Giáo án Ngữ văn 10 tiết 1 đến 17

Giáo án Ngữ văn 10 tiết 1 đến 17

Tiết 1: Tổng quan văn học Việt Nam

A. Mục tiêu bài học:

 Giúp hs:

-Nắm được những kiến thức chung nhất, tổng quát nhất về hai bộ phận của VHVN và quá trình phát triển của VHVN

-Nắm vững hệ thống vấn đề về thể loại của VHVN

-Bồi dưỡng niềm tự hào về truyền thống văn hoá của dân tộc.

B. Phương tiện thực hiện:

-Sgk, sgv, ga

-Tài liệu tham khảo khác

C. Cách thức tiến hành:

 Kết hợp các phương pháp:nghiên cưu sgk,phát vấn, trao đổi thảo luận.

 

doc 52 trang Người đăng kidphuong Lượt xem 1096Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo án Ngữ văn 10 tiết 1 đến 17", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ngày soạn:
	Ngày giảng:.
Tiết 1:	 Tổng quan văn học Việt Nam
A. Mục tiêu bài học:
	Giúp hs:
-Nắm được những kiến thức chung nhất, tổng quát nhất về hai bộ phận của VHVN và quá trình phát triển của VHVN
-Nắm vững hệ thống vấn đề về thể loại của VHVN
-Bồi dưỡng niềm tự hào về truyền thống văn hoá của dân tộc.
B. Phương tiện thực hiện:
-Sgk, sgv, ga
-Tài liệu tham khảo khác
C. Cách thức tiến hành: 
	Kết hợp các phương pháp:nghiên cưu sgk,phát vấn, trao đổi thảo luận.
D. Tiến trình giờ học:
I. Ổn định tổ chức
II. kiểm tra bài cũ (không)
III. bài mới:
 hoạt động của gv va hs
 nội dung cần đạt
GV: yêu cầu hs đọc phần I trong sgk
Hỏi: VHVN bao gồm mấy bộ phận, đó là những bộ phận nào?
HS: trả lời
Hỏi: Nêu khái niệm VHDG 
Hỏi: nêu những thể loại của VHDG đã học? cho vd
HS: trả lời
Hỏi: Nêu nhiững đặc trưng tiêu biểu của VHDG.
GV: khái quát , chuyển ý
GV: yêu cầu hs đọc phần văn học viết:
Hỏi: thế nào là văn học viết?
Hs: trả lời.
Hỏi: so với VHDG văn học viết có điểm ghì khác về tác giả và văn tự (chữ viết)
HS: trả lời
Hỏi: Văn học viết được viết bằng những thứ chữ nào?
Hỏi: Nêu các thể loại văn học viêt ma em biết:
Hỏi:VHVN phát triển qua những thời kì nào?Quan hệ giao lưu của các thời kì đó?
HS: trả lời
Gv: Chia lớp làm 4 nhóm thao luận theo yêu câu trong phiếu học tập:
-Thòi gian 
-Hoàn cảnh
-Văn tự
-Tác giả 
-thể loại 
-Thi pháp
-Thành tự tiêu biểu
HS: Đọc kĩ, thảo luận, ghi kết quả vào phiếu,trình bày, nhận xét
I. các bộ phận hợp thành của VHVN 
1. Văn học dân gian
- khái niêm: VHDG là sáng tác tập thể và truyền miệng của nhan dân lao động.
- thể loại chủ yếu: thần thoại, sử thi, truyền thuyết, cổ tích,truyện cười
- Đặc trưng:
+ tính truyền miệng.
+ tính tập thể.
+ Gắn bó vơia các sinh hoạt khác nhau tronng đời sốn cộng đồng.
2. Văn học viết:
- khái niệm: Văn học viết la sáng tác của trí thức được ghi lại bằng chữ viết. Là sáng tạo của cá nhân mang dấu ấn của tác giả.
a. chữ viết của văn học Việt Nam.
- Chữ Hán: Cách đọc chữ Hán thêo âm việt.
- Chữ Nôm: Chữ viết cổ của người Việt dựa vào chữ Hán để tạo ra.
- Chữ quốc ngữ: sử dụng chữ cái la tinh để ghim âm tiếng Việt.
b. Thể loại:
- Văn xuôi tự sự(Truyện kí,chính luận,tiểu thuyết,chương hồi)
-Thơ: (Thơ cổ phong,đường luật,từ khúc,truyện thơ Nôm)
- Văn biền ngẫu(phú,cáo,văn tế)
=>
II. Quá trình phát triển VHVN
1. Văn học trung đại
-Thời gian:từ X đến XIX
-Hoàn cảnh:Xhpk hình thành. Phát triển và suy thoái, công việc dựng nước và giữ nước
-Văn tự:chư Hán và chữ Nôm
-Ảnh hưởng:chịu ảnh hưởng của các học thuyết lớn: Nho giáo,Phật giáo,lão Tử, lão Trang
-Tác giả: Chủ yếu là nhà Nho
-Thể loại : Tiếp nhận từ TQ,sáng tác dân tộc, có thơ lục bát, song thất lục bát, hát nói
-Thi pháp:lối viết ước lệ , sùng cổ, phi ngã
-Thành tựu:thơ văn yêu nước, thơ văn Lý Trần, thơ văn Nguyễn Trãi,ND, NBK, CBQ 
IV. Củng cố:
	? Hãy vẽ sơ đồ các bộ phận của VHVN?
V. Dặn dò: -Học bài ở nhà
	-Chuẩn bị bài mới
Ngày soạn:
	Ngày giảng:.
Tiết 2:	
 Tổng quan văn học Việt Nam
A. Mục tiêu bài học:
	Giúp hs:
-Nắm được quá trình phát triển của văn học viết VN và con người trong văn học VN
-Rèn luyện kĩ năng đọc sgk, khái quát tổng hợp vấn đề
-Bồi dưỡng niềm tự hào về truyền thống văn hoá của dân tộc
B. Phương tiện thực hiện:
-Sgk, sgv,ga
-Tài liệu tham khảo khác
C. Cách thức tiến hành: 
Phát vấn, thảo luận, thuyết giảng
D. Tiến trình giờ học:
I. Ổn định tổ chức
II. kiểm tra bài cũ :
Câu hỏi: VhVN phát triển qua những thời kì nào?Trình bày thời kì văn học trung đại
III. bài mới:
Hoạt động của gv và hs
Nội dung cần đạt
GV: Tổ chức cho hs thảo luận nhóm:chia lớp làm 4 nhóm,tóm tắt mục 2 theo các tiêu chí như mục 1
Hs: Thảo luận theo nhóm
Đại diện nhóm trình bày,nhóm khác nhận xét.
Hỏi: Vh hiện đại được chia ra làm mấy giai đoạn?Kể tên một số tác giả tác phẩm tiêu biểu của từng giai đoạn.
HS: Dựa vào sgk trả lời
*Kết luận: sgk
Hỏi: Con người VN trong quan hệ vơi thế giới tự nhiên được biểu hiện như thế nào?
Gv: Định hướng
Hs: Trả lời
Hs: Đọc phần 2
Hỏi: Trong quan hệ với quốc gia, dân tộc con ngươi VN luôn thể hiện thái độ gi?
Hs:Suy nghi, trả lời
Hỏi: Tại sao chủ nghĩa yeu nước lại trở thành một nội dung quan trọng và nổi bật của VHVN?
Hs: Trả lời
Hỏi: Nêu những biểu hiện của lòng yêu nước được thẻ hiện trong văn học?
Hs: Đọc phần 3
Hỏi:Con người VN được thể hiện như thế nào trong văn học?
Hs: Trả lời
Hs: Đọc ghi nhớ
II. Quá trình phát triển của VHVN
Văn học trung đại
 Văn học hiện đại
-Thời gian: XX đến nay
Hoàn cảnh:Đất nước giành được độc lập dân tộc,sự nghiệp đổi mới1968 đến nay do Đảng lãnh đạo.
-Văn tự : Chủ yếu là chữ quốc ngữ
Ảnh hưởng: Giao lưu quốc tế rộng rãi
-Tác giả:Có đội ngũ nhà văn chuyên nghiệp,sáng tác văn học trở thành một nghề.
-Thể loại: Thơ mới, tiểu thuyết, kịch.
-Thi pháp: Hệ thống thi pháp mới, viết hiện thực, đề cao cá tính sáng tạo .
-Thành tựu: Thơ mới, tiểu thuyết tự lưc văn đoàn, vhhtpp, vx chống Pháp, thơ tiểu thuyết chống Mĩ.
-Đời sống văn học:Tác phẩm đi nhanh vào đời sống,quan hệ người đọc người viết gần gũi, đòi sống văn học sôi nổi.
-Vhhđ chia ra làm 4 giai đoạn:
+XX =>1930
+ 1930 =>1945
+ 1945 => 1975
+ 1975 => nay
III. Con người VN qua văn học
Con người VN trong quan hệ với thế giới tự nhiên.
-VHDG: Thiên nhiên là đối tượng nhận thức,cải tạo và chinh phục
-VHTĐ: thiên nhiên gắn liền với li tưởng đạo đức, thẩm mĩ
-VHHĐ: Thiên nhiên gắn liền vớitình yêu que hương đất nước,cuộc sống, tình yêu lứa đôi.
Con người VN trong quan hệ với quôc gia, dân tộc.
Yeu nước trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt lịch sử VHVN
-Biểu hiện: 
+VHDG: Tình yêu quê hương làng xóm,yeu thiên nhiên, căm gét các thế lực giày xéo quê hương
+VHTĐ: Ý thức về quốc gia, dân tộc, truyền thống văn hiến lâu đời của dân tộc
+VHHĐ: Gắn liền với cuộc đáu tranh giải phong giai cấp và lí tưởng XHCN
Con người VN trong quan hệ xã hội
-Khát khao vươn tới một xã hội công bằng tốt đẹp
-Tố cáo phê phán các thế lực chuyên quyền, bày tỏ sự cảm thông đối với những người dân bị áp bức
Con người VN và ý thức về bản thân
-VHVN ghi lại quá trình lựa chọn , đấu tranh để khẳng định đạo lý làm người của dtVN
-Trong hoàn cảnh chống giặc ngoại xâm con người VN đề cao ý thức cộng đồng
-Trong hoàn cảnh cụ thể, cái tôi cá nhân được đề cao
-Xu hướng chung là đề cao đạo lí làm người
*Ghi nhớ
IV. Củng cố:
	? Hãy vẽ sơ đồ phần II?
V. Dặn dò: -Học bài ở nhà
	-Chuẩn bị bài mới
Ngày soạn:
	Ngày giảng:.
Tiêt 3: 
 Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ
A. Mục tiêu bài học:
Giúp hs:
-Nắm được kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, về các nhân tố giao tiép và hai quá trình trong hđgt
- Biết xác định ntgt trong một hđgt, nâng cao năng lực giao tiếp khi nói viết va năng lựcphân tích, lĩnh hội khi giao tiếp.
-Co thái độ và hành vi phù hợp trong giao tiếp
B. Phương tiện thực hiện:
	-Sgk, sgv, ga
-Tài liệu than khảo khác
C. Cách thức tiến hành: 
 Vấn đap, trao đổi thảo luận, gợi mở
D. Tiến trình giờ học:
I. Ổn định tổ chức
II. kiểm tra bài cũ :
Câu hỏi: So sánh tiến trình phát ntriển của VHTĐ vàVHHĐ theo các tiêu chí đã học
III. bài mới:
Hoạt động của gv và hs
Nội dung cần đạt
Gv: Chia lớp ra làm 4 nhóm thảo luận theo phiếu học tập,với các nội dung: 
-Nhân vật giao tiếp
-Vai giao tiếp
-Hoàn cảnh giao tiếp
-Nội dung giao tiếp
-Mục đích giao tiếp
Hs: Căn cứ vào câu hỏi sgk để hoàn thành phiếu học tập
Gv; Yêu cầu hs làm việc cá nhân, trả lời câu hỏi trong sgk đẻ xác định các nội dung như ngữ liệu 1
Hs: Suy nghĩ, trả lời
Gv: Chốt
Hs: Đọc ghi nhớ
Thế nào là hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ
Ngữ liệu 1
Nhân vật giao tiếp
 + Nvgt: Vua Trần và các bô lão
 +Cương vị giao tiếp: Vua là người lãnh đạo tối caocủa đất nước; bô lão đại diện cho nhân dân.
+Vị thế: 
Vua – tôi
Xưng hô: Bệ hạ - xin thưa
Câu nói tỉnh lược chủ ngữ
Vai giao tiếp
 + Hoạt động nói – nghe và đáp lời diễn ra kế tiếp nhau
 + Hoạt động giao tiếp có hai quá trình tạo lập văn bản và lĩnh hội văn bản
Hoàn cảnh giao tiếp
 + Hoàn cảnh: Đất nc đang bị giặc ngoại xâm đe doạ,cần bàn bạc kế hoạch đối phó
 + Địa điểm: Điện Diên Hồng
Nội dung giao tiếp: Bàn kế sách đối phó với giạc ngoại xâm
Mục địch giao tiếp: 
Vua và các bô lão bàn kế sách đánh giặc ngoại xâm: nên hoà hay nên đánh =>quyết tâm đánh
Ngữ liệu 2
Nhân vật giao tiếp: 
 + Người viết: Tác gỉ Trần Nho Thìn, lứa tuổi cao hơn làm nghề nghiên cưu và dạy học
+ Người đọc: Hs lớp 10, lứa tuổi thấp hơn, vốn sống và trình độ văn hoá thấp hơn
Hoàn cảnh giao tiếp
 Hđgt của văn bản Tổng quan VHVN tiến hành trong hoàn cảnh của nền giáo dục VN trong nhà trường. môi trường “quy phạm”, cố kế hoạch nó tổ chức theo nội dung chương trìnhgiáo dục của nhà trường.
Nội dung giao tiếp: 
+ Nội dung giao tiếp: Thuộc lĩnh vực văn học 
+ Đè tài: Tổng quan VHVN
+Các vấn đề cơ bản: 
 -Các bộ phận hợp thành của VHVN
 - Quá trìng phát triển của VHVN
 - Con ngươi VN qua văn học
 d. Mục đich giao tiếp
 + Người viết: Cung cấp kiến thức cơ bản tổng quát về VHVN
 + người đọc: Hs lớp 10 qua việc đọc và học văn bản, tiếp nhận và lĩnh hội kiến thức cơ bản về VHVN trong tiến trìng lịch sử,có thể rèn luyện kĩ năng nhận thức, đánh giá các hiện tượng văn học
e. Phương diện ngôn ngữ và cách tổ chức văn bản
+ Dùng với số lưọng lơn một số thuật ngữ văn học
+ Câu văn mang đặc điểm của văn bản khoa học: câu văn dài nhưng nhièu vế, mạch lạc, chặt chẽ
+ Kết cấu văn bản rõ ràng, có hệ thống đề mục lớn nhỏ, dùng chữ số để đánh dấu đề mục.
Ghi nhớ
IV. Củng cố: 
 Các ngân tố giao tiếp ảnh hưởng đến nhau
 -Hđgt có các nhân tố: Nvgt, hcgt, ndgt, mđgt
 -Mỗi giao tiếp có 2 qua trinh: tạo lập, lĩnh hội
V. Dặn dò: -Học bài ở nhà
	-Chuẩn bị bài mới
Ngày soạn:
	Ngày giảng:.
Tiêt 4: 
 Khái quát văn học dân gian Việt Nam
A. Mục tiêu bài học:
Giúp hs:
-Hiểu và nhớ được những đặc trưng cơ bản của VHDG
-Hiểu được những giá trị to lớn của VHDG và nắm được các khái niệm về thể loại của VHDGVN.
-Bồi dưỡng thái độ trân trọngđối với di sản văn hoá tinh thần của dân tộc.
B. Phương tiện thực hiện:
 -Sgk, sgv, ga
 -Tài liệu tham khảo khác
C. Cách thức tiến hành: 
 -Nghiên cứu sgk, phát vấn, trao đổi thảo luận
D. Tiến trình giờ học:
I. Ổn định tổ chức
II. kiểm tra bài cũ :
 Hỏi: VHDG thuộc bộ phận nào của VHVN?Gồm những thể loại nào? Kể tên một số tác phẩm mà em đã học?
III. Bài mới:
Hoạt động của gv và hs
Nội dung cần đạt
Hỏi: VHDG là gi?
Hs: Dựa vào sgk để trả lời
Hỏi: VHDG có mấy đặc trưng cơ bản?
Hs: Có 2 đặc trưng cơ bản
Hs: Đọc phần 1
Hỏi: Tại sao nói VHDG là tác phẩm nghệ thuật ngôn từ?
Hs: Trả lời
Hỏi: Em có nhận xét gì về ngôn ngữ đượ sử dụng trong VHDG? 
Hs: Trả lời
Hỏi:thế nào là phương thức truyền miệng?
Hs: Trả lời
Gv: Thuyết trình thêm về phương thức diễn xướng
Hỏi: Thế nào là sáng tác tập thể?
Hs: Trả lời
Hỏi: Quá trình sáng tác tập thể diễn ra ntn?
Hs: Trả lời
Gv: Kết luận
Hỏi: Thế nào là thần thoại, sử thi, truyền thuyết, truỵen cổ tích, truyện ngụ ngôn,tục ngữ, câu đố, ca dao, vè, truyện thơ, tác phẩm sân khấu dân gian? Cho ví dụ?
Hs: Trả lời
Hỏi: VHDGVN có những giá trị cơ bản nào ... nh và ghìm cả sự mừng vui của Ơ - ri - clê.
- Uy - lít - xơ làm thế nào giết được 108 tên vương tôn - công tử.
- Uy - lít - xơ ra đi đã 20 năm, nàng nghĩ chàng đã chết, hết hi vọng trở về.
=> Đặc trưng tâm lí nhân vật sử thi là tin vào những điều huyền bí.
- Tác động của Tê - lê - mác: rất gay gắt.
=> Pê - nê - lốp phân vân cao độ, đồng thời hé lộ điều thử thách.
b. Cuộc đấu trí giữa Pê - nê - lốp và Uy - lít - xơ: 
- Uy - lít - xơ khơi dậy lòng tự ái của vợ và hướng vào điều bí mật riêng của hai người.
- Pê - nê - lốp bình tĩnh, sáng suốt đưa ra thử thách: "gian phòng và chiếc giường".
- Uy - lít - xơ giải thích và miêu tả đúng "mười mươi sự thực" điều bí mật. Vợ chồng chàngmừng tủi đoàn viên sau hai mươi năm xa cách.
=> Tấm lòng thuỷ chung son sắt, trí tuệ và lòng dũng cảm của hai người Uy - lít - xơ và Pê - nê - lốp.
III- Kết luận:
- Đề cao và khẳng định sức mạnh của tâm hồn và trí tuệ và con người Hi Lạp, đồng thời làm rõ giá trị của hạnh phúc gia đình.
=> Hômerơ là một thiên tài. Nghệ thuật "trì hoãn" sử thi.
- Ghi nhớ. 
IV. Củng cố:
 Gv hệ thống lại kiến thức trọng tâm
V. Dặn dò: - Học bài ở nhà
 -Chuẩn bị bài mới
Ngày soạn//2009
	Ngày giảng: //2009
Tiết 16.
TRẢ BÀI LÀM VĂN SỐ 1
A- Mục tiêu bài học: 
Giúp hs:
	- Hệ thống hoá kiến thức đã học và kĩ năng biểu lộ ý nghĩ và cảm xúc, về lập dàn ý, về diễn đạt,.
	- Tự đánh giá những ưu - nhược điểm trong bài làm của mình, đồng thời có được những định hướng cần thiết để làm tốt hơn nữa những bài viết sau.
B- Phương tiện dạy học
	Sgk, sgv, ga
	Tài liệu tham khảo khác
C. Cách thức tiến hành
Phát vấn, trao đổi
D. Tiến trình giờ học
1- Ổn định tổ chức:
2- Kiểm tra bài cũ:	?Cuộc đấu trí giữa Uy - lít - xơ và Pê - nê - lốp có ý nghĩa như thế nào.
3- Bài mới:
Hoạt độnh của gv và hs
Nội dung cần đạt
HS nhắc lại đề.
=> Xác định yêu cầu của đề bài.
HS đọc một số bài khá, giỏi.
Gv: trả bài cho hs
I- Phân tích đề:
Đề bài: - Anh (chị) hãy nêu cảm nghĩ bản thân về bài thơ: "Bánh trôi nước" của nữ sĩ Xuân Hương.
=> Nét độc đáo của bài thơ: dùng hình tượng so sánh - ẩn dụ về một sản phẩm "Bánh trôi" để nói lên thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến - Liên hệ cuộc đời tác giả.
II- Nhận xét chung:
1. Ưu điểm: 
- Bài làm HS tiếp cận tương đối sát luận đề; phân tích ý nghĩa bài thơ tương đối rõ.
- Hình thức trình bày - một số bài - khoa học, rõ ràng, mạch lạc.
2. Nhược điểm:
- Bố cục một số bài chưa rõ ba phần.
- Thiếu ý tưởng, sơ sài dẫn chứng, liên hệ mở rộng thiếu
- Phân tích, cảm nghĩ khách quan, thiếu ý chủ quan.
III- Sửa lỗi:
1. Hình thức
- Bài văn chia làm ba phần rõ ràng, bố cục ngắn gọn.
- Không gạch đầu dòng khi trình bày,
- Mỗi ý trình bày một đoạn.
2. Nội dung:
- Tập trung bộc lộ tình cảm, suy nghĩ của bản thân,
- Bổ sung dân chứng, liên hệ ca dao,
- Trình bày cảm xúc dựa trên văn bản bài thơ và chính cuộc đời nữ sĩ Xuân Hương. 
IV. Củng cố:
 Hs viết lại một số đoạn văn chua đạt yêu cầu
V. Dặn dò: - Học bài ở nhà
 -Chuẩn bị bài mới
Ngày soạn//2009
	Ngày giảng: //2009
Tiết 17.
RA - MA BUỘC TỘI
(Trích Ra - ma - ya -na - sử thi Ấn Độ)
A- Mục tiêu bài học:
 Giúp HS
 - Qua đoạn trích Ra - ma buộc tội, hiểu quan niệm của người Ấn Độ cổ về người anh hùng, đấng quân vương mẫu mực và người phụ nữ lí tưởng; hiểu nghệ thuật xây dựng nhân vật của sử thi Ra - ma - ya - na.
- Bồi dưỡng ý thức danh dự và tình yêu.
B- Phương tiện thực hiện
 - Sgk, sgv, ga
 - Tài liệu tham khảo khác
C- Cách thức tiến hành: 
	Phát vấn, trao đổi thảo luận
D- Tiến trình lên lớp: 
1- Ổn định tổ chức:
2- Kiểm tra bài cũ: 
	? Hãy trình bày những điểm cơ bản khi làm bài văn. Nêu ví dụ minh hoạ?	
3- Bài mới:
Hoạt động của gv và hs
Nội dung cần đạt
HS : §äc phÇn tiÓu dÉn SGK
 ? Em h·y cho biÕt néi dung chÝnh phÇn tiÓu dÉn nªu ra ®ã lµ g×?
Hs: Tr¶ lêi
GV: gi¶i thÝch thªm:
Ra-ma-ya-na lµ t¸c phÈm b¾t nguån tõ truyÒn thuyÕt vÒ hoµn tö Ra-ma ®­îc l­u truyÒn trong d©n gian mÊy ngµn n¨m tr­íc. Vµo thÕ kØ III TrCN, Van-mi-ki mét ®¹o sÜ Bµ-la-m«n ghi l¹i b»ng v¨n vÇn. Nã cã ¶nh h­ëng s©u réng trong ë c¸c n­íc §N¸ nh­ vÒ ®iªu kh¾c, héi ho¹, móa
?: Ra-ma-ya-na h×nh thµnh trong hoµn c¶nh nh­ thÕ nµo?Dung l­îng cña TP?
(mét c©u th¬ ®«i gåm hai dßng th¬)
HS: Tr¶ lêi
?Ra-ma-ya-na lµ c©u chuyÖn kÓ vÒ ®iÒu g×?
Hs: Tãm t¾t truyÖni
GV: Tãm t¾t l¹i
?: Gi¸ trÞ cña t¸c phÈm?
Hs: Tr¶ lêi
? H×nh ¶nh Ra-ma ®­îc hiÖn ra trong t¸c phÈm nh­ thÕ nµo?
Hs: Tr¶ lêi
? C¸ch x­ng h« víi vî khi chiÕn th¾ng quû ®¶o Lan-ka vµ mèi nghi ngê ®èi víi vî ra sao?
Hs: Tr¶ lêi
? Ra-ma chiÕn ®Êu víi kÎ thï v× ®iÒu g×?
HS: Tr¶ lêi
? Tuy nãi vÒ Xi-ta nh­ vËy nh­ng t©m tr¹ng cña Ra-ma nh­ thÕ nµo?
? Nh­ vËy ghen tu«ng nµy lµ v× ®iÒu g×?
(Phô n÷ A§ cã chång ph¶i dïng m¹ng ®Ó che mÆt khi ra ngoµi ®­êng).
? Lêi lÏ cña Ra-ma ®èi víi Xi-ta nh­ thÕ nµo khi chµng næi c¬n ghen ?
? Lßng ghen tu«ng cña Ra-ma ®Õn møc nµo ?
- VËy sù ghen tu«ng cña Ra-ma cã ph¶i lµ sù mï qu¸ng kh«ng mµ nã xuÊt ph¸t tõ ®iÒu g×?
-TÝnh c¸ch cña Ra-ma hiÖn ra trong t¸c phÈm nh­ thÕ nµo?
=> XuÊt th©n?
=> T×nh c¶m s©u s¾c cña ®êi sèng trÇn tôc?
GV nghÖ thuËt cña Van-mi-ki thËt s¾c s¶o, tinh tÕ, «ng ®· lét t¶ ®­îc hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng Ra-ma rÊt ng­êi khiÕn cho nh©n vËt sö thi v­ît qua ­íc lÖ cøng nh¾c, khu«n s¸o.
- VËy tr­íc lêi lÏ cña Ra-ma t©m tr¹ng Xi-ta ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo?
+ Bi kÞch t×nh yªu cho ta thÊy h×nh ¶nh cña Xi-ta hiÖn ra nh­ thÕ nµo?
- Tr­íc bi kÞch t×nh yªu ®ã Xi-ta lµm nh­ thÕ nµo minh chøng cho nµng vµ h¬n n÷a vÒ h×nh ¶nh ng­êi phô n÷ Ên §é?
- Chøng cø mµ Xi-ta nªu ra nµng muèn nhÊn m¹nh ®iÒu g× nhÊt?
GV: ®èi víi ng­êi A§ thÇn löa cã ¶nh h­ëng lín trong ®êi sèng x· héi, lµ biÓu t­îng chøng gi¸m t×nh yªu, h¹nh phóc cña con ng­êi
-Hµnh ®éng Xi-ta khoan thai b­íc vµo giµn ho¶ thiªu thÓ hiÖn ®iÒu g×?
GV: sè phËn ng­êi anh hïng trong sö thi A§ lu«n g¾n víi céng ®ång. Bæn phËn, danh dù ng­êi anh hïng quan hÖ ®Õn céng ®ång ®­îc céng ®ång ph¸n xÐt. §ã lµ t­ t­ëng d©n chñ s¬ khai trong xh cæ ®¹i
VËy vai trß cña c«ng chóng nh­ thÕ nµo ®èi víi tp’?
-Qua ph©n tÝch em h·y cho biÕt gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm?
I.T×m hiÓu chung
- Giíi thiÖu vÒ 2 cuèn sö thi ®å sé cña Ên §é ®­îc ng­êi d©n mÕn mé vµ ®ãn nhËn nh­ mét mãn ¨n t×nh thÇn: Ra-ma-ya-na vµ Ma-ha-bha-ra-ta. 
+ Ra-ma-ya-na h×nh thµnh vµo kho¶ng thÕ kØ III TrCN,
+ TP ®­îc bæ sung, trau chuèt bëi nhiÒu thÕ hÖ tu sÜ- thi nh©n vµ ®¹t ®Õn h×nh thøc hoµn thiÖn cuèi cïng nhê ®¹o sÜ Van-mi-ki.
- TP bao gåm 24 000 c©u th¬ ®«i.
- ChuyÖn kÓ vÒ nh÷ng k× tÝch cña Ra-ma, hoµng tö tr­ëng cña nhµ vua §a-xa-ra-tha. Khi §a-xa-ra-tha muèn truyÒn ng«i b¸u cho Ra-ma, th× lßng ®è kÞ, thø phi Ka-kª-i nh¾c l¹i mét ©n huÖ cò, buéc nhµ vua ph¶i ®µy ¶i Ra-ma vµo rõng 14 n¨m, trao v­¬ng quèc cho con trai bµ lµ Bha-ra-ta. V©ng mÖnh vua cha vî chång Ra-ma cïng em trai lµ L¾c-ma-na ®· t×nh nguyÖn theo anh vµ chÞ ®i ®µy. GÇn hÕt h¹n ®i ®µy th× mét sù kiÖn x¶y ra víi hä. Quû v­¬ng ®¶o Lan-ka lµ Ra-va-na ®· dïng m­u b¾t cãc Xi-ta vÒ ®¶o ®Ó lµm vî ®¶o quû Ra-ma rÊt ®au buån. Trªn con ®­êng ®i t×m vî Ra-ma ®· gÆp vµ gióp ®ì vua khØ Xu-gri-va chèng l¹i ng­êi anh trai bÊt c«ng, giµnh l¹i vî vµ v­¬ng quèc. Ra-ma ®­îc vua khØ Xu-gri-va, t­íng khØ Ha-nu-man cïng ®oµn khØ gióp søc v­ît biÓn gi¶i tho¸t Xi-ta.Vî chång gÆp nhau nh­ng nghi ngê Xi-ta kh«ng cßn trän vÑn danh tiÕt sau nh÷ng ngµy th¸ng trong tay quû ®¶o, Ra-ma tuyªn bè tõ bá nµng. Kh«ng thanh minh ®­îc cho m×nh, Xi-ta ®· nh¶y vµo giµn ho¶ thiªu. Chøng gi¸m ®øc h¹nh cña Xi-ta, thÇn löa ®· ®em nµng tr¶ l¹i cho Ra-ma. Hai vî chång ®oµn tô vµ quay trë vÒ kinh ®«, cai qu¶n ®Êt n­íc, khiÕn cho mu«n d©n ®­îc sèng trong th¸i b×nh, thÞnh trÞ.
- Gi¸ tÞ cña t¸c phÈm:
+ Bøc tranh sö thi réng lín vÒ XH Ên §é cæ ®¹i.
+ Ca ngîi chiÕn c«ng vµ ®¹o ®øc anh hïng.
+ BiÓu d­¬ng tÊm lßng thuû chung, kiªn trinh, trung hËu, ®oan trang cña Xi-ta.
II. Ph©n tÝch
1. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Ra-ma:
- H×nh ¶nh Ra-ma ®­îc hiÖn lªn lµ mét ng­êi anh hïng trong t­ thÕ cña bËc qu©n v­¬ng, lêi më ®Çu oai nghiªm, trÞnh träng
+ C¸ch x­ng h«: “ta” vµ “phu nh©n” => xa c¸ch trong quan hÖ, sù chia li trong t©m hån.
+ Ra-ma chiÕn ®Êu víi kÎ thï lµ v× nghÜa vô cña mét K¬-xa-try-a nguyªn lÝ ®¼ng cÊp, chµng dµnh lêi tèt ®Ñp ca ngîi Ha-nu-man vµ Vi-phi-sa-na.
- “Lßng chµng ®au nh­ c¾t” nghÜa lµ chµng vÉn say ®¾m Xi-ta
=> Sù gi»ng xÐ trong t©m tr¹ng, thùc sù trong lßng chµng t×nh nghÜa vî chång vÉn cßn, v× bæn phËn vµ ®Æc biÖt v× danh tiÕng cña chµng tr­íc céng ®ång mµ chµng t¹o ra nh­ vËy.
- Lêi lÏ: giËn gi÷ vµ gay g¾t, thËm chÝ tµn nhÉn, “muèn ®i ®©u th× ®i”, “kh«ng cÇn ®Õn nµng n÷a” => chµng h¹ lêi khuyªn qu¸ thËm tÖ, bÊt chÊp ®¹o lÝ, coi th­êng Xi-ta hÕt møc vµ mÆc cho Xi-ta theo ai còng ®­îc ngay c¶ em trai chµng lµ L¾c-ma-na
=> Lßng ghen tu«ng dån nÐn ®Õn cùc ®é lµm chµng thiÕu b×nh tÜnh vµ s¸ng suèt. Ra-ma trong t©m tr¹ng mÊt hÕt niÒm tin. Ng­êi anh hïng giê tr«ng khñng khiÕp nh­ thÇn ChÕt.
*Tãm l¹i:
- Ra-ma ghen tu«ng kh«ng ph¶i v× mï qu¸ng. Chµng ghen tu«ng, buéc téi Xi-ta v× nh©n phÈm, danh dù.
- TÝnh c¸ch cña con ng­êi thiÖn vµ cña d¼ng cÊp K¬-xa-try-a cao quý.
+ Ra-ma xuÊt th©n lµ thÇn th¸nh (Lµ thÇn Visnu gi¸ng thÕ).
+ Lµ bËc qu©n v­¬ng, vÞ anh hïng 
+ Nh­ng chµng cã ®ñ mäi cung bËc t×nh c¶m cña con ng­êi trÇn tôc: yªu hÕt m×nh, ghen cùc ®é, cã lóc oai phong lÉm liÖt, nh­ng cã lóc mÒm yÕu nhu nh­îc, cã lóc cao th­îng vÞ tha, cã lóc Ých kû nho nhen
2. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Xi-ta:
-Xi-ta ®­îc miªu t¶ trong bi kÞch cña t×nh yªu vµ danh dù.
+ “Trßn xoe ®«i m¾t, ®Çm ®×a giät lÖ”
+ “§au ®ín ®Õn nghÑn thë”
+ “Muèn vïi h×nh hµi cña m×nh”
- Xi-ta lµ phô n÷ cã tinh thÇn bÊt khuÊt, dÞu dµng vµ nghÑn ngµo minh oan cho m×nh.
- NhÊn m¹nh ®Õn tr¸i tim t×nh yªu, ®ã lµ søc m¹nh b¶o vÖ nµng khi nµng ë trong tay cña quû v­¬ng Ra-va-na.
- Hµnh ®éng khoan thai b­íc vµo ngän löa cña Xi-ta lµ ®Ønh cao chãi läi trong tÝnh c¸ch, ®øc h¹nh cña nµng.
+TÊm lßng cña Xi-ta vÒ sù chung thuû,
+ H×nh ¶nh Xi-ta ®­îc thö qua löa ®­îc hiÖn lªn rùc rì nh­ ®o¸ hoa sen xoÌ c¸nh, nhÞ vµng to¶ h­¬ng th¬m ng¸t.
- Cuéc gÆp gì cña Xi-ta vµ Ra-ma ®­îc céng ®ång chøng kiÕn. T¸c gi¶ miªu t¶ hµnh ®éng cña céng ®ång qua tiÕng khãc cña ®¸m ®«ng, cña phô n÷, ta thÊy th¸i ®é cña céng ®ång ®èi víi:
+ Ra-ma: Ch¨m chó theo dâi, t«n kÝnh thÇm tr¸ch chµng vÒ sù nghi oan v« c¨n cø.
+ Xi-ta: §au lßng, th­¬ng c¶m vµ kh©m phôc sô kiªn trinh, tiÕt h¹nh cña nµng...
III.Tæng kÕt
1. Néi dung:
- Nªu cao t×nh nghÜa thuû chung son s¾t, sù trinh tiÕt, trong tr¾ng, lßng dòng c¶m, ®øc hi sinh, ®Æc biÖt lµ ®Ò cao nh©n phÈm vµ danh dù cña con ng­êi.
- T×nh yªu ®­îc thö qua löa (t×nh yªu cao c¶, ®Ñp nhÊt).
2. NghÖ thuËt:
- Kh¾c ho¹ t©m tr¹ng nh©n vËt rÊt s©u s¾c vµ diÔn biÕn theo nhÞp ®iÖu ®èi tho¹i.
- §Ønh ®iÓm xung ®ét
4- Củng cố
- VÒ nhµ t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch ph©n tÝch t©m tr¹ng Xi-ta, ®Ó thÊy ®­îc h×nh ¶nh ng­êi phô n÷ trong x· héi Ên §é cæ ®¹i.
- T©m tr¹ng cña Ra-ma khi ghen tu«ng thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo ?
- Chó ý phÇn "Ghi nhí" SGK.
5- Dặn do
- Häc bµi ë nhµ
- ChuÈn bÞ bµi so¹n giê sau häc: "Chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu trong bµi v¨n tù sù".

Tài liệu đính kèm:

  • docNgu van 10 tiet 117.doc