Bài giảng môn Ngữ văn 12 - Vợ nhặt

KIM LÂNVỢ NHẶT I.Tiểu dẫn 1- T¸c gi¶: -VỢ NHẶTKIM LÂN - Quê quán:Bắc Ninh.	 - Là cây bút viết truyện ngắn xuất sắc cả trước và sau cách mạng.	 - Đề tài: Tái hiện cuộc sống và vẻ đẹp tâm hồn của người nông dân. 	 -Tác phẩm tiêu biểu:	+ Nên vợ nên chồng(1955) + Con chó xấu xí (1962)I.Tiểu dẫn 1- T¸c gi¶: 2- T¸c phÈm: a- XuÊt xø: - Tiền thân là tiểu thuyết : Xóm ngụ cư. Sau khi hoà bình lập lại (1954) Kim Lân viết thành truyện ngắn: Vợ nhặt - In trong tập: Con chó xấu xí. b- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: -N¨m 1954, nh©n kØ niÖm c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, trªn sù thËt vÒ n¹n ®ãi n¨m 1945.VỢ NHẶTKIM LÂNVỢ NHẶTKIM LÂNC-Tãm t¾t cèt truyÖn: Truyện kể về nạn đói năm 1945, Tràng nhà nghèo, dân ngụ cư, không lấy được vợ. Một lần anh kéo xe thóc lên tỉnh, một người phụ nữ đã theo anh về nhà và họ trở thành vợ chồng – anh đã “nhặt” được vợ một cách dễ dàng chỉ nhờ vài câu nói đùa và bốn bát bánh đúc.Anh đưa vợ về và ra mắt người mẹ già trong sự ngạc nhiên của tất cả mọi người vì thêm miệng ăn trong hoàn cảnh đói khát, người chết đói ở khắp nơi . Cảnh đêm “Tân hôn” của 2 người còn văng vẳng bên tai những “Tiếng khóc”. Bữa ăn đầu tiên sau “ngày cưới” đơn giản chỉ có cháo cám loãng với rau chuối thái. Họ cùng tủi hờn cho thân phận nhưng trong đầu Tràng hiện lên hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng và đoàn người đi phá kho thóc Nhật .VỢ NHẶTKIM LÂNd.YÙ nghóa nhan ñeà “Vôï nhaët”: -Nhan ñeà naøy gaây cho ngöôøi ñoïc moät söï chuù yù ñaëc bieät veà vieäc anh Traøng “nhaët vôï” moät caùch deã daøng. -Nhan ñeà “vôï nhaët”theå hieän thaân phaän con ngöôøi bò reû ruùng trong xaõ hoäi cuõ,nhaát laø vaøo naêm ñoùi 1945 : vôï maø coù theå “nhaët”ñöôïc nhö rôm nhö raùc beân ñöôøng => Ñaây laø moät töïa ñeà ñoäc ñaùo phuø hôïp vôùi noäi dung taùc phaåm. VỢ NHẶTKIM LÂNII- Đọc hiểu 1-Bøc tranh n¹n ®ãi: a.C¶nh vËt: * Kh«ng gian: - H×nh ¶nh: + Xãm chî x¸c x¬, heo hót. + Tõ c¸nh ®ång giã thæi vµo ng¨n ng¾t. +Hai bªn d·y phè óp sóp, tèi om. -> tiªu ®iÒu, l¹nh lÏo, u tèi.b.Con ngöôøi naêm ñoùi: - “Boàng beá daét díu nhau nhö nhöõng boùng ma”. - “treû em ngoài uû ruõ, khoâng buoàn nhuùc nhích”. - “ngöôøi cheát nhö ngaû raï”.  ñau thöông, tang toùc.VỢ NHẶTKIM LÂN- Kim Laân söû duïng buùt phaùp taû thöïc keát hôïp vôùi ngheä thuaät so saùnh ñeå taùi hieän moät caùch cuï theå boái caûnh cuûa caâu chuyeän : ñoù laø moät khung caûnh theâ löông, aûm ñaïm vaø tang toùc.Söï soáng vaø caùi cheát khoâng coù ranh giôùi, traàn gian maáp meù bôø vöïc cuûa aâm phuû, coõi aâm traøn vaøo coõi döôngVỢ NHẶTKIM LÂNVỢ NHẶTKIM LÂN 2.Veû ñeïp tình ngöôøi vaø nieàm tin vaøo töông lai cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo ñoùi:a.Nhaân vaät Traøng vaø vieäc nhaët vôï cuûa anh:*Caûnh ngoä cuûa Traøng : - Ngheøo, xaáu xí thoâ keäch vaø coù phaàn dôû hôi. - Caàn cuø laøm thueâ kieám soáng ñeå nuoâi meï giaø. - Hay cöôøi, vui veû vôùi treû con. =>Baát haïnh, toäi nghieäp nhöng toát buïng.VỢ NHẶTKIM LÂN*Dieãn bieán taâm traïng cuûa Traøng khi coù vôï: -Vieäc Traøng coù vôï: + Chæ qua moät caâu noùi ñuøa vaø boán baùt baùnh ñuùc giöõa ngaøy ñoùi + Laáy vôï khoâng cöôùi hoûi, khoâng bieát teân vaø gia caûnh cuûa vôï maø vì cuøng caûnh ñoùi ngheøo. +Noài caùm ngaøy ñoùi ñuû laøm coã taân hoân. Tình huoáng tình côø, baát ngôø : ñuøa maø thaønh thaät- moät tình huoáng cöôøi ra nöôùc maét. VỢ NHẶTKIM LÂN*Taâm traïng cuûa Traøng khi nhaët vôï vaø ñöa vôï veà nhaø : - Luùc ñaàu : Traøng toû ra lo laéng tröôùc caûnh ngheøo “ thoùc gaïo naøy maø coøn ñeøo boøng”. - Sau ñoù :Anh chaáp nhaän ñöa ngöôøi phuï nöõ veà nhaø ra maét meï vôùi moät taâm traïng laâng laâng haïnh phuùc, ngöôïng ngòu, boái roái. +Neùt maët “phôùn phôû”. +Hai “maét saùng leân laáp laùnh”. +Mieäng “tuûm tæm cöôøi moät mình” Khôûi ñaàu trong Traøng coù moät söï thay ñoåi veà taâm lyù vaø tình caûm. VỢ NHẶTKIM LÂN* Taâm traïng vaø haønh ñoäng cuûa Traøng sau moät ngaøy coù vôï: - Traøng thaáy: + Vui söôùng vaø haïnh phuùc vaø “neân ngöôì”. + Yeâu thöông gaén boù vôùi ngoâi nhaø cuûa mình hôn. + Phaûi coù traùch nhieäm vôùi gia ñình, vôùi meï, vôùi vôï vaø nhöõng ñöùa con anh sau naøy. +Tin vaøo söï ñoåi ñôøi ôû töông lai. =>Theå hieän söï thay ñoåi soá phaän,tính caùch cuûa anh :Töø khoå ñau sang haïnh phuùc; töø chaùn ñôøi sang yeâu ñôøi; töø ngaây daïi sang yù thöùcVỢ NHẶTKIM LÂNb.Nhaân vaät ngöôøi vôï nhaët: - Ngoaïi hình : heùo hon, taøn taï. - Hoøan caûnh : ngheøo,ñoùi, laáy choàng vì caàn moät choã nöông töïa, caàn mieáng aên vaø söï soáng. -Tính caùch: + Tröôùc khi laøm vôï Traøng: chò lieàu lónh, chao chaùt. + Khi laøm vôï :Chò toû ra leã pheùp, ñaûm ñang, hieàn haäu, bieát thu veùn gia ñình vaø coù hieåu bieát veà thôøi söï. VỢ NHẶTKIM LÂNc.Nhaân vaät baø cuï Töù :- Cuï Töù laø moät baø meï ngheøo, töøng traûi vaø giaøu tình thöông con.-Khôûi ñaàu : + Khi nhìn thaáy moät ngöôøi ñaøn baø laï trong nhaø mình, cuï ngôõ ngaøng, ngaïc nhieân. +Traïng thaùi ngôõ ngaøng cuûa cuï ñöôïc theå hieän baèng moät loïat nhöõng caâu nghi vaán dieãn ra trong taâm lyù cuûa baø. -> Söï cuøng quaãn veà hoøan caûnh ñaõ ñaùnh maát ôû ngöôøi meï söï nhaïy caûm voán coù tröôùc haïnh phuùc cuûa con mình.VỢ NHẶTKIM LÂN-Khi hieåu ra laø Traøng ñaõ coù vôï : + “Baø laõo cuùi ñaàu im laëng”- Söï im laëng ñaày noäi taâm vôùi bao xoùt xa, lo thöông laãn loän. + Roài tình thöông laïi chìm vaøo noãi lo, taïo thaønh moät traïng thaùi taâm lyù trieàn mieân day döùt:baø nghó ñeán boån phaän laøm meï chöa troøn, nghó ñeán oâng laõo, ñeán con gaùi uùt, nghó ñeán noãi khoå cuûa ñôøi mình, nghó ñeán töông lai cuûa vôï choàng Traøng : “Chuùng maøy laáy nhau luùc naøy, u thöông quaù”. -Phaûi aên chaùo caùm ø baø meï vaãn khen ngon, nieàm vui vaø haïnh phuùc cuûa con ñaõ giuùp ngöôøi meï bieán ñaéng chaùt thaønh ngoït ngaøo. =>trong baát kyø hoøan caûnh naøo, tình nghóa vaø hy voïng cuûa con ngöôøi vaãn khoâng theå bò tieâu dieät. Con ngöôøi vaãn muoán soángcho ra soáng.VỢ NHẶTKIM LÂNIII/ TOÅNG KEÁT: - “Vôï nhaët” laø moät chöùng minh ngheä thuaät cuûa nhaø vaên Kim Laân : caùi ñoùi, caùi cheát khoâng ngaên ñöôïc khaùt voïng cuûa con ngöôøi ñöôïc ñeán beân nhau, yeâu thöông nhau vaø höôùng veà töông lai. Ñ ieàu aáy taïo neân noäi dung nhaân ñaïo ñoäc ñaùo vaø caûm ñoäng cuûa taùc phaåm. - Taùc phaåm laø baøi ca veà tình ngöôøi cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo khoå “bieát soáng cho ra ngöôøi ngay giöõa thôøi tuùng ñoùi, quay quaét”