Giáo án Sinh 12 chuẩn bài 20: Tạo giống nhờ công nghệ gen

Thø 4 ngµy 12 Th¸ng 11 n¨m 2008
TiÕt 21
Bµi 20: T¹o gièng nhê c«ng nghÖ gen
I/ Môc tiªu:
Sau khi häc xong häc sinh cÇn:
- Giải thích được các khái niệm cơ bản như : công nghệ gen , ADN tái tổ hợp, thể truyền, plasmit
- Trình bày được các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen
- Nêu được khái niệm sinh vật biến đổi gen và các ứng dụng của công nghệ gen trong việc tạo ra các giống sinh vật biến đổi gen
- Phát triển kỹ năng phân tích kênh hình, so sánh ,khái quát tổng hợp
- Hình thành niềm tin và say mê khoa học
II/ Ph­¬ng tiÖn d¹y häc:
- Hình 20.1 ,20.2 , 25.1, 25.2 sách giáo khoa nâng cao
- Phiếu học tập
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
1, æn ®Þnh tæ chøc líp: 
kiÓm tra sØ sè, s¬ ®å líp 
2, KiÓm tra bµi cñ: 
- Trình bày phương pháp tạo giống nhờ công nghệ tế bào thực vật
- Giải thích quá trình nhân bản vô tính ở động vật, ý nghĩa thực tiễn
3, Néi dung bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
KiÕn thøc c¬ b¶n (ghi b¶ng)
Gv nêu vấn đề : có thể lấy gen của loài này lắp vào hệ gen của loài khác ko? và bằng cách nào
Hs nghiên cứu Sgk và nêu khái niệm công nghệ gen .
Gv : ADN lasmit có đặc điểm gì? Hs dựa vào kiến thức lớp 10 để trả lời. Vậy vai trò của nó trong công nghệ gen là gì? 
Gv : trong chương trình công nghệ 10 chúng ta đã từng nghiên cứu về công nghệ gen, em hãy cho biết công nghệ gen có mấy bước? Hs trả lời có 3 bước. 
Gv chiếu sơ đồ hình 25.1 sgk nâng cao
 Hãy cho biết kỹ thuật chuyển gen có mấy khâu chính ?
+ Thể truyền là gì ?
+ Người ta hay sử dụng vật liệu gì làm thể truyền 
+ Tại sao muốn chuyển gen từ loài này sang loài khác lại cần có thể truyền ?
+ Làm cách nào để có đúng đoạn mang gen cần thiết của tế bào cho để thực hiện chuyển gen ?
+ ADN tái tổ hợp là gì ? được tạo ra bằng cách nào?
Hs Nghiên cứu Sgk để trả lời
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
I. Công nghệ gen
1. Khái niệm công nghệ gen
Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen
a. tạo ADN tái tổ hợp
* nguyên liệu:
+ Gen cần chuyển
+ Thể truyền : pt’ ADN nhỏ dạng vòng có khả năng tự nhân đôi độc lập
+Enzim giới hạn (re strictaza)và E nối( ligaza)
* Cách tiến hành:
- Tách chiết thể truyền và gen cần chuyển ra khỏi tế bào
-Xử lí bằng một loại enzin giới hạn để tạo ra cùng 1 loại đầu dinh
- Dùng enzim nối để gắn chúng tạo ADN tái tổ hợp
KiÕn thøc c¬ b¶n (ghi b¶ng)
- Khi đã có ADN tái tổ hợp chúng ta làm cách nào để đưa pt’ ADN vào tế bào nhận
? Làm thế nào để gen mới chuyển vào phát huy được tác dụng
- Khi thực hiện bước 2 của kỹ thuật cấy gen , trong ống nghiệm có vô số vi khuẩn, 1số có ADN tái tổ hợp xâm nhập vào, số khác lại không có→ làm cách nào để tách được các tế bào có ADN tái tổ hợp với các rế bào không có ADN tái tổ hợp ?
- Người ta đã có thể tạo ra chuột không sợ mèo bằng công nghệ gen → con chuột đó được gọi là sinh vật biến đổi gen
? Vậy thế nào là sinh vật biến đổi gen
? Có những cách nào để tạo được sinh vật biến đổi gen
* Gv chiếu một số hình ảnh ( 20.1, 20.2 ) một số giống cây trồng, dòng vi sinh vật biến đổi gen
? Hãy hoàn thanh nội dung phiêu hoc tập
Đối tượng
ĐV
TV
VSV
Cách tiến hành
Thành tựu thu được
Hs hoàn thành PHT từng nhóm đại diện báo cáo
Gv tổng kết ,bổ sung và chiếu đáp án phiếu học tập
b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận
- Dùng muối canxi clorua hoặc xung điện cao áp làm giãn màng sinh chất của tế bào để ADN tái tổ hợp dễ dàng đi qua
c. Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
- Chọn thể truyền có gen đánh dấu
- Bằng các kỹ thuật nhất định nhận biết được sản phẩm đánh dấu
II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen
Khái niệm sinh vật biến đổi gen
- Khái niệm : là sinh vật mà hệ gen của nó làm biến đổi phù hợp với lợi ích của mình
- Cách làm biến đổi hệ gen cua sinh vật:
+ Đưa thêm một gen lạ vào hệ gen của sinh vật
+ Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen
2.Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen
 ( phiếu học tập )
4, Cñng cè:
1. Trong kỹ thuật di truyền đã tạo ra những loại cây trồng nào /
2. Trình bày một số ứng dụng của kỹ thuật chuyển gen
5. Bài tập về nhà :
 Chuẩn bị câu hỏi 1,2,3,4 sách giao khoa
Đọc mục em có biết trang 88 sách giáo khoa
ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP
Đối tượng
Động vật
Thực vật
Vi sinh vật
Cách tiến hành
-Lấy trứng cho thụ tinh trong ống nghiệm
-Tiêm gen cần chuyển vào hợp tử và hợp tử phát triển thành phôi
- Cấy phôi đã được chuyển gen vào tử cung con vật khác để nó mang thai sinh đẻ
Thành tựu thu được
- Chuyển gen prôtêin người vào cừu
-Chuyển gen hooc môn sinh trưởng của chuột cống vào chuột bạch→ KL tăng gấp đôi
Chuyển gen kháng thuốc diệt cỏ từ loài thuốc lá cảnh vào cây bông và đậu tương
-Tạo vi khuẩn kháng thể miễn dịch cúm
-Tạo gen mã hoá insulin trị bệnh đái tháo đường
-Tạo chủng vi khuẩn sản xuất ra các sản phẩm có lợi trong nông nghiệp