Bài giảng Ngữ văn 12: Ai đã đặt tên cho dòng sông (trích) - Hoàng Phủ Ngọc Tường

Hoàng Phủ Ngọc Tường(TrÝch)Ai ®· ®Æt tªn cho dßng s«ng?I.Tiểu dẫn:1. Tác giả- Sinh năm 1937 -Huế- Cuộc đời: SGK- Sáng tác văn chương: Văn xuôi và thơ- Tác phẩm chính: SGK2. Tác phẩm: " Ai đã đặt tên cho dòng sông?”- Thể loại: Tùy bút- Xuất xứ: In trong tập sách cùng tên.Bố cục: Gồm 2 phần:+Phần 1:”Từ đầuxứ sở”-Thủy trình của Hương giang+Phần 2: Còn lại: Sông Hương- dòng sông của lịch sử và thi caII. Đọc hiểu văn bản:1.Thủy trình của Hương giang: + Nhãm 4: Sông Hương trước khi đi ra biển cả có điểm gì đặc biệt?+ Nhãm 3: Trong c¸i nh×n cña tac giả, s«ng H­¬ng khi ®i qua thµnh phè ®­îc c¶m nhËn nh­ thÕ nµo?+ Nhãm 2: Sông Hương ở đồng bằng được miêu tả như thế nào? Dẫn chứng minh họa.+ Nhãm 1: C¶nh s¾c thiªn nhiªn cña s«ng H­¬ng ë th­îng lưu ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? DÉn chøng minh ho¹ trong t¸c phÈm? Th¶o luËn nhãm(5 phót)a. Sông hương ở thượng lưu:-Vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, hoang dại và đầy cá tính: +Sông Hương tựa như “một bản trường ca của rừng già” với nhiều tiết tấu hùng tráng, dữ dội: khi “ rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn”, lúc “ mãnh liệt vượt qua ghềnh thác”, khi “ cuộn xoáy như cơn lốc ”. +Sông Hương hiện ra tựa “Cô gái Digan phóng khoáng và man dại”-liên tưởng độc đáo-ấn tượng về vẻ đẹp hoang dại nhưng cũng rất tình tứ.SÔNG HƯƠNG Ở THƯỢNG NGUỒNSÔNG HƯƠNG Ở THƯỢNG NGUỒNTHƯỢNG NGUỒN- Sông Hương có lúc dịu dàng, thơ mộng và đầy bí ẩn:  +“ Dịu dàng, say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ hoa đỗ quyên rừng”. +Bồi đắp “phù sa” cho cả vùng văn hóa Huế +”Đóng kín lại ở cửa rừng, ném chìa khoá dưới chân núi Kim Phụng” =>Nghệ thuật so sánh, nhân hoá độc đáo, sông Hương như một con người với tâm hồn vừa sục sôi, mãnh liệt, vừa đằm thắm, kín đáo. HOA ĐỖ QUYÊN RỪNGHOA ĐỖ QUYÊN RỪNGHOA ĐỖ QUYÊN RỪNGHOA ĐỖ QUYÊN RỪNGPHÙ SA SÔNG HƯƠNGCHÂN NÚI KIM PHỤNGb. Sông Hương ở ngoại vi thành phố:-Trong cái nhìn lãng mạn: dòng sông như hành trình cuộc tìm kiếm tình nhân. +Dòng sông như “cô gái đẹp ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hoá đầy hoa dại”. -Sông Hương như nàng tiên được đánh thức: Bừng lên sức trẻ, niềm khát khao của tuổi trẻ :“chuyển dòng liên tục”, “vòng những khúc quanh đột ngột”, “vẽ một hình cung thật mềm”, “ôm lấy chân đồi Thiên Mụ”, rồi “trôi đi giữa hai dãy đồi ”.Hoa dại Châu HóaVùng Châu HóaSông Hương ở điện Hòn ChénSông Hương ở đất bãi Nguyệt BiềuSông Hương ở chân đồi Thiên MụSông Hương ở núi Ngọc TrảnSẮC XANHSẮC VÀNGSẮC TÍM -“Sông mềm như tấm lụa” Thủy trình như hành trình của người con gái đẹp, duyên dáng và tình tứSông hương còn mang vẻ đẹp cổ thi+Chuyển mình bên những lăng tẩm, thành quách của vua chúa thời Nguyễn.+Khoác lên mình tấm áo trầm mặcTHÀNH NỘI HuẾCHÙA THIÊN MỤc. Sông Hương giữa lòng thành phố -Khi gặp thành phố, sông Hương “vui tươi hẳn”- “kéo một nét thẳng theo hướng tây nam – đông bắc”, rồi “uốn một cánh cung rất nhẹ”, dòng sông mềm hẳn.-Sông Hương có thêm những vẻ đẹp mới:Ngoại ô Kim LOngNGOẠI Ô KIM LONGCẦU TRÀNG TiỀN(CẦU TRẮNG)CỒN HẾNCỒN GIà VIÊNCỒN HẾN GiỮA LÒNG THÀNH PHỐĐÒ TRÊN CỒN HẾNXÓM VẠN ĐÒ*Sông Hương- điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế+Do địa hình+Hình như quá yêu thành phố-muốn nhìn ngắm thành phố trước khi nói lời chia tay (Lý giải từ trái tim)DÒNG SÔNG MỀM NHƯ TẤM LỤACon sông dùng dằng con sông không chảySông chảy vào lòng nên Huế rất sâu (Thu Bồn)DÒNG SÔNG TRÔI RẤT CHẬM“DÒNG SÔNG NHƯ ĐiỆU CHẢY SLOW”*Sông Hương-người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya+ Nét đẹp văn hóa- trình diễn âm nhạc Huế.+Sông Hương như người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuyaCa HuÕ trªn s«ng H­¬ngDU THUYỀN TRÊN SÔNG HƯƠNGSông Hương-người tình dịu dàng và thủy chung-Xa dần thành phố-lưu luyến ra đi .-Như nàng Kiều trong đêm tình tự “trở lại tìm Kim Trọng” để nói một lời thề trước lúc đi xa-liên tưởng thú vị -gợi nhiều cảm xúc.THÀNH PHỐ VỀ ĐÊMHỘI HOA ĐĂNG2. Dòng sông của cuộc đời, lịch sử và thi caa. Trong lịch sử:-Sông Hương mang vẻ đẹp củamột bản hùng ca ghi dấu bao chiến công oanh liệt của dân tộc.b. Trong đời thường:Sông Hương mang vẻ đẹp giản dị của một người con gáic. Trong thi ca:-Sông Hương là nguồn cảm hứng bất tận cho các văn nghệ sĩ*Sơ kết: tiêu đề và cách lý giải ở cuối tác phẩmcái đẹp vĩnh hằng và danh thơm muôn thuở*3. Nghệ thuật:-Văn phong tao nhã, hướng nội, tinh tế và tài hoa.-Ngôn từ phong phú, gợi hình, gợi cảm; câu văn giàu nhạc điệu.-Các biện pháp nghệ thuật ẩn dụ, nhân hóa, so sánh được sử dụng hiệu quả*CHỦ ĐỀ.Thể hiện những phát hiện, những khám phá sâu sắc và độc đáo về sông Hương; bộc lộ tình yêu tha thiết , sâu lắng và niềm tự hào lớn lao của nhà văn đối với dòng sông quê hương, với xứ Huế thân thương. Hướng dẫn về nhà.- Nắm nội dung tác phẩm.- Soạn bài theo PPCT.