Bài giảng Ngữ văn 12: Đất Nước - Đoạn 5

Đất NướcNguyễn Khoa Điềm ĐOẠN 5>>Họ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồng Họ truyền lửa cho mỗi nhà từ hòn than qua con cúi Họ truyền giọng điệu mình cho con tập nói Họ gánh theo tên xã, tên làng trong mỗi chuyến di dân Họ đắp đập be bờ cho người sau trông cây hái trái Có ngoại xâm thì chống ngoại xâm Có nội thù thì vùng lên đánh bại 3.Nhìn vào chiều sâu văn hoá dân tộc:a/ Văn hóa bắt nguồn từ những điều giản dị , nhỏ bé :● phép liệt kê “hạt lúa – lửa – hòn than – con cúi” gợi sự gần gũi , gợi liên tưởng đến cuộc chiến sinh tồn , là cách gìn giữ sự sống của cộng đồng mà cha ông ta đã tạo thành truyền thống  đơn giản, nhỏ bé, nhưng đó chính là sự sống của dân tộc● phép liệt kê “hạt lúa – lửa – hòn than – con cúi” gợi sự gần gũi , gợi liên tưởng đến cuộc chiến sinh tồn , là cách gìn giữ sự sống của cộng đồng mà cha ông ta đã tạo thành truyền thống Họ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồng Họ truyền lửa cho mỗi nhà từ hòn than qua con cúi Họ truyền giọng điệu mình cho con tập nói Họ gánh theo tên xã, tên làng trong mỗi chuyến di dân Họ đắp đập be bờ cho người sau trông cây hái trái Có ngoại xâm thì chống ngoại xâm Có nội thù thì vùng lên đánh bại 3.Nhìn vào chiều sâu văn hoá dân tộc:a/ Văn hóa bắt nguồn từ những điều giản dị , nhỏ bé :● phép liệt kê “hạt lúa – lửa – hòn than – con cúi” ● “giọng điệu mình cho con tập nói” những câu hát ru ngọt ngào của mẹ, từ câu chuyện cổ tích của bà, Không chỉ truyền cho thế hệ sau: tiếng mẹ đẻ - tiếng nói dân tộc, mà còn là tâm hồn Việt thuần hậu.Họ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồng Họ truyền lửa cho mỗi nhà từ hòn than qua con cúi Họ truyền giọng điệu mình cho con tập nói Họ gánh theo tên xã, tên làng trong mỗi chuyến di dân Họ đắp đập be bờ cho người sau trông cây hái trái Có ngoại xâm thì chống ngoại xâm Có nội thù thì vùng lên đánh bại 3.Nhìn vào chiều sâu văn hoá dân tộc:a/ Văn hóa bắt nguồn từ những điều giản dị , nhỏ bé :● phép liệt kê “hạt lúa – lửa – hòn than – con cúi” ●“giọng điệu mình cho con tập nói”● phép đối “ngoại xâm thì chống – nội thù thì vùng lên” nhấn mạnh lịch sử chống thù trong giặc ngoài của dân tộc tinh thần bất khuất quật cường và căm thù giặc sâu sắc tạo thành lòng yêu nước nồng nàn trong mỗi con người Việt Nam.Họ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồng Họ truyền lửa cho mỗi nhà từ hòn than qua con cúi Họ truyền giọng điệu mình cho con tập nói Họ gánh theo tên xã, tên làng trong mỗi chuyến di dân Họ đắp đập be bờ cho người sau trồng cây hái trái Có ngoại xâm thì chống ngoại xâm Có nội thù thì vùng lên đánh bại 3.Nhìn vào chiều sâu văn hoá dân tộc:a/ Văn hóa bắt nguồn từ những điều giản dị , nhỏ bé :b/ Khát vọng duy trì bản sắc văn hóa của dân tộc :Động từ “giữ – gánh – đắp – trồng” phương thức bảo tồn lối sống, phong tục tập quán của dân tộc, cách lưu giữ các giá trị vật chất và tinh thần khẳng định giá trị thiêng liêng của văn hoá dân tộc và khát vọng duy trì, phát triển bản sắc dân tộcHọ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồng Họ truyền lửa cho mỗi nhà từ hòn than qua con cúi Họ truyền giọng điệu mình cho con tập nói Họ gánh theo tên xã, tên làng trong mỗi chuyến di dân Họ đắp đập be bờ cho người sau trông cây hái trái Có ngoại xâm thì chống ngoại xâm Có nội thù thì vùng lên đánh bại 3.Nhìn vào chiều sâu văn hoá dân tộc:a/ Văn hóa bắt nguồn từ những điều giản dị , nhỏ bé :b/ Khát vọng duy trì bản sắc văn hóa của dân tộc :c/ Văn hóa bắt nguồn từ nhân dân : Phép điệp “họ” Chính Nhân dân đã dựng xây các giá trị văn hoá của Đất nước. nhấn mạnh vai trò của những con người thầm lặng – Nhân dân với sức sáng tạo, sức sống mãnh liệt của mình.Để Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoạiDạy anh biết "yêu em từ thuở trong nôi" Biết quý công cầm vàng những ngày lặn lội Biết trồng tre đợi ngày thành gậy Đi trả thù mà không sợ dài lâu Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu Mà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát Người đến hát khi chèo đò, kéo thuyền vượt thác Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôia/ Đất nước của nhân dân :● Sự lặp lại và viết hoa nhóm từ Đất nước của Nhân dân  tôn vinh nhân dân nhận thức sâu sắc , đóng góp hi sinh của con người bình thường mà cao cả● Phép lặp + phép liệt kê : con trai , con gái , người phụ nữ anh hùng  ngợi ca công lao gánh vác công việc của dân tộc .● Nhân dân : “ giữ và truyền” hạt lúa , “truyền lửa” , “truyền giọng điệu“  Đất nước là của Nhân Dân .Để Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoạiDạy anh biết "yêu em từ thuở trong nôi" Biết quý công cầm vàng những ngày lặn lội Biết trồng tre đợi ngày thành gậy Đi trả thù mà không sợ dài lâu Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu Mà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát Người đến hát khi chèo đò, kéo thuyền vượt thác Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôib/ Đất nước của ca dao và thần thoại :● Dẫn chứng từ ca dao , hình ảnh gợi truyền thuyết , thần thoại : “ dạy anh biết “ , “biết quý công “ , “ trồng tre” ,”trả thù” . truyền thống vẻ đẹp tâm hồn Việt :yêu say đắm , trọng tình nghĩa , quyết liệt tự vệ ● Phép lặp : “biết” + sử dụng văn học dân gian 1 cách linh hoạt  đất nước hình thành từ văn hóa dân gian Đất nước của ca dao và thần thoại . a/ Đất nước của nhân dân :Để Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoạiDạy anh biết "yêu em từ thuở trong nôi" Biết quý công cầm vàng những ngày lặn lội Biết trồng tre đợi ngày thành gậy Đi trả thù mà không sợ dài lâu Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu Mà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát Người đến hát khi chèo đò, kéo thuyền vượt thác Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôic/ Đất nước của những dòng sông :● Thán từ “ôi” + câu hỏi tu từ  Đặc điểm địa lý riêng của VN  Sự sống và tâm hồn người Việt● Hư từ : “mà  thì ” + “bắt lên câu hát” “dòng chảy văn hóa “, đất nước của nền văn hóa mang gương mặt dòng sônga/ Đất nước của nhân dân :b/ Đất nước của ca dao và thần thoại :Để Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoạiDạy anh biết "yêu em từ thuở trong nôi" Biết quý công cầm vàng những ngày lặn lội Biết trồng tre đợi ngày thành gậy Đi trả thù mà không sợ dài lâu Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu Mà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát Người đến hát khi chèo đò, kéo thuyền vượt thác Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôic/ Đất nước của những dòng sông :● Hình tượng hóa : “ gợi trăm màu  sông xuôi”  Nhấn mạnh bảo tồn và duy trì bản sắc văn hóa dân tộc trong quá trình hội nhập . a/ Đất nước của nhân dân :b/ Đất nước của ca dao và thần thoại :Để Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoạiDạy anh biết "yêu em từ thuở trong nôi" Biết quý công cầm vàng những ngày lặn lội Biết trồng tre đợi ngày thành gậy Đi trả thù mà không sợ dài lâu Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu Mà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát Người đến hát khi chèo đò, kéo thuyền vượt thác Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôic/ Đất nước của những dòng sông :Tóm lại : khẳng định , khái quát tư tưởng mang tính triết lý sâu sắc nhất về Đất nước của Nhân dân tạo dựng nên văn hóa dân tộc  Nội dung triết lý sâu sắc nhất của tác phẩm .b/ Đất nước của ca dao và thần thoại :a/ Đất nước của nhân dân :Quan điểm Đất nước cuả Nhân dân là sự tiếp nối tư tưởng từ thời Nguyễn Trãi.→ ý nghĩa thời đại tư tưởng “Đất nước của Nhân dân” trong cuộc kháng chiến chống Mỹ lúc bấy giờ và thời đại hôm nay.mong được sự góp ý của thầy và các bạn