾c phơc, bµy tá th¸i ®é cđa m×nh. 
3 -C¸ch lµm
 + X¸c ®Þnh vÊn ®Ị cÇn nghị luận.
+ Giải thích, chứng minh vấn đề: Cĩ thể triển khai các ý:
+ Suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo trước vấn đề?
ĐỀ 1: Anh ( chÞ ) cã suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo tr­íc t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng hiƯn nay. 
 Sau khi vµo ®Ị bµi viÕt cÇn ®¹t ®­ỵc c¸c ý.
1/ X¸c ®Þnh vÊn ®Ị cÇn nghị luận.
+ Tai n¹n giao th«ng ®©y lµ vÊn ®Ị bøc xĩc ®Ỉt ra ®èi víi mäi ph­¬ng tiƯn, mäi ng­êi tham ra giao th«ng nhÊt lµ giao th«ng trªn ®­êng bé.
+ VÊn ®Ị Êy ®Ỉt ra ®èi víi tuỉi trỴ häc ®­êng. Chĩng ta ph¶i suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo ®Ĩ lµm gi¶m tíi møc tèi thiĨu tai n¹n giao th«ng.
 VËy vÊn ®Ị cÇn bµn luËn lµ: Vai trß tr¸ch nhiƯm tõ suy nghÜ ®Õn hµnh ®éng cđa tuỉi trỴ häc ®­êng gãp phÇn lµm gi¶m thiĨu tai n¹n giao th«ng.
2/ Giải thích, chứng minh vấn đề: Cĩ thể triển khai các ý:
+ Tai n¹n giao th«ng nhÊt lµ giao th«ng ®­êng bé ®ang diƠn ra thµnh vÊn ®Ị lo ng¹i cđa x· héi.
+ C¶ x· héi ®ang hÕt søc quan t©m. Gi¶m thiĨu tai n¹n giao th«ng ®©y lµ cuéc vËn ®äng lín cđa toµn x· héi.
+ Tuỉi trỴ häc ®­êng lµ mét lùc l­ỵng ®¸ng kĨ trùc tiÕp tham gia giao th«ng. Vi thÕ tuỉi trỴ häc ®­êng cÇn suy nghÜ vµ hµnh ®éng phï hỵp ®Ĩ gãp phÇn lµm gi¶m thiĨu tai n¹n giao th«ng.
3/ Suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo trước vấn đề?
	+ An toµn giao th«ng gãp phÇn gi÷ g×n an ninh trËt tù x· héi vµ ®¶m b¶o h¹nh phĩc gia ®×nh. BÊt cø tr­êng hỵp nµo, ë ®©u ph¶i nhí “an toµn lµ b¹n tai n¹n lµ thï”.
	+ An toµn giao th«ng kh«ng chØ cã ý nghÜa x· héi mµ cßn cã ý nghÜa quan hƯ quèc tÕ nhÊt lµ trong thêi buỉi héi nhËp nµy.
	+ B¶n th©n chÊp hµnh tèt luËt lƯ giao th«ng ( kh«ng ®i dµn hµng ngang ra ®­êng, kh«ng ®i xe m¸y tíi tr­êng, kh«ng phãng xe ®¹p nhanh hoỈc v­ỵt Èu, chÊp hµnh c¸c tÝn hiƯu chØ dÉn trªn ®­êng giao th«ng. Ph­¬ng tiƯn b¶o ®¶m an toµn
	+ VËn ®éng mäi ng­êi chÊp hµnh luËt lƯ giao th«ng. Tham ra nhiƯt t×nh vµo c¸c phong trµo tuyªn truyỊn cỉ ®éng hoỈc viÕt b¸o nªu ®iĨn h×nh ng­êi tèt , viƯc tèt trong viƯc gi÷ g×n an toµn giao th«ng.
ĐỀ 2:Anh ( chÞ ) cã suy nghÜ g× vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo tr­íc hiĨm ho¹ cđa c¨n bƯnh HIV/AIDS.
	- Giíi thiƯu vÊn ®Ị: ë thÕ kØ 21 chĩng ta chøng kiÕn nhiỊu vÊn ®Ị hƯ träng. Trong ®ã hiĨm häa c¨n bƯnh HIV/AIDS lµ ®¸ng chĩ ý.
- Nh÷ng con sè biÕt nãi.
+ Mçi phĩt ®ång hå cđa mét ngµy tr«i ®i cã kho¶ng 10 ng­êi bÞ nhiƠm HIV.
+ ë nh÷ng n¬i bÞ ¶nh h­ëng nỈng nỊ, tuỉi thä cđa ng­êi d©n bÞ gi¶m sĩt nghiªm träng.
+ HIV dang l©y lan b¸o ®éng ë phơ n÷, chiÕm mét nư sè ng­êi bÞ nhiƠm trªn toµn thÕ giíi.
+ Khu vùc §«ng ¢u vµ toµn bé Ch©u ¸.
- Lµm thÕ nµo ®Ĩ ng¨n chỈn hiĨm häa nµy?
+ §­a vÊn ®Ị AIDS lªn vÞ trÝ hµng ®Çu trong ch­¬ng tr×nh nghÞ sù cđa mçi quèc gia.
+ Mçi ng­êi ph¶i tù ý thøc ®Ĩ tr¸nh xa c¨n bƯnh nµy.
+ Kh«ng k× thÞ ph©n biƯt ®èi xư víi nh÷ng ng­êi m¾c bƯnh AIDS.
+ Më réng m¹ng l­íi tuyªn truyỊn.
ĐỀ 3: M«i tr­êng sèng ®ang hđy ho¹Þ
 Sau khi vµo ®Ị bµi viÐt cÇn ®¹t ®­ỵc c¸c ý.
- M«i tr­êng sèng bao gåm nh÷ng vÊn ®Ị g× (nguån n­íc, nguån thøc ¨n, bÇu kh«ng khÝ, c©y xanh trªn mỈt ®Êt).
- M«i tr­êng sèng ®ang bÞ ®e däa nh­ thÕ nµo?
+ Nguån n­íc.
+ Nguån thøc ¨n.
+ BÇu kh«ng khÝ.
+ Rõng ®Çu nguån.
- Tr¸ch nhiƯm cđa mçi chĩng ta.
ĐỀ SỐ 4:
 “Trong thế giới AIDS khốc liệt này khơng cĩ khái niệm chúng ta và họ. Trong thế giới đĩ, im lặng đồng nghĩa với cái chết” 
 (Thơng điệp nhân Ngày Thế giới phịng chống AIDS, 1-12-2003 – Cơ-phi An-nan. Theo Ngữ văn 12, tập một, trang 82,NXB Giáo dục, 2008)
 Anh/ chị suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên?
 Yêu cầu về kiến thức:
- Nhận thức rõ nguy cơ của đại dịch AIDS đang hồnh hành trên thế giới.
	+ Mçi phĩt ®ång hå cđa mét ngµy tr«i ®i cã kho¶ng 10 ng­êi bÞ nhiƠm HIV.
	+ ë nh÷ng n¬i bÞ ¶nh h­ëng nỈng nỊ, tuỉi thä cđa ng­êi d©n bÞ gi¶m sĩt nghiªm träng.
	+ HIV dang l©y lan b¸o ®éng ë phơ n÷, chiÕm mét nư sè ng­êi bÞ nhiƠm trªn toµn thÕ giíi.
	+ Khu vùc §«ng ¢u vµ toµn bé Ch©u ¸.
- Lµm thÕ nµo ®Ĩ ng¨n chỈn hiĨm häa nµy?
+ Thái độ đối với những những người bị HIV/AIDS: khơng nên cĩ sự ngăn cách, sự kỳ thị phân biệt đối xử (khơng cĩ khái niệm chúng ta và họ). Lấy dẫn chứng cụ thể.
+ Phải cĩ hành động tích cực bởi im lặng là đồng nghĩa với cái chết.( tự nêu phương hướng hành động: đưa vÊn ®Ị AIDS lªn vÞ trÝ hµng ®Çu trong ch­¬ng tr×nh nghÞ sù cđa mçi quèc gia; Mçi ng­êi ph¶i tù ý thøc ®Ĩ tr¸nh xa c¨n bƯnh nµy; kh«ng k× thÞ ph©n biƯt ®èi xư víi nh÷ng ng­êi m¾c bƯnh AIDS; më réng m¹ng l­íi tuyªn truyỊn)
ĐỀ SỐ 5:
 Một người đi du lịch bốn phương, khi trở về quê nhà, bạn bè, người thân hỏi anh: nơi nào trên đất nước mình đẹp nhất, anh đã trả lời:
 “ Khơng nơi nào đẹp bằng quê hương”
Ý kiến của anh, chị.
HƯỚNG DẪN:
1/ Giải thích vấn đề: Đây là cảm nhận của một người đã từng đi khắp đĩ đây, thưởng thức cảnh đẹp 4 phương nhưng anh vẫn khẳng định quê hương mình đẹp nhất.
2/ Phân tích, chứng minh, bàn luận vấn đề: Vì sao quê hương mình lại đẹp nhất, vì: 
-Quê hương là nơi sinh ra lớn lên trưởng thành,in dấu bao kỉ niệm buồn vui...
-Quê hương cĩ người thân với những tình cản yêu thương gắn bĩ...
-Quê hương cịn là những cảnh sắc thiên nhiên đẹp đẽ,bình dị mà nên thơ,là sản vật đặc trưng với hương vị quê nhà đậm đà khĩ quên...
3/ Khẳng đinh, mở rộng vấn đề: Một câu nĩi cĩ ý nghĩa:
-Thể hiện lịng tự hào kiêu hãnh về quê hương
-Thể hiện tình yêu quê hương đất nước đằm thắm thuỷ chung...
-Nhắn nhủ con người cĩ ý thức xây dựng bảo vệ quê hương.
- Liên hệ thực tế. (Ngày nay đất nước đang trong thời kì hội nhập, câu nĩi cĩ ý nghĩa gì? Đối với bản thân, câu nĩi cĩ ý nghĩa gì?)
ĐỀ SỐ 6:
(?) Anh chị suy nghĩ gì về hiện tượng nghiện Internet hiện nay trong giới trẻ? 
 Nghiện internet”: Căn bệnh mới của xã hội hiện đại 
"Nghiện internet" hiện được xem như một vấn nạn đang tiềm ẩn nhiều tác hại đối với các quốc gia phát triển trên thế giới. Đối tượng của nĩ khơng giới hạn ở riêng lứa tuổi nào mà đã tác động đến hầu hết tất cả mọi người.
Quên ăn, quên ngủ vì internet
Sự ra đời của internet đã đánh dấu một bước tiến lớn của cả nhân loại trong lĩnh vực kết nối thơng tin tồn cầu. Với những ích lợi to lớn và những kiến thức mà nĩ mang lại trong hầu hết mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, internet đã được coi như một phương tiện khơng thể thiếu đối với con người. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tốt đẹp mà nĩ mang lại, thì những vấn đề phức tạp cũng bắt đầu nảy sinh. Trong đĩ, hiện tượng "lạm dụng internet", hay như cách mà các nhà khoa học thường gọi là tình trạng "nghiện internet" của khơng ít người đã trở thành một vấn đề nhức nhối thực sự đối với xã hội thời hiện đại.
Lượng thời gian mà giới trẻ hiện đang dành cho việc online thực sự đã gây nên tâm lý lo sợ đối với các bậc phụ huynh. Gia đình nào cũng đặt nhiều hy vọng rằng việc kết nối internet sẽ giúp cho thế hệ trẻ được tiếp cận với những kiến thức bổ ích trên nhiều lĩnh vực. Kết nối internet cũng cĩ nghĩa là kết nối được với một thế giới rộng lớn, với những cơ hội học tập, nghiên cứu và hiểu biết sâu rộng hơn... Tuy nhiên, các gia đình cũng bắt đầu nhận ra rằng thay vì sử dụng internet cho những mục đích tốt đẹp mà họ đang mong đợi ở con em mình, những đứa trẻ hiếu động lại dễ dàng bị cuốn hút hàng giờ đồng hồ vào những hoạt động khác trên mạng như: chát trực tuyến, gửi mail cho bạn bè, chơi game online (trị chơi trực tuyến), hay làm quen với những người lạ, đơi khi thực hiện các hoạt động harker phá hoại...
Việc giữ cân bằng giữa sức khỏe với các hoạt động vui chơi, giải trí và các hoạt động khác cho giới trẻ vốn đã luơn là những thách thức khơng nhỏ đối với bậc phụ huynh. Song sự xuất hiện của internet và hội chứng "nghiện internet" đã làm cho vấn đề trở nên khĩ khăn gấp bội. Một điều hết sức tự nhiên khi những người trẻ tuổi sử dụng internet đĩ là chúng dễ dàng bị mê hoặc bởi những điều mới lạ, thú vị và bị cuốn hút tới mức khơng cịn kiểm sốt được thời gian. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, thực trạng của việc trẻ em say mê internet và game online đã lên đến mức báo động. Nhiều trường hợp do mải mê với mạng internet, những đứa trẻ thậm chí quên ăn, quên ngủ trong suốt nhiều ngày. Kết quả tất yếu của tình trạng này là sức khỏe, năng lực học tập của chúng bị ảnh hưởng và giảm sút nghiêm trọng. Gia đình và nhà trường cũng khơng nhận ra vấn đề cho đến khi nĩ bắt đầu trở thành mối đe dọa thực sự, trẻ bắt đầu cĩ những hành vi cư xử kỳ lạ, sự phát triển tâm sinh lý bị rối loạn và rơi dần vào một chứng bệnh cĩ tên gọi là: hội chứng "nghiện internet".
Và kết cục...
Theo các chuyên gia tâm lý tại Trường đại học Harvard - Mỹ, chứng "nghiện internet" của giới trẻ phần nhiều là do sự buơng lỏng quản lý từ phía gia đình và nhà trường đối với các hoạt động của chúng. Sự thiếu quan tâm này của người lớn đã dẫn tới sự thay đổi trong nhận thức của lớp trẻ, chúng bắt đầu xa lánh dần với thế giới bên ngồi và chìm dần vào thế giới game của riêng mình. Sự ham mê đối với game online ngày càng tăng lên và dần tới mức khơng thể kiểm sốt được... Đĩ là hiện tượng thường thấy ở giới trẻ, song khơng ít trường hợp người lớn cũng mắc phải. Tại Bắc Kinh - Trung Quốc, nhiều gia đình đã thực sự bị ám ảnh về internet khi các phương tiện thơng tin đại chúng của nước này cho biết: một người đàn ơng 30 tuổi đã bị chết trên đường đến bệnh viện cấp cứu từ một của hàng internet. Ban đầu cảnh sát Trung Quốc nghi ngờ rằng người này đã tự tử, tuy nhiên sau khi tiến hành điều tra kỹ, người ta phát hiện ra rằng nguyên nhân dẫn đến cái chết của người đàn ơng này là do chơi game quá lâu và điều này đã khiến cho anh ta bị kiệt sức. Trước đĩ, rất nhiều trường hợp người chơi bị kiệt sức, bị ngất xỉu phải cấp cứu... đã diễn ra. Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra một số biện pháp nhằm ngăn chặn kịp thời tình trạng lạm dụng internet, và hiện tượng chơi game vơ độ của giới trẻ nước này. Khơng lâu sau đĩ, tại một số quốc gia châu Âu và châu Á, hiện tượng "nghiện game online" cũng đã khiến cho khơng ít người phải nhập viện trong tình trạng nguy cấp.
Tại Anh, chứng "nghiện internet" được xem như một chứng bệnh tương tự tình trạng "nghiện cờ bạc". Khơng riêng giới trẻ, mà kể cả người lớn cũng dễ dàng bị mắc phải chứng "nghiện" nguy hiểm này. Hàng loạt các hoạt động cờ bạc, cá độ diễn ra qua mạng internet đã tạo nên một làn sĩng những người "hâm mộ" đủ mọi lứa tuổi. Cờ bạc qua internet đã trở thành một tệ nạn phổ biến và khơng thể kiểm sốt ở nhiều quốc gia phát triển. Theo các nhà khoa học Anh thuộc Trường đại học Queensland, cĩ nhiều dấu hiệu khá tiêu biểu cho hội chứng này: người "nghiện internet" thường thờ ơ với tất cả các cơng việc khác, kể cả những việc quan trong nhất; thường xảy ra hiện tượng xung đột bên trong tình trạng mất kiểm sốt