Giáo án Ngữ văn lớp 12 tiết 100, 101, 102: Ôn tập văn học

ÔN TẬP PHẦN VĂN HỌC
Tuần: 36
Tiết: 100, 101, 102
A. Kết quả cần đạt:
- Về kiến thức: Tæng kÕt, «n tËp mét c¸ch cã hÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n häc ViÖt Nam (truyÖn vµ kÞch tõ c¸ch m¹ng th¸ng 8 – 1945 ®Õn cuèi thÕ kû XX) vµ v¨n häc n­íc ngoµi ®· häc trong SGK ng÷ v¨n líp 12 tËp II ; vËn dông mét c¸ch linh ho¹t vµ s¸ng t¹o nh÷ng kiÕn thøc ®ã.
- Về kĩ năng: RÌn n¨ng lùc ph©n tÝch v¨n häc theo tõng cÊp ®é : t¸c phÈm, h×nh t­îng, ng«n ng÷ v¨n häc ....
- Giáo dục tư tưởng: 
B. Chuẩn bị:
Giáo viên: Đọc kĩ SGK, xác định trọng tâm kiến thức, soạn giáo án cho phù hợp đối tượng học sinh từng lớp, làm ĐDDH.
 + Phương pháp: Thảo luận nhóm
Học sinh: Đọc kĩ SGK, soạn bài trước ở nhà
C. Nội dung, tiến trình giờ dạy: 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1:
 1. Ổn định lớp:
 2. Kiểm tra bài cũ:
Hoạt động 2: 
Giới thiệu vào bài.
Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc «n tËp v¨n häc ViÖt Nam
1. Nh÷ng ph¸t hiÖn kh¸c nhau vÒ sè phËn vµ c¶nh ngé cña ng­êi d©n lao ®éng trong c¸c t¸c phÈm Vî nhÆt (Kim L©n) vµ Vî chång A Phñ (T« Hoµi). Ph©n tÝch nÐt ®Æc s¾c trong t­ t­ëng nh©n ®¹o cña mçi t¸c phÈm.
(GV h­íng dÉn HS lËp b¶ng so s¸nh. HS ph¸t biÓu tõng khÝa c¹nh. GV nhËn xÐt vµ hoµn chØnh b¶ng so s¸nh)
2. C¸c t¸c phÈm Rõng xµ nu cña NguyÔn Trung Thµnh, Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh cña NguyÔn Thi ®Òu viÕt vÒ chñ nghÜa anh hïng c¸ch m¹ng. H·y so s¸nh ®Ó lµm râ nh÷ng kh¸m ph¸, s¸ng t¹o riªng cña tõng t¸c phÈm trong viÖc thÓ hiÖn chñ ®Ò chung ®ã.
(GV h­íng dÉn HS so s¸nh trªn mét sè ph­¬ng diÖn. HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu ý kiÕn)
3. Quan niÖm nghÖ thuËt cña NguyÔn Minh Ch©u ®­îc göi g¾m qua truyÖn ng¾n ChiÕc thuyÒn ngoµi xa?
(GV gîi cho HS nhí l¹i bµi häc. HS suy nghÜ vµ ph¸t biÓu).
4. Ph©n tÝch ®o¹n trÝch vë kÞch Hån Tr­¬ng Ba, da hµng thÞt cña L­u Quang Vò ®Ó lµm râ sù chiÕn th¾ng cña l­¬ng t©m, ®¹o ®øc ®èi víi b¶n n¨ng cña con ng­êi.
(GV ®Þnh h­íng cho HS nh÷ng ý chÝnh cÇn ph©n tÝch vµ giao viÖc cho c¸c nhãm, mçi nhãm chuÈn bÞ mét ý- ®¹i diÖn nhãm ph©n tÝch. GV nhËn xÐt, kh¾c s©u nh÷ng ý c¬ b¶n).
Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc «n tËp v¨n häc N­íc ngoµi
1. ý nghÜa t­ t­ëng vµ ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n Sè phËn con ng­êi cña S«-l«-khèp.
(GV yªu cÇu HS xem l¹i phÇn tæng kÕt bµi Sè phËn con ng­êi, trªn c¬ së ®ã ®Ó ph¸t biÓu thµnh 2 ý lín. HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ ph¸t biÓu)
2. Trong truyÖn ng¾n Thuèc, Lç TÊn phª ph¸n c¨n bÖnh g× cña ng­êi Trung Quèc ®Çu thÕ kØ XX? §Æc s¾c nghÖ thuËt cña t¸c phÈm?
(GV yªu cÇu HS xem l¹i phÇn tæng kÕt bµi Thuèc, trªn c¬ së ®ã ®Ó ph¸t biÓu thµnh 2 ý lín. HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ ph¸t biÓu)
3. ý nghÜa biÓu t­îng trong ®o¹n trÝch ¤ng giµ vµ biÓn c¶ cña Hª-ming-uª?
(GV yªu cÇu HS xem l¹i bµi ¤ng giµ vµ biÓn c¶, trªn c¬ së ®ã ®Ó th¶o luËn. HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ ph¸t biÓu, th¶o luËn)
Hoạt động 4: Củng cố
Hoạt động 5: Dặn dò	
Lớp trưởng báo cáo sĩ số
I. ¤n tËp v¨n häc viÖt nam
1. Vî nhÆt (Kim L©n) vµ Vî chång A Phñ (T« Hoµi)
Vî nhÆt
Vî chång A Phñ
Sè phËn vµ c¶nh ngé cña con ng­êi
T×nh c¶nh thª th¶m cña ng­êi d©n lao ®éng trong n¹n ®ãi n¨m 1945.
Sè phËn bi th¶m cña ng­êi d©n miÒn nói T©y B¾c d­íi ¸ch ¸p bøc, bãc lét cña bän phong kiÕn tr­íc c¸ch m¹ng.
T­ t­ëng nh©n ®¹o cña t¸c phÈm
Ngîi ca t×nh ng­êi cao ®Ñp, kh¸t väng sèng vµ hi väng vµo mét t­¬ng lai t­¬i s¸ng.
Ngîi ca søc sèng tiÒm tµng cña con ng­êi vµ con ®­êng hä tù gi¶i phãng, ®i theo c¸ch m¹ng.
2. Rõng xµ nu cña NguyÔn Trung Thµnh, Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh cña NguyÔn Thi 
CÇn so s¸nh trªn mét sè ph­¬ng diÖn tËp trung thÓ hiÖn chñ nghÜa anh hïng c¸ch m¹ng:
+ Lßng yªu n­íc, c¨m thï giÆc.
+ Tinh thÇn chiÕn ®Êu kiªn c­êng, bÊt khuÊt chèng kÎ thï x©m l­îc.
+ §êi sèng t©m hån, t×nh c¶m cao ®Ñp.
+ Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt thÓ hiÖn: nghÖ thuËt kÓ chuyÖn, nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt, nghÖ thuËt x©y dùng h×nh t­îng vµ nh÷ng chi tiÕt nghÖ thuËt giµu ý nghÜa,...
3. ChiÕc thuyÒn ngoµi xa cña NguyÔn Minh Ch©u
Quan niÖm nghÖ thuËt cña NguyÔn Minh Ch©u ®­îc göi g¾m qua truyÖn ng¾n ChiÕc thuyÒn ngoµi xa rÊt phong phó vµ s©u s¾c:
+ Cuéc sèng cã nh÷ng nghÞch lÝ mµ con ng­êi buéc ph¶i chÊp nhËn, "sèng chung" víi nã.
+ Muèn con ng­êi tho¸t ra khái c¶nh ®au khæ, t¨m tèi, man rî cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p thiÕt thùc chø kh«ng ph¶i chØ lµ thiÖn chÝ hoÆc c¸c lÝ thuyÕt ®Ñp ®Ï nh­ng xa rêi thùc tiÔn.
+ Nhan ®Ò ChiÕc thuyÒn ngoµi xa gièng nh­ mét gîi ý vÒ kho¶ng c¸ch, vÒ cù li nh×n ng¾m ®êi sèng mµ ng­êi nghÖ sÜ cÇn coi träng. Khi quan s¸t tõ "ngoµi xa", ng­êi nghÖ sÜ sÏ kh«ng thÓ thÊy hÕt nh÷ng m¶ng tèi, nh÷ng gãc khuÊt. Chñ nghÜa nh©n ®¹o trong nghÖ thuËt kh«ng thÓ xa l¹ víi sè phËn cô thÓ cña con ng­êi. NghÖ thuËt mµ kh«ng v× cuéc sèng con ng­êi th× nghÖ thuËt pháng cã Ých g×. Ng­êi nghÖ sÜ khi thùc sù sèng víi cuéc sèng, thùc sù hiÓu con ng­êi th× míi cã nh÷ng s¸ng t¹o nghÖ thuËt cã gi¸ trÞ ®Ých thùc gãp phÇn c¶i t¹o cuéc sèng.
4. §o¹n trÝch vë kÞch Hån Tr­¬ng Ba, da hµng thÞt cña L­u Quang Vò 
CÇn tËp trung ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n sau:
1) Ph©n tÝch hoµn c¶nh trí trªu cña Hån Tr­¬ng Ba qua ®éc tho¹i néi t©m, ®èi tho¹i víi c¸c nh©n vËt ®Æc biÖt lµ ®èi tho¹i víi x¸c anh hµng thÞt.
+ Tr­¬ng Ba b©y giê kh«ng cßn lµ Tr­¬ng Ba ngµy tr­íc.
+ Tr­¬ng Ba b©y giê vông vÒ, th« lç, phò phµng.
+ Mäi ng­êi xãt xa tr­íc t×nh c¶nh cña Tr­¬ng Ba, x¸c anh hµng thÞt c­êi nh¹o Tr­¬ng Ba, b¶n th©n Tr­¬ng Ba v« cïng ®au khæ, d»n vÆt.
2) Ph©n tÝch th¸i ®é, t©m tr¹ng cña Hån Tr­¬ng Ba trong cuéc ®èi tho¹i víi §Õ ThÝch vµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng cña Hån Tr­¬ng Ba ®Ó rót ra chñ ®Ò, ý nghÜa t­ t­ëng cña ®o¹n trÝch nãi riªng vµ vë kÞch nãi chung.
+ Cuéc ®èi tho¹i víi §Õ ThÝch, ®Æc biÖt lêi tho¹i mang ý nghÜa t­ t­ëng cña t¸c phÈm.
+ C¸i chÕt cña cu TÞ vµ nh÷ng h×nh dung cña Hån Tr­¬ng Ba khi Hån nhËp vµo x¸c cu TÞ.
+ QuyÕt ®Þnh cuèi cïng cña Hån Tr­¬ng Ba: xin cho cu TÞ sèng vµ m×nh chÕt h¼n- ý nghÜ nh©n v¨n cña quyÕt ®Þnh Êy.
3) Tæng hîp nh÷ng ®iÒu ®· ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chiÒu s©u triÕt lÝ vµ ý nghÜa t­ t­ëng cña vë kÞch: sù chiÕn th¾ng cña l­¬ng t©m, ®¹o ®øc ®èi víi b¶n n¨ng cña con ng­êi.
II. ¤n tËp v¨n häc N­íc ngoµi
1. Sè phËn con ng­êi cña S«-l«-khèp
+ ý nghÜa t­ t­ëng:
Sè phËn con ng­êi cña S«-l«-khèp ®· khiÕn ta suy nghÜ nhiÒu h¬n ®Õn sè phËn cña tõng con ng­êi cô thÓ sau chiÕn tranh. T¸c phÈm ®· kh¼ng ®Þnh mét c¸ch viÕt míi vÒ chiÕn tranh: kh«ng nÐ tr¸nh mÊt m¸t, kh«ng say víi chiÕn th¾ng mµ biÕt c¶m nhËn chia sÎ nh÷ng ®au khæ tét cïng cña con ng­êi sau chiÕn tranh. Tõ ®ã mµ tin yªu h¬n ®èi víi con ng­êi. Sè phËn con ng­êi kh¼ng ®Þnh søc m¹nh cña lßng nh©n ¸i, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, nghÞ lùc con ng­êi. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã sÏ n©ng ®ì con ng­êi v­ît lªn sè phËn.
+ §Æc s¾c nghÖ thuËt: 
Sè phËn con ng­êi cã søc rung c¶m v« h¹n cña chÊt tr÷ t×nh s©u l¾ng. Nhµ v¨n ®· s¸ng t¹o ra h×nh thøc tù sù ®éc ®¸o, sù xen kÏ nhÞp nhµng giäng ®iÖu cña ng­êi kÓ chuyÖn (t¸c gi¶ vµ nh©n vËt chÝnh). Sù hoµ quyÖn chÆt chÏ chÊt tr÷ t×nh cña t¸c gi¶ vµ chÊt tr÷ t×nh cña nh©n vËt ®· më réng, t¨ng c­êng ®Õn tèi ®a c¶m xóc nghÜ suy vµ nh÷ng liªn t­ëng phong phó cho ng­êi ®äc.
2. TruyÖn ng¾n Thuèc cña Lç TÊn
+ Lç TÊn phª ph¸n nh÷ng c¨n bÖnh cña ng­êi Trung Quèc ®Çu thÕ kØ XX:
- BÖnh u mª l¹c hËu cña ng­êi d©n.
- BÖnh xa rêi quÇn chóng cña nh÷ng ng­êi c¸ch m¹ng tiªn phong.
+ §Æc s¾c nghÖ thuËt cña t¸c phÈm:
- Cèt truyÖn ®¬n gi¶n nh­ng hµm sóc.
- C¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh ®Òu giµu ý nghÜa t­îng trùng. §Æc biÖt lµ h×nh ¶nh chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u, h×nh ¶nh con ®­êng, h×nh ¶nh vßng hoa trªn mé H¹ Du,... 
- Kh«ng gian, thêi gian cña truyÖn lµ mét tÝn hiÖu nghÖ thuËt cã ý nghÜa .
3. §o¹n trÝch ¤ng giµ vµ biÓn c¶ cña Hª-ming-uª
ý nghÜa biÓu t­îng trong ®o¹n trÝch ¤ng giµ vµ biÓn c¶ cña Hª-ming-uª
+ ¤ng l·o vµ con c¸ kiÕm. Hai h×nh t­îng mang mét vÎ ®Ñp song song t­¬ng ®ång trong mét t×nh huèng c¨ng th¼ng ®èi lËp.
+ ¤ng l·o t­îng tr­ng cho vÎ ®Ñp cña con ng­êi trong viÖc theo ®uæi ­íc m¬ gi¶n dÞ nh­ng rÊt to lín cña ®êi m×nh.
+ Con c¸ kiÕm lµ ®¹i diÖn cho tÝnh chÊt kiªu hïng vÜ ®¹i cña tù nhiªn. 
+ Trong mèi quan hÖ phøc t¹p cña thiªn nhiªn víi con ng­êi kh«ng ph¶i lóc nµo thiªn nhiªn còng lµ kÎ thï. Con ng­êi vµ thiªn nhiªn cã thÓ võa lµ b¹n võa lµ ®èi thñ. Con c¸ kiÕm lµ biÓu t­îng cña ­íc m¬ võa b×nh th­êng gi¶n dÞ nh­ng ®ång thêi còng rÊt kh¸c th­êng, cao c¶ mµ con ng­êi Ýt nhÊt tõng theo ®uæi mét lÇn trong ®êi.