Giáo án Sinh học 9 tiết 45: Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống sinh vật

Ngày soạn:
Ngày dạy:
Tiết 45 :ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ 
VÀ ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức 
HS nêu được những ảnh hưởng của nhân tố sinh thái nhiệt độ và độ ẩm môi trường đến các đặc điểm về sinh thái, sinh lí và tập tính của sinh vật.
Qua bài, HS giải thích được sự thích nghi của sinh vật trong tự nhiên, từ đó có biện pháp chăm sóc sinh vật thích hợp.
2. Kĩ năng 
Rèn kĩ năng tư duy tổng hợp, suy luận.
Kĩ năng hoạt động nhóm.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC 
Tranh hình 43.1, 43.2, 43.3 và tranh ảnh sưu tầm
Phiếu học tập phim trong hoặc bảng phụ 
III. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC 
Kiểm tra : GV nêu câu hỏi :
	- Tìm đặc điểm khác nhau giữa thực vật ưa sáng và ưa bóng? Cho ví dụ cụ thể?
	- Ánh sáng có ảnh hưởng đến động vật như thế nào?
GV mở bài bằng một vấn đề chim cánh cụt ở Bắc cực không thể sống được ở vùng khí hậu nhiệt đới cho em suy nghĩ gì?
Tiến hành.
HOẠT ĐỘNG 1:
TÌM HIỂU ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh- Nộâi dung
* 1 : Ảnh hưởng của nhiệt độ lên hình thái và đặc điểm sinh lí của sinh vật.
- GV nêu câu hỏi :
+ Sinh vật sống được ở nhiệt độ như thế nào?
+ Nhiệt độ ảnh hưởng tới cấu tạo cơ thể sinh vật như thế nào?
- GV nhận xét hoạt động của các nhóm.
* Vấn đề 2 : Nhóm sinh vật biến nhiệt và hằng nhiệt.
- GV yêu cầu :
+ Phân biệt sinh vật hằng nhiệt với sinh vật biến nhiệt?
+ Hoàn thành bảng 43.1 
- GV chữa bảng 43.1 tương tự như SGV).
à GV tóm tắt nội dung đã thảo luận bằng câu hỏi để HS đi đến kết luận. 
+ Nhiệt độ ảnh hưởng lên đời sống của sinh vật như thế nào?
- GV mở rộng :
Nhiệt độ môi trường thay đổi à sinh vật phát sinh biến dị để thích nghi và hình thành tập tính.
- HS nghiên cứu SGK tr. 126 và 127 (Ví dụ 1, 2) và tranh, ảnh sưu tầm.
- Thảo luận nhóm à thống nhất ý kiến.
- Yêu cầu nêu được :
+ Phạm vi nhiệt độ mà sinh vật sống được là 00C à 500C.
+ Nhiệt độ ảnh hưởng tới : Quang hợp, hô hấp, thoát hơi nước.
+ Thực vật lá tầng Cuti cun dày, rụng lá 
+ Động vật có lông dày. Dài, kích thước lớn.
- Đại diện nhóm trình bày đáp án, nhóm khác bổ sung.
- HS nghiên cứu SGK tr.127 (Ví dụ 3 và làm bảng 43.1
- Cả lớp theo dõi và bổ sung.
. KẾT LUẬN:
- Nhiệt độ môi trường ảnh hưởng tới hình thái, hoạt động sinh lí của sinh vật.
- Hình thành nhóm sinh vật biến nhiệt và sinh vật hằng nhiệt. 
HOẠT ĐỘNG 2: 
TÌM HIỂU ẢNH HƯỞNG CỦA ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
 Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh- Nộâi dung
- GV yêu cầu :
+ Hoàn thành bảng 43.2.
- GV chữa bài bằng cách chiếu phim của một vài nhóm để lớp nhận xét.
- GV tiếp tục nêu câu hỏi :
+ Nơi sống ảnh hưởng tới đặc điểm nào của sinh vật?
- GV chữa bài bằng cách cho các nhóm trình bày và nhận xét.
- GV hỏi : 
+ Độ ẩm ảnh hưởng tới đời sống sinh vật như thế nào?
* Liên hệ :
Trong sản xuất, người ta có biện pháp, kĩ thuật gì để tăng năng suất cây trồng và vật nuôi?
- HS trao đổi nhóm tìm ví dụ để hoàn thành bảng 43.2.
- Một số nhóm viết vào phim trong.
- Các nhóm theo dõi phim và nhận xét, bổ sung (nếu cần).
- Các nhóm thảo luận dựa vào bảng nội dung vừa hoàn chỉnh và tranh, ảnh động thực vật.
- Yêu cầu nêu được :
+ Ảnh hưởng tới hình thái : phiến lá, mô giậu, da, vẩy.
+ Ảnh hưởng tới sinh trưởng và phát triển.
+ Thoát hơi nước, giữ nước.
- Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác bổ sung.
- HS khái quát kiến thức từ nội dung thảo luận à kết luận.
- HS tìm thêm ví dụ về các nhóm thực vật phù hợp với độ ẩm môi trường.
- HS có thể nêu :
+ Cung cấp điều kiện sống.
+ Đảm bảo thời vụ.
KẾT LUẬN:
- Sinh vật thích nghi với môi trường sống có độ ẩm khác nhau.
- Hình thành các nhóm sinh vật.
+ Thực vật : 
Nhóm ứa ẩm.
Nhóm chịu hạn.
+ Động vật :
Nhóm ưa ẩm.
Nhóm ưa khô.
IV. KIỂM TRA – ĐÁNH GIÁ 
GV nêu câu hỏi :
Nhiệt độ và độ ẩm ảnh hưởng lên đời sống của sinh vật như thế nào? Cho ví dụ minh họa?
Tập tính của động vật và thực vật phụ thuộc vào nhân tố sinh thái nào?
V. DẶN DÒ 
Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
Đọc mục “Em có biết”.
Sưu tầm tư liệu về rừng cây, nốt rễ đậu, địa y.