Bài tập Hidrocacbon (2)

R – COONa +  NaOH(r)	¾¾ ®¾CaO,	RH -  +  Na2CO3
¾	caot
2HC º CH	¾¾¾	®¾	CCl,100CuCl,	CH2=CH-C º CH
	¾¾	NH
	tR–Cl  +  2Na  +  R’–Cl ® R–R’ +  2NaCl
b)	Nối hai gốc ankyl :
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
e) 2,2,5,5- tetrametylhexin-3
f) 3-metylpentin-1
II.1.2  CHUỖI PHẢN ỨNG – ĐIỀU CHẾ
v	Phương pháp :
1) Muốn làm bài tập chuỗi phản ứng cần lưu ý :
- Mỗi mũi tên chỉ viết một phương trình phản ứng.
- Bắt đầu từ phản ứng trong đó có CTCT của một chất ta đã biết chính xác (phản ứng
không được sai CTCT của chất) dựa vào các điều kiện phản ứng suy luận tìm ra các chất
còn lại.
- Xem trong chuỗi có phản ứng nào cắt bớt mạch hay tăng mạch cacbon không.
2) Các phản ứng cắt bớt mạch hoặc cắt đứt mạch cacbon thì dùng các phản ứng :
- Cắt bớt mạch thì dùng cách nhiệt phân muối :
o
- Cách đứt thì dùng phương pháp cracking
C4H10  to	C2H4   +   C2H6
C3H6	+   CH4
3) Nối dài thêm (tăng mạch) cacbon : dùng một trong hai cách đơn giản của chương trình
hóa học phổ thông :
a)	Trùng hợp :
o
4
o
3) Bài tập điều chế là một dạng khác của chuỗi phản ứng, ở đây đề bài chỉ cho biết
nguyên liệu ban đầu và yêu cầu điều chế một chất nào đó. Để làm được bài này, học sinh
phải nhớ và viết các ptpứ trung gian có ghi kèm đầy đủ điều kiện phản ứng. Có nhiều
cách điều chế khác nhau với cùng một bài điều chế.
Lưu ý : nếu đề bài yêu cầu viết sơ đồ điều chế (hoặc sơ đồ tổng hợp) thì ta chỉ cần viết
dưới dạng một chuỗi phản ứng từ nguyên liệu đến sản phẩm, trên các mũi tên có ghi kèm
điều kiện phản ứng.
* Thành phần chủ yếu của :
-  Khí thiên nhiên : chủ yếu là Metan (90%), còn lại là etan, propan, butan và một số
đồng đẳng cao hơn.
-  Khí cracking : Hydrocacbon chưa no (C2H4, C3H6, C4H8), ankan (CH4, C2H6, C4H10)
và H2.
-  Khí than đá : chủ yếu là H2(60%), CH4 (25%) còn lại là CO, CO2, N2
-  Khí lò cao : CO2, CO, O2, N2,
v	Bài tập ví dụ :
Ví dụ 1 : Chuỗi phản ứng cho biết CTPT các chất :
27
C2H5COONa   ¾®¾	C2H6	¾®¾	C2H5Cl	¾®¾	C4H10	¾®¾	CH4	¾®¾	CO2
(1) C2H5COONa  +  NaOH (r)	¾¾ ®¾CaO,	C2H6  +   Na2CO3
¾	caot
(2) C2H6 + Cl2	¾ ®¾	C2H5Cl  +  HCl
(3) C2H5Cl  +  2Na  +  C2H5Cl	¾®¾	C4H10
t
E	¾¾   ®¾1500	C	Y + Z  (2)
¾	lln,
CH3COOH  + Y	¾ ®¾t	A  (3)
¾xt
,
2CH4	¾¾   ®¾1500	C	C2H2  +  3H2
¾	lln,
CH3COOH  +  HC º CH	¾®¾	t,Hg	CH2=CHOCOCH3
¾
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
Hoàn thành chuỗi phản ứng sau :
(1)	(2)	(3)	(4)	(5)
GIẢI :
Nhận xét : đề bài đã cho biết CTPT các chất, ta chỉ cần nhớ và viết phản ứng có đầy
đủ điều kiện để hoàn thành phản ứng không cần suy luận nhiều. Loại bài này thường
được dùng để trả bài hoặc làm bài tập cơ bản trong tiết bài tập.
(1) cắt bớt mạch Þ nhiệt phân muối.
(3) tăng mạch cacbon Þ nối hai gốc ankyl.
Ptpư :
o
s'kt
o
¾¾¾
(4) C4H10  ¾Cracking® CH4  +  C3H6
(5) CH4  + 2O2   ¾® CO2  +  2H2O
Ví dụ 2 : Đề bài không cho biết CTPT của các chất nhưng cho biết điều kiện phản ứng.
+ Viết phương trình phản ứng, xác định CTCT các chất :
AlC3 + L ® E + X   (1)
O
o
¾¾¾
nA  ¾trunghop ® B (4)
GIẢI :
Phân tích đề : Điều kiện phản ứng chính là dấu hiệu suy luận tìm CTCT các chất.
- Dựa vào (2) Þ E : CH4
- Y hoặc là C2H2 hoặc H2
(4)A có phản ứng trùng hợp Þ trong phân tử A có C=C;
(3) CH3COOH  +  Y ® A Þ Y là C2H2 và Z : H2.
(1) Þ L : H2O; X : Al(OH)3
(3) CH3COOH   +  C2H2(Y)   ®   CH3COOCH =CH2 (A)
(4) Þ (B) :
CH	CH2
OCOCH3	n
Ptpứ :
Al4C3  +  12H2O ® 3CH4  +  4Al(OH)3
O
2+	o
28
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
n CH2=CHOCOCH3 xt,t ,p
o

CH    CH2
OCOCH3

n
C4H10 ¾Cracking¾t,  ® C2H6   +  C2H4
¾¾
C2H6  ¾¾® C2H4  +  H2
t
C2H4Br2  +  2KOH ¾ượu  C2H2  +  2KBr   +   2 H2O
¾®
3C2H2  600 C, cacbon hoaït tính   C6H6
C2H2  +  2H2  ¾Ni,¾C®  C2H6
¾t
Ví dụ 3: Đề bài không cho điều kiện phản ứng, chỉ cho biết duy nhất CTPT của một chất
+ Bổ túc chuỗi phản ứng sau :
A ® D  +F
D ® F  +  C
F  +  Br2 ® G
G + KOH ® J + +
J ® B (tam hợp)
B  +  Cl2 ® C6H6Cl6
J  +C ® D
2J ® X
X+C ® E
GIẢI :
Nhận xét : giữa các phản ứng đều có mối liên hệ với nhau, mỗi chữ cái ứng với một
chất nhất định và các chất không trùng nhau.
Ở bài này, từ phản ứng tạo 666, ta tìm được B, dựa vào các dấu hiệu khác, suy luận tìm ra
các chất còn lại
Phân tích đề :
B + Cl2 ® C6H6Cl6 Þ B : C6H6
J ® B Þ J : C2H2
F + Br2 ® G Þ G có hai nguyên tử Brom trong phân tử.
Mà G +  KOH ® C2H2 (J) Þ G : C2H4Br2 Þ F : C2H4
C2H2(J)  + C®D	Þ C : H2 và D : C2H6 (D không thể là C2H4 được vì trùng F)
D®C2H4(F)  + C
A ® D(C2H6) + F(C2H4)	Þ A : C4H10
Vậy A : C4H10;  C:H2 ; D:C2H6 ;  F : C2H4; G:C2H4Br2 ;	J:C2H2
Ptpứ  :
o
o
C2H4  + Br2 ® C2H4Br2
R
o
C6H6   + 3Cl2  ® C6H6Cl6
o
29
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
Ví dụ 4 :
Viết sơ đồ phản ứng tổng hợp PVC từ đá vôi và than đá.
GIẢI :
Sơ đồ :
1000 C
C2H3Cl
C2H2
CaCO3
o
CaO  + C
loø ñieän

CaC2
+ H2O             + HCl                 truønG hôïp

CH2    CH
Cl    n
v	Bài tập tương tự :
Hoàn thành các chuỗi phản ứng sau. Ghi đầy đủ điều kiện phản ứng :
1)
Röôïu butylic(1) Butilen
Butan	Metan	axetilen
(2)           (3)          (4)              (5) Etilen(6) PE
(7)
Etilen Glicol
2)
(1)	(2)	(3) (4)
C2H4

C2H5OH       C2H4          PE
Etilen Glicol
(5)  Etyl Clorua
CH3COONa  (1)	CO2
(2)
CH4  (6)   CH3Cl
3)
(5)
Al4C3
C3H8   (3)
C	(4)	C2H2
4)
B
PP
Ankan A
xt,to

E

D

cao su Isopren
CH3
C    CH2
n
CH3
5)
Đá vôi®vôi sống®canxicacbua®axetilen®vinyl axetilen®Divinyl®caosu Buna
6*)
30
(1
)
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
CxHy(A)

A1
B1

A2         A3         TNT
B2         B3         Etylen
(2)	+ X3
X1	X2	cao su Buna
)	(5)
(4
X4
X4
C2H5OH
Đáp án : A: CH4; A1:C2H2 ; A2 :C6H6 ; A3: C6H5CH3;
B1:C2H6 ; B2: C2H5Cl; B3: C2H5OH
7*)
(3)
CxHy(X)	(7)
(6)
Đáp án : X:C2H2; X1:C4H4 (vinyl axetilen); X2 : C4H6 (Butadien-1,3) ; X3: C6H5CH=CH2; X4:
C2H4; X5: C2H5OH
8*)
A	t
A3 +H2   A4
A1	A2
BunaN       Buna S

o

A5
xt  H2O
A6
Biết A và A3 có cùng số C.
Đáp án : A:C4H10; A1:C2H4; A2: C2H5OH; A3 :C4H6 (Divinyl); A5:C4H8; A6:CH3-
CH(OH)-CH3
9*)
Từ khí thiên nhiên viết phương trình phản ứng điều chế caosu Isopren, cao su
Cloropren, Caosu Buna N, CCl4. Cho các chất vô cơ và điều kiện thí nghiệm coi như đủ.
10) Viết phương trình phản ứng tổng hợp tổng hợp caosu từ chất đầu là isopentan. Các
điều kiện phản ứng và các chất vô cơ coi như đủ.
11) Viết phương trình phản ứng điều chế C2H5OH từ khí cracking.
31