Ôn thi tốt nghiệp THPT ngữ văn 12: Việt Bắc - Tố Hữu

Ôn thi tốt nghiệp THPT ngữ văn 12: Việt Bắc - Tố Hữu

A- TỐ HỮU

Câu 1: Phong cách nghệ thuật.

* Về nội dung, thơ Tố Hữu mang phong cách trữ tình chính trị rất sâu sắc

- Trong việc biểu hiện tâm hồn, thơ Tố Hữu luôn hướng tới cái ta chung

- Trong việc miêu tả đời sống, thơ Tố Hữu mang đậm chất sử thi

- Những điều đó được thể hiện qua giọng thơ mang tính chất tâm tình

* Về nghệ thuật, thơ Tố Hữu mang tính dân tộc rất đậm đà:

- Tố Hữu vận dụng thành công những thể thơ của dân tộc, đặc biệt là thể thơ lục bát, thất ngôn

- Ngôn ngữ thơ Tố Hữu độc đáo: dùng nhiều từ ngữ và cách nói dân gian, phát huy tính nhạc phong phú của tiếng Việt

Câu 2: Vì sao nói thơ TH là thơ trữ tình chính trị?

- Vì TH là nhà thơ – chiến sĩ, thơ ông nhằm phục vụ cho cuộc đấu tranh c/m. Tố Hữu tạo được sự thống nhất giữa cảm hứng trữ tình và tuyên truyền chính trị.

- Thơ TH chủ yếu khai thác từ đời sống chính trị của đất nước và hoạt động c/m của bản thân nhà thơ. Con người và hiện thực trong thơ TH được cảm nhận và biểu hiện chủ yếu trên phương diện chính trị, trong mối quan hệ và nhiệm vụ c/m.

 

doc 6 trang Người đăng kidphuong Lượt xem 1719Lượt tải 2 Download
Bạn đang xem tài liệu "Ôn thi tốt nghiệp THPT ngữ văn 12: Việt Bắc - Tố Hữu", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ngµy so¹n:
Ngµy d¹y: 
A- TỐ HỮU
Câu 1: Phong cách nghệ thuật. 
* VỊ néi dung, th¬ Tè H÷u mang phong c¸ch tr÷ t×nh chÝnh trÞ rÊt s©u s¾c
- Trong viƯc biĨu hiƯn t©m hån, th¬ Tè H÷u lu«n h­íng tíi c¸i ta chung
- Trong viƯc miªu t¶ ®êi sèng, th¬ Tè H÷u mang ®Ëm chÊt sư thi
- Nh÷ng ®iỊu ®ã ®­ỵc thĨ hiƯn qua giäng th¬ mang tÝnh chÊt t©m t×nh
* VỊ nghƯ thuËt, th¬ Tè H÷u mang tÝnh d©n téc rÊt ®Ëm ®µ:
- Tè H÷u vËn dơng thµnh c«ng nh÷ng thĨ th¬ cđa d©n téc, ®Ỉc biƯt lµ thĨ th¬ lơc b¸t, thÊt ng«n
- Ng«n ng÷ th¬ Tè H÷u ®éc ®¸o: dïng nhiỊu tõ ng÷ vµ c¸ch nãi d©n gian, ph¸t huy tÝnh nh¹c phong phĩ cđa tiÕng ViƯt
Câu 2: Vì sao nói thơ TH là thơ trữ tình chính trị? 
- Vì TH là nhà thơ – chiến sĩ, thơ ông nhằm phục vụ cho cuộc đấu tranh c/m. Tố Hữu tạo được sự thống nhất giữa cảm hứng trữ tình và tuyên truyền chính trị. 
- Thơ TH chủ yếu khai thác từ đời sống chính trị của đất nước và hoạt động c/m của bản thân nhà thơ. Con người và hiện thực trong thơ TH được cảm nhận và biểu hiện chủ yếu trên phương diện chính trị, trong mối quan hệ và nhiệm vụ c/m.
Câu 3: Nội dung các tập thơ của Tố Hữu qua các thời kì từ 1937 – 1977.
1. Tập thơ Từ ấy ( 1937 – 1946): bao gồm 3 phần: 
+ Máu lửa: là tiếng reo náo nức của một tâm hồn trẻ mới giác ngộ lí tưởng c/m, kêu gọi quần chúng bị áp bức đứng lên đấu tranh. Giọng thơ thiết tha, sôi nổi, chân thành và chất lãng mạn trong trẻo. 
+ Xiềng xích: thể hiện tinh thần c/m trước những thử thách hi sinh, bọc lộ một tâm hồn tha thiết yêu đời, hướng về cuộc sống và con người ở bên ngoài nhà tù, khao khát tự do và hành động.
+ Giải phóng: thể hiện niềm vui chiến thắng, ca ngợi c/m thành công với cảm hứng lãng mạn dâng trào.
2. Tập thơ Việt Bắc ( 1947 – 1954): 
+ Phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dt, thể hiện con người quần chúng kháng chiến.
+ Thể hiện những tình cảm lớn của con người VN mà bao trùm là lòng yêu nước. 
3. Tập thơ Gío lộng ( 1955 – 1961): tình cảm bao trùm trong đời sống tinh thần của con người VN là
 + Niềm vui và niềm tự hào, tin tưởng ở công cuộc xây dựng cuộc sống mới xhcn ở miền Bắc.
 + Thể hện tình cảm với miền Nam và ý chí thống nhất Tổ quốc.
 + Khẳng định tình cảm quốc tế vô sản.
4.Tập thơ Ra trận ( 1962 – 1971), Tập thơ “Máu và Hoa” (1972 – 1977): 
 + Phản ánh sinh động cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của nd 2 miền Nam, Bắc; tự hào tin tưởng con đường c/m dưới sự lãnh đạo của Đảng; bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn đối với Bác.
 + Ca ngợi chủ nghĩa anh hùng C/M, ca ngợi Tổ quốc – chân lí của thời đại, ghi lại những đau thương và chiến thắng hào hùng của dân tộc. 
 Hai tập thơ mang đậm nét sử thi và cảm hứng lãng mạn.
5. Tập thơ : “ Một tiếng đờn” (1978 – 1992), tập thơ “ Ta với Ta “ (1993 – 1999) đây là những tập thơ thể hiện những suy ngẫm chiêm nghiệm của nhà thơ về cuộc sống và lẽ đời.
Câu 4: Sự vận động tư tưởng và nghệ thuật của TH qua các chặng đường thơ.
1/ Chặng đường đầu tiên( 1937 –1946) với tập thơ Từ ấy: 
 - Thể hiện cái tôi trữ tình của người thanh niên giác ngộ lí tưởng cộng sản, khao khát chiến đấu và xả thân cho sự nghiệp cm. 
 - Tập thơ được thể hiện bằng hình thức “Thơ mới”.
 2/ Chặng đường ( 1947 – 1954) với tập thơ Việt Bắc: - Từ cái tôi trữ tình, nhà thơ chuyển sang biểu hiện cái ta chung của nd kháng chiến nhằm biểu dương những con người bình thường nhưng đã làm nên những việc phi thường. 
 - Nghệ thuật sử dụng thể loại, ngôn ngữ, vần điệu, hình ảnh thơ mượt mà đậm màu sắc dt. Giọng thơ mềm mại, thiết tha... gần với ca dao dân ca.
3/ Chặng đường (1955 –1961) bằng tập Gío lộng:
 - Cái tôi nhà thơ đậi diện cho dt, cho Đảng, cho thời đại. Là tiếng hát tin yêu, niềm vui phơi phới trước khung cảnh xây dựng mới trên miền Bắc thân yêu và không khí chiến thắng trong cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà.
 - Nghệ tuật bao trùm là cảm hứng lãng mạn.
4/ Chặng đường ( 1962 –1977) đánh dấu bằng 2 tập thơ Ra trận (1962 –1971), Máu và hoa (1972 –1977):
- Là tiếng ca, lời kêu gọi, cổ vũ, động viên chiến đấu, những vần thơ về Bác.
- Nghệ thuật là tính chính luận, chất sử thi, cảm hứng lãng mạn hướng về ca ngợi những con người và những chiến công anh hùng của dt.
B- VIỆT BẮC
-Tố Hữu-
I- KiÕn thøc c¬ b¶n :
*Hồn cảnh sáng tác bài thơ :
-Việt Bắc là quê hương CM, trước CM T8 cĩ khởi nghĩa Bắc Sơn (1941), nơi thành lập MTVM; trong kháng chiến chống Pháp là nơi ở và làm việc của TW Đảng và chính phủ
-Bài thơ được sáng tác vào tháng 10/ 1954. Đây là thời điểm các cơ quan TW của Đảng và chính phủ rời chiến khu VB về Hà nội, sau khi cuộc kháng chiến chống pháp đã kết thúc vẻ vang với chiến thắng ĐBP và hồ bình được lập lại ở miền Bắc.
 Nhân sự kiện lịch sử này, TH viết bài thơ để ơn lại một thời k/chiến gian khổ mà hào hùng thể hiện nghĩa tình sâu nặng của những người con kháng chiến đối với nhân dân VB, với quê hương CM.
* Nêu chủ đề của đoạn trích?
- Cã thĨ coi ViƯt B¾c lµ khĩc t×nh ca vµ cịng lµ hïng ca vỊ c¸ch m¹ng, vỊ cuéc kh¸ng chiÕn vµ con ng­êi kh¸ng chiÕn mµ céi nguån s©u xa cđa nã lµ t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc,lµ niỊm tù hµo vỊ søc m¹nh cđa nh©n d©n, lµ truyỊn thèng ©n nghÜa, ®¹o lÝ thđy chung cđa d©n téc VN
*Nhận xét về hình thức nghệ thuật đậm dà tính dân tộc?
- ThĨ lơc b¸t tµi t×nh, thuÇn thơc.
- SD 1 sè c¸ch nãi d©n gian: x­ng h«, thi liƯu, ®èi ®¸p...
- Giäng ®iƯu quen thuéc, gÇn gịi hÊp dÉn...
- Së tr­êng sd tõ l¸y.
- Cỉ ®iĨn + hiƯn ®¹i.
- Kết cấu bài thơ: lời đối đáp quen thuộc của ca dao, dân ca. Khơng chỉ là đối đáp mà cịn hơ ứng.
- Cặp đại từ nhân xưng mình ta.
II- LuyƯn tËp
Câu 1 :Qua hồi tưởng của chủ thể trữ tình ,vẽ đẹp của cảnh và người Việt Bắc hiện lên như thế nào?
Qua hồi tưởng của chủ thể trữ tình, cảnh và người Việt Bắc hiện lên thật đẹp: 
-Nỗi nhớ thiết tha của người cán bộ sắp về xuơi đã khắc sâu thiên nhiên núi rừng Việt Bắc vời vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa thơ mộng, thi vi, gợi rõ những nét riêng biệt, độc đáo, khác hẳn những miền quê khác của đất nước. .
+ Hình ảnh thiên nhiên thơ mộng, ấm áp tình người: Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương., bản khĩi... sớm khuya...
+ Bức tranh tứ bình, mỗi mùa một hình ảnh đẹp làm say lịng người.
 Mïa ®«ng: mµu ®á ©m thÇm mµ kiªu h·nh.
 Mïa xu©n: ®Đp ®Õn nao lßng.
 Mïa hÌ: chuyĨn mµu ®ång lo¹t, mau lĐ.
 Mïa thu: b×nh yªn , th¬ méng.
 => Cĩ thể thấy thiên nhiên Việt Bắc hiện lên với bao vẻ đẹp thật đa dạng, phong phú, sinh động, thay đổi theo từng thời tiết, từng mùa,®Çy mµu s¾c l·ng m¹n, Êm ¸p lßng ng­êi
 Chỉ những người đã từng sổng Việt Bắc, coi Việt Bắc cũng là quê hương thân thiết của mình mới cĩ nỗi nhớ thật da diết, những cảm nhận thật sâu sắc, thấm thía về cảnh Việt Bắc như vậy
- Nhưng cĩ lẽ đẹp nhất trong nỗi nhớ về Việt Bắc là sự hồ quyện thắm thiết giữa cảnh với người, là ấn tượng khơng thể phai mờ về những người dân Việt Bắc cần cù trong lao động, thuỷ chung trong nghĩa tình 
+ Người VB cần lao gian khổ và đầy tình thương yêu chia ngọt sẻ bùi (31-36)
+ Hình ảnh sinh hoạt của cán bộ CM trong chiến khu hồ lẫn với sinh hoạt của nhân dân VB: Tiếng mõ rừng chiều, chày đêm nện cối, lớp học i tờ, giờ liên hoan
 =>Chính nghĩa tình của nhân dân với cán bộ, bộ đội, sự đồng cảm và san sẻ, cùng chung mọi gian khổ và niềm vui, cùng gánh vác mọi nhiệm vụ nặng nề, khĩ khăn,... tất cả càng làm Việt Bắc thêm ngời sáng trong tâm trí của nhà thơ. 
Câu2 :Khung cảnh hùng tráng của Việt Bắc trong chiến đấu và vai trị của Việt bắc trong cách mạng và kháng chiến được Tố Hữu khắc họa ra sao?
+ Khí thế hào hùng lên đường hành quân của quân và dân ta với những hình ảnh tuyệt đẹp mang dáng dấp sử thi (53-70)
Cách mạng và kháng chiến đã xua tan vẻ âm u, hiu hắt của núi rừng, đồng thời khơi dậy sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên và con người Việt Bắc
+ Chiến cơng VB là bản tổng kết những nét lớn của sự phát triển ngày càng cao những chiến dịch, những thắng lợi trong niềm vui phơi phới.
 - Vượt qua bao thiếu thốn, gian khổ, hi sinh Việt bắc đã nên những kì tích, những chiến cơng gắn với những địa danh: Phủ Thơng, đèo Giàng, sơng Lơ, phố Ràng, Hồ Bình, Tây Bắc, Điện Biên,... 
- Tố Hữu khơng chỉ miêu tả khí thế hào hùng của cuộc kháng chiến mà cịn đi sâu lí giải những cội nguồn sức mạnh đã dẫn tới chiến thắng. Đĩ là sức mạnh của lịng căm thù: Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai, sức mạnh của tình nghĩa thuỷ chung: Mình đây ta đĩ, đắng cay ngọt bùi, sức mạnh của khối đại đồn kết tồn dân, của sự hồ quyện gắn bĩ giữa con người với thiên nhiên - tất cả tạo thành hình ảnh đất nước đứng lên 
 Nhớ khi giặc đến giặc lùng 
 Đất trời ta cả chiến khu một lịng.
- Đặc biệt, Tố Hữu đã nhấn mạnh, khẳng định Việt Bắc là quê hương của Cách mạng, là căn cứ địa vững chắc, là đầu não của cuộc kháng chiến, nơi hội tụ bao tình cảm, suy nghĩ, niềm tin và hi vọng của mọi người Việt Nam yêu nước. 
+ Trong những năm tháng đen tối trước Cách mạng, hình ảnh Việt Bắc hiện dần từ mờ xa (mưa nguồn suốt lũ, những mây cùng mù đến xác định như một chiến khu kiên cường, nơi nuơi dưỡng bao sức mạnh đấu tranh, nơi khai sinh những địa danh sẽ mãi mãi đi vào lịch sử dân tộc (dẫn đoạn thơ từ câu Mình về,-cịn nhờ núi non đến câu Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa). 
+ Trong những ngày kháng chiến gian lao, Việt Bắc là nơi cĩ Cụ Hồ sáng soi, cĩ Trung ương, Chính phủ luận bàn việc cơng. 
+ Để khẳng định niềm tin yêu của cả nước với Việt Bắc, Tố Hữu lại dùng những vần thơ rất mộc mạc, giản dị mà thắm thiết nghĩa tình (dẫn đoạn thơ từ câu ở đâu đau đớn giống nịi đến câu Quê hương Cách mạng dựng nên Cộng hồ ). 
 Đoạn trích ca ngợi con người và cuộc sống ở chiến khu VB trong thời kì kháng chiến chống Pháp gian khổ, hào hùng, đồng thời thể hiện tình nghĩa thủy chung giữa người CM và nhân dân VB.
Câu2: B×nh gi¶ng ®o¹n "Tø b×nh":
 §o¹n trÝch nμy ®­ỵc xem lμ ®Ỉc s¾c nhÊt ViƯt B¾c. 10 c©u lơc b¸t thu gän c¶ s¾c mμu 4 mïa, c¶ ©m thanh cuéc sèng, c¶ thiªn nhiªn con ng­êi ViƯt B¾c.
"Ta vỊ m×nh cã nhí ta
Ta vỊ ta nhí nh÷ng hoa cïng ng­êi"
PhÐp l¸y ®Çu c©u "Ta vỊ" nhÊn nèt chđ ©m xo¸y vμo c©u hái ng­êi ë. Tõ "ta" ®iƯp l¹i trong cÊu trĩc "ta vỊ ta nhí" l¹i nhÊn m¹nh t×nh c¶m ng­êi ®i. "Ta nhí hoa cïng ng­êi". H×nh ¶nh hoa vμ ng­êi xuÊt hiƯn kÕ liỊn bªn nhau trong nçi nhí cđa ng­êi ®i lμm ta liªn t­ëng tíi c©u ca "Ng­êi ta hoa ®Êt" Tè H÷u lùa chän thËt ®¾t h×nh ¶nh ®èi xøng : hoa – ng­êi. Hoa lμ vỴ ®Đp tinh tuý nhÊt cđa thiªn nhiªn, kÕt tinh tõ h­¬ng ®Êt s¾c trêi, t­¬ng xøng víi con ng­êi lμ hoa cđa ®Êt. Bëi vËy ®o¹n th¬ ®­ỵc cÊu t¹o: c©u lơc nãi ®Õn thiªn nhiªn, c©u b¸t nãi tíi con ng­êi. Nãi ®Õn hoa hiĨn hiƯn h×nh ng­êi, nãi ®Õn ng­êi l¹i lÊp lãa bãng hoa. VỴ ®Đp cđa thiªn nhiªn vμ con ng­êi hßa quyƯn víi nhau táa s¸ng bøc tranh th¬. Bèn cỈp lơc b¸t t¹o thμnh bé tø b×nh ®Ỉc s¾c, trong ®ã nçi nhí ®»m s©u lμm t­¬i rãi s¾c mμu t©m tr¹ng:
 Tr­íc hÕt ®ã lμ nçi nhí mïa ®«ng ViƯt B¾c - c¸i mïa ®«ng thđa gỈp gì ban ®Çu, ®Õn h«m nay vÉn s¸ng bõng trong kÝ øc.
"Rõng xanh hoa chuèi ®á t­¬i
§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gμi th¾t l­ng"
C©u th¬ truyỊn th¼ng ®Õn ng­êi ®äc c¶m nhËn vỊ mét mμu xanh lỈng lÏ, trÇm tÜnh cđa rõng giμ. C¸i mμu xanh ng»n ngỈt ®Çy søc sèng ngay gi÷a mïa ®«ng th¸ng gi¸. C¸i mμu xanh chøa chÊt bao søc m¹nh bÝ Èn "N¬i thiªng liªng rõng nĩi hãa anh hïng". Mμu xanh nĩi rõng ViƯt B¾c":
"Rõng gi¨ng thμnh lịy thÐp dμy
Rõng che bé ®éi rõng v©y qu©n thï"
Trªn c¸i nỊn xanh Êy në bõng b«ng hoa chuèi ®á t­¬i, th¾p s¸ng c¶ c¸nh rõng ®¹i ngμn lμm Êm c¶ kh«ng gian, Êm c¶ lßng ng­êi. Hai ch÷ "®á t­¬i" kh«ng chØ lμ tõ ng÷ chØ s¾c mμu, mμ chøa ®ùng c¶ mét sù bõng thøc, mét kh¸m ph¸ ngì ngμng, mét rung ®éng rÊt thi nh©n. C©u th¬ gỵi nhí h×nh ¶nh th¬ trong "Cuéc chia ly mμu ®á" cđa NguyƠn MÜ:
"C¸i mμu ®á nh­ c¸i mμu ®á Êy
SÏ lμ b«ng hoa chuèi ®á t­¬i
Trªn ®Ønh dèc cao vÉy gäi ®oμn ng ­êi"
Cã thĨ thÊy c¸i mμu ®á trong c©u th¬ Tè H÷u nh­ ®iĨm s¸ng héi tơ søc m¹nh tiỊm tμng chèn rõng xanh ®¹i ngμn, lÊp lãa mét niỊm tin rÊt thËt, rÊt ®Đp. Trªn c¸i ph«ng nỊn hïng vÜ vμ th¬ méng Êy, h×nh ¶nh con ng­êi xuÊt hiƯn thËt v÷ng tr·i, tù tin. §ã lμ vỴ ®Đp cđa con ng­êi lμm chđ nĩi rõng, ®øng trªn ®Ønh trêi cïng táa s¸ng víi thiªn nhiªn, "§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gμi th¾t l­ng". ChØ mét nÐt chÊm ph¸: "N¾ng ¸nh dao gμi", nhμ th¬ ®· lét t¶ vỴ ®Đp cđa con ng­êi ViƯt B¾c tõ d¸ng vỴ ®Õn t©m hån.
 Cïng víi sù chuyĨn mïa (mïa ®«ng sang mïa xu©n) lμ sù chuyĨn mμu trong bøc tranh th¬: Mμu xanh trÇm tÜnh cđa rõng giμ chuyĨn sang mμu tr¾ng tinh kh«i cđa hoa m¬ khi mïa xu©n ®Õn. C¶ kh«ng gian s¸ng bõng lªn s¾c tr¾ng cđa rõng m¬ lĩc sang xu©n. "Ngμy xu©n m¬ në tr¾ng rõng" Tr¾ng c¶ kh«ng gian "tr¾ng rõng", tr¾ng c¶ thêi gian "ngμy xu©n". H×nh ¶nh nμy kh¸ quen thuéc trong th¬ Tè H÷u, h×nh ¶nh rõng m¬ s¾c tr¾ng cịng ®i vμo tr­êng ca "Theo ch©n B¸c" gỵi t¶ mïa xu©n rÊt ®Ỉc trng cđa ViƯt B¾c:
"¤i s¸ng xu©n nay xu©n 41
Tr¾ng rõng biªn giíi në hoa m¬"
C¸i s¾c tr¾ng tinh kh«i bõng në mçi ®é xu©n vỊ lμm ng¬ ngÈn ng­êi ë, thÉn thê kỴ ®i. Ng­êi ®i kh«ng thĨ kh«ng nhí s¾c tr¾ng hoa m¬ n¬i xu©n rõng ViƯt B¾c, vμ l¹i cμng kh«ng thĨ kh«ng nhí ®Õn con ng­êi ViƯt B¾c, cÇn cï uyĨn chuyĨn trong vị ®iƯu hÞp nhμng cđa c«ng viƯc lao ®éng thÇm lỈng mμ cÇn mÉn tμi hoa:
"Nhí ng­¬i ®an nãn chuèt tõng sỵi giang"
Hai ch÷ "chuèt tõng" gỵi lªn d¸ng vỴ cÈn träng tμi hoa d­êng nh bao yªu th­¬ng ®ỵi chê mong ngãng ®· gưi vμo tõng sỵi nhí, sỵi th­¬ng kÕt nªn vμnh nãn. C¶nh th× m¬ méng, t×nh th× ®­ỵm nång. Hai c©u th¬ l­u gi÷ l¹i c¶ khÝ xu©n, s¾c xu©n t×nh xu©n vËy.Tμi t×nh nh­ thÕ thËt hiÕm thÊy.
 Bøc tranh th¬ thø 3 chuyĨn qua rõng ph¸ch - mét lo¹i c©y rÊt th­êng gỈp ë ViƯt B¾c h¬n bÊt cø n¬i ®©u. Chän ph¸ch cho c¶nh hÌ lμ sù lùa chän ®Ỉc s¾c, bëi trong rõng ph¸ch nghe tiÕng ve ran, ng¾m s¾c phÊn vμng gi÷a nh÷ng hμng c©y cao vĩt, ta nh­ c¶m thÊy sù hiƯn diƯn râ rƯt cđa mïa hÌ. Th¬ viÕt mïa hÌ hay x­a nay hiÕm, nªn ta cμng thªm quÝ c©u th¬ cđa Tè H÷u:
"Ve kªu rõng ph¸ch ®ỉ vμng
Nhí c« em g¸i h¸i m¨ng mét m×nh"
ë ®©y cã sù chuyĨn ®ỉi c¶m gi¸c rÊt thĩ vÞ: TiÕng ve kªu - Ên t­ỵng cđa thÝnh gi¸c ®· ®em l¹i Ên t­ỵng thÞ gi¸c thËt m¹nh. §©y cịng lμ tr­êng hỵp c©u th¬ cđa Kh­¬ng H÷u Dơng.
"Mét tiÕng chim kªu s¸ng c¶ rõng"
TiÕng chim kªu trong th¬ Kh­¬ng H÷u Dịng mang chøc n¨ng ®¸nh thøc, th¾p s¸ng c¶ mét miỊn rõng, th× tiÕng ve kªu trong th¬ Tè H÷u cßn mang ý vÞ ®å häa kh«ng nh÷ng kh«ng gian mμ c¶ thêi gian. Sù chuyĨn mïa qua sù chuyĨn mμu trªn th¶o méc cá c©y: Nh÷ng ngμy cuèi xu©n, c¶ rõng ph¸ch cßn lμ mμu xanh, nh÷ng nơ hoa cßn n¸u kÝn trong kÏ l¸. Khi tiÕng ve ®Çu tiªn cđa mïa hÌ cÊt lªn, nh÷ng nơ hoa nhÊt tỊ ®ång lo¹t trỉ b«ng, ®ång lo¹t tung phÊn, c¶ rõng ph¸ch lªnh l¸ng s¾c vμng. Ch÷ "®ỉ" ®­ỵc dïng thËt chÝnh x¸c, tinh tÕ. Nã võa gỵi sù biÕn chuyĨn mau lĐ cđa s¾c mμu, võa diƠn t¶ tμi t×nh tõng ®ỵt m­a hoa rõng ph¸ch khi cã ngän giã tho¶ng qua, võa thĨ hiƯn chÝnh x¸c kho¶ng kh¾c hÌ sang. T¸c gi¶ sư dơng nghƯ thuËt ©m thanh ®Ĩ gäi dËy mμu s¾c, dïng kh«ng gian ®Ĩ miªu t¶ thêi gian. Bëi vËy c¶nh thùc mμ v« cïng huyỊn ¶o. Trªn nỊn c¶nh Êy, h×nh ¶nh c« em g¸i hiƯn lªn xiÕt bao th¬ méng, l·ng m¹n: "C« em g¸i h¸i m¨ng mét m×nh" nghe ngät ngμo th©n th ­¬ng tr×u mÕn. Nhí vỊ em, lμ nhí c¶ mét kh«ng gian ®Çy h­¬ng s¾c. Ng­êi em g¸i trong c«ng viƯc lao ®éng hμng ngμy gi¶n dÞ: h¸i m¨ng. RÊt tù nhiªn song lμ c¶ mét c«ng phu dùng c¶nh: Rõng ph¸ch vμo hÌ, nh÷ng trËn m­a ®Çu mïa gäi dËy nh÷ng bĩp m¨ng non, võa nhu nhĩ lªn mỈt ®Êt, trong líp ¸o t¬i máng kia, lμ nân m¨ng ngät gißn. Nh÷ng ngãn tay khÐo lÐo cđa em g¸i bãc líp ¸o m¨ng máng tang, h¸i lÊy ®ät m¨ng non, nom thËt mỊm m¹i uyĨn chuyĨn. VỴ ®Đp l·ng m¹n th¬ méng Êy cßn ®­ỵc t« ®Ëm ë hai ch÷ "mét m×nh" nghe cø r­ng r­ng xao xuyÕn l¹, béc lé thÇmkÝn niỊm mÕn th­¬ng cđa t¸c gi¶. Nhí vỊ em, nhí vỊ mét mïa hoa...
 KhÐp l¹i bé tø b×nh lμ c¶nh mïa thu. §©y lμ c¶nh ®ªm thËt phï hỵp víi khĩc h¸t giao duyªn trong thêi ®iĨm chia tay gi· b¹n. H×nh ¶nh ¸nh tr¨ng däi qua kÏ l¸ dƯt lªn mỈt ®Êt mét th¶m hoa tr¨ng lung linh huyỊn ¶o. Ta nhí tíi c©u th¬:
"TiÕng suèi trong nh­ tiÕng h¸t xa
Tr¨ng lång cỉ thơ bãng lång hoa"
D­íi ¸nh tr¨ng thu, tiÕng h¸t ©n t×nh cμng lμm cho c¶nh thªm Êm ¸p t×nh ng­êi. §¹i tõ phiÕm chØ "Ai" ®· gép chung ng­êi h¸t ®èi ®¸p víi m×nh lμm mét, t¹o mét hßa ©m t©m hån ®Çy b©ng khu©ng l­u luyÕn gi÷a kỴ ë, ng­êi ®i, gi÷a con ng­êi vμ thiªn nhiªn.
 Mçi c©u lơc b¸t lμm thμnh mét bøc tranh trong bé tø b×nh. Mçi bøc tranh cã vỴ ®Đp riªng hßa kÕt bªn nhau t¹o vỴ ®Đp chung. §ã lμ sù hμi hßa gi÷a ©m thanh, mμu s¾c... TiÕng ve cđa mïa hÌ, tiÕng h¸t cđa ®ªm thu, mμu xanh cđa rõng giμ, s¾c ®á cđa hoa chuèi, tr¾ng tinh kh«i cđa rõng m¬, vμng ưng cđa hoa ph¸ch... Trªn c¸i nỊn thiªn nhiªn Êy, h×nh ¶nh con ng­êi hiƯn lªn thËt b×nh dÞ, th¬ méng trong c«ng viƯc lao ®éng hμng ngμy.

Tài liệu đính kèm:

  • docViet Bac - To Huu.doc